در آسیا و کشور های صادر کننده نفت،قیمت بالای مواد خام و لیبرال های دائمی سرمایه گذاری در بعضی از کشورها رشد چشمگیری را در گردش مالی خروجی پی ریزی می کند.
تقریبأ اثر جریانات اخیر FDI از بازارهای تکوین یافته به شکلی از سرمایه گذاری در می آیند که اصطلاحا سرمایه گذاری جنوب-جنوب نامیده می شود.این سرمایه گذاری ها هنوز هم مهم می باشد. سرمایه گذاری جنوب-جنوب به وسیله ی امتیازات نسبی مانند اطلاعات محلی و قرابت فرهنگی و جغرافیایی به دست آمده و در آینده هم به همین روش به دست خواهد آمد.
سرمایه گذاران متبط با اقتصادهای تکوین یافته نقش مهمی در صحرای آفریقای سفلی با آفریقای جنوبی به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای اصلی در سال های اخیر بازی می کند.چین در درجه اول و کشور های برزیل،هند،مالزی و روسیه در درجه دوم در تأمین منابع طبیعی فعال می باشند.در خاورمیانه و آفریقای شمالی سرمایه گذاری در کشورهای خلیج فارس حائز اهمیت می باشد.
FDI میان کشورهای آسیایی تقریبا نصف کل گردش مالی ورودی FDI به منطقه محسوب می شود و شواهدی مبنی بر افزایش گردش های میان ملل جنوب شرقی آسیا intra-ASEAN موجود می باشد . در چین چهار سرمایه گذار جدید بین هنگ کنگ،کره جنوبی،تایوان و سنگاپور که جزء بزرگترین سرمایه گذاران هستند تقریبا صاحب 40% مبلغ سرمایه گذاری شده FDI در سال 2006 به شمار می آیند واز این مقدار هنگ کنگ به تنهایی 30% مبلغ را تامین نموده است. در اروپای شرقی نیز گردش های داخل منطقه ای در حال افزایش می باشد. FDI از طریق به اصطلاح تبادلات در جهت رو به افزایش سهام کل FDI در آمریکای لاتین محسوب می گردد .
به هر حال MNC هایی که مبتنی بر اقتصاد های تکوین یافته نیز در سال های اخیر برخی از درآمدهای بزرگ و برنامه ریزی شده در کشورهای توسعه یافته را بر عهده گرفته اند.تعدادی از M&A های بزرگ که شامل شرکت هایی از بازارهای تکوین یافته می باشند توجه بسیاری را به خود جلب نموده است.مثال های جدید شامل این موارد می باشد(به جدول نه مراجعه شود):خرید 17 میلیون دلار آمریکا توسط شرکت CVRD برزیل از Inco کانادا موجب گردیده CVRD دومین شرکت بزرگ معدن جهان گردد؛ و دو معامله 14میلیون دلاری خرید Cemexs مکزیک از Rinker استرالیا و درآمد کسب شده Tata Steel هند از Anglo-Dutch Corus .
افزایش چند ملیت ها از جنوب یک پدیده جدید می باشد.همانطور که در جای دیگری از این کتاب بحث نمودیم تمایلات حمایت از مصنوعات داخلی در بخشهایی از دنیای توسعه یافته در حال شکل گیری می باشد که متعاقب آن تداوم توسعه بازار تکوین یافته به خارج از FDI را حائز اهمیت می سازد.هنوز هم نسبتا کشورهای کمی از جنوب در لیست MNC های کلان جهان وجود دارد.علی رغم افزایش گردش خروی FDI از بازارهای تکوین یافته در سال های اخیر هنوز سرمایه گذاری های انجام شده در دنیای توسعه یافته موجب شده این گردش خروجی کمتر رشد نمایند.اگرچه برنامه ریزی هایی برای رشد در آینده وجود دارد ولی درجه فعلی نفوذ کشورهای توسعه یافته از طریق سرمایه های جنوبی بسیار اندک می باشد.
