مراحل مقدماتی بافت قالی
پس از پایان چلهکشی مراحل مقدماتی بافت قالی آغاز میشود. نخستین مرحله در بافت قالی را صوف میگویند و آن عبارت است از رشته نخی دولا همانند نخهای چله که با بافتی ساده از میان چلهها یک در میان از زیر و رو میگذرد. انجام این کار برای جلوگیری از فروپاشی و حفظ استحکام رجهای اولیه و نظم تارهای قالی و ثابت شدن فاصله میان آنها و آماده ساختن دم کار است. بین این قسمت و اصل قالی، گاهی دو سه رج با چله و نخ رنگی به نام ملیله بافته میشود.
ملیله کشی (دندان موشی)
به منظور حفظ و نگهداری گرهها در پایین قالی قبل از گلیمبافی و در بالای قالی بعد از گلیم، با نخهای رنگی انجام میشود. بدین ترتیب که دو رشته نخ رنگی از میان تارهای چله که شش تار، شش تار و یا سه تار، جدا کردهاند گذرانیده میشود به طوری که نخهای رنگی به تناوب در زیر رو روی نخهای چله قرار میگیرند. انتخاب تعداد تارهایی که در زیر و روی نخ رنگی قرار میگیرد اختیاری و به دلخواه بافنده است.
گلیمبافی، کرباسبافی، ملیلهبافی و شلهبافی
همه اینها منظور واحدی را افاده میکنند و آن عبارت است از بافت سادهای به اندازه سه تا چهار سانتیمتر که با نخ پنبهای سفید از جنس نخ تار میبافند. این عمل که به نام مهر یا قفل قالی نامیده میشود از ریزش گرهها جلوگیری میکند.
با توجه به اهمیت گلیمبافی اینکار به وسیله استادکار انجام میشود. بیدقتی و بیتوجهی در این کار موجب عارض شدن عیبهایی چون گوشهدار شدن و کجی فرش (سرهداشتن) و بالاخره شانه انداختن خواهد شد. به همین جهت دم کار گلیمبافی باید صاف و یکنواخت باشد و به اصطلاح بالا و یا پائین نباشد.
پودکشی بخش گلیمباف (پوددادن)
برای انجام گلیمبافی از پود ضخیم استفاده میشود اینکار در ترکبافی با استفاده از سیخ پودکشی انجام میشود، بدین شکل که در فاصله دم کار تا محلی که تارها بصورت زیگزاگ درهم فرو رفتهاند، سیخ پودکشی را از سمت قلابدار، به آرامی و از کنار فرش به داخل چلهها (بین چلههای زیر و چلههای رو) در سرتاسر عرض چله داخل نموده و سرپود را به قلاب آن آویخته و مجدداً (در جهت عکس) سیخ را بیرون میکشیم. سپس با شانه یا کرکیت که در دست داریم پود را بدون چینخوردگی به طرف پایین محکم میکویند. در مراحل اولیه کار حتماً باید نحوه کوبیدن طوری باشد که دم کار صاف بوده و کوتاه و بلند نباشد.
پس از کوبیدن اولین پود نخها زیر رو رو را با فشار کف دست روی چلهها عوض نموده و مجدداً شروع به پودکشی به روش فوقالذکر مینماییم. در بافت گلیم نخهای پود و چله با هم حالت بعلاوه یا زیگزاگ را دارند یعنی یکی از زیر و یکی از رو بوده و اگر خوب تنظیم و کوبیده شوند حالت پارچه را پیدا میکنند. در بافت بصورت فارسی بجای استفاده از سیخ پودکشی از انگشتان دست برای عبور پود استفاده میشود.