دانلود تحقیق اکولوژی عملی

روشهای نمونه گیری : روش نمونه برداری از اکوسیستم : 1) هوا: هوا به لایه های مختلفی تقسیم شده است، یکی از مهمترین لایه های هوا اتمسفر می باشد که موجودات زنده در آن هستند.

موجودات زنده ی موجود در اتمسفر دو دسته هستند: الف) درشت : برای نمونه گیری از این موجودات درست که با چشم دیده می شوند باید از راههایی مثل تله گذاری استفاده کرد نمونه های این موجودات پرندگان هستند.

ب) ریز : این موجودات شامل حشرات ریز و درشت و باکتری ها می شوند که برای نمونه گیری از آنها از وسیله ای به نام وکیوم یا آب دزدک استفاده می شود.

وسایل بالابرای هوایی است که در نزدیک سطح زمین قرار دارد.

اما برای نمونه برداری از هوایی که در ارتفاع بالا قرار دارد از دستگاه دیگری استفاده می شود.

این دستگاه را درون بالن قرار داده و تا ارتفاع معین بالا می بریم و آن هوای آن قسمت را به داخل می کند یعنی مکش صورت می گیرد.

در این صورت موجودات و ذرات به فیلتر درون دستگاه می چسبند و ما می توانیم با آوردن این فیلتر در آزمایشگاه روی آن تحقیق کنیم .

ما می توانیم با استفاده از این وسایل که البته کمی پیچیده تر هستند آلودگی هوا را اندازه گیری کنیم .

2) آب : آبها شامل سه قسمت هستند: الف) اقیانوس و دریا ب) دریاچه ج) آب جاری دریاچه ها شامل تالاب ها و مرداب ها و برکه ها و آب جاری شامل رودخانه ها و جوی ها و جویبارها نیز می شوند.

نمونه برداری از اقیانوسها: در ساختمان دریاها تا عمق خاصی نور عبور کرده که موجودات متنوعی دارد (منطقه Zone photic) و از منطقه ی photic Zone به سمت اعماق دریا که نورقابلیت نفوذ ندارد به منطقه ی Zone aphotic معروف است.

کوچک برای نمونه گیری از موجودات ریز از بطری تاریک استفاده می کنند که این بطری تاریک شیشه ای است به رنگ قهوه ای که دارای یک در نیز هستند.

موجودات داخل آب: الف) کف زی (دیوار چسب) ب) غوطه ور ج) شناور انواع موجودات آبزی: الف) بزرگ چشمه ب) ریز چشمه در عمقهای خیلی پایین درب بطری را بسته و آن را به به انبرک وصل می کنیم وانبرک را به طناب متصل می کنیم و درب آن را نیز جداگانه با وسیله ای مثل شیشه سبک کرده و از میله بجای طناب استفاده می کنیم.

البته از لنگر نیز می توان استفاده کرد.

لنگر طناب را به پایین برده و بطری را در هر جا که بخواهیم قرار می دهد و متصل می کند و در نهایت نمونه برداری می کند.

اگر بخواهیم از سطح آب نمونه برداری کنیم بسار ساده است ولی اگر بخواهیم از عمق بیشتر نمونه برداری کنیم باید این بطری و دربش را به یک سیم متصل کرده و آن را در آب بیاندازیم .

در عمق مشخص و مورد نظر در آن را با کشیدن سیم باز می کنیم .

سپس بطری پر از آب شده و چون دیگر خارج نمی شود آن را به بالا می کشیم .

رنگ قهوه ای بطری به دلیل این است که تابش نور باعث مرگ یا تکثیر یا تغییر موجودات می شود.

3) خاک : در خاک دو حالت برای نمونه برداری وجود دارد : الف) نمونه برداری از سطح ب) نمونه برداری از عمق در سطح باید از جایی نمونه برداری کرد که دارای لایه های هوموسی است و به راحتی برداشته می شود.

اگر لایه های هوموسی مدنظر نباشد باید با کاردک از سطح خاک یک لایه جدا کنیم و به آزمایشگاه ببریم.