پیش بینی:کاهش و کسادی قبل از رشد مجدد
چشم انداز سال 2007
گردش مالی داخلی FDI در سال 2007 می تواند به وسیله یک اقتصاد جهانی قوی و رشد بی سابقه مداوم در نزدیکی متقابل M&A حفظ گردد که این اتفاق در نیمه اول سال 2007 روی خواهد داد.اما میزان رشد سرمایه جهانی FDI در سال 2007 مخصوصا در مقایسه با میزان رشد در سال های 6-2004 ناچیز خواهد بود.گردش های ورودی جهانی حدود یک و نیم تریلیون دلار آمریکا پیش بینی شده که معادل 10% رشد در 2006 می باشد و اولین دفعه در این دهه می باشد که سرمایه اسمی دلارآمریکا از حداکثر میزان خود در سال 2007 تجاوز خواهد نمود بنابراین نرخ بالای رشد بهبود یافته در گردش ورودی FDI در سال های اخیر به دلیل کاهش فعالیتها و شرایط مالی ثابت و محکم در رابطه با از دست دادن سرمایه در بازارهای مالی امسال تکرار نخواهد شد.فعالیت M&A از سطوح سالهای 6-2005 کاهش خواهد یافت. همچنین در مقایسه با سالهای اخیر فرصتهای خصوصی سازی کمتری در بازارهای تکوین یافته به وجود خواهد آمد.
طبق اطلاعات به دست آمده از Dealogic ،M&A های جهانی اعلام شده در نیمه اول سال 2007 با 51% رشد به 8/2 تریلیون دلار آمریکا رسیده این مبلغ در نیمه اول سال 2006 ، 9/1 تریلیون دلار آمریکا بوده است. براساس اطلاعات دریافت شده از Bloomberg تخمین می زنیم که نزدیکی متقابل و کامل M&A به طور ناگهانی به میزان 50% در نیمه اول 2007 افزایش یابد و به مبلغ 650بیلیوندلار آمریکا برسد.علی رغم نشانه های حاکی از رکورد د زمینه اخذ وام که رشد ناگهانی و بی سابقه را به دنبال خواهد داشت،یکپارچگی و استحکام صنعتی افزایش ناگهانی و پابرجای M&A ها در نیمه اول سال 2007 را تقویت می نماید.مخصوصا وجوه دارایی خصوصی در نظر داشتند سرمایه را به تمامی معاملات تزریق نمایند.در نیمه اول سال 2007 معاملات دارایی خصوصی حدود 20% از کل فعالیت M&A در سراسر جهان را تأمین می کند که این عمل در راستای عملکردی است که از اواخر سال 2003 پایه ریزی گردیده است.اما بازارهای مالی بی ثبات در نیمه دوم سال 2007 و 2008 تأثیر کاهش دهنده بر فعالیت M&A خواهد گذاشت.
حتی قبل از نابسامانی مالی اخیر در جهان مشخص بود که فعالیت نابسامان M&A های جهانی در 2006 که در نیمه اول سال 2007 نیز افزایش خواهد یافت،ناپایدار می باشد.یافته های حاصله از بازار قرضه آمریکا کسادی در M&A ها که در هر حال به وقوع خواهد پیوست را بیشتر تقویت خواهد کرد.
طبق پیش بینی اقتصادی جهانی فرض می نماییم که آشفتگی مالی با در نظر گرفتن اصول بنیادی سالم و مداوم اقتصاد جهانی تحت کنترل
نگه داشته خواهد شد.هنوز هم رشد جهانی قوی است و رشد سود هم بالطبع نیرومند باقی می ماند.بیشتر فعالیت M&A به وسیله سرمایه گذاران مدبر با ترازنامه های سالم و نقدینگی قوی مورد حمایت قرار می گیرد.فعالیت اروپایی به طور خاص بیشتر به صورت تلاش جمعی می باشد تا اینکه بر پایه فعالیت وجوه دارایی خصوصی صورت گیرد.در نیمه اول سال 2007 خرید سهام شرکتها که تحت فشار صورت گرفته 13% از دفاتر معاملات را دربرمی گیرد در حالی که این رقم در ایالات متحده به 35% می رسد.
