دانلود مقاله دگرگونی تکنولوژی نظامی از ابتدا تا قرن بیست و یک

بخش اول تکنولوژی نظامی در عهد کهن دستیابی به تکنولوژی جدید از گذشته‌های بسیار دور در زندگی انسان‌ها و در تعیین سرنوشت جوامع بشری تاثیر فراوان داشته و در روند تکامل تمدن بشری خصوصاً در عهد باستان هر گاه انسان به تکنولوژی جدیدی دست ‌می‌یافت، تحول عظیمی در زندگی او رخ داده است.

تحولات تکنولوژی در زمینه‌های متفاوت و در جوامع مختلف در گذشته به طرق و روش‌های گوناگون به وقوع می‌پیوسته، ولی به علت نبودن ارتباطات و تبادل اطلاعات لازم بین جوامع، این تحولات از پویایی بسیار کمی برخوردار بوده‌اند و بسیار کند صورت ‌می‌گرفته و انتشار می‌یافته‌اند.

انسان‌های اولیه به ناچار برای حفظ جان خود به فکر کردن و ابداع وسایل زندگی و دفاع پرداختند و ‌به مرور وسایل کشاورزی و ادوات جنگی را ساختند.

ترابری بسیار کندرو با گنجایش حمل بار و مسافر کم در عهد باستان و در نتجیه آن، ضعف ارتباطات و عدم انتقال سریع تکنولوژی بین جوامع مختلف، نبودن تکنولوژی پیشرفته در بخش کشاورزی و استفاده از ابزار و ادوات بسیار ابتدایی و ساده که تمام نیروی کار را صرف تهیه مواد مورد نیاز روزانه انسان می‌کرد و مجال فکر کردن در سایر امور مخصوصاً امور نظامی را برای انسانهای آن دوره فراهم نمی‌کرد و اصولا پایین بودن پایه و درجه تکنولوژیک صنایع در آن زمان، از دلایل عمده پیشرفت بسیار کند و روند نامنظم و نامرتب تحولات تکنولوژی نظامی به شمار می‌آیند.

از طرفی پدیده‌های بازدارنده طبیعی نیز به نوعی در راه پیشرفت و گسترش این تکنولوژی موانعی را به وجود می‌آورده‌اند که اغلب از کنترل انسان خارج بوده است.

انسان جستجوگر و سخت کوش در آرزوی دستیابی بر فراز آسمان و قعر دریاها هرگز از تلاش و جدیت در راه رسیدن به ترقی و تعالی و آینده‌ای بهتر دست برنداشته و با تکیه به هوش نبوغ خود گام به گام پیش رفته و بر قهر طبیعت فایق آمده است؛ برای تامین نیازمندی‌های خود ابزار لازم را اختراع نموده و برای مبهمات و نادانسته‌های خود نیز پاسخ یافت، لیکن هنوز هم بسیاری از سوالات او بدون پاسخ است و تلاش در جهت یافت پاسخ همچنان ادامه دارد.

تکنولوژی در عهد باستان بسیار ساده و ابتدایی بوده و اگرچه بیشترین فکر انسان‌های اولیه معطوف و متوجه تامین امنیت و تهیه ابزار مبارزه با بلاهای طبیعی و بهره‌برداری از محیط اطراف خود بوده است، پیشرفت در این زمینه‌ها نیز بسیار کند بوده و قرنهای متمادی سپری می‌شده تا تحولی که امروز بسیار ساده و پیش پا افتاده به نظر می‌رسد، در تکنولوژی نظامی آن روز پیش می‌آمده است.

ابزار نظامی آن روز منحصر به آلات و ادوات شکار حیوانات و دفاع شخصی در مقابل خطرات بوده است.

اولین چیزی که توجه انسان‌های اولیه را برای ساخت ابزار زندگی و جنگ افزار تدافعی به خود جلب کرده سنگ و گل و شاخه درختان بوده است و سپس پوست و استخوان حیوانات نیز در فرایند تکنولوژی نظامی عهد باستان جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است.

تکنولوژی نظامی در عهد باستان بسیار ساده و معمولا به صورت ابزاری غیر مرکب و ساخته شده از سنگ، چوب یا استخوان حیوانات بوده و اولین تحولی که در این زمینه رخ داده است در حقیقت توانایی ترکیب این مواد و ساخت جنگ افزارهای مرکب بوده است.

انسان پس از اینکه وسیله بستن اجسام و متصل نمودن آنها را به یکدیگر کشف کرد، تحول بزرگی در زندگی او رخ داد.

او توانست سنگ‌های تیز و صیقلی را به نوک چوبهای بلند ببندد و در نتیجه موفق به ساخت نیزه شد و توانست حیوانات بیشتر و بزرگتری را شکار کند و از گوشت و پوست واستخوان آنها بهره برداری کند.

تحولات تکنولوژی نظامی در عهد کهن به همین ترتیب با پیشرفتی بسیار کند صورت می‌گرفته است.