در عمق از دو طریق می توان نمونه برداری کرد: الف) ایجاد پروفیل که برای لایه های زیستی مناسب است.

در این حالت باید زمین را تا عمق حداکثر m2 کند.

ب) استفاده از متدهای توخالی مثل سرنگ.

لوله ی توخالی چدنی که روی آن مثل پیچ است و داخل صا است و سر آن دارای دو تا دسته ی قوی است و خاکهای پروفیل های مختلف وارد لوله ی توخالی می شود.

سپس آن را روی میز گذاشته و آن را با پیستون روی کاغذ مدرج خالی کرده.

بستگی به نوع خاک هم دارد چون مثلاً در خاک دارای سنگ اینکار مشکل تر است.

نمونه برداری از خاک آلوده: در این آزمایش ابتدا از خاک نمونه بر می داریم سپس آن را در آب حل می کنیم بعد توسط shaker آن را تکان می دهیم و خوب هم می زنیم.

در نهایت خاک ته نشین می شود.

آنچه که زیر میکروسکوپ می بینیم در خاک مربوط است.

در این نمونه میکرو اورگانیم ها را می بینیم که شامل موجودات زنده ی خاک می باشند: باکتریها، جلبک ها، که جلبک ها یا رشته ای اند یا تک سلولی جلبکها در چند مورد با هم متفاوند: 1) نوع و ضخامت دیواره 2) داشتن یا نداشتن دیواره ی عرضی 3) شکل سلولها 4) نوع پلاستها 5) شکل کم یا تخم مرغی شکل یا uشکل یا نواری شکل 6) داشتن یا نداشتن انشعاب جلبک ها می توانند تک سلولی باشند یا 2 سلولی یا چهار و یا چند سلولی که چندتای آنها با هم تشکیل کلنی می دهند.

جلبکها وقتی به هم می چسبند، فرم فضایی آنها به صورت مجتمع است و توخالی هستند مثل توپ فوتبال در زیر میکروسکوپ علاوه بر جلبکها، دیاتومه ها و باکتریها نیز قابل روتیند.

کارتوگرافی (carthography) : یک روش آزمایشگاهی و عملی است .

کارت عبارتست از برگه ای ضخیم که بر روی آن محاسبات و یادداشتهای تحقیقاتی ثبت و نوشته می شود.

گرافی توصیفی است به صورت داده های ریاضی یا رسم نمودار در یکی از شیوه های اکولوژی عملی ثبت کردن رویدادهای عملی را که در گیاهان اتفاق می افتد روی این کارتها ثبت می کنیم و در محاسبات خود و ایجاد نمودارهای تحقیقاتی مورد استفاده قرار می دهیم.

متد کار توگرافی : phonologic = پدیدار شناسی، وقتی پدیده هایی اتفاق می افتد و ما آنها را ثبت می کنیم .

Phenol: ظاهر شدن phenomen: پدیده فنولوژی : علم مطالعه ی پدیده هایی که اتفاق می افتد و ما آنها را ثبت می کنیم .

در این جلسه، پدیده هایی را ثبت کردیم که در گیاهان رخ می دهد.

ابتدا پدیده ها را در مورد یک گیاه مورد دقت و مطالعه قرار می دهیم .

مثلاً ساقه را که دارای یک جوانه است ابتدا بازدید می کنیم و در بهار این جوانه را (برگ را) که از آن خارج می شود مورد مطالعه قرار می دهیم .

همان طور که مشاهده می کنیم فاکتور مهم در این مراحل زمان است.

این مراحل فنولوژی که اتفاق افتاد را باید در روی نمودار رسم کنیم .

طراحی کارت برعهده ی محقق است و متناسب با موضوع کارتوگرافی می تواند آن را طراحی کند، در حالتی که تاریخ ثبت باشد.

مثلاً بررسی و مراجعه به گیاهی که هر 5 روز یکبار مراحل رشد خود را طی می کند .

در درختانی مثل گردو و چنار و آلوس ابتدا برگ در می آید و بعدها شکوفه و جوانه می دهد.

درختان دیگری مثل رز، هلو، به ، سیب و ...

ابتدا جوانه و شکوفه می دهند و بعد برگ آنها در می آید.

