چاقی و درمان آن چاقی یک بیماری مزمن است ودرمان آن مثل هر بیماری مزمن دیگری نیاز به زمان دارد.
سعی کنید در درمان چاقی خود از دارو استفاده نکنید، چرا که دارو غذا نیست و در هر حال دارای عوارضی میباشد.
-در درمان چاقی خود هیچگاه عجله نداشته باشید، یادتان باشد که رژیم غذایی با کاهش وزن تدریجی علاوه بر اینکه قابل تحملتر است، عوارضی نداشته، تقریباً غیر قابل بازگشت میباشد.
چاقی با بسیاری از بیماریها چه مستقیم و چه غیرمستقیم ارتباط دارد مانند: هیپرتانسیون (افزایش فشار خون)، آترواسکلروز (سختشدن جدار رگها)، بیماریهای کبدی و صفراوی (بیشتر سنگ کیسه صفرا)، آرتریتها از جمله آرتروز (استخوانهای هر شخص برای وزن سلامت او طراحی شده است)، اختلالات تنفسی، نقرس، واریس، نازایی، مسمومیت حاملگی، هیرسوتیسم (پرمویی زنان)، چربی بالای خون، فتق و از همه مهمتر احساس محرومیت اجتماعی و حقارت (البته در چاقیهای شدید) چاقی باعث کاهش عمر میشود، بطوریکه شرکت بیمه عمر متروپولیتن آمریکا به ازای هر اینچ( 2.5سانتیمتر) دور شکم بزرگتر از دور سینه دو سال و به ازاء هر چهار کیلوگرم اضافه وزن یک سال کاهش عمر درنظر میگیرد.
در درمان برخی از بیماریها قبل از مصرف دارو رژیم غذایی داده میشود و چه بسا با رعایت رژیم غذایی نیازی به مصرف دارو نباشد.
از جمله این بیماریها میتوان از: افزایش فشار خون، افزایش قند خون و افزایش چربی خون نام برد.
علل چاقی · فشارهای درونی، استرسها و افسردگیها · ثانویه به بیماریهایی ازقبیل : هیپوتیروئیدیسم (کمکاری تیروئید)، اختلالات هیپوتالاموس و … · مصرف بعضی داروها مثل داروهای ضد بارداری، ضدافسردگی و ضداضطراب و کورتونها · اختلال تغذیهای (دریافت بیشتر انرژی و کم بودن فعالیت) · ژنتیک: 30% علت چاقیها را شامل میشود.
از تمامی این عوامل اختلال تغذیهای و یا اگر بهتر گفته شود عادات بد غذایی از همه مهمتر است، بطوریکه اگر شخصی علاوه بر نیاز روزانهاش هر روز یک نان سوخاری )که بسیار کالری کمی دارد) اضافه بخورد، بعد از 20 سال پانزده کیلوگرم اضافهوزن پیدا خواهد کرد!!!
درمان چاقی درمان چاقی به چهار دسته دارویی، استفاده از وسایل و شیوههای مخصوص، جراحی و رژیمدرمانی تقسیم میشوند.
الف) درمان دارویی: داروهای دیورتیک (ادرارآور (که به سرعت با ازدست رفتن آب بدن شخص دچار کاهش وزن (دقت کنید: کاهش وزن نه لاغرشدن) میشوند که از نظر علمی نه تنها صحیح نیست بلکه خطرناک نیز میباشد.
اکثر مؤسساتی که در تبلیغات خود کاهش وزن سریع را نوید میدهند از این روش استفاده میکنند.
داروهای هورمونی: مثل داروهایی که باعث پرکاری غده تیروئید میشوند.
این داروها نیز با افزایش کاتابولیسم (مصرف انرژی یا سوخت) باعث کاهش وزن و همچنین لاغرشدن میشوند که این روش نیز به دلیل اینکه در روند طبیعی بدن اختلال ایجاد میکند، ازنظر علمی صحیح نبوده خطرناک میباشد.
داروهای ملین: این داروها با دفع مواد غذایی بدن و جلوگیری از جذب مواد باعث کاهش وزن میشوند که واضح است در درازمدت باعث سوءتغذیه و کمبود بعضی مواد موردنیاز بدن خواهند شد.
ضمن اینکه خود نیز عوارضی از قبیل شکمدرد و … دارند.