بنابراین به نظر می رسد رکود در M&A ها و FDI یک فرود آهسته باشد نه مانند سقوط شدیدی که در سال 2001 اتفاق افتاد.منابع متفاوت و گسترده تأمین بودجه برای M&A موجب تورم خواهد گردید.معاملات مربوط به وجوه دارایی خصوصی به احتمال زیاد در برهه ای از زمان ضربه بیشتری خواهد خورد.اگرچه حتی اینجا هم فعالیت باید به وسیله چند بودجه بزرگ که نسبت به اوایل این دهه متنوع گردیده اند ادامه پیدا کند. اگرچه خرید سهام شرکتها از جانب شرکتهای دیگر با یک وقفه تقریبی همراه خواهد بود ولی معاملات دارایی های خصوصی مانند زد و بست های نابسامان نسیه پیامدهای آن و معاملات قرضی نابسامان افزایش می یابد.
انتظار می رود در سال 2007 میزان رشد در FDI جهانی نسبت به بازارهای تکوین یافته اندکی در دنیای پیشرفته قویتر باشد(رشد 14 درصدی) برنامه ریزی شده در این بازارها گردش ورودی FDI تنها 5% در سال 2007 بالا خواهد رفت.انتظار می رود ایالات متحده بار دیگر در سال 2007 نیز دریافت کننده اصلی FDI در جهان با مبلغ 240 بیلیون دلار آمریکا در گردش ورودی گردد.پیش بینی می شود گردش ورودی FDI در 15EU فقط با حدود 5% افزایش می یابد زیرا افزایش بیشتر در گردش های FDI به اقتصادهای منطقه اروپا موجب موازنه یک کاهش قابل انتظار گردش ها در داخل انگلستان می گردد.فعالیت M&A در انگلستان از بالاترین حد خود در سال های 2006-2005 کند گردیده است.
پیش بینی می شود گردش ورودی FDI در بازارهای تکوین یافته در سال2007 تنها با 5% در شرایطی دلار آمریکا صعود می کند همانطور که رشد قوی در گردش های ورودی به آمریکای لاتین(با20%) با رشد ضعیف گردش ها به آسیا و کاهش تقریبی گردش های FDI به اروپای شرقی نسبت به اوج گردش آنها در سال 2006 جبران می شود. FDI در چین احتمالا تنها کمی بیشتر از ارقام سال 2006 می باشد،انتظار هیچ رشدی در گردش ورودی به هند در سال 2007 نمی رود و رشد بیشتر و پر رونق در گردش ورودی به روسیه و CIS به وسیله کسادی در گردش های مربوط به بخشی از ناحیه اروپای شرقی از جمله ایالات اعضای جدید EU (اتحادیه اروپا) جبران خواهد شد.
طبقه بندی سقوط موقت در سال 2008
احتمالا کاهش سرعت رشد در FDI متعاقب سال 2007 در سال 2008 توسط سقوط نسبتا کمی که (اولین بار از سال 2003 آغاز گردیده ) در گردش ورودی جهانی و اسمی FDI با پروژه 5 درصدی ادامه خواهد یافت . برنامه ریزی شده که گردش ورودی جهانی در ماه 11 سال 2009 به رشد ثابت با درصدهای سالانه ای که تقریبا معادل درصد رشد در GDP جهانی می باشد بازگردد و تا سال 2011 به رقم 6/1 تریلیون دلار آمریکا برسد.