برای گیاهان بوته ای که دارای گل انتهایی هستند مثل آلاله، پامچال و قاصدک و لاله و ...

یک اتفاق مهم آنها گلدهی است و چون یکباره اتفاق می افتد کارتوگرافیشان فرق می کند.

فرض می کنیم که این اتاق و فضای دانشکده مناسب کارتوگرافی برای گلهای بوته ای است که اینها فقط یک تاریخ است.

در کار توگرافی منطقه ای معمولاً پدیده ی اتفاق افتاده را که عامل آن یک عامل خارجی است، یعنی هوای مناسب و جذب حرارت را با دقت بررسی می کنیم ارتباط بین پدیده هایی که در گیاه اتفاق می افتد و شرایط محیطی از روی حالتهایی که گیاهان از خود نشان می دهند، می توانیم به شرایط آب و هوایی پی ببریم.

از طریق کارتوگرافی می توانیم اتفاقات حاصله در گیاهان را پیش بینی کنیم که در اقتصاد کشاورزی مورد استفاده است.

موادی که باعث اختلال در روش کارتوگرافی می شود: نزدیکی گیاه مورد مطالعه به سنگهای بزرگ، جاده ها و دیوارها.

گیاهانی که پدیده ی شاخصی در آنها اتفاق نمی افتد مثل گل انگشتانه از پایین شروع به شکوفه دادن می کند پس ثبت آن دشوار است.

گیاهانی مانند بعضی درختان که سمتهای مختلف آنها (جنوب، شرق، غرب، شمال) هر کدام در زمانهای متفاوت باز می شوند.

گیاهانی که جوانه های پایین و جوانه های انتهایی آنها همزمان باز نمی شوند.

بنابراین همیشه در سال اول گروهی از گیاهان را انتخاب و از میان آنها گروههایی که به کارتوگرافی جواب می دهند را انتخاب می کنیم .

بعضی از گیاهان احتیاجی به سرماندارند مثل گلهای آپارتمانی.

یکی از درختان (سرو) را در محوطه ی دانشگاه مورد بررسی قرار دادیم.

با دقت دریافتیم که نوک برگهای آن روشن تر از بخشهای دیگرش است.

پس از بررسی نتیجه گرفتیم که رشد نوک برگ که روشن تر است یک سال طول کشیده اما رشد قسمتهای تیره تر بیشتر از یکسال.

درخت ماگنولیا از درختانی است که همیشه سبز است و بنابراین در مطالعات ما اختلال ایجاد می کند.

شمشاد نیز ممکن است نتیجه ندهد.

شناخت اکوسیستم ها : بخش زنده ی اکوسیستم شامل گیاهان، جانوران و میکرو اورگانیسم هاست.

هدف ما بررسی وضعیت اکوسیستم مورد نظر از لحاظ این موجودات است.

مثلاً خاک را از لحاظ میکرو اورگانیسم در خشکی بررسی می کنیم .

اما از لحاظ گیاهی باید مطالعات تئوری و عملی انجام دهیم تا وضعیت کیفی و کمی گیاهان منطقه ی مورد نظر را بررسی کنیم .

مثلاً : 1) اینها چه گیاهانی هستند 2) چند تا هستند 3) با چه مکانیزمی دور هم جمع شده اند برای شناسایی گیاهان و شناسایی کمی و کیفی از روشی به نام اجرای کوادرات استفاده می کنیم کوادرات در لغت به معنی مربع است.

کوادرات را روی زمین مورد نظر در خاک فرو می بریم و به جای h500، m1×m1 را کنترل می کنیم .

جایی که این وسیله را قرار می دهیم را ایستگاه یا station یا stad یا پایگاه می گوییم.

نگاه می کنیم و هر گیاهی را که دیدیم از زمین بیرون می آوریم و در فایل می گذاریم، به این کار نمونه گیری می گوییم.

به عبارت دیگر Relve می گوییم.

دفعه ی بعد نمونه ی دیگری پیدا می کنیم .

باید از همه ی گیاهان نمونه جمع آوری کنیم .

این نمونه ها را به هر باریوم می بریم.