این داروها همانگونه که از نامشان پیداست با کاهش دادن اشتهای شخص باعث کمخوردن و کاهش دریافت انرژی میشوند.
عوارض آنها بیشتر سوءتغذیه، ریزش مو، ضعف و افسردگی میباشد.
سرگروه این داروها که در ایران زیاد مصرف میشود فن فلورامین میباشد که از سال 1998 مصرف آن به دلیل ایجاد عوارض روی دریچه های قلب ، در آمریکا ممنوع شده و از فارماکوپه آمریکا حذف شده است .
داروهایی که مانع جذب چربی میشوند: این داروها که امروزه موردمصرف زیادی پیدا کرده و تبلیغات زیادی در مورد آن انجام میشود با اتصال به چربی مواد غذایی مانع جذب آنها میشود و بدینوسیله کالری کمتری به بدن میرسد.
به دلیل اینکه در رژیم غذایی افراد ایرانی بر خلاف غربیها مواد نشاستهای بیشتر است، مصرف آنها کاملاً مؤثر نبوده همچنین این داروها برخلاف تبلیغات انجام شده روی چربی بافتهای بدن تأثیری ندارد.
لذا فقط تا زمان مصرف مؤثر بوده ضمن اینکه به دلیل عدم جذب ویتامینهای محلول در چربی مثل ویتامین K,A,D,E شخص دچار کمبود این ویتامینها شده و همچنین این داروها قیمت بالایی دارند.
در حال حاضر تحقیقات روی این داروها انجام میشود که دارویی ساخته شود که روی چربی بافت بدن هم مؤثر باشد.
اگر چنین دارویی ساخته شود جای تمامی رژیمهای تغذیهای را خواهد گرفت.
بعضی اوقات مصرف این داروها با نظر پزشک تغذیه ممکن است صورت گیرد.
ب) استفاده از وسایل و شیوههای مخصوص: عبارتند از: سونا، ترموتراپی (استفاده از گرمای موضعی) ماساژ درمانی، کمربند لاغری، طب سوزنی، کرمها، پمادها، ژلها، گوشوارۀ لاغری که همگی اینها از نظر علم پزشکی و تغذیه مورد قبول نمیباشند و همگی کم و بیش باعث ایجاد عوارض میشوند.
ضمناً بیشتر این راهها بجای کاهش وزن یا لاغری فقط باعث کاهش سایز میشوند.
ج) درمانهای جراحی: در موارد چاقیهای بسیار شدید انجام میشود.
شامل برداشتن قسمتهایی از روده یا معده، بالونگذاری داخل معده برای کاهش حجم آن و برداشتن چربی زیر پوست شکم با ساکشن یا لیزر که همگی اینها به دلیل عوارض شدیدی که دارند زیاد مورد توجه نیستند.
د) رژیم درمانی: آب درمانی: یکی از روشهای قدیمی است و بعد از پایان دوره به دلیل محرومیت شدید غذایی اختلالات گوارشی بهمراه دارد.
علاوه بر عوارض شدید جسمانی فقط برای مدت کوتاهی میتواند قابل تحمل باشد.
کاهش وزن از طریق ورزش: ورزش یکی از روشهای بسیار مناسب برای برخورداری از جسم سالم و وزن ایدهآل است.
کاهش وزن فقط از طریق ورزش مشکل و دشوار است چرا که مثلاً برای کاهش یک کیلوگرم وزن باید 20 ساعت پیادهروی کرد.
کاهش وزن از طریق رژیم غذایی: حذف یک وعدۀ غذایی مثل صبحانه یا شام از جمله این روشهاست که با حذف صبحانه فرد دچار افت قند خون طی روز و کاهش کارآیی روزانه و پرخاشگری شده و درضمن در وعدههای بعدی با پرخوری جبران میشود.
ضمن اینکه سوءتغذیه نیز از عوارض آن است.
بهترین شیوه در این مورد، رژیم غذایی بر مبنای علمی آن است که در آن تمام مواد مورد نیاز بدن در رژیم غذایی تأمین میشود.
کاهش وزن از طریق رژیم غذایی همراه با ورزش: این روش بهترین و اصولیترین روش برای کاهش وزن و داشتن وزن ایدهآل است.
