اصفهان
چنانچه تهران را رأس ایران بدانیم، اصفهان در قلب این کشور جای دارد. شرح تاریخ 5000 ساله اصفهان که در طول سالها حکومت سلسله های پادشاهی بعنوان پایتخت و مقر حکومتی انتخاب می شده، در این مختصر نمی گنجد. این شهر عرصه جنگ دولتهای پارت، سلجوقی، مغول و صفوی و مقر حکومت این سلسله ها بوده که هر یک اثرات جاودانی فرهنگی خود را بجای گذاشتند. مساجد، میادین، دروازه ها و بناهای یادبود مذهبی و غیر مذهبی این شهر میراث فرهنگی ایران بشمار می آیند. هر بیننده ای از تماشای قطعات سفالی عتیق که در پوشش مناره ها بکار رفته، محظوظ می گردد.
مصنوعات با ارزش فلزی و بافته ها و ظروف لعابی و نقاشی ها همه بر شگفتیهای این شهر در دامنه کوه زاگرس دلالت دارند، شهری که پایه گذار ارزشهای فرهنگی در شرق و غرب بود. در دوران نیک بختی شهر در زمان شاه عباس در قرون 17 و 18 میلادی، اصفهان بهشت هنر و زیبایی محسوب میگردید.
امروز اصفهان با بیش از یک میلیون نفر سکنه مرکز این استان می باشد. جریان زاینده رود و ارتفاع 1500 متری این شهر و مطبوع بودن شرایط آب و هوایی اصفهان به توسعه بازرگانی اش کمک بسیاری کرده است. تولیدات نساجی و قالی بافی این شهر در طول قرنها نقش بسیار و اهمیت زیادی داشته است. کارگاههای درباری که در قسمتی از بنای کاخ قرار داشتند، قالیهایی با 10000 گرده در هر دسی متر مربع می بافتند. و اغلب در بافت این فرشها طلا و نقره بکار میرفته، حتی در گذشته دور جنبه صادراتی به دربارهای اروپا داشته است. در تولیدات امروزه که هنوز در شمار بهترین قالیهای ایران هستند، از طرح قالیهای قدیمی استفاده می شود.
ابعاد: بیشتر در اندازه قالیچه بافته می شوند، هر چند که کارگاههای شهری قالیهایی در همه ابعاد معمول و گاه تا 15 متر نیز تولید می کنند.
رنگها: قالیهای جدید اصفهان رنگ روشنی دارند، مثلاً از بژ یا آبی روشن استفاده بیشتری می شود. گاه از 15 رنگ برای ایجاد تضاد و برای طرحهای داخلی از درجات گوناگون قرمز استفاده می گردد.
نقشها: طرحهایی متنوع و درهم و نقشهایی با طراحی دقیق، طرح ترنج و نقشهای اسلیمی و همچنین پرنده و گل و گیاه و نخل نیز بکار میروند. در وسط قالی یک طرح مدالی دو بخشی و یا در مواردی نقشهای مکرر بچشم میخورند. حاشیه بزرگ شاه عباسی استفاده زیادی دارند و دیگر طرحهای گل و گیاه حواشی از زمینه الهام میگیرند. زمینه و حاشیه اغلب توسط دو یا چند یا خط از یکدیگر مجزا می شوند.
ساختار اولیه: تار و پود از کتان و گاه از پشم است. تار و پود قالیهای ابریشمی اصفهان از ابریشم می باشند. قالیهای زربفت اصفهان یادآور قالیچه های پولونز که تار و پودشان از نخهای گرانبهاست می باشند.
گره: پشم تابیده بسیار ظریف و مرغوب با گره فارسی به تعداد 5000 - 2500 گره در هر دسی متر مربع متداول است. (اغلب از پشم کرک دار نیز استفاده می شود).
پرز: پشم بسیار ضخیم نیمه بلند تا کوتاه و ابریشم بسیار کوتاه چیده می شود.
کیفیت: قالی های اصفهان از بهترین قالیهای ایران بشمار می آیند و پر دوام هستند و جنبه تزئینی دارند. نمونه های نفیس و گرانبها سرمایه خوبی بحساب می آیند. خصوصاً قطعات قدیمی و آنتیک که امروزه هنوز در بازار یافت میشوند. این خصوصیات شامل حال قالی های ارمنی باف و لری اصفهانی که در اصفهان تولید می شوند، نمیگردد؛ هر چند که این طبقه بندی قطعات بسیار نفیس از پشم براق را در بر می گیرد. قالی ارمنی باف اصفهان بدست ارامنه مسیحی اصفهان بافته شده، تعداد 1500 گره ترکی در هر دسی متر مربع دارند و پرز آن نیمه بلند تا بلند چیده شده و اندازه آنها به 12 متر نیز می رسد.