به هر کدام از این نمونه ها یک کد می دهیم .

سپس یک کارت تهیه می کنیم .

در این حالت چه اسم نمونه را بدانیم ، چه ندانیم، باید به هر باریوم ببریم .

بعد از اینکه در m1 محاسبه کردیم، باید station های دیگری نیز تعبیه کنیم .

روشی که به وسیله ی آن محل اجرای کوادرات را پیدا می کنیم را ترانسکت (transeckt) می گوییم.

البته یک روش دیگر هم وجود دارد که به آن دید (View) می گوییم .

در روش دید، با یک بازدید باید متوجه شویم که کجا station ها را قرار دهیم و اینکه چند station مورد نیاز است .

روش ترانسکت که روش آماری و ریاضی است روش دیگری هم وجود دارد که الحاقی از هر دو روش است .

بهترین روش، کمترین Station و بالاترین دقت را می خواهد.

اگر 6 Station داشته باشیم پس 6 کارت مورد نیاز است .

باید هر 6 تا را به کارت منتقل کنیم تا ضریب خطا کاهش یابد.

در نهایت می فهمیم که در این اکوسیستم چه گیاهانی هستند و همچنین اینکه نسبت عددی آنها به هم چقدر است.

بعد می فهمیم که نسبت عددی کدام بیشتر است .

می فهمیم که تراکم چقدر است بسامد و چیرگی و غالبیتها و درجه ی پوشش و تعداد تولیدات را متوجه می شویم .

پس ارزش گذاری اکوسیستم ها متفاوت است.

مثلاً اگر از یک نمونه 5 تا و از نمونه ی دیگری 25 تا باشد، به آن نمونه ی 5 تایی چیده شده به نمونه ی 25 تایی می گوییم .

پس نسبت عددی بسیار مهم است که در همه جا یکسان بدست می آید.

اما کوادرات معایبی نیز دارد از جمله اینکه : 1) در جاهایی که گیاهان خیلی بزرگ دارد قابل استفاده نیست.

2) کوادرات m1×m1 برای گیاهانی که خیلی کوچکند مناسب نیست برای این منظور یک کوادرات m10×cm10 به عنوان کوادرات اصلی شناخته (در محل مناسب) و اعداد و ارقام بدست آمده از آن را به همه نسبت می دهیم .

نکته : هنگام بررسی و شمارش گیاهان درون کوادرات گیاهانی که زیرمیله ها هستند را نیز باید با بقیه ی گیاهان درون کوادرات در نظر بگیریم .

برای ضرب کردن نیز ابتدا یک گیاه متوسط را وزن می کنیم و پس در تعداد کل گیاه ضرب می کنیم .

مشاهده ی آب آلوده و آب چشمه : این جلسه مربوط به بررسی آلودگی های هوا و آب و خاک می باشد که در اثر فعالیتهای بشر یا موارد طبیعی به وجود می آیند.

دو نمونه آب را مشاهده می کنیم : 1) آب چشمه که روشن و خنک می باشد و در ارتفاعات بالاست .

2) آب سطح شهر که آلوده می باشد.

تفاوت این دو آب : 1) خاصیت شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی 2) میزان آلودگی در آب آلوده در زمان آلودگی، ویروسها و جلبکها و باکتریها زیاد می شوند.

ما در این آزمایش همچنین جلبکهای مختلف و تفاوتهای آنها را می توانیم مشاهده کنیم .

اشکال کار : جلبک در آب چشمه هنوز تشکیل نشده چون زمان زود بود و هوا هم سرد بود.

نگاه ظاهری: جلبکهای تیره در اثر آلودگی به این رنگ درآمده اند که از آب سطح شهر گرفته شده اند .

اما جلبکهای سبز و شفاف از آب چشمه آمده اند .

آب آلوده از جوی خیابان ولیعصر که از رودخانه ی درکه است گرفته شده اما جلبکهایی که در ارتفاعات هستند در اول بهار و آخر پایین مشکی می شوند تا نور خورشید را به خود جذب کنند.

آمیب باکتری جلبک جلبک جلبک تک سلولی دیاتومه