صورت نظامیگری در تاریخ بشری انسان‌ها نیز همچون اغلب موجودات زنده و دارای حواس، موجوداتی اجتماعی‌اند و در طول تاریخ بر اساس همین خصلت طبیعی گرد هم جمع آمده و اجتماعات کوچک و سپس گروه‌های بزرگ انسانی را در قالب دهکده‌ها، شهرها و کشورها تشکیل داده‌اند.

ابتدا خانواده اولین گروه اجتماعی بوده است و سپس اقوام کوچک در گذر زمان به مرور گسترده‌تر و بزرگتر شده، نواحی جغرافیایی خاصی را پوشش داده‌اند.

قبایل اولیه ابتدا بر اساس تغییرات جوی و شرایط آب و هوایی زندگی کوچ نشینی داشته‌اند و مبادرت به ییلاق و قشلاق می‌کرده‌اند و سپس جوامع ثابت و ساکن را به وجود آورده‌اند.

اصلی‌ترین گروه‌های اجتماعی پس از خانواده قبیله و ایل بوده و افراد با اتکا به قبیله، شخصیت اجتماعی برای خود قایل بوده‌اند.

تعصبات قومی و قبیله‌ای در قالب تیره‌های نژادی شکل گرفته و با ساکن شدن قبایل انسانی مالکیت شخصی، خانوادگی و قبیله‌ای مطرح و اولین چیزی که ارزش مادی و معنوی یافته زمین‌های حاصلخیز، مراتع سرسبز و سواحل رودخانه‌ها بوده است.

جوامع کوچک ایلی و قبیله‌ای پس از ساکن شدن به صورت دهکده‌ها و شهرهای بزرگ در آمده و انسان به مرور متمدن و متمدن‌تر گشته و به مازاد تولید دست یافته است.

با وجود این همه پیشرفت در زمینه‌های مختلف اجتاعی متاسفانه خوی تجاوزگری و روحیه زیاده طلبی انسان نیز که پس از کشته شدن هابیل به دست قابیل، همواره تاریخ بشریت را بر لوح زمان رنگ خون بخشیده است، همگام و هماهنگ با تحولات اجتماعی، قتل‌ها و غارت‌های فجیعی را رقم زده است.

یورش وحشیانه قبایل بیابان‌نشین به شهرها، غارت اموال، قتل عام فجیع مردان و به اسارت بردن زنان و کودکان، جنگهای خونین بین کشورها، لشکرکشی‌های سرداران و جهان گشاها در اقصی نقاط گیتی و در ادوار مختلف، حتی کشتار بیش از 20 میلیون انسان در آغاز قرن بیستم در دو جنگ جهانی با فاصله‌ای کمتر از 20 سال، در حالی که انسان دروازه‌های طلایی تمدن را گشوده بود‌، و همچنین تجاوز ناجوانمردانه عراق به جمهوری اسلامی ایران و اشغال زورگویانه کویت توسط عراق یا کشتار وحشیانه و آواره نمودن ملت مسلمان و مستضعف کوزوو در سالهای پایانی این قرن، همه و همه بیانگر این واقعیت است که زیاده طلبی و تجاوز به حقوق دیگران و دفاع در مقابل این تجاوزها نه تنها کماکان وجود دارد، بلکه ابزار آن از شمشیر و سپر به جنگ افزارهای کشتار جمعی و انهدام کلی تبدیل گردیده است.

در طول تاریخ انسان‌های زورگو و متجاوز به منظور قتل و غارت دیگران به پیشرفت تکنولوژی نظامی کمک کرده‌اند و از سوی دیگر نیز جوامع مترقی و رشد یافته برای دفاع از منافع خود در مقابل غارتگران به توسعه و گسترش تکنولژی نظامی پرداخته‌اند.

بدین ترتیب همیشه ابزار نظامی و نظامیگری خصوصا پس از اینکه اجتماعات شهری شکل گرتفه و منافع ملی جایگزین منافع شخصی و خانوادگی شده ضرورت داشته است.

نشر و گسترش تکنولوژی نظامی در قدیم آثار پدیده‌های جغرافیایی به ویژه آثار توپوگرافی زمین بر روی عوامل پیشرفت چون ارتباطات و ترابی غیر قابل انکار است و نقش این پدیده‌ها در برقراری روابط اجتماعی بین انسانها و تبادل فکر و اندیشه‌ها بسیار موثر بوده است.

این پدیده‌ها منجر به ایجاد نواحی گوناگون جغرافیایی شده که موجب شکل گیری محدوده‌های انسانی با مرزهای مشخص گردیده و در طول زمان با یورش نظامی به وسیله اقوام و ملل گاز طبیعی و گوناگون دستخوش تغییرات کلی شده اند.

توپوگرافی زمین و برخی از پدیده‌های جغرافیایی در شکل گیری سازمان‌ها و نهادهای انسانی نیز موثر بوده و تکنولوژی نیز هر زمان توانسته این آثار را تقویت و یا خنثی نموده است.

پیشرفت‌های قابل توجهی که پس از قرن پانزدهم میلادی نصیب انسان شد دگرگونی‌های بی شماری را در امر ترابری پدید آورد و عوامل و موانع بازدارنده موجود بین نواحی جغرافیایی یک مرتبه فروریخت.