در این روش از یک رژیم غذایی برنامهریزی شده همراه با ورزش متعادل (مانند پیادهروی) استفاده میشود.
این روش سلامت جسم و روح را به ارمغان میآورد و عوارضی مانند ریزش مو و چروکیدگی پوست و … را درپی نخواهد داشت.
در طی رژیم باید عادات غذایی گذشته را ترک کنید و به عادات غذایی جدید انس بگیرید که این مهمترین اصل در درمان چاقی است.
با توجه به موارد فوق بهترین و سالمترین راه حل ارائهشده در مورد درمان چاقی این موارد میباشد: الف) رژیم غذایی صحیح ب) ورزش مناسب و کافی ج) تغییر رفتار و اصلاح عادات بد غذایی در هر رژیم غذایی صحیح باید این گروههای غذایی وجود داشته باشد: شیر و لبنیات، حبوبات و غلات، میوه و سبزیجات، گوشت شیر و لبنیات، حبوبات و غلات، میوه و سبزیجات، گوشت ـ رژیم غذایی باید: ـ تأمین کننده انرژی مورد نیاز روزانه باشد.
ـ تأمین کننده ریزمغذیها باشد(موادی که به مقدار بسیار کم باید در غذا وجود داشته باشد) ـ بر اساس فرهنگ غذایی ایرانی باشد.
ـ تنوع لازم را داشته باشد.
ـ در یک رژیم غذایی اصولی کاهش وزن تدریجی است؛ بطوریکه حداکثر یک کیلوگرم در هفته مجاز به کاهش وزن میباشیم.
به همین دلیل باید حوصله داشته و با دقت برنامه خود را اجرا کنید.
ضمناً اگر قبل از رژیم عکسی از خود داشته باشید بهتر خواهد بود.
توجه داشته باشید با کاهش وزن (درحقیقت رسیدن به وزن ایدهآل) جوانتر هم به نظر خواهید رسید.(قابل توجه خانمها(!
آیا می دانید چگونه وزن کم کنید؟
چاقی مسئله ای است که در سرتاسر جهان میلیونها انسان را رنج می دهد .
همه ساله مقادیر زیادی پول صرف مبارزه با چاقی می شود و برای لاغر شدن تاکنون صدها روش و متد پیشنهاد شده است .
مشکل مهم این است که چاق ها ؛هم زمان با فکر لاغر شدن حاضر نیستند از لذت خوردن دست بکشند!
.
حقیقت این است که متاسفانه هنوز یک فرمول کاملا عملی ابداع نشده که انسان بتواند با استفاده از آن بطور قطع وزن خود را از دست بدهد یا چیزی بخورد که باعث کاهش وزن شود ؛ ولی غذاهایی وجود دارد که در آنهاد عواملی است که ما را در لاغر شدن ؛ تناسب اندام و حفظ سلامتی یاری می دهند .
خطر لاغر شدن سریع بعضی اوقات متاسفانه افراد اصرار دارند که با هر وسیله ای که شده در مدت کوتاهی مقدار زیادی از وزنشان را کم کنند .
متاسفانه این روشها با خطرات بسیار زیادی و حتی احتمال مرگ همراه است .
لاغر شدن باید تدریجی ؛ آرام و کند باشد .
لاغر شدن سریع کلیه اعمال حیاتی بدن را مختل نموده ؛ تعادل بدن را بر هم می زند و ممکن است عوارضی پیش آورد که در سراسر عمر همراه انسان باشد .
از مهمترین این عوارض پیدایش افسردگی روانی است .
شخصی که سریع وزن کم کرده است از هیچ چیز لذت نمی برد و نسبت به اتفاقات محیط اطرافش بی تفاوت می شود .
عارضه دیگر سریع لاغر کردن ؛ چین و چروک خوردن پوست است زیرا به پوست فرصتی داده نمی شود که بتدریج منقبض شود و پوست آویزان ؛ شل و بد منظره می گردد .
چگونه وزن از دست می دهید معمولا افراد از لحاظ از دست دادن وزن به سه گروه تقسیم می شوند: · گروهی که سریع وزن از دست می دهند .
· گروهی که بطور متوسط و بدون رنج زیاد وزن از دست می دهند .
· آنهایی که کند وزن کم می کنند .
گروه اول با کوچکترین تغییری در روال زندگی یا مصرف مواد غذایی چاق و لاغر می شوند .
