دانلود مقاله سل ریوی

سل ریوی سل ریوی نوعی بیماری عفونی است که توسط مایکوباکتریوم توبرکولوزیس و بندرت مایکوباکتریوم یا مایکوباکتریوم آویوم ایجاد می شود .

این بیماری معمولاً ریه را گرفتار می کند ولی ممکن است به هر قسمت دیگر بدن مثلاً پرده های مغز (مننژ ) ، کلیه ها، استخوان ها و عقده های لنفاوی گسترش پیدا کند.

اصطلاح مایکوباکتریوم توصیف ارگانیسم است زیرا این ارگانیسم نوعی باکتری است که به قارچها شباهت دارد.

این ارگانیسم ها به کندی تکثیر می یابد و به شکل ارگانیسم های هوازی اسید- فاست مشخص می شود.

مایکوباکتریوم ها توسط گرما، نور، خورشید، خشک کردن یا اشعه ماوراء بنفش (اولتراویوله) بسرعت از بین می روند.

باسیل سل بر خلاف بسیاری از عوامل عفونت زا بعد از ورود به بدن و استقرار در آن پس از انکه نیروهای ایمنی عفونت اولیه را کنترل کردند، سالها بطور خاموش در محل خود باقی می مانند.

هر گاه در دوران خاموشی باکتری، مصونیت بدن به هر علتی مثلا سوء تغذیه، تضعیف دستگاه ایمنی، و غیره دچار اختلال بشود ارگانیسم از حالت غیر فعال خارج می شود و با تکثیر باعث پیدایش هر یک از بیماریهای سلی متعدد در بدن می گردد.

اگر بدن بیمار بتواند از این ناخوشی ها بهبود پیدا کند، باسیل سل مجددا به شکل غیر فعال در می اید و در محل خود باقی می ماند.

راه انتقال و عوامل خطر آفرین شخص مبتلا به سل فعال با پخش کردن باسیل در هنگام صحبت کردن ، سرفه، عطسه، و آواز خواندن بیماری را منتقل می کند.

فرد حساس و مستعد همین قطرات تنفسی عفونی را استنشاق می کند و خود به عفونت مبتلا می شود.

اشخاص زیر در خطر زیادی برای ابتلا به بیماری سل قرار دارند: افرادی که قبلا عفونی شده اند.

افرادی که با باسیلهای خاموش ولی زندۀ سل سرو کار دارند.

افرادی که با مبتلایان به سل فعال تماس نزدیک دارند.

افرادی که آزمون پوستی توبرکولین آنها اخیرا معکوس شده است (مثبت شده است) و واکنش قابل توجهی را نشان می دهد.

افرادی که مقاومت بدن آنها کم است مانند معتادین به الکل افراد سالخورده ای که در خانه سالمندان زندگی می کنند و باسیل غیر فعال را استنشاق کرده اند، مبتلایان به دیابت، بیماریهای بدخیم، یا بیماران تحت درمان با کورتیکوستروئید.

بیماران تحت درمان با کورتیکوستروئید یا داروهای تضعیف کنندۀ دستگاه ایمنی مبتلایان به نارسایی مزمن کلیه که قرار است تحت درمان دراز مدت با همودیالیز قرار بگیرند.

بیمارانی که برای درمان چاقی تحت جراحی بای پس روده قرار گرفته اند.

افراد بی خانمان، بخصوص انهایی که در جان پناه ها زندگی می کنند و به سوء تغذیه مبتلا هستند.

مبتلایان به عفونت با ویروس نقص ایمنی انسان و ایدز.

پاتوفیزیولوژی باسیل بعد از انکه توسط شخص استنشاق شد با عبور از مجاری هوایی در سطح آلرئول های می نشیند و در همین محل تکثیر می یابد.

سل یکی از بیماریهای گرانولوماتو است به این معنی که با تهاجم ارگانیسم به بافتهای طبیعی، پاسخ به شکل تشکیل توده های بافت جدید داده می شود.

این بافت جدید را گرانولوم های عفونی می نامند.

مکانیسم های دفاعی میزبان .

افرادی که دچار عفونت سلی اولیه شده اند نسبت به ترکیب شیمیایی باسیل سل حساس شده اند یا آلرژی دارندبه این ترتیب تماس مجدد باسیل زنده یا کشته باعث نوعی التهاب حاد موضعی در بافت می شود .

این خاصیت اساس آزمون توبرکولین است که در آن سوسپانسیونی از باسیل کشته شده (بدست آمده از کشت باسیل) را بداخل پوست تزریق می کنند .

اگر بیمار آلرژیک باشد (قبلا دچار عفونت سلی شده باشد) واکنش موضعی در پوست ایجاد می شود و در غیر اینصورت (اگر آلرژیک نباشد) هیچ واکنشی بوجود نمی آید.