جهان از نظر شکل و نقشه سیاسی دگرگون شد و بیشتر نواحی انسانی جزء قلمروهای نظامی قدرت‌های بزرگ قرار گرفت.

این نواحی، امریکای مرکزی، ژاپن، هندوستان، جنوب شرقی آسیا، چین و بخشی از اروپا را در گرفت، تمام کشورهای کناره‌های دریای مدیترانه را شامل شده و تا رودخانه‌های دجله و فرات ادامه داشته است.

از جمله دگرگونی‌های مهم در فرایند این تحولات پیدایش سواره نظام‌های مسلح به کمان بود که در تیراندازی بی مانند بودند و این کمانداران خیزش خود را از استپ‌های اوراسیا به سوی سایر نواحی انسانی آغاز کرده و دگرگونی‌هایی را در جهان پدید آوردند.

از سوی این مهاجمان بیشترین تاثیر تکنولوژی نظامی به اروپا و چین و آسیای جنوب غربی وارد شد و با توجه به اینکه ژاپن نیز در این مواقع به یک قلمرو ویژه‌ای چیره شده بود آثار تکنولوژی نظامی آن نیز در پیشرفت و توسعه ملل همجوار بسیار موثر واقع گشت.

در هندوستان و آسیای جنوب شرقی و امریکای مرکزی با وجود اینکه تکنولوژی نظامی بخوبی با شرایط جغرافیایی آنها همخوانی داشت ولی آنان توانایی بهره گیری از این پیشرفت و توسعه تکنولوژی نظامی را نداشتند و برعکس در استپ‌های اوراسیا این رویداد‌ها کاملا متفاوت بوده و مردمان این نواحی از دانش و اطلاعات کسب شده از اروپا و به ویژه از چین بهره برداری کرده و تحت تاثیر تکنولوژی نظامی این نواحی قرار گرفتند.

از طرف دیگر شرایط جغرافیایی منطقه مورد بحث نیز مستقیما به این توسعه و پیشرفت کمک کرد.

در پایان دوره کلاسی و در طی قرون وسطی بیشتر کشورهای اروپایی به طور طبیعی دوره توسعه تکنولوژی نظامی را تجربه و سپری می‌کردند و همزمان با آن سواره نظامهای مسلح به کمان به صورت یگان‌های متشکل و سازمان یافته، نخست کشور بزرگ چین و به دنبال آن قاره اروپا را به مبارزه فراخواندند و دژهای شکست ناپذیر و دیوارهای عظیم آنان را یکی پس از دیگری گشودند در این هنگام دگرگونی‌هایی که در امر ترابری پدید آمده بود، منجر به تحولات شگرفی در ترابری نظامی گردید و موجب دستیابی به نواحی انسانی و سقوط دژهای نظامی در اروپا شد.

حمله برق آسای مغول به فرماندهی خان بزرگ به سوی چین و شکسته شدن دیوار بزرگ آن و به دنبال آن حمله تاخت به سوی قاره اروپا دگرگونی‌های بزرگی را در تکنولوژی نظامی پدید آورد و به آن جان تازه‌ای بخشید.

رفته رفته این توسعه طلبی پس از گذشتن چند قرن در بین حکومت‌های فئودالی اروپایی قوت گرفت و در قرون پانزدهم و شانزدهم با پیروی از این دکترین نظامی پس از گذشتن از اقیانوسهای پر جوش و خروش به وسیله کشتی‌های مسلح به توپخانه قوی و آتشین با انگیزه تسلط بر جهان، کشورها را یکی پس از دیگری فتح کردند.

با وجود اینکه بهره گیری از تکنولوژی نظامی در اروپا نیز دارای نقص‌های بی شماری بود ولی آثار تکنولوژی نظامی در این قاره به حدی بود که از جنگهای محدود زمینی گرفته تا جنگهای جهانی در آن شاهد بوده‌ایم.

دوره پیش از تاریخ سلاح‌های نظامیان در دوره‌های نخستین گمان می‌رود در دوره‌های نخستین پیش از آنکه انسان به دانش و فن کار با آهن آشنایی پیدا کند ساخت سلاح به صورت کاملا ابتدایی و اکتسابی بوده است.

بهترین گواه بر این مسئله هم دیوارهای سنگی شهر باستانی جریکو است که بنای آن مربوط به 8000 سال ق م بوده است.

در این مدرک زنده که بخشی از آ‌ن در کاوشهای باستان شناسی سالم به دست آمده بر روی دیوارهای آن کنده کاری‌هایی از مردانی مسلح دیده می‌شود که با بهره گیری از تکنولوژی نظامی آن عصر با سلاح و تجهیزات آن دوره ایستاده اند.

در این دژ نظامی دیوارهایی به ارتفاع 4 متر با پلکانهایی تراشیده شده از سنگ که راه رسیدن به برجهای دیده بانی را ممکن می‌کرده است وجود دارد.

بلندی این برجها از سطح زمین 5/8 بوده که برای پشتیبانی از شهر و استحکامات نظامی و جلوگیری از حملات مهاجمان بنا می‌شده‌است.