انتظار می رود ارزش FDI جهانی در نرخ های دوره های گذشته در اوج خود باقی بماند. پیش بینی می گردد میانگین سالانه گردش ورودی FDI جهانی برای ماه یازدهم 2007 مبلغ 5/1 تریلیون دلار آمریکا در مقایسه با میانگین سالانه 3/84 بیلیون دلار آمریکا در ماه در ماه شش 2002 باشد.در پایان دوره پیش بینی شده،گردش ورودی FDI جهانی 6/1 تریلیون دلار آمریکا خواهد بود که 14% بیشتر از بالاترین حد خود در سال 2000 به نرخ های دلار آمریکا می باشد.اما در رابطه با برآوردهای ثابت قیمت (وقتی که ارزش های رایج به وسیله شاخص های قیمت وارداتی بر مبنای دلار آمریکا تقلیل داده می شود ) هنوز گردش ورودی FDI جهانی در سال 2011 بیشتر از 10% زیر نقطه اوج آن در سال 2000 خواهد بود.روند سرتاسری گردش های FDI در ماه یازدهم 2007 ، در صورتی که پر رونق باشند ، به لحاظ قدرت تحرک وپویایی که در دوره پر رونق دهه 1990وجود داشت تنزل خواهد نمود.
وقتی FDI جهانی به نسبت GDP محاسبه گردد خاصیت شناوری پیش بینی شده آن بیشتر آشکار می گردد.تا اواخر دهه 1990 میانگین گردش ورودی FDI جهانی به ندرت بیشتر از 1% GDP بود. از آن پس IMF عنوان "گیرنده های FDI سطح بالا" را به کشورهایی اطلاق نمود که گردش ورودی FDI آنها بیشتر از 1% GDP باشد. تنها از اواسط دهه 1990 بود که سهم گردش های FDI در GDP به طور قابل ملاحظه ای شروع به رشد کرد.نسبت میانگین برنامه ریزی شده GDP/ FDI در ماه 11 سال 2007 به میزان 5/2% برای کل جهان از طریق استانداردهای دوره های گذشته بالا خواهد بود .
با احتساب مبلغ 17% از کل دنیا در 11-2007 ایالات متحده گیرنده اصلی FDI باقی خواهد ماند. اما FDI در مجموع اتحادیه اروپا (شامل گردش های درونی اتحادیه اروپا ) به طور قابل ملاحظه ای بالاتر از این خواهد بود . همچنین اتحادیه اروپا به عنوان منطقه اصلی برای سرمایه گذاری مستقیم از ایالات متحده پیشی خواهد گرفت . FDI از نظر جغرافیایی متمرکز باقی خواهد ماند .پیش بینی می گردد ده کشور میزبان که درصدر قرار دارند برای تقریبا 60% میزان کل دنیا به حساب آورده شوند و 20 کشور در صدر قرار گرفته شده سه چهارم رقم کل دنیا از آن خود خواهند کرد. 8 کشور از 20 کشور در صدر قرار گرفته شده، گیرنده های بازار تکوین یافته هستند.
در صدری که ما گردش های ورودی FDI را به وسیله GDP به"حالت عادی و زیان" ، جمع کل جمعیت یا سرمایه گذاری ثابت درآوردیم ، جدول انجمن گیرنده های FDI به طور چشمگیری متفاوت خواهد شد. همانطور که انتظار می رود طبقه بندی ها بر مبنای این ارقام بسیار متفاوت از طبقه بندی هایی می باشد که بر اساس اعداد قطعی FDI صورت می پذیرد. دور از انتظار نخواهد بود کشورهایی که از لحاظ منابع غنی می باشند در طبقات بالا رده بندی شود.این کشورها نسبت به اندازه بازار خود که می توانند مجاز شناخته شوند به طور قابل ملاحظه ای FDI بیشتری جذب می نمایند. ترکیب کشورهای مهم کوچک از مناطق مختلف به عنوان ده کشور برتر نمایان می گردد. به طور قابل ملاحظه ای از میان اقتصادهای بزرگتر و توسعه یافته تر، ژاپن دومین نسبت پایین گردش های ورودی FDI به GDP و نسبت گردش های ورودی FDI به سرمایه گذاری عمده و ثابت در میان این 82 کشور را دارا می باشد.
