خلاصه :
هدف :بررسی تاثیرات فرهنگ بر حرفه گرائی در 12 کشور در حال توسعه با ارزش های فرهنگی هافسد(1980)و مدل گری (1988)است .
طرح /روش تحقیق /رویکرد : ارتباط هفت متغیر با مدل قابل آزمون منتج به طبقه بندی 12 کشور در حیطه کنترل قانونی تا حرفه گرائی گردید.داده ها از سال 1996 تا 2000 از منابع مختلف اخذ گردیدو.12 کشور مورد بررسی از کشورهای خاورمیانه وشمال افریقا انتخاب گردید.واز تجزیه وتحلیل culsterدر طبقه بندی این کشورها استفاده گردید .
نتایج :نتایج حاکی از آن است که کنترل قانونی مطابق با فرضیات گری در اتباط با ایران تایید می گردد و تاحدی برای بحرین ،اردن،عمان و قطر تایید می گردد .ضمنا برای پاکستان ،ترکیه ،مالزی و اندونزی آن رد می گردد.
محدودیت های تحقیق : یکی از مشکلات اصلی این تحقیق جمع آوری داده های زیاد از کشورهای گوناگون است.
ضرورت تحقیق: یافته های این تحقیق منبع اطلاعاتی در ارتباط با قدرت یا اختیار حسابداری در این کشورهاست که دانش و ادبیات بین المللی را در ارتباط با حسابداری این کشورها بهبود می بخشد.
کاربرد:یافته های این تحقیق در فرآیند هماهنگی در رویه های بین المللی حسابداری مفید است
کلمات کلیدی :حسابداری ،کشورهای در حال توسعه ،فرهنگ
نوع تحقیق: بررسی ادبیات
مقدمه :
اثر فرهنگ بر سیستم های حسابداری در کشورهای مختلف در سه دهه اخی موضوع تحقیق بوده است . ارزشهای مختلف فرهنگی بر ارزشهای حسابداری در سطح ملی وبین المللی تاثیر می گذارد (fechner&kilgore1994).در این زمینه ، فرهنگ در جوامع مختلف بر سیستمهای حسابداری ملی تاثیر به سزائی داردواختلاف رویه های مختلف حسابداری از اختلاف ارزش های فرهنگ ملی نشأت می گیرد. محیط فرهنگی بعنوان یک سیستم ملی یا منطقه ای ، شامل زبان، آداب و رسوم ، مذهب ، خصوصیات، قانون، آموزش و سازمانهای اجتماعی، تکنولوژی و فرهنگ مادی است . انتظار این است که تعامل این عناصر بر حسابداری بسیار پیچیده باشد .. موضوع این بحث ارتباطی است که بین ارزشهای فرهنگ ملی و ارزشهای منبعث از سیستم های حسابداری است. ارتباط ارزشهای اجتماعی با ارزشهای حسابداری با مطالعات گری آغاز گردید و در حقیقت توسعه ابعاد ارزش های اجتماعی هافستد ( فردگرائی در مقابل جمع گرائی، اجتناب از ابهام ضعیف و قوی، فاصله قدرت کم وزیاد مردگرائی در مقابل زن گرائی به ارزشهای مختلف حسابداری( کنترل قانونی، حرفه گرائی ، یکنواختی و انعطاف پذیری ، خوش بینانه در مقابه محافظه کاری و شفافیت در مقابل پنهانکاری)می باشد.
هدف این مقاله بررس چگونگی تأثیر عوامل فرهنگی بر حرفه گرائی در کشورهای در حال توسعه است .با کاربرد مدل ارزشهای حسابداری گری و مطالعات فرهنگی هافسد، چارچوب نظری جهت ارزیابی قدرت یا اختیار حسابداری (کنترل قانونی یا حرفه گرائی ) در کشور های در حال توسعه بسط و آزمون می گردد .12 کشور منتخب در این مطالعه عبارت از: بحرین، ایران، بنگلادش، اندونزی، اردن، کویت، عمان، مالزی، پاکستان قطر، عربستان و ترکیه است .