از آثار بر جای مانده در این شهر مشخص می‌شود که مدافعان شهر پادگان نظامی از سنگهای تراشیده شده و صیقل یافته و نوک تیز را به جای خنجر و تبر و از چوبهای بسیار مقاوم بعنوان گرز و نیزه و خدنگ استفاده می‌ کردند.

بدون شک در آوردن سنگ به شکل دشنه و صیقل دادن آن با ظرافت کامل همانا آغاز تکنولوژی نظامی است.

کمان‌هایی به صورت ابتدای و نیزه‌های دستی و نیزه‌های پرتابی و سنگ قلاب‌های چرمی، تجهیزاتی بودند که همگی توان رزمی آن دوره را بخوبی نشان می‌دهند.

گرزهای به دست آمده از این کاوشها ساختمان بسیار ساده‌ای داشته و سنگ یا استخوان‌های تراشیده شده بعنوان دسته در آن تعبیه شده است که باید اذعان کرد در آن زمان کار ساده‌ای نبوده است از این تاریخ به بعد است که گرز به صورت ماهرانه ساخته شد و در اختیار شخصهای بزرگ آن دوره چون پهلوانان، قهرمانان و فرمانروایان قرار گرفت.

نخستین آثار به جا مانده از وجود گرز کتیبه‌هایی است از 3100 ق م.

مربوط به شاه نارمر.

در این کتیبه شرحی از مینس اولین فرعون مصر به چشم می‌خورد که او با تشکیل اتحادیه‌ای از بیشتر قبایل مصری در یک تشریفات و آیین مذهبی با گرز ضربه‌ای بر سر دشمن خود می‌زند.

گرز یک سلاح تهاجمی بود و ابتکاری است از انسانهای هوشمند که به این نحو توانسته‌اند درهایی را به روی تکنولوژی نظامی باز کنند.

در میانه‌های هزاره سوم ق‌م.

وسیله جدیدی به تکنولوژی نظامی افزوده شد و آن سپرهای مسی بود و نخستین مردمانی که از این سلاح بهره گرفتند ساکنان ناحیه مزوپتامی و همسایگان آنان چون ایلام و آ‌شور بوده‌اند.

سپر مسی حاصل زحمات شبانه روزی پیشه وران آن زمان بوده که توانسته بودند با طراحی و ساخت قالب‌های دایره‌ای شکل از فلز مس که در بدو امر برای ساختن زیور آلات به کار می‌رفت، آن را در خدمت تکنولوژی نظامی درآوردند.

چگونگی بهره گیری از فلزات نخستین تا فلزات استراتژیکی تعیین حد و مرز بین اعتقاد و منافع در جنگها هرگز روشن نیست و تشخیص آن، کار بسیار پیچیده و مرموزی است، به ویژه پی بردن به این مسئله در زمانی که ابزار و تجهیزات نظامی چندان پیشرفت نکرده و توسعه نیافته بود.

مهندسان نظامی بر این باورند که شرکت رزم آوران نخستین در جنگها با هیچ یک از معیارهای امروزی و روشهای سیستماتیک قابل توجیه نیست.

با اینکه امروز هم روان شناسان به اصل و حقیقت پیروزی یا شکست به طور کامل پی نبرده‌‌اند، ولی می‌دانیم در زمانهای پیشین مردم با روش‌های غیر علمی به عملیات رزمی با استفاده از تکنولوژی بسیار ابتدایی دست می‌زده اند.

مواد مورد نیاز تجهیزات نظامی برای مصارف جادویی و سری هم که ناشی از رسوم و عقاید مذهبی آنان بود به کار می‌رفت و این روش و شیوه به کارگیری هموراه به صورت نمادی به وسیله استادان و اهل فن انجام می‌گرفت.

برای برگزاری جشن‌های مذهبی و قربانی کردن، ساخت زیورآلات بسیار پر رونق بود و استادان ماهر در این فن همواره دگرگونی‌هایی در تزیین و چگونگی ساخت آنها پدید می‌آوردند که مردمان با ذوق را به سوی خود جلب می‌کرد و این نخستین گامی بود که راه را برای تکنولوژی نظامی همواره می‌کرد زیرا جنبه‌های اقتصادی آن نیز همیشه مورد توجه بوده است.

فلزات نخستین فلزات هستند که خاصیت چکش خواری آنها بیشتر بوده و نقطه ذوب آنها پایین‌تر است.

زمانی که استفاده از مس ابداع شد ابتدا آن را به صورت خالص استفاده می‌کردند ولی کم کم با افزودن مقداری آرسنیک به عنوان جلا و قلع، ترکیب جدیدی به نام برنز را پدید آوردند و در مراحل بعدی آهن وارد بازار کار شد و پیشه‌ورانی چون مسگر، آهنگر، زرگر در کوی و برزن محل‌های کاری برای خود تهیه کردند.

در این دوره از فلزات کمیاب چون طلا و نقره به صورت آلیاژ طبیعی آنها با رنگ زرد روشن در تهیه سلاح استفاده می‌کردند، ولی جنس ساخته شده بسیار نرم بوده است پس از سپری شدن یک دوره متمادی انسان به تدریج از راه تجربه با چگونگی کاربرد مواد آشنا شد و همچنین در ساخت سلاح و تجهیزات ذوق هنری، سلیقه و ابتکار نیز به کار گرفته شد.

