مرمت فرش دستباف
مرمت یا به اصطلاح عامه رفوگری یکی از زمینههای فعالیت در هنر و صنعت فرش میباشد. داشتن دقت و تجربه در این مرحله برای متخصصان این رشته یک امر الزامی است. رفوگری مرحلهای کاملاً تخصصی و عملی است یک رفوگر با تجربه چون یک هنرمند میتواند فرش ناقص و خراب شدهای را از نو بسازد.
در نتیجه هنر مرمت حکم نو کردن شی کهنه را دارد.
بدین ترتیب میتوان گفت که مرمت با تولید فرش ارتباط مستقیم دارد.
مرمت عملیاتی است که سه هدف را در بر میگیرد.
1- کمک به عملیات تکمیلی فرش
2- جلوگیری از آسیبهای احتمالی فرش
3- برطرف کردن آسیب دیدگی در فرش
کمک به عملیات تکمیلی فرش
هر فرش پس از اتمام بافت و پایین آوردن از دار نیاز به کنترل و پرداخت و ترمیم دارد امروزه بسیاری از قالیبافان عملیات شیرازه زنی را در حین بافت انجام نمیدهند و این مرحله را واگذار به رفوگران میکنند.
جلوگیری از آسیب احتمالی فرش
برای جلوگیری از آسیبهای احتمالی رفوگران اقدام به چرم دوزی (مشماع دوزی) در دو طرف طول قالی و گرههای تزئینی در سر ریشهها را انجام میدهند.
برطرف کردن آسیب دیدگی در فرش
آسیب وارده در فرش به درجات مختلف تقسیم میشود و انواع گوناگونی دارد که توضیح آنها را متعاقباً تقدیم میکنم.
لازم به ذکر است هر استادکاری روش و شیوهای خاص را برای مدت به اجرا میگذارد همچنین به علت گسترده بودن دامنه رفوگری برای رفو و مرمت فرش فنون مختلفی وجود دارد.
که همهی روشهای مرمت نقش واحدی را ایفا میکند. واژه رفو به معنی درست کردن و اصلاح دادن جامه به نوعی که معلوم نشود و مانند اول گردد پس رفو یک نوع دوخت نامرئی و نامشخص میباشد.
لوازم مورد نیاز جهت مرمت فرش دستباف
1- قیچی مخصوص رفو
2- قلاپ پشت
3- قلاب رو
4- قلاب خواب مشهد
5- چاقو خواب
6- سوزن
7- کیله
8- دفیتن مخصوص رفو
9- خامه
10- دمباریک
11- سوزن شیرازه دوزی
12- سوزن چرم دوزی
13- نخ مخصوص چرم دوزی
14- چرم مخصوص چرم دوزی
15- تخته
16- چکش
17- میخ
18- تسمه
19- میخکش
20- ظرف استوانهای
21- ظرف گود
22- موم
23- انگشتدانه
24- چهارچوب
آماده سازی فرش
رعایت چند نکته ابتدای کار مرمت در فرش آسیب دیده ضروری است.
1- فرش آسیب دیده را غبارگیری کرده از پشت و رو تمیز کنید.
2- زمین و محل کار را غبارگیری کنید.
3- فرش باید روی زمین صاف و بدون پستی و بلندی پهن شود.
4- چنانکه فرش در اثر مواد شیمیایی آسیب دیده باشد ابتدا بایستی فرش را شست.
5- نوع آسیب دیدگی را مشخص کنید.
6- فرش های پاره و سوراخ را از بالا و پائین بر روی دار یا درون چهارچوب یا روی تخته محکم کنید.
7- الیاف، پرز یا تارهایی را که دارای استحکام کافی نبوده درون چهارچوب یا روی تخته محکم میکنید.
8- نقشه قسمت پاره شده یا آسیب دیده را تهیه کنید و یا از روی قسمتهای سالم فرش بکشید.
9- در حین انجام مرمت نکات ایمنی را رعایت کنید.