FDIدر دنیای توسعه یافته
علی رغم انتظارات گسترده در مورد تجمع FDI جدید در دنیای تکوین یافته تا ماه 11 سال 2007، بیشترین سهم توسعه در FDI جهانی به دنیای توسعه یافته خواهد رفت که این عمل بیشتر به دلیل الگوی نزدیکی متقابل M&A ها می باشد .درواقع طوری طراحی شده که سهم بازارهای تکوین یافته در گردش های ورودی FDI جهانی به طور کلی ثابت باقی می ماند. (رکود اندکی از 38% در سال 2006 به 37% در سال 2011 وجود دارد ). کلا در مقایسه با دوره 5 ساله از 2002 الی 2006 پیش بینی می شود گردش های ورودی FDI در دنیای توسعه یافته طی ماه 11 سال 2007 به بالاتر از 87% برسد که این رقم در مقایسه با 63% افزایش در گردش ها به بازارهای تکوین یافته می باشد.
در دنیای توسعه یافته قسمت مهم FDI به طور مداوم از فعالیت M&A سرچشمه می گیرد.این عمل از طریق نرخ های سود نسبتا پایین ، فشارهای رقابتی برای بازسازی و یکپارچگی و افزایش میزان پیشرفت و کارایی در بازارهای مالی مورد حمایت قرار می گیرد. در اروپا M&A ها و تأسیس شرکت های وابسته به سرتاسر اروپا به عنوان شرکت هایی برانگیخته خواهند شد که تلاش می کنند این اطمینان را به وجود آورند که کسب و کارشان آنقدر گسترده و سازنده می باشد که قابل رقابت در سراسر جهان گردد.اگرچه بعضی از کشورها از تمام فرصت های خود برای خصوصی سازی در مقیاس بزرگ استفاده نموده اند ولی روی هم رفته حوزه ای جهت ثابت نگه داشتن روند جهانی در شرایط متعادل وجود دارد که این حوزه در پاسخ به فشارهای مالی و تمایل به بهبود یافتن کارایی،ایجاد گردیده است.
احتمالا شرکت های زیادی با دست یافته های بهتر به ایالات متحده کشیده می شوند چون در آنجا رشد اقتصادی کاملا شناور و دلار پایینتر آمریکا شرکت های آمریکایی را برای کار و کاسبی حاصل گشته جذاب می نماید.همچنین نیروی رشد سودآوری در ایالات متحده آنجا را مکانی جذاب برای سرمایه گذاران می نمایاند.(تقریبا حدود 60% FDI در ایالات متحده را سرمایه گذاران اروپایی رقم می زنند)
FDI در بازارهای تکوین یافته
MNCها به دنبال گسترش عملکرد در اقتصادهای تکوین یافته منتخب خواهند بود تا فروش را افزایش داده و فعالیت های تولیدی را به منظور استفاده از اقتصاد های پلکانی و قیمت تمام شده پایینتر تولید توجیه نماید . همچنین قیمت های بالا برای خیلی از محصولات ، سرمایه گذاری مستقیم در کشورهایی که از لحاظ منابع طبیعی غنی هستند را فعال می نماید.در نتیجه پیش بینی می گردد گردش های FDI به بازارهای تکوین یافته پر رونق باقی بماند که به طور میانگین سالانه بیشتر از 550 بیلیون دلار آمریکا در ماه 11 سال 2007 میباشد گرچه به طور کلی رشد سالانه نسبتا ناچیزی در گردش ورودی وجود خواهد داشت که از موارد ثبت شده رده بالا طی سال های 2006-2004 به دست آمده است.
