امروزه اکثر کشورهای جهان به استفاده از بانکداری لکترونیک ترغیب گردیدهاند. از نیمه اول دهه 1990 استفاده از مبادله الکترونیکی دادهها، سالانه 23 درصد رشد داشته و طبق برآوردها تا سال 2000 این رشد به 36 درصد رسیده است. استفاده از ابزارهای پرداخت الکترونیک در جهان بسیار رونق یافته و رشد استفاده از دستگاههای خودپرداز، تلفن و بانکداری اینترنتی به ترتیب، 25، 260 و 350 درصد میباشد. در کنار آن استفاده از شعب برای انجام مبادلات بانکی در بانکهای آمریکایی و غیر آمریکایی رو به کاهش میباشد که مبین روند نزولی استفاده از بانکداری سنتی است. این در حالیست که که ایران در زمینه تجارت الکترونیک و درنتیجه بانکداری الکترونیک در بین 60 کشور جهان در رتبه 58 قرار دارد. مطابق برآورد هزینه تهیه اسناد کاغذی برای معاملاتی به ارزش 2 تریلیون دلار به حدود 140 میلیارد دلار بالغ میگردد که این خود نزدیک به 7 درصد ارزش کالاهای مبادله شده میباشد در صورتیکه میتوان اینگونه هزینهها را با کاربرد فنآوری مبادله الکترونیکی دادهها و منابع کاهش داد. کاربرد فناوری اطلاعات یکی از راههای بسیار مهم بوده که شرکتهای خدمات مالی برای کنترل هزینههایشان روی آن تحقیقات و سرمایه گذاری نمودهاند. شایان ذکر است که صادرات جهانی محصولات تکنولوژی اطلاعاتی سالانه به رقمی بیش از 500 میلیارد دلار بالغ گشته که بیش از صادرات جهانی محصولات کشاورزی است. بطور مثال سهم فن آوری اطلاعات در رشد اقتصادی آمریکا از سال 1996 تا 1999 بیش از 20 درصد بوده است. با بکارگیری فناوری اطلاعات، رشد سیستمهای گرانقیمت کاغذی برای نقل و انتقال پول بوسیله سیستمهای کامپیوتری پرداخت پول ( همانند سیستم تصفیه بانکی اتوماتیک، و توسعه سیستمهای POS) کاهش داده شده است. شرکتهای جدید، امروزه خدمات شخصی بانکی را بدون نیاز به داشتن شبکهای از شعب بانکی ارائه میکنند. برای نمونه، توسعه خدمات بانکداری خانگی در اوایل دهه 1980 برای اولین بار به منظور ارائه خدمات مالی توسط بانک اسکاتلندی BACS بکار گرفته شد. نوآوریهای تازه در زمینه کارتهای اعتباری و سیستمهای P.O.S این امکان را ایجاد میکند که مشتریان بانک از حساب جاریشان بدون هیچگونه نیازی به حمل دسته چک، پرداختهای خود را بابت کالاها و خدمات انجام دهند. یکی از جدیدترین این ابداعات «ماندکس»، کارت پلاستیکی با یک میکروچیپ است که پول الکترونیکی را در خود ذخیره نموده و این قابلیت را دارد که از طریق تلفن هم به بانک متصل شود. اگر این پول الکترونیکی جدید با موفقیت همراه شود میتواند یک قدم بسوی جامعه بدون پول باشد. اگر تا دیروز ساعات کار بانک، تعداد و محل استقرار شعب، عوامل اصلی جذب نقدینگی و افزایش درآمد برای بانک محسوب میشد، امروزه با ارائه خدمات الکترونیک این عوامل کمکم به دست فراموشی سپرده شدهاند. با اجرای بانکداری الکترونیک خدمات ارائه شده از سوی بانکها افزایش مییابد. براساس برآوردهای «آنکتاد» (کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل) مبادلات تجاری از طریق بانکداری الکترونیکی موجب میشود تا 10 درصد رقم مورد مبادله صرفه جویی شود. همچنین بررسی دیگر سازمان ملل نشان میدهداستفاده از روشهای سنتی در تجارت بینالملل، حدود 100 میلیارد دلار در سال هزینه در بردارد که با استفاده از تجارت الکترونیک سالانه حدود یک چهارم آن یعنی 25 میلیارد دلار قابل صرفه جویی است. اکنون نگاهی به تجربه سایر کشورها در زمینه بانکداری الکترونیک میاندازیم: روسیه براساس برآوردهای انجام شده حدود 50 تا 60 بانک در زمینه بانکداری الکترونیک در این کشور فعالیت دارند. هرچند تعداد بانکهایی که بطور کامل خدمات بانکداری الکترونیک را ارائه می دهند کمتر از 10 بانک میباشد. سیستمهای بانکداری الکترونیک و مبادلات در روسیه سیستمهای پرداخت بین بانکی: با این سیستم مبالغ کلان مشتریان بین بانکها مبادله میگردد. سیستمهای پرداخت بانک مشتری: در این سیستم مشتری به بانک مراجعه کرده و درخواست وصول مبلغی که به عهده شخصی که در بانکی دیگر حساب دارد، مینماید و بانک نیز طی 24 ساعت آن مبلغ را از طریق اینترنت یا تلفن وصول کرده و به حساب شخص واریز مینماید. انتقالات کابلی: (سیستمهای پرداخت بینالمللی سوئیفت): در این سیستم از طریق الکترونیکی مبالغ از یک بانک داخلی در روسیه به بانکی در خارج از کشور حواله شده و برای افراد و شرکتها ضروری نیست که دارای حساب در بانک مقصد باشند. سپردههای مستقیم: در این سیستم مبالغ بطور مستقیم و بصورت الکترونیکی از حساب تعاونیها و یا دولت برداشت و به حساب اشخاص بصورت دستمزد و حقوق بازتشستگی واریز میگردد. سیستمهای بانکداری On-Line: این سیستم به دو صورت میباشد: -سیستمهای مبتنی بر نرم افزار ( سیستم بانک و مشتری) -سیستمهای مبتنی بر شبکه بدون حضور فیزیکی مشتری در بانک مبادلات اینترنتی: در این روش با استفاده از پول الکترونیکی و نگهداری آن در کارتهای هوشمند، دیسک سخت و یا در حساب میتوان به آسانی تبادلات کالا و خدمات را بصورت On-line انجام داد. نقاط قوت بانکداری الکترونیک در روسیه -از طریق یک ساختار باز شبکه منطقهای فعالیت میکند. -برقراری ارتباط با شعب بوسیله شبکههای بهم پیوسته و سیستمهای مبتنی بر شبکه میباشد. -تمرکز فعالیت در سطح شعب میباشد و توسعه سیستمهای پرداخت الکترونیکی برای تبادلات بین شرکتها و همچنین بین شرکتها و مشتریان خواهد بود. -تمرکز بر روی خدمات ارزش افزوده و مشتری مداری خواهد بود. نقاط ضعف بانکداری الکترونیک در روسیه -محافظه کاری در بکارگیری بانکداری الکترونیک عدم آشنایی کافی مشتریان با بانکداری الکترونیک -ارائه خدمات مدیریتی محدود در ارتباط با حسابها -اطمینان کم مشتریان به سیستم بانکداری الکترونیک بویژه پس از بوقوع پیوستن بحرانهای مالی -ضعف مقررات مربوط به رقابت خارجی -غیر قابل پیشبینی بودن حوادث مربوط به بازار ارز -عدم ترویج و ارتقاء سطح بکارگیری اینترنت از سوی دولت چشم انداز بانکداری الکترونیک در روسیه یکی از عوامل گسترش بانکداری الکترونیک، میزان دسترسی و استفاده از اینترنت میباشد. در واقع میزان استفاده از خدمات بانکداری اینترنتی، به توسعه و گسترش اینترنت در جامعه بستگی دارد. در سال 2003، 4 درصد از مردم به اینترنت دسترسی داشتهاند در حالیکه متوسط جهانی استفاده از اینترنت 10 درصد میباشد. از عوالمل دیگر محدود کننده میتوان به سطح پایین درآمد سرانه و بالا بودن هزینههای دسترسی به اینترنت اشاره کرد. از طرفی انحصاری بودن صنایع مخابراتی و عدم توان رقابتی و توقف جریان خصوصی سازی پس از بحران سال 1999، از عوامل محدود کننده دیگر میباشد. کمبود قوانین مرتبط با تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، فقدان اطمینان بنگاههای اقتصادی به فعالیتها و خدمات بانکداری الکترونیک، امنیت پایین سرورها و همچنین سطح پایین خدمات موبایل و ترافیک خروجی ارتباطات بینالمللی ناشی از عدم بستر سازی مناسب از موانع دیگر محسوب میگردد. علی رغم تمامی موانع، بسترهای مناسبی چون سطح بالای نرخ با سوادی در بین افراد بالای 15 سال و تعداد بالای دانشمندان و مهندسین شاغل در زمینه تحقیق و توسعه و پایین بودن هزینه مکالمات داخلی، محرک گسترش بانکداری الکترونیک میباشند. هند در هند و در اوایل دهه 1980 گامهایی در زمینه استفاده از رایانه به منظور مکانیزه کردن بانکها برداشته شد بطوریکه از طریق رشد شعب و دسترسی آسان به رایانههای خانگی امکان ارائه خدمات به مشتریان فراهم گردید. در سال 1988 در مورد طرح جامع رایانهای کردن بانکها و توسعه اتوماسیون در سایر بخشهای بانکی مانند انتقال الکترونیکی منابع، سوئیفت و ماشین تحویلداری خودکار و سایر موارد آن تصمیم گیری شد.