برای مثال ساخت کلاه خود، جوشن و زره‌های انفرادی از تمامی آلیاژهای طبیعی به طوری که فرد رزمنده در به کارگیری آنها چابکی خود را از دست ندهد متداول گردید.

بخش دوم عهد قدیم و دوره کلاسیک از 100 ق م.

تا 400 سال پس از آن با پیدایش آهن دگرگونی‌های بزرگی در تکنولوژی نظامی پدید آمد و انواع گوناگونی از سلاح و تجهیزات تولید شد، این کار در مدت کمی به صورت تولید انبوه در اختیار نظامیان قرار گرفت و تا سقوط امپراطوری روم همچنان ادامه داشت.

هدف اصلی در جنگ‌ها هماهنگی بین افراد بوده و مظهر نمایشی نیز داشته است.

در این بین بردباری، اطاعت و از خود گذشتگی از ویژگی‌های نظامیان این دوره بوده است و به موازات آن نیز فرماندهان تلاش می‌کردند دگرگونی‌های شتابانی در تکنولوژی ترابری هماهنگ با سلاح و تجهیزات پدید آوردند.

تاکتیک متداول عبارت بود از به کارگیری پیاده نظام و استفاده از انبوه نیروی انسانی.

قوی‌ترین تکنولوژی نظامی آن عصر به کارگیری یگان‌های پرتاب پیکان به صورت حرکت امواج انسانی با چهره بسیار خشن و بی‌رحمانه بود که برتری خود را نسبت به حریف در اجرای این تاکتیک نشان می‌دادند.

در دوره میانه به کارگیری نیروی تهاجمی با اسب دگرگونی‌های عمده‌ای را در تاکتیک‌های تهاجمی به وجود آورد که با پیروزی‌های چشمگیری همراه بود.

این عصر را می‌توان به دو قسمت جداگانه تقسیم کرد: اولین مرحله آن استفاده از نیروی اسب به صورت سواره نظامی در قرن چهارم ق‌م.

توسط فیلیپ دوم پادشاه مقدونی بود که به وسیله پسرش اسکندر مقدونی دنبال شد و دگرگونی‌های بزرگی در دنیای کهن ایجاد کرد.

دومین مرحله عبور پیروزمندانه و برق آسای سواره نظام مجهز به کمان از استپ‌های بزرگ اوراسیا با بهره‌گیری از نیروی اسب و یورش آنها به سوی نواحی شرقی و غربی دنیای کهن بود که پس از دوره کلاسیک آغاز شد.

علاوه بر این دو مرحله گفته شده،‌ در سال پنجاه و سه ق م.

سواره نظام چابک پارتی ایرانی مسلح به کمان توانستند در ناحیه کاری واقع در بخش شمال‌غربی مزوپتامی، سپاهیان کاملا مسلح و زره داران لژیون رومی را به سختی شکست دهند و این نخستین نشانه‌ای بود از جابجایی مرزهای انسانی در ورای مرزهای طبیعی از نظر توپوگرافی، که تکنولوژی نظامی موجب آن می‌شد و این رخداد خود مرحله‌ای از دگرگونی‌های بنیادی و اساسی در کانون‌های انسانی را موجب گردید.

شیوه حمله سواره نظامی یونانی (فیلیپ و اسکندر) سالهای متمادی جزء قوانین نظامی در آمده بود.

گرچه عملیات یگانهای پیاده سنگین سلاح یونانی پایه و اساس ارتش اروپا را تشکیل می‌داد، با توجه به رل اصلی سواره نظام در جنگ، این یگان‌ها جزء استخوان بندی ارتش‌ها محسوب می‌شدند.

در دوره کلاسیک نیز تکنولوژی نظامی هرگز نمی‌توانست توسعه یابد، مگر زمانی که نظامیان از نیروی حیوانات بهره گرفتند.

این نیروی کمکی در بدو امر در خدمت بخش کشاورزی بود ولی بعدها کم کم با بهبود اوضاع اقتصادی در خدمت نیروهای نظامی نیز در آمد در این دوره مکانیسم ارابه‌ها طوری در نظر گرفته شده بود که بسیار سنگین و در نتیجه به زودی شکسته می‌شدند و به رغم ابداع وسایلی چون گلوبند، یراق و تنگ به علت سنگینی به حیوان فشار زیادی وارد می‌شد و حرکت این نوع ارابه‌ها بسیار کند بود.

از طرفی حمل بار به وسیله نفر به صورت کوله‌بار شامل جیره مصرفی خود او بود و برای حمل بارهای اضافی شخصی، وسایل آشپزخانه و جیره‌های اضافی و بین راهی‌، چادر، زغال، علیق و سایر ملزومات، اسب و ارابه یا سایر حیوانات مورد نیاز بود، علاوه بر اینها به علت نیاز به اقلام ضروری که از چرم،‌ فلزات و چوبهای مخصوص در حین حرکت می‌ساختند بایستی تعدادی کارگر ماهر‌، چرم دوز و کفاش، آهنگر و مسگر همراه سپاهیان در حرکت می‌بودند.