علی رغم عوامل متعددی که تلاش می نمایند گردش ورودی FDI را به دنیای بازار تکوین یافته سوق دهند،دلایل زیادی برای محتاط بودن در خصوص چشم اندازهای FDI مربوط به آنها وجود دارد.این حقیقت که انتظار می رود عایدی خصوصی سازی در بیشتر بازارهای تکوین یافته اصلی عقب بیافتد گردش های ورودی را کاهش خواهد داد و به همان اندازه هم احساس خطر درباره ی بعضی از بازارهای تکوین یافته را در میان سرمایه گذاران زیادی افزایش خواهد داد. پیش بینی شده رشد اقتصاد در دنیای تکوین یافته در مقایسه با سال های اخیر تا اندازه ای آهسته شده است و پشتیبان محیط بین المللی به تدریج کمتر خواهد شد.در برخی کشورها فعالیت های سیاسی بر اساس عقاید و استقلال طلبی رو به رشد هستند که منجر به مواردی در انکار وجود قرارداد با شرکت های خارجی می شوند و این برای کاهش سرعت پیشرفت سرمایه گذاری در بازارهای مصنوعی عمل خواهد کرد.
نابرابری های خارجی و امکان تشخیص نوسانات نرخ تبدیل ارز،همچنین قیمت های متغیر کالا، ریسک هایی را مطرح می کند که می تواند مانع فعالیت سرمایه گذاری شود.
روندهای اصلی
روند های اصلی میان مدت در FDI جهانی شامل موارد زیر خواهد بود :
_ بعد از یک کاهش مختصر،نزدیکی متقابل M&A ها برای پیشروی FDI جهانی ادامه خواهد داشت.آمریکا و اتحادیه اروپا(شامل گردش های ورودی داخلی اتحادیه اروپا) برای تسلط داشتن بر دریافت کننده های FDI ادامه خواهد داشت.
_ در میان بازارهای تکوین یافته،چین با دریافت کننده های اصلی بسیار با حدود 6% از جمع کلی و 16% از طرح گردش ورودی به بازارهای تکوین یافته باقی خواهد ماند.
_ شاید سرعت جا به جایی نیروی کار فشرده برای ساخت بازارهای تکوین یافته وجود داشته باشد،گرچه وجود ناظران متعدد به طور نمایشی ناخوشایند است.
_ در مقایسه با سال های اولیه،خرید کالا و خدمات از منابع خارج از کشور افزایش خواهد یافت.این نوع از بین المللی شدن نسبتا با گردش سرمایه کمی همراه است.با این حال گرچه ممکن است توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات از چیزی که مورد انتظار است عقب تر بیفتد،رشد سریع در پهنای باند باالقوه موجب توسعه تعدادی از خدمات حوزه برون مرزی می شود. علاوه بر این احتمالا خرید کالا از منابع خارج از کشور به طور فزاینده ای دگرگون خواهد شد تا تولید کنندگان را شیفته کند به طوریکه بخش بزرگی از خرید کالا از منابع خارج از کشور نسبت به گذشته به سوی FDI هدایت شود.
_ سرمایه گذاری توسط شرکت هایی که به وسیله بازارهای تکوین یافته راهنمایی می شوند به احتمال زیاد سود مهمی به دست می آورند.
_ سرمایه گذاران خارجی معمولا از یک نوع طبقه برگشت پذیر هستند و امنیت و ریسک های مربوط به آن را نباید مبالغه کرد. به هر حال ریسک سیستم حمایت از تولیدات داخلی اکنون بزرگتر است، به نظر می رسد شرایط وابسته به جغرافیای سیاسی جهانی بیشتر تهدید کننده است و چشم انداز مطمئن برای تضمین کردن تعادل در تجارت بین المللی و محیط سرمایه گذاری بدتر از گذشته اخیر است. (به بحث زیر توجه کنید )