مشابه همین واکنش زمانی در ریه انجام می شود که ریه شخصی که قبلا نسبت به باسیل سل حساس شده است توسط تعداد زیادی باسیل (به نحوی که دستگاه ایمنی قادر به مقابله با آنها نباشد ) مجدا مورد تهاجم قرار بگیرد.

در این حالت بر خلاف عفونت نوع اول تقریبا خفیف و خاموش، نکروز در سیر بیماری بوجود می آید و نوعی زخم در بافت عفونی ریه ایجاد می شود.

مانند سل اولیه مجموعه های خوشه ای شکل توبرکول در اطراف منبع اصلی ارگانیسم تشکیل می شوند.

آلوئول های ناحیه عفونی از اکزودا پر می شوند و به عبارت دیگر نوعی برونکوپنومونی سلی ایجاد می گردد.

بافت سلی در این ناحیه بتدریج حالت پنیری به خود می گیرد و به شکل زخم از درون برونش مجاور سرباز می کند و حفرهای تشکیل می شود.

در زمانی که زخم ها در حال بهبود یافتن هستند مقدار زیادی بافت جوشگاه، بخصوص در اطراف حفره ها تشکیل می شود.

پرده جنب روی لوب عفونی (اغلب لوب فوقانی ریه) دچار التهاب می شود و سپس ضخامت آن افزایش می یابد و رد اثر پیدایش بافت جوشگاه چروکیده می شود.

در این سیکل ابتدا زخمی شدن و تشکیل حفره، بعد برونکوپنومونی سلی و بالاخره تشکیل بافت جوشگاه ایجاد می شوند.

چنانچه این فرایند به شکلی متوقف نشود، عفونت ابتدا به سمت ناف ریه و سپس بداخل سایر لوبهای ریه گسترش می یابد.

فعالیت این فرایند گاهی بسیار طولانی است و با بهبود موقت مشخص می شود، به شکلی که به نظر می رسد بیماری متوقف شده است و فقط به شکل دوره هایی از فعالیت مجدد بیماری ادامه می یابد.

تظاهرات بالینی سل ریوی مزمن بتدریج شروع می شود و سیر کندی دارد.

اکثر بیماران دچار تب، ضعف بدنی ، سرفه همراه با خلط موکوس- چرک ، و کاهش وزن بدن می شوند.

اگر بیمار تا مراحل انتهایی بیماری تحت درمان قرار تگیرد این علایم شدت قابل توجهی پیدا می کندو دچار تب و لرز روزانه، کاهش وزن، کمخونی، هموپتیزی می شود و همراه با خلط تعداد بسیار زیادی باسیل سل دفع می کند.

نکاتی در مورد سالخوردگان:بیماری سل در سالخوردگان ممکن است تظاهرات غیر عادی مثل تغییر رفتار و سطح هوشیاری، اختلال کار دستگاه ها یا تب، بی اشتهایی و کاهش وزن داشته باشد.

این بیماری در بین ساکنین آسایشگاه سالمندان رو به افزایش است.

ارزیابی تشخیص: اولین مرحله ارزیابی های تشخیصی شامل آزمون پوستی توبرکولین، آزمایش نمونۀ خلط (لام و کشت) و پرتونگاری قفسه صدری است.

آزمون توبرکولین .

آزمون داخل پوستی (آزمون مانتو) آزمون استاندارد برای کشف افراد عفونی است در این آزمون عصاره باسیل سل (توبرکولین) را در داخل پوست سطح درونی ساعد تلقیح می کنند.

معمولا از مشتق پروتئینی خالص شده (PPD) با قدرت متوسط استفاده می شود.

سرنگ توبرکولین را باید نزدیک سطح پوست نگهداشت به شکلی که قسمت ابندایی سر سوزن (شماره 27یا 28) در هنگام وارد کردن سوزن به داخل پوست با سطح پوست تماس پیدا کند.

این روش با کم کردن زاویه سوزن با پوست کمک می کند که سر سوزن درست زیر سطح پوست قرار داشته باشد و با تزریق توبرکولین طاول کوچکی در محل ایجاد شود (شکل 4) .

نتیجه آزمون را 48- 72 ساعت بعد از تلقیح مطالعه می کنند.

از آن جایی که آزمون توبرکولین از واکنش های حساسیت مفرط تاخیری ایت در زمان فوق که ایندوراسیون (سفتی یا ضخیم شدن بافتها) به حداکثر خود می رسد.

برای خواندن نتیجه آزمون باید مفصل آرنج بیمار کمی خم بشود و از نور خوب استفاده کنیم.

پس از بررسی وجود ایندوراسیون، چهار طرف محل تزریق را به ملایمت حس می کنیم (از سمت پوست طبیعی به سمت ایندوراسیون) تا محل شروع ایندوراسیون بدقت معین شود.

محل لمس مرز ایندوراسیون را با قلم علامت گذاری می کنیم.

سپس عرض ایندوراسیون (در عریض ترین قسمت) بر حسب میلی متر اندازه گیری می شود (شکل 5) .