سلاح‌های پدافندی در قدیم یکی از ویژگی‌های تجهیزات و سلاح‌های پدافندی اندازه و شکل تن پوشی آن بود که انسان را در برابر حملات محافظت می‌کرد.

در ساخت این گونه تجهیزات به کارگیری مهارتهای گوناگون از ضروریات بود تا فرد بتواند تحت هر شرایطی از آن استفاده کند تهیه چنین وسایلی نیاز به کوره‌های ذوب فلز و آهنگری داشت که به صورت ثابت در محلی کار گذاشته شوند.

تجهیزت پدافندی متعلق به 3000 سال ق م چون گرز و کلاه خود در ناحیه مزوپتامی در حفریات باستان شناسی به دست آمده که نمایانگر استفاده از چنین وسایلی است.

برای حفاظت بیشتر در زیر زره‌ها لباسهای چری نظیر آستر می‌پوشیدند.

تا پیش از 2500 سال ق م سومری‌ها از کلاه خود و سپر و دسته‌های تبر که از جنس برنز ساخته می‌شدند، استفاده می‌کردند.

با وجود سنگینی چنین تجهیزاتی نفر را در برابر ضربات سنگین گرز و سایر سلاح‌ها نگهداری می‌کرد.

همواره بین سلاح‌های تهاجمی و تدافعی ههمسانی وجود داشته است، اگرچه در طول تاریخ طرح و ساخت آنها همراه با فراز نشیب‌هایی بوده است.

تهیه کلاه‌خود به نظر می‌رسد اولین وسیله‌ای که توسط نظامیان بعنوان وسیله پدافندی مورد استفاده قرار گرفته است، کلاه خود است.

از این وسیله مهاجمان نیز استفاده می‌کردند.

برای ساخت آن از ورقه‌ای مسی استفاده می‌شده که پس از دما دادن به آن در کوره، هنرمندان و اهل فن آن را به صورت کاسه‌ای شکل در می‌آوردند.

در نخستین روزهای ابداع آن، ساخت آن بسیار مشکل بود ولی بعدها با ظرافت تمام بر روی آن تزئیناتی نیز سوار کردند.

در یونان باستان بر روی آن شکل تاجی تعبیه می‌کردند که هم آن را محکم و هم بسیار زیبا و باجلوه می‌کرد.

رفته رفته کلاه خود را از آهن درست کردند و دگرگونی‌هایی نیز در آن به مرور زمان ایجاد کردند.

در اوایل قرن یکم میلادی در امپراتوری روم ساخت این وسیله نخست از برنز و سپس از آهن متداول شد.

سپر و طرز تهیه آن این وسیله پیش از آنکه به عنوان سلاح نظامیان به کار گرفته شود به وسیل انسانهای نخستین مورد استفاده قرار می‌گرفت از دوره سنگ تراشیدن یا عصر حجر، سپر برای دفاع از جان و یا پنهان ماندن از دید و بیشتر از سوی شکارچیان و یا رمه داران مورد استفاده قرار می‌گرفت.

در آن زمان کلیه سپرها به یکدیگر شبیه بودند.

رفته رفته این وسیله را در تکنولوژی نظامی با دگرگونی‌هایی به کار گرفتند.

سربازان پیاده نظام سنگین سلاح یونانیان از یک سپر گود دایره شکل به قطر 90 سانتیمتر که آن را هوپلون می‌نامیدند، استفاده می‌کردند.

این سپر ترکیبی از چوب و برنز داشت که نفر آن را بر روی بازوی چپ نگه می‌داشت و می‌توانست تمام بدن را در برابر ضربات وارد نگه دارد.

در قرن چهار ق م.

سربازان خط مقدم امپراتوری روم علاوه بر سنان و نیزه به سپر بیضی شکل مسلح بودند که در لژیون‌های رومی این سلاح از استخوان درست می‌شد و با چرم مقاوم و با تزئینات چوبی مزین می‌شد و به نام اسکاتوم خوانده می‌شد.

لژیون‌ها به یک شمشیر کوتاه نیز مجهز بودند.

زره‌های پوششی جنگاوران قدیم برای محافظت بدن خود در برابر حملات و ضربات وارده از سلاح‌ها از یک نوع پوشش مخصوص چین دار از جنس چرم محکم استفاده می‌کردند که در قسمت جلوی این پوشش مخصوص فلز به کار رفته بود، ولی از این وسیله به علت گران بودن و همچنین نوع ساخت آن، که نیاز به مهارت داشت تنها عهده خاصی می‌توانستند استفاده کنند.

این پوشش کاملاً انسان را در برابر حملات و ضربات نگهداری می‌کرد.

در حفریات باستان‌شناسی در نواحی مزوپتامی و ایلام و فلسطین از این نوع تن پوشها که به صورت بسیار استادانه و ماهرانه تزئین یافته‌اند به دست آمده که متعلق به 1500 سال قبل از میلاد است.

سینه بندهای برنزی با چکش خواری نیز جزء تجهیزات افراد پیاده نظام دوره کلاسیک بوده که نمونه‌هایی از آنها نیز در دست است.