گروه دوم معمولا قادر به کنترل وزن خود بوده و بیشتر از 15 کیلو اضافه وزن ندارند .
گروه سوم برای لاغر کردن خود باید خیلی تلاش کنند .
البته معمولا افراد این گروه رژیم را کاملا رعایت نمی کنند ؛ بین غذاها چیزی نمی خورند و کارهای بدنیشان بسیار کم است .
چاقی فقط در اثر زیاد خوردن عارض نمی شود راههای دیگری نیز وجود دارد که آنها هم منجر به چاقی می شوند که اکثرا ناشی از یک بیماری در بدن است .
چاقی در اثر افزایش سن با افزایش سن سوخت و ساز بدن کاهش می یابد و در نتیجه به غذای کمتری نیاز خواهید داشت .
غذا خوردن به روال همیشگی منجر به چاقی خواهد شد .
چاقی در اثر کم کاری غده تیروئید هورمون مترشحه از این غده ضمن انجام کارهای مختلف در سوخت و ساز بدن نیز نقش مهمی دارد .
اگر کسی به بیماری گواتر سمی ( بزرگ شدن غده تیروئید ) دچار شود بتدریج لاغر شده و بر عکس اگر غده کم کار باشد ؛ کاهش هورمون منجر به اختلال در کار سوخت مواد بدن به تدریج چاقتر می شود .
بیماری قند این بیماری مزمن معمولا با چاقی همراه است .
البته در برخی موارد معتقدندکه چاقی زیاد منجر به ابتلا به این بیماری می شود.
چاقی در اثر بدی کار غدد داخلی اکثر اعمال بدن تحت کنترل یک سیستم هورمونی است که توسط قسمتی از مغر بنام هیپوتالاموس و غده هیپوفیز کنترل می شوند اگر به هر علتی عمل این اندامها مختل شود ؛ مرضی بنام کوشینگ طاهر می شودکه منجر به چاقی بیش از حد می شود .
بد کار کردن کلیه ها و قلب کلیه ها وظیفه دفع آب را دارند و هر دقیقه در حدود یک سانتیمتر مکعب ادرار از کلیه ترشح می شود که همراه خود ؛سموم بدن را دفع می کند .
اگر کار کلیه به هر ترتیب بهم بخورد آب در نسوج باقی می ماند ؛ بدن ورم می کند و وزن زیاد می شود .
همینطور وقتی قلب خوب کار نکند و عمل پمپاژ خود را درست انجام ندهد آب در بدن جمع می شود و باعث چاقی می گردد .
چاقی در زنان یائسه و مردان مسن در خانمها بدنبال کاهش ترشح هورمونهای زنانگی بتدریج وزن افزایش می یابد .
در نتیجه این افراد باید متوجه این خطر بوده و در خوردن مواد غذایی امساک کنند چگونه با چاقی برخورد کنیم؟
اولا تعیین میزان و درجه چاقی براساس جداول و ضرایبی صورت می گیرد که برای همین منظور با توجه به حد نرمال و استاندارد هر جامعه ای تعیین شده است .
اگر می دانید که اضافه وزن دارید در درجه اول باید بدنبال علت آن باشید .
آیا بیماری خاصی از انواعی که در بالا ذکر شد دلیل آن است ؟
آیا تغییری در برنامه غذایی خود داده اید ؟
آیا روشهای تهیه و طبخ غذایی شما بهداشتی است ؟
آیا زمینه ارثی برای چاق شدن دارید ؟
آیا به اندازه کافی فعالیت می کنید ؟
معمولا اضافه وزن تا یک پنجم وزن طبیعی را می توان به آسانی با افزایش میزان فعالیت و نظارتی صحیح بر مقدار غذایی دریافتی روزانه متعادل نمود .
در موارد دیگر به کمک آزمایشات کلینیکی ؛ چاقی علت یابی شده و به طبع وزن نیز کنترل می شود .
محققین هفت سازمان بزرگ بهداشتی دنیا معتقدند که شما می توانید بیماریهایی مانند مرض قند ؛ سرطان ؛ بیماریهای قلبی ؛ عروقی ؛ بیماریهای خونی و بیماریهای ریوی را به شرط رعایت نکات زیر کنترل کرده و از شر آنها در امان بمانید : · غذایی که می خورید از همه مواد غذایی بوده و متنوع باشد .
