صنایع دستی گل واژه میراث فرهنگی بشر است
موضوع سخنرانی :چالش ها و فرصتها برای فرش خراسان
سخنران :عبدالله احراری
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی طبس و
سرپرست اداره فرش سازمان بازرگانی خراسان رضوی
به مناسبت 20 خرداد روز جهانی صنایع دستی
تقدیم به: بارگاه منور حضرت امام رضا (ع)
شناخت خراسان
وجه تسمیه آن :
از دو کلمه خور به معنی خورشید و آسان به معنی ظاهر شدن ، آمدن و نمایان شدن است
در گذشته بسیار دور خراسان شامل ایالات سمت شرق کویر لوت تا کوه های هندوستان بود
در زمان ساسانیان خراسان بخشی از ایرانشهر بوده است و حاکمش را سپهبد می نامیدند
مردم خراسان در سال 31 ه ق به دین اسلام مشرف شدند و این استان محل قیام ابو مسلم علیه خلفا اموی بود
با تاسیس سلسله طاهریان خراسان استقلال یافت (205 ه ق) و در سال283 بخشی از قلمرو صفاریان گردید
در سال 384 این استان در تصرف سلطان محمود غزنوی و برای مدتی خوارزمشاهیان نیز بر این استان حکومت کردند
فتوحات چنگیز باعث شد که خراسان ملک مشترک جانشینان وی محسوب گردد
در اواخر قرن هفتم خراسان به تصرف ایلخانان در آمد ودر سال 783 امیر تیمور خراسان را به تصرف خود در آورد و هرات
پایتخت فرزندش شاهرخ شد
شیبک خان ازبک در سال 913 ه ق خراسان را تصرف کرد در نتیجه
شاه اسماعیل صفوی در سال 916 خراسان را از ازبک ها پس گرفت
بسیاری از ایلات وعشایر همچو کرد ها و بهلولی ها در دوره صفوی به خراسان کوچانده شدند
بعد از درگذشت نادر خراسان برای مدتی به تصرف احمد شاه درانی در آمد
در دوره قاجار بموجب عهد نامه پاریس خراسان به دو قسمت
تقسیم و بخش شرقی آن جز خاک افغانستان شد
خراسان بزرگ در سال 1383 به سه استان خراسان رضوی ،جنوبی و شمالی تقسیم شد
پتانسیل های بالقوه خراسان جهت فرش بافی
تولید بهترین نوع پشم جهت قالی بافی در خراسان
برداشت بالغ بر 200تن پیله ابریشم
تنوع اقوام و ایلات و در نتیجه تنوع طرح ها و نقوش
اقلیم خاص بالاخص در خراسان مرکزی و جنوبی
بروز خشکسالی های پی در پی
مهاجرت هنرمندان و هنردوستان سراسر کشوربه مشهد مقدس
حضور تاریخی فرش در خراسان بزرگ
صنایع دستی در بالا بردن اشتغال نقش ارزنده ای دارد
پراکندگی کارگاه های قالی بافی در استان های مختلف
خراسان............................4/21 در صد
آذربایجان شرقی..................17 در صد
مرکزی.............................6/11 در صد
اصفهان................................11 در صد
کرمان..............................6/10 در صد
یزد...................................5/10 در صد
کردستان...........................7/4 در صد
چهارمحال و بختیاری........9/3 در صد
آذربایجان غربی................4/3 در صد
فارس................................2/3 در صد
سایر استان ها......................8/2 در صد
پراکندگی کارگاه های قالی بافی در شهرستان های استان خراسان بزرگ
معرفی حوزه های قالی بافی خراسان بزرگ ( 1 نیشابور و سبزوار)
دوره اول :از شروع تا دهه 50
طرح ها :افشان سراسربا گلهای شاه عباسی بزرگ ،زیر خاکی
رنگ ها :گیاهی با مواد اولیه مرغوب
رج شمار :4030
شیوه بافت :گره استاندارد و هر رج پود دادن
شیرازه :متصل
دوره دوم :از دهه50 تا کنون
طرح ها :کاشان ، نائین ، تبریز ، مینا خانی ورامین
رنگ ها :شیمیایی با مواد اولیه متوسط
ابعاد :متوسط عمدتاً 6 متری
رجشمار :3025
گره :فارسی جفتی هر چند رج یک پود
صنایع دستی با ایجاد ارزش افزودهچند برابری تولید ناخالص ملی را افزایش می دهد
معرفی حوزه های قالی بافی خراسان بزرگ (3 بلوچ)
طرح ها :کلاه درازی ، سه خشتی ، سنگ چولی ، علی اکبر خانی ،فتح ا... خانی ، دختر قاضی ، تیمنک ، چشمه گلی ، مرغی ، کله قندی ، طاووسی ، گل بادامی ، پر جلکی ، بله کانی ، کشمیری
رنگ ها :طبیعی و شیمیایی ، با استفاده از مواد صددرصد پشمی و رنگ های تیره
ابعاد :کوچک پارچه
رجشمار :30 20 رج عمدتا یک پود و در برخی از مناطق دو پود
دار قالی : افقی
استفاده از موی بز در کنار این قالی از ویژگی های این قالی است
پیشکسوتان : استاد بهشتی سنگانی
صنایع دستی تجلیگاه فرهنگ و هنر است
معرفی حوزه های قالی بافی خراسان بزرگ ( 2 کاشمر)
دوره اول ( از شروع تا 1340 )
طرح ها :حسن قاضی و زرین کلک
رنگ ها :گیاهی با مواد اولیه مرغوب
ابعاد :بزرگ پارچه عمدتا 12 متری
رجشمار :30 25
شیوه بافت :جفتی بافی و چند چین یک پود
دوره دوم
طرح ها :زیر خاکی (کاسه و کوزه ) ، چهار فصل
رنگ ها :گیاهی با مواد اولیه فوق العاده
ابعاد :متوسط عمدتا 6 و 9 متری
رجشمار :30 40
شیوه بافت :فارسی
پیشکسوتان :استاد محمد کرمانی استاد علی پور استاد غلامحسین اسکندری تربقانی
صنایع دستی در توسعه مبادلات فرهنگی جایگاه بسیار بالایی دارد!
دوره سوم(1350 تا 1360)
طرح ها :کاشان
رنگ ها :شیمیایی با تنوع مواد اولیه
ابعاد :6 و 9
رجشمار :30 25
دوره چهارم(1360 تا کنون)
طرح ها :مشهد ، نائین ، کاشان ، تصویری و گلفرنگ
رنگ ها :طبیعی و شیمیایی
ابعاد :متنوع
رجشمار :متنوع
قابلیت های صادراتی صنایع دستی نسبت به سایر کالاها مزیت های رقابتی گسترده تری بر خور دار است
معرفی حوزه های قالی بافی خراسان بزرگ (4 گناباد)
دوره اول (شروع قالی بافی تا قبل از جنگ جهانی دوم)
دوره دوم (از جنگ جهانی دوم تا کنون)
طرح ها :گلدانی ، افشان ، نائین ،کاشان ، تبریز
رنگ ها :طبیعی و شیمیایی با مواد اولیه متنوع
رجشمار :40 30
شیوه بافت :فارسی چند رج یک پود
پیشکسوتان : استاد صدوقی ،استاد مرتضی احمدباغ آسیایی، استاد علی جان محمود زاده ،
استاد حاج عباس علی بیلندی