از ساق پوش‌های کوتاه و بلند که بسیار شیک و راحت و حالت فنری داشته‌اند نیز به وسیله افراد پیاده نظام و سپس سواره نظام استفاده می‌شده است بعضی از اعضای بدن که در برابر ضربات وارده آسیب پذیرند چون آرنجها، ساعدها، بازوان و به ویژه قوزک پها برای محافظت با چرم می‌پوشانده اند.

در یونان باستان به علت کمبود فلزات نخستین تهیه زره‌های برنزی غیر ممکن بوده و اغلب فلزات موجود غیر خالص بودند، بنابراین زره‌های افراد را از زنجیرهایی با حلقه‌های کوچک به قطر یک سانتیمتر یا کمتر می‌ساختند.

اولین زره به این شکل را در یک تندیس یونانی مربوط به قرن سوم ق م.

می‌توان دید.

رومیان از سینه بند زرهی به نام لوری کاهاماتا استفاده می‌کردند و آن را چون پیراهن می‌پوشیدند.

این سینه بند از قسمتهای بریده بریده با سوراخ‌های زیاد توسط چرمی به دوش و گردن جهت نگهداری آن بسته می‌شد و اکثر سربازان رومی زیر زره‌های خود تن پوش چرمی نیز می‌پوشیدند و آن را به نام لوری‌کاسگ‌من‌تاتا می‌نامیدند.

سلاح‌ها و تجهیزات تهاجمی در قدیم با پیشرفت‌های تکنولوژی، در ساخت و تهیه سلاح و تجهیزات تهاجمی نیز پیشرفت‌های قابل توجهی حاصل شد و این سلاح‌ها هرگز از محدودیت‌های مربوط به سلاح‌ها و تجهیزات دفاعی که ناشی از تکنولوژی و شیوه‌های اقتصادی بود، پیروی نمی‌کرد هر طرحی که برای اینگونه سلاح و تجهیزات نظامی تهیه می‌شد، بلافاصله ساخته و پرداخته‌ می‌شد ولی سلاح‌های پدافندی محدودیت‌های ساخت جا و مکان را داشت.

سلاح‌های تهاجمی به وسیله استادکاران ماهر و با ذوق طراحی و ساخته می‌شد و هر روز ابتکار جدیدی بر آنها افزوده می‌شد.

تبر تبر ابتدا از برنز ساخته شد و به همین علت عوامل و موانع عمده‌ای در راه ساخت و تهیه این سلاح وجود داشت.

مهمترین عامل بازدارنده ساخت آن عدم امکان ریخته گری بود که تا آن زمان انسان نتوانسته بود به این صنعت دست یابد این سلاح نخستین سلاح سنگین تهاجمی بود که رابطه‌ای مستقیم بین دسته و چگونگی کارکرد آن وجود داشت.

بدین لحاظ در وهله نخست توانستند دسته را در سه نقطه با فواصل مساوی به وسیله بست‌هایی به تیغه آن پرچ کنند.

پس از ساخت، این بار نوبت تیز کردن آن، یعنی دادن کارایی بیشتر به سلاح می‌رسید که توانستند آن را با الهام گرفتن از سنگهای تراشیده شده، دارای لبه تیز و برنده کنند.

انجام چنین کارهایی با توجه به موقعیت زمانی و مکانی، در هر ناحیه جغرافیایی متفاوت بوده است، به طوری که آهنگران و صنعتگران سومری تبر دسته دار را با همان شکل سوراخ دار و برنده در 2500 ق م.

ابداع کرده بودند در صورتی که مصریان این کار را 1000 ق م.

انجام داده‌اند.

نیزه به احتمال قوی انسانهای نخستین با استفاده از دمای حاصل از آتش چوب، فلزات را به شکل نیزه در می‌آورده‌اند و رفته رفته به آن حالت ویژه‌ای دادند و بایستی بین سلاح نظامیان و این جور سلاح تفاوت‌هایی قایل شد.

ساخت سر تیز نیزه نخست از فلز برنز آغاز و سپس با آلیاژهای دیگر متداول گردید.

پس از سپری شدن مدتی با ترکیب فلزات با یکدیگر و استفاده از تکنولوژی عصر و نیز همزمان با پیدایش آهن این کار با ظرافت و دقت هر چه بیشتر در سلاح نظامیان انجام شد، به طوری که با استفاده از آهن در دوره کلاسیک ساختن تبرها و نیزه‌های یونانی‌ها فرق عمده‌ای با سلاح‌های برنزی سومریان داشته است.

نیزه‌های قدیمی کوتاه برای استفاده مردان قوی هیکل و بلند چندان مفید نبوده است در صورتی که نیزه سربازان یونانی بسیار بلند بوده و طول آنها به 280 سانتیمتر می‌رسید و سربازان مقدونی حتی نیزه‌های خود را دو برابر این اندازه می‌ساختند و سربازان هلنی از نیزه‌های 640 سانتیمتری استفاده می‌کردند.

زوبین‌ یا نیزه‌های پرتابی اینگونه نیزه‌ها که برای پرتاب کردن به کار می‌رفته از نیزه‌های معمولی کوتاه‌تر و سبک‌تر بوده‌اند زیرا این سلاح‌ برای ضربه زدن از فواصل کم به کار می‌رفته و تا دوره کلاسیک هیچگونه تغییراتی در این سلاح داده نشده بود.

