موضوع آزمایش : رنگرزی الیاف پشم و ابریشم توسط رنگهای شیمیایی متا ل کمپلکس
وسایل مورد نیاز :
بشر (به عنوان حمام رنگرزی )، همزن ، دما سنج ،پیپت ، پیست ، استوانه مدرج ، هیتر ، رنگزای متال کمپلکس ، اسید سولفوریک ، آب مقطر، کالای پشم و ابریشم
هدف از آزمایش :
بررسی اثر اسید ( مقدار اسید ) ، بر روی جذب رنگ متال کمپلکس توسط لیف پشم و ابریشم .
تئوری آزمایش : درون سه بشر به میزان یکسان رنگزای متال کمپلکس میریزیم در بشر 1 اسید نمیریزیم , در بشر دوم ، 8 درصد و در بشر سوم ، 16 درصد اسید سولفوریک میریزیم . منحنی رنگرزی را برای این آزمایش به کار میبریم و پس از اتمام کار رنگرزی نمونه ها را مورد مقایشه قرار میدهیم . L:R (100:1) میباشد و وزن کالای پشم و ابریشم هر کدام (0.1gr) میباشد .
X= 20cc
وزن کالا (gr)
حجم حمام (CC)
1
100
0.2 gr
x
منحنی رنگرزی :
روش کار :
مقدار رنگزا برای هر سه بشر (1%) میباشد و با توجه به این که مقدار کالا (0.2 gr) است .
میزان رنگزا را برای هر بشر محاسبه میکنیم :
0.2cc = 1 / 1 * 0.2 = رنگزا
سپس چون میخواهیم تاثیر مقدار اسید را بر روی مقدار جذب رنگ مشخص کنیم مقدار اسید متفاوت خواهد بود .
در بشر شماره 1 ، اسید سولفوریک نمیریزیم تا تاثیر جذب رنگ را مشاهده کنیم در بشر شماره 2 مقدار 8 % و در بشر شماره 3 مقدار 16 % اسید میریزیم . با توجه به اینکه مقدار کالا (0.2 gr ) است مقدار اسید را برای بشر 2 و 3 مشخص میکنیم .
0.2 * 8 / 1 = 1.6cc = اسید بشر شماره 2
0.2 * 16 / 1 = 3.2cc = اسید بشر شماره 3
پس از مشخص کردن مقدار آب مقطر منحنی رنگرزی را برای هر سه بشر به کار میبریم .
حمام شماره 1 : رنگزای متال کمپلکس (0.2cc)
20 - 0.2 =19.8 cc = اب مقطر
مشاهدات :
در این حمام جذب رنگ کامل صورت نگرفته و این امر از رنگ باقیمانده درون بشر مشخص میگردد بنا بر این برای جذب کامل به اسید نیاز خواهیم داشت .
حمام شماره 2 : رنگزا (0.2 cc) اسید سولفوریک (1.6 cc)
20 –( 0.2 + 1.6 ) =18.2 cc = اب مقطر
مشاهدات : جذب رنگ کامل صورت گرفته و حمام تقریبا بی رنگ شده است .
حمام شماره 3 : رنگزا (0.2 cc) اسید سولفوریک (3.2 cc)
20 –( 0.2 + 3.2 ) =16.6 cc = اب مقطر
مشاهدات :
جذب رنگ به صورت کامل نبوده بیشتر از حمام شماره 1 و کمتر از حمام شماره 3 ، در حمام شماره 3 پس آب کاملا بی رنگ نشده .
نمونه بدست آمده :
حمام شماره 1
حمام شماره 2
حمام شماره 3
نمونه پشم
نمونه ابریشم
نتیجه گیری :
با توجه به نمونه های بدست آمده و اینکه جذب رنگ بدون اسید کم بوده است در رنگ متال کمپلکس 1:1 نیاز به اسید داریم . در نمونه شماره 2 ، با مقدار اسید 8% جذب رنگ بیشتری نسبت به نمونه شماره 3 ، با مقدار اسید 16 % داشته و با توجه به نمونه ها در رنگهای متال کمپلکس با افزایش مقدار اسید تا حدی مشخص جذب رنگ زیاد است اما از آن حد بگذریم تاثیر برعکس خواهد داشت و جذب رنگ کم خواهد شد . در نمونه های ابریشم هم همین اتفاق افتاد و جذب رنگ حمام شماره 2 بیشتر از بقیه شد .