موضوع ازمایش : رنگرزی پشم و ابریشم با رنگزای طبیعی مازو دار ( پوست انار ) -1
وسایل مورد نیاز :
بشر (به عنوان حمام رنگرزی )، همزن ، دما سنج ،پیپت ، پیست ، استوانه مدرج ، هیتر ، رنگزای متال کمپلکس ، اسید سولفوریک ، آب مقطر، کالای پشم و ابریشم ، پوست انار ، قلیا( کربنات سدیم ) ، پوست انار
هدف آزمایش :
بررسی اثر قلیا و اسید بر فام پشم و پنبه رنگ شده توسط پوست انار .
تئوری آزمایش :
در سه بشر جدا گانه مقدار یکسانی از پوست انار را میریزیم و در یکی از آنها کربنات سدیم ( قلیا ) در دیگری اسید سولفوریک میریزیم و در یکی از بشرها قلیا و اسید نمیریزیم و تنها پوست گردو را به کار میبریم . برای رنگرزی با پوست انار ابتدا باید عصاره گیری کنیم و با توجه به مقدار 50 درصدی لازمه برای رنگرزی مقدار رنگزا زا با توجه به مقدار کالا که 0.2 gr است بدست نی آوریم .
X= 0.1gr
وزن کالا (gr)
پوست انار (gr)
100
50
0.2 gr
x
بنا بر این وزن پوست انار 0.1 gr خواهد بود که آن را در 10cc آب میریزیم و آن را 5 تا 10 دقیقه میجوشانیم . سپس آن را سرد کرده و به دمای 60 درجه میرسانیم سپس اسید یا قلیا و کالا را درون بشر میریزیم حجم محلول را به 20 سی سی میرسانیم و طبق منحنی رنگ میکنیم . برای این که جذب به آرامی صورت بگیرد و رنگی یکنواخت داشته باشیم کالا را در دمای کمتر از جوش و 60 درجه درون حمام میریزیم .
منحنی رنگرزی :
روش کار :
در بشر شماره 4 فقط رنگزای پوست انار را میریزیم و در بشر شماره 5 قلیا داریم که 5 درصد است و در بشر شماره 6 که اسید 5 % درصد است و در بشر شماره 6 که اسید 5 درصد داریم را با توجه به مقدار کالا که 0.2 gr است مقادیر را بدست می آوریم .
0.2 * 0.5 = 0.1cc = مقدار رنگزا
مقدار رنگزا هم پس از جوشاندن 6 سی سی شد که با توجه به قلیا و اسید ، حمام را به 20 سی سی میرسانیم . ثبات رنگی بشر شماره 4 را نیز بدست می آوریم .
حمام شماره 4 : پوست انار جوشیده در آب 6 سی سی .
20 - 6 = 14 = مقدار آب مقطر
مشاهدات : در این حمام با توجه به اینکه پوست انار خود دندانه دارد ، جذب رنگ خوب بود و رنگی تیره بدست آمد .
حمام شماره 5 : پوست انار 60 سی سی ، کربنات سدیم ( قلیا ) 0.1cc
20 – ( 6 + 0.1 ) = 13.9 cc = مقدار آب مقطر
مشاهدات :
رنگ حاصله بر روی پشم و ابریشم تیره تر از حمام شماره 4 ، شد و جذب رنگ هم خوب بود .
حمام شماره 6 : پوست انار 6 سی سی ، اسید سولفوریک 0.1 سی سی
20 – ( 6 + 0.1 ) = 13.9 cc = مقدار آب مقطر
مشاهدات : رنگ حاصله بر روی پشم و ابریشم روشنتر از حمامهای 4 و 5 شد .
حمام 4
حمام 5
حمام 6
پشم
ابریشم
پس آب حمام
نتیجه گیری :
با توجه به نمونه های بدست آمده و تغییر فام و اینکه مقدار رنگزا یکسان بوده است نتیجه میگیریم که قلیا ها ، رنگ پشم را که با رنگزای مازوج دار رنگ شده است را تیره میکند و اسید های معدنی رنگ پشم را روشن تر میکند . فام پشم و ابریشم نیز متفاوت است و نتیجه میگیریم که نوع لیف هم در نوع فام تاثیر گذار است .
پس آزمایش ثبات رنگ نمونه 4 که تنها پوست انار بود بدون دندانه و اسید و قلیا ، مشاهده کردیم که ثبات رنگی بد نبود و به مقدار کمی پس آب رنگی شد .