در دوره کلاسیک افراد پیاده نظام که مجهز به سلاح سنگین شدند گروهی نیز به نام نیزه داران در سازمان آنها به وجود آمد، ‌نیزه‌های این گروه از آهن نرم ساخته می‌شد و طول آن 150 سانتیمتر بوده که یک سوم از سر آن را بسیار پهن و سنگین می‌ساختند، این سلاح از پشت به سوی حریف پرتاب می‌شد ولی چون کارایی جنگی کم داشت به مرور زمان از رده خارج شد.

سنگ قلاب یا فلاخن یکی از مهمترین وسیله‌های تهاجمی انسان فلاخن بوده و با وجود اینکه از ساختمان بسیار ساده‌ای برخوردار بوده ولی شیوه کار با آن مهارت زیادی لازم داشته است.

این سلاح به وسیله یک جفت طناب بلند که به یک قلاب چرمی برای نگهداری سنگ متصل بود، ساخته می‌شود و سرعت پرتاب سنگ آن به قدرت چرخش و قدرت بازوی پرتاب کننده بستگی داشت.

مکانیزم آن از یک اصل فیزیکی ساده پیروی می‌نمود و در آن زمان نحوه رها کردن آن جزء اسرار و رموز بوده است.

برای مهارت در پرتاب آن بایستی از اوان کودکی با این وسیله تمرین می‌کردند و می‌توان گفت این سلاح، نخستین سلاح پرتابی برای اصابت به هدف‌هایی در زوایای بی روح و نیز ضد نیزه اندازان و زوبین اندازان دشمن بوده است.

در دوره کلاسیک گروه فلاخن اندازها با فریاد و نعره کشان به دشمن حمله می‌کردند و در قرن شانزده هنگام حمله اروپاییان به سرزمین‌های امریکای جنوبی و مرکزی افراد بومی چون آزتک‌ها و اینکاها از این نوع سلاح ضد مهاجمان استفاده می‌کردند.

شمشیر انسان با ابداع کوره‌های آتش و گداختن فلزات گامهای بلندی را در جهت توسعه تکنولوژی نظامی برداشت.

این دگرگونی اولین جهش در تکنولوژی نظامی محسوب می‌گردد که در حدود 1500 سال قبل از میلاد رخ داد.

در مرحله نخست توانستند با انحنا دادن به فلز و تیز کردن لبه آن اولین گام را در ساخت شمشیر بردارند.

در بدو امر شمشیرهای ساخته شده از برنز بسیار سنگین و محکم بوده و طول آن به 90 سانتیمتر می‌رسیده است.

در حفاریهایی که از یکی از کوره‌های یونانیان به عمل آمده شمشیری به همین اندازه به دست آمده است.

از شمشیرهای برنزی برای تمرینات استفاده نمی‌کردند.

نخستین شمشیر‌هایی را که می‌توان جزء سلاح نظامیان به شمار آورد، شمشیرهایی بودند که از آهن چکش خورده ساخته شده بودند و تاریخ ساخت آنها به 1200 سال قبل از میلاد می‌رسد شمشیرهای قدیمی نسبت به شمشیرهای دوره کلاسیک کوتاهترند.

چون شمشیرهای ساخته شده از جنس برنز کارایی چندانی روی زرههای انفرادی نداشتند، بنابراین در دوره کلاسیک ارتش روم از شمشیرهای به طول 60 سانتیمتر در یگان‌های ویژه به نام گلادیوس استفاده می‌کردند و سپس شمشیرهای بلند در بین بربرها متداول شد.

کمان به کارگیری کمان در دنیای کهن با فکر و اندیشه بسیار آغاز شد که امروزه هنوز هم در مورد تکنولوژی آن بعضیها دست به تحریف می‌زنند.

اساس کار آن هم بر روی مکانیسم یک چوب صیقل داده شده که محکم به دو سر چوب بسته شده و به آن اندکی خمیدگی می‌داد، استوار بوده است ساخت کمان به دوره نیولتیک مربوط است که در حدود 3000 سال پیش بوده است ولی سابقه کمان‌هایی که دارای ساختمان پیشرفته‌اند مربوط به 3000 سال پیش است.

در ساختن پیکان رفته‌رفته پیشرفت‌هایی حاصل شده، به طوری که بعدها آن را از چوبهای بسیار مقام و محکم ساختند و بر روی آن ظریف کاریهای ماهرانه‌ای انجام دادند.

می‌بینیم که در دوره‌های ماقبل تاریخ از سنگ چخماق برای نوک پیکان استفاده کرده‌اند.

به کارگیری این سلاح در تکنولوژی نظامی تحول بزرگی را به وجود آورد.

مکانیسم آن عبارت است از نیروی بازوی کماندار در کشیدن زه کمان و تبدیل آن به انرژی پتانسیل که با رها شدن زه کمان تبدیل به انرژی جنبشی می‌گردد و پیکان را با قدرت کشندگی به جلو پرتاب می‌کند و این هم به توان و نیروی بازوی کماندار بستگی دارد.