· از چربیها بخصوص چربیهای اشباع شده ( جامد ) پرهیز کنید .
· از مصرف نمک اضافه به همراه غذا دوری کنید .
· مصرف الکل را قطع کنید زیرا که به شما آسیب های جبران ناپذیری وارد می نماید .
· روزانه بین 6-8 لیوان آب بنوشید .
· در برنامه غذایی خود بیشتر از انواع منابع پروتئینی گیاهی استفاده کنید .
· مصرف میوه ها و سبزیجات را کم کم بالا ببرید و سعی کنید این مواد را بیشتر بصورت خام میل کنید · برای دوری از چاقی از مشکلات فکری بپرهیزید .
در شبانه روز حداقل 6 ساعت خواب آرام و راحت داشته باشید تأثیر ورزش در پیشگیری از چاقی و درمان آن کل انرژی مصرفی روزانه را به سه قسمت تقسیم میکنیم: مصرف انرژی در حالت استراحت، مصرف انرژی بعد از صرف غذا و مصرف انرژی بعد از فعالیت بدنی.
در زمان استراحت، 60 تا 70 درصد از کل انرژی بدن مصرف میشود و مقدار آن در هر ساعت، حدود یک کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن است.
متغیرترین میزان مصرف انرژی، در زمان فعالیت بدنی است.
این میزان در افراد کمتحرک 10 تا 15 درصد و در افراد فعال 30 تا 40 درصد از کل انرژی مصرفی را تشکیل میدهد.
ورزش از دو طریق موجب مصرف انرژی در بدن میشود: یکی افزایش میزان سوخت در زمان ورزش و دیگری افزایش مقدار مصرف انرژی در زمان استراحتِ بعد از خاتمه ورزش.
برای مورد دوم یک مثال میآوریم: فعالیت بدنی با شدت متوسط به مدت ده دقیقه، میتواند مصرف انرژی بدن را در حالت استراحت 5 تا 15 درصد به مدت 24 تا 48 ساعت افزایش دهد.
در ورزشکاران، میزان مصرف انرژی در زمان استراحت 5 تا 20 درصد بالاتر از افراد عادی است.
بنابراین، یکی از مهمترین فواید ورزش و فعالیت جسمانی بالاتر رفتن میزان مصرف انرژی فرد فعال در زمان استراحت است.
بنابراین، این باور افراد پرخور که ورزش و فعالیت بدنی باعث افزایش اشتهای آنها میشود غلط است.
هیچ منبع علمی این مطلب را تأیید نمیکند.
برعکس، ورزش سنگین موجب افزایش برخی مواد در بدن و کاهش تمایل فرد به خوردن میشود.
یعنی با کاهش موقتی اشتها روبهرو میشویم.
در زمان استراحت، 50 درصد از انرژی لازم برای سوخت و ساز بدن را چربیها و بقیه را مواد قندی تأمین میکنند.
در ورزشهای سبک، همچنان چربیها این وظیفه را بر عهده دارند.
اما با افزایش شدت ورزش، سوخت و ساز قندها مشخصتر میشود.
به همین دلیل است که متخصصان ورزشهای سبک را برای کاهش وزن مفیدتر میدانند.
شاید تعجببرانگیز باشد که صرف مدت زمانی بسیار اندک، مثلاً حداقل روزی یک ساعت فعالیت بدنی به مدت ده روز، برای افزایش سوخت چربی بدن در حالت استراحت کافی است.
برای رسیدن به این هدف در افراد سالمند، به هشت هفته زمان نیاز داریم.
یکی دیگر از فواید ورزش افزایش ظرفیت تنفس عضلات است، یعنی افراد ورزشکار دیرتر از سایرین خسته میشوند.
آیا ورزش همراه با رژیم غذایی موجب کاهش بیشتر وزن میشود؟
در افراد چاق، ورزش به تنهایی موجب کاهش وزن مختصری میشود.
متوسط کاهش وزن گزارششده در 12 بررسی، در حدود دو کیلو و نیم بوده است.
در یک فرد هفتاد کیلویی، پنج ساعت فعالیت ورزشی در هفته تنها 200 گرم کاهش وزن را به دنبال خواهد داشت.