اندازه ایندوراسیون همینطور قدرت ماده تزریق شده تاریخ انجام و تاریخ خواندن نتیجه آزمون را باید ثبت کرد.

تفسیر آزمون پوستی: ایندوراسیون به قطر 10 میلی متر یا بیشتر دارای ارزش تشخیصی است.

واکنش های مشکوک از 5 تا 9 میلی متر عرض دارند که باید آنها را در قسمت دیگری از بدن تکرار کرد.

(افرادی که در تماس نزدیک با مبتلایان به سل فعال قرار دارند و عرض ایندوراسیون آنها 5 تا 9 میلی متر است را باید مهم تلقی کرد و تحت درمان پیشگیری قرار داد).

ایندوراسیون به قطر صفر تا 4 میلی متر معمولا فاقد اهمیت محسوب می شود و این حالت نشان دهندۀ فقدان حساسیت به توبرکولین یا حساسیت خفیفی است که احتمالا توسط توبرکولوزیس ایجاد نشده است.

واکنش شدید پوستی نشان می دهد که شخص اخیرا یا مدتی قبل با مایکوباکتریوم توبرکولوزیس تماس داشته است و الزاما به معنی وجود بیمار فعال در بدن نمی باشد.

اکثریت قریب به اتفاق (بیش از 90 درصد) افرادی که دارای آزمون توبرکولین شدیدا مثبت هستند دچار سل بالینی نمی شوند..

(ولی تمام آنها کاندیدای ابتلا به سل فعال هستند).

بطور کلی هر چه شدت واکنش بیشتر باشد امکان ئجود عفونت فعال بیشتر است.

واکنش بیاهمیت (منفی) توبرکولین امکان وجود عفونت یا بیماری سل را رد می کند .

اگر آزمون توبرکولین با عرض کمتر از 10 به بیشتر از 10 تبدیل شود و این افزایش از 6 میلیمتر بیشتر باشد، شخص را کونورتربرکولین می نامند.

این حالت معمولا نشان دهنده عفونت جدید است.

آزمون خلط: با پیدا کردن باسیل اسید – فاست در خلط نیز تشخیص تایید می شود.نمونه خلط را می توان مستقیما با سرفه کردن تهیه کرد یا به کمک آئروسول های تحریک کننده تراشه بیمار را وادار به سرفه کرد.

اسپیراسیون به کمک برونکوسکوپ یا آسپیراسیون از طریق تراشه روشهای دیگر برای تهیه خلط هستندو نمونه خلط صبح ترشحات انباشته شده از شب قبل را شامل می شود، آلودگی کمتری دارد و احتمال پیدا کردن باسیل سل در آن بیشتر است.

اگر بیمار قادر به خارج کردن خلط نیست و آن را بلعیده است با کمک لوله معده می توان نمونه خلط را از داخل معده تهیه کرد و آن را تحت مطالعه قرار داد.

باسیل سل را می توان از مایع صفاق، مایع پلور، مایع مغزی- نخاعی، ادرار و چرک آسپیره شده از آبسه ها نیز بدست آورد و آن را کشت داد.

بافتهایی چون کبد ، مغز استخوان و غدد لنفاوی را نیز می توان کشت داد.

پرتونگاری قفسه سینه.

سل بیماری است که هر فرد دارای پرتو نگاری غیر طبیعی سینه امکان دارد به آن مبتلا باشد.

الگوهای خاص مثل انفیاتراسیون های لکه ای احتمال سل ریه را مطرح می کنند.

مراقبت و درمان اهداف مراقبت و درمان عبارتند از : (1) برطرف کردن علایم ریوی و سیستمیک با ریشه کن کردن تمام باسیل های سل زنده ؛ (2) بازگشت دادن هر چه سریع تر بیمار به سلامتی، کار و زندگی خانوادگی؛ (3) پیشگیری از انتقال بیماری.

تمام موارد سل فعال را باید به نزدیکترین مرکز بهداشتی اطلاع داد تا بتوان تماس های نزدیک را معاینه و پی گیری کرد.

افراد دارای تماس با بیماران عفونی را معمولا روی درمان پیشگیری (معمولا ایزونیازید) قرار می دهند تا از بروز بیماری فعال جلوگیری شود.

شیمی درمانی .

سل فعال معمولا با استفاده همزمان از چند داروی موثر بر مایکوباکتریوم انجام می شود.

درمان تا از زمان کنترل بیماری ادامه می یابد.

برای درمان از رژیم های دارویی مختلفی استفاده می شود که هدف در تمام آنها از بین بردن هر چه سریع تر ارگانیسم های زنده به تعداد هر چه بیشتر و به حداقل رساندن بروز مقاومت این ارگنیسم نسبت به داروهای ضد سل گوناگون است.

این گونه مقاومت ها به علت جهش های ژنتیکی در مایکوