تابحال حتما براتون پیش آمده که نیاز به کنترل نور یک لامپ داشته باشید. مثلا نور چراغ مطالعه و یا نور لامپ اتاق؟
آیا زمان کار با هویه نیاز داشتید که گرمای هویه را کنترل کنید، تا احتمال صدمه دیدن قطعات مدارتان کم شود؟
آیا مواقعی پیش آمده که بخواهید سرعت یک موتور را تغییر بدهید مثل سرعت موتور یک فن؟
آیا ....
در این مقاله من تصمیم دارم که طرز ساخت یک دیمر تک فاز را برای شما شرح بدم، این مدار از قطعات بسیار کمی تشکیل شده و براحتی میتوانید با صرف زمان و هزینه بسیار کم آن را ساخته و در منزل و یا محل کار از آن استفاده کنید.
اخطار
بدلیل اینکه در این مدار از ولتاژ برق شهر (220 ولت) استفاده شده لذا حتما نکات ایمنی مربوط یه ایزولاسیون رعایت گردد.
در این مدار با تغییر مقاومت ثابت زمانی شارژ و دشارژ خازن تغییر میکند، که باعث تغییر زاویه آتش در ترایاک و در نتیجه تغییر مقدار ولتاژ موثر دو سر بار میشود. دقت کنید به دلیل استفاده از دیاک در این مدار کمترین ولتاژ ورودی به ولتاژ تحریک دیاک وابسته است. یعنی در حدود 35 ولت.
بدلیل روشن و خاموش شدن مداوم ترایاک در این مدار، نویز تولید میگردد که من توصیه میکنم یک خازن سرامیکی 4.7 میکروفاراد 400 ولتی به صورت موازی با پریز قرار دهید.
ترمیستور:
یکی از مسائلی که برای آدمی اهمیت داشته دمای اطراف خود بوده، بعد از صنعتی شدن جوامع اهمیت اندازه دما برای مردم بیشتر شد. برای دانستن دمای خانه ، دمای مواد در پروسه تولید که صحیح انجام شدن آن به دما در هر زمان وابسته است و ...
به همین بشر جهت برای اندازه گیری دمای اطراف خود تلاش نمود، که لوازم اندازه گیری متنوعی ساخته شد. که در هر کدام بر اساس خاصیت خاصی این اندازه گیری صورت می گیرد.
لوازم ابزار دقیق جهت اندازه گیری دما موجود مانند ترموکوپل ، RTD، ترمیستور و دماسنجهای نیمه هادی هستند که هر مدام با استفاده از قانون طبیعی و یا خصوصیتی این کار را انجام می دهند. که در این پروژه به بررسی دماسنجهای مقاومتی و نیمه هادی خواهیم پرداخت.
دماسنج مقاومتی یعنی ابزاری که مقاومت الکتریکی آنها رابطه ای با دمای آنها دارد که رو نوع موجود است. یکی از اینها فلزاتی اند که با تغییر دمایشان مقاومت آنها تفییر می کند یعنی(RTD ( Resistance TemperatureDetector که یکی از پر استفاده ترین ابزار دقیق است که در صنعت استفاده فراوانی دارد، دیگری دماسنجهای مقاومتی هستند که از نیمه هادی ها ساخته شده اند و مفدار مفاومت اتصال P-N (دیود) با تغییر دما رابطه دارد که این ابزار ترمیستور Thermistor نام دارد.
سری دیگری از دماسنجها که در این پروژه یررسی خواهند شد دماسنجهای نیمه هادی اند. که با پیشرفت صنایع نیمه هادی گسترش زیادی پیدا کرده که تراشه هایی با تنوع زیادی و برای استفاده در شرایط و کاربردهای خاصی ساخته شده اند.
همچنین در این پروژه به بررسی چند نوع از مدارهای مبدل خواهیم پرداخت که عموما برای کارهای آزمایشگاهی و یا کارهای کوچک استفاده می شوند و معرفی چند نوع ترانسمیتر که بیشتر در صنعت استفاده می شوند.