ترکیب ورزش و رژیم غذایی نقش مؤثرتری از رژیم غذایی یا ورزشِ تنها ایفا خواهد کرد.
فرض کنید یک نفر با رژیم غذایی موفق به حدود ده کیلوگرم کاهش وزن شده است.
نزدیک به سه کیلوگرم از این مقدار کاهش وزن در نتیجه حذف مواد غیرچربی به دست میآید.
حال آنکه یک کاهش وزن ده کیلوگرمی با ورزش و رژیم غذایی توأم، کمتر از دو کیلوگرم از تودههای غیرچربی بدن را از بین میبرد.
وجود چربی انبوه در ناحیه شکم و احشاء موجب افزایش مقاومت بدن نسبت به آثار انسولین و در نتیجه بالا رفتن قند خون در افراد چاق میشود.
همچنین یکی از عوامل مؤثر در ابتلا به امراض قلبی ـ عروقی به شمار میآید.
بنابراین، کاهش چربی شکمی کمک زیادی به حفظ سلامت میکند.
بر اساس نتایج مطالعات وسیع، ورزش نقش مؤثری در کاهش چربیهای ناحیه شکم ایفا میکند.
در افراد کمتحرک، شروع ورزش احتمال افزایش وزن را کاهش میدهد.
همچنین ورزش کردن روش کارآمدی در حفظ وزن بدن بعد از درمان صحیح چاقی است.
در یک بررسی ثابت شد که با قطع رژیم غذایی، بعد از 18 ماه 92 درصد از وزن ازدسترفته مجدداً بازمیگردد.
در صورتی که با تداوم ورزش، افزایش زیادی در وزن بدن نخواهیم داشت.
تأثیر ورزش در درمان چاقی کودکان بیشتر است.
امروزه فعالیت بدنی عامل پیشگیری از چاقی اطفال و همچنین درمان آن شناخته شده است.
چه مقدار ورزش کافی است؟
شروع ورزش در برنامه روزانه باید به میزانی باشد که از عهده فرد چاق برمیآید.
پس از ایجاد آمادگی جسمانی و کاهش وزن اولیه، میتوان شدت و مدت ورزش را افزایش داد.
حداقل سوخت مصرفی بدن برای دست یافتن به آمادگی جسمانی، 1000 کیلوکالری در هفته تخمین زده شده است.
میزان مطلوب آن برای کاهش وزن، در حدود 2000 کیلوکالری در هفته است.
در قدم زدن سریع، سرعت سوخت و ساز بدن به میزان چهار برابر حالت استراحت افزایش مییابد.
با یک محاسبه ساده درمییابیم که برای یک فرد 70 کیلوگرمی، حداقل هفت ساعت پیادهروی در هفته لازم است.
در مورد سایر فعالیتها نیز میتوان میزان مصرف انرژی را محاسبه کرد.
با این حال، اغلب افرادی که دچار چاقی هستند آمادگی کامل برای انجام دادن مقدار تعیینشده فعالیت بدنی را ندارند.
گروهی دیگر هم به علت ابتلا به امراض قلبی و پرفشاری خون از انجام دادن بسیاری از حرکات ورزشی معاف هستند.
در نتیجه، شکل و مدت مناسب برای ورزش در افراد چاق به توانایی و وضعیت جسمانی آنها بستگی دارد.
برای مثال، هرگز به افراد چاق مبتلا به بیماریهای قلبی دویدن توصیه نمیشود.
رایجترین ورزشِ درمانی برای این گروه پیادهروی است.
فعالیتهای بدنی دیگری مانند دوچرخهسواری و شنا هم گاه جانشین مناسبی برای پیادهروی بهشمار میآیند.
انتخاب نوع ورزش در درجه اول به علاقه فردی شما بستگی دارد.
میتوانید ترکیبی از انواع ورزشها را در برنامه خود بگنجانید.
به خاطر داشته باشید که ورزشهای با شدت زیاد و مدت کم باعث بالا رفتن میزان سوخت و ساز بدن در حالت استراحت و نیز کاهش اشتها میشوند.
در حالیکه ورزشهای با شدت کم و مدت زیاد بر سوخت و ساز چربیها اثر میگذارند.
تصمیمگیری در مورد شدت و مدت ورزش انتخابی به هدف پزشک و پذیرش بیمار بستگی دارد.