توسعه نظری
هافسد در سال 1997 فرهنگ را به عنوان برنامه جمعی تعریف نموده که سبب تمایز اعضای یک گروه یا یک دسته از سایرین می گردد . وی اختلاف فرهنگی را در چهار سطح ( سمبلیک، فهرمانی ، مذهبی و ارزشها) طبقه بندی و اذعان نمود ارزشها سخت ترین مفهوم جهت تعریف هستند ارزش به طور کلی تمایل به ترجیح وظایف یا امور خاص بر دیگری می باشد. بنابراین ارزشها طریق ویژه ای از رفتار ند که به وسیله جامعه یا فرد ترجیح داده می شوند. بنابراین ارزشهای مختلف فرهنگی در مرزهای ملی سبب ایجاد اختلافات عمده در ارزشهای اجتماعی و مصنوعات آن از قبیل رویه های حسابداری می گردد. اختلاف در رویه های حسابداری از ظهور اختلاف در ارزشهای فرهنگی حاصل می گردد لذا فرهنگ و حسابداری در ارتباط با یکدیگر می باشند
شایان ذکر است مطالعه هافسد از توجه ویژه سایر رشته ها برخوردار گردیده ودر واقع 600 مطالعه بین 1981 تا1992 در این خصوص صورت پذیرفته است. بنابراین استفاده از این ارزشها در متون و تحقیقات حسابداری نسبتاً قابل توجیه می باشد .. جدول شماره 1 معیارهای مختلف هافسد را در کشورهای در حال توسعه نشان می دهد
Cray در سال 1998 ارزشهای اجتماعی وفرهنگی هافسد را به ارزشهای حسابداری تبدیل و یک رابطه بین آنها برقرار کرد. مدل وی اذعان بر این دارد که کلیه تصمیمات سیاسی حسابداری در سطح ملی در واکنش به ارزشهای اجتماعی هافسد گرفته می شود . توجیه cray در ارائه چارچوب پیرو توضیحات هافسد از ابعاد فرهنگی می باشد و الزاماً متضمن جایگزینی ارزشهای حسابداری با ابعاد فرهنگی می گردد
H1 : با بالا رفتن یک کشور در اصطلاح فرد گرایی و کاهش در رتبه اجتناب از ریسک و فاصله قدرت به احتمال زیاد حرفه گرایی رشد نماید .
در مدل cray حرفه گرایی به عنوان رجحان حسابداران به اعمال قضاوت حرفه ای در امور حسابداری تعریف شده که متضمن ایجاد تشکلات قانون گذار حرفه ای است این در مقابل کنترل قانونی است یعنی اعمال فشار بر حسابدارن تا الزامات قانونی را رعایت نمایند که در صورت تخطی مجازات قانونی را به همراه دارد. مطابق مدل cray فرد گرایی بالا و اجتناب از ریسک و فاصله قدرت کم در جامعه حرفه گرایی را افزایش می دهد. وی اذعان بر آن دارد که رجحان قضاوت حرفه ای مستقل ریشه درچارچوب فرهنگی با وابستگی کم دارد که تاکید بر استقلال ،اعتقاد به تصمیمات شخصی واحترام به تلاش انفرادی است .بر این اساس وی اشاره بر این دارد که حرفه گرائی در فاصله قدرت قانونی کم شکل می گیرد.
بهرحال ،همسازی حرفه گرائی با در جامعه با وابستگی کم و تسلط عملکرد مستقل در جامعه بسیار سازمان یافته قابل انتقاد بوده است .شایان ذکر است در این مقاله ،استقلال از جامعه مورد نظر نبوده بلکه استقلال گروه خاص (حسابداران )در اعمال مهارات ویژه مورد نظر می باشد . در جوامع غربی ،شاغلین حسابداری بسیار سازمان یافته بوده ومستلزم ثبت واحرازء شرایط خاص قبل از ارائه خدمات حرفه ای به موکلشان می باشند .
روش شناسی
داده های این تحقیق از منابع مختلف از سال 1996 تا 2000 با ارسال نامه الکترونیکی به شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار هر کشور جمع آوری شد. در آغاز با ارسال نامه به بورس اوراق بهادار هر کشور تقاضای گزارشات سالانه ، 20شرکت منتخب گردید. در صورت عدم دریافت پاسخ ،مکاتبات بعدی با شرکتهای منتخب انجام تا گزارشات سالانه واصل گردد .علاوه برمکاتبات مطروحه، گزارش سالانه شرکتهای اندونزی از طریق اینترنت دریافت گردید در مجموع 132 گزارش سالانه از کشورهای منتخب جمع آوری شد. علاوه بر محتویات گزارشات سالانه این بررسی به موضوع کنترل قانونی یا حرفه گرایی در ارتباط با حرفه حسابداری، استاندارهای حسابداری و حسابرسی در این کشورها می پردازد متعاقباً جهت اخذ اطلاعات در این زمینه مکاتباتی با تشکلات حرفه ای در آن کشورها انجام و یا از طریق اینترنت با سازمانهای مختلف ملی و بین المللی تماس تا اطلاعاتی لازم از محیط حسابداری این کشورها جمع آوری گردد. حیطه قدرت حسابداری در این کشورها مطابق مدل گری از کنترل قانونی تا حرفه گرائی بوده ورتبه واقعی هر کشور در این حدود قرار می گیرد سپس لازم است تا متغیرهای گری که شاخص حرفه گرائی بوده شناسائی گردد .در این تحقیق f(a)بعنوان متغیر مستقل برای قدرت حسابداری تعریف می شود یا قدرت حسابداری=f(a)