مورد دیگری که در این پروژه به آنها پرداخت خواهد شد سنسورهای هوشمند است. که شامل تعریف هوشمند بودن برای سنسورهای دمایی و معرفی چند نمونه از آنها.
در جمع آوری مطالب این پروژه از مطالب موجود در اینترنت بهره گرفته شده است و همچنین از کاتالوگ 2003 محصولات شرکت Endress+Hauser استفاده گردیده است.
در قسمت مبانی علمی وفنی این پروژه به بررسی اصول و قوائد علمی و فنی سنسورهای دمایی موجود خواهیم پرداخت که فرمولها مشخصات فنی ریز آنها بررسی خواهد شد.
در قسمت انواع و کاربردها انواع گوناگون هر یک از این سنسورها معرفی خواهند شد و همچنین چند کاربرد از از کاربردهای مختلف آنها گفته خواهد شد.
در قسمت سنسورهای موجود به معرفی تعدادی از سنسورهای موجود و خصوصیات مهم آنها و همچنین ترانسمیتر ها و سنسورهای هوشمند خواهیم پرداخت.
در قسمت بازار تعدادی از سازنده های بزرگ خارجی همراه با شرکتهای داخلی که نمایندگی آنها را دارند معرفی خواهند شد. البته دید در انتخاب شرکتها بر اساس فعالیت آنها در بازار و در صنعت ایران می باشد.
اصول و مبانی ترمیستورها:
ترمیستور از مواد نیمه هادی ساخته می شود. ترمیستور از اکسید فلزاتی چون منگنز، نیکل، کبالت، مس و یا آهن همراه با سیلیکون ساخته می گردد. رنج دمای آن 50- تا 150 و نهایت 300 درجه سانتیگراد می باشد. در بیشتر مصارف مقاومت آن در دمای 25 درجه سانتیگراد( در RTD مقاومت آن نسبت به صفر درجه محاسبه می شد در ترمیستورها نسبت به 25 درجه سانتیگراد محاسبه می شود.) بین 100 تا 100کیلو اهم می باشد. البته ترمیستورهایی با مقاومت اولیه پایین تر از 10اهم و بالاتر از 40مگا اهم نیز استفاده می شود.
ترمیستورها به دو نوع تقسیم می شوند(Negative Temperature Coefficient NTC که با افزایش دما مقاومت آن کاهش می یابد و(Positive Temperature Coefficient) PTC که با افزایش دما مقاومت آن کاهش می یابد.
ترمیستور نوع NTC حساسیت 3- % تا 6- دارد که در مقایسه با RTD خیلی بالاتر است که باعث گشته سیگنال پاسخ بهتری نسبت به ترموکوپل و RTD داشته باشد، از جهت دیگر حساسیت پایین RTD و ترموکوپل آنها را انتخاب خوبی برای دماهای بیش از 260 درجه سانتیگراد کرده است و این محدودیتی برای ترمیستور است.
در سال 1833 میشل فاراده فیزیکدان و شیمی دان انگلیسی گزارشی در مورد رفتار نیمه هادی سولفید نقره داد، که این جرقه اولیه پیدایش ترمیستور بود. به خاطر محدودیتی که ترمیستور در سختی تولید و کاربرد در صنعت داشت تولید تجاری و استفاده از آن تا صد سال بعد انجام نشد و از سال 1980 استفاده از ترمیستور به صورت گسترده شروع شد.
مدار بهسازی
برای تبدیل مقاومت ترمیستور به ولتاژ می توان از مدار پل استفاده نمود ولی به دلیل مشخصه غیر خطی ترمیستور، خطای غیر خطی مدار پل تاثیر می گذارد که در صورت استفاده از مدار پل باید این موضوع لحاظ شود.
روش دیگر استفاده از مدار تقسیم ولتاژ است.که به دلیل مقاومت زیاد ترمیستور راه حل مناسبی می باشد.
روش دیگر استفاده از مدار زیر است.میکروکنترلر PIC12C508 که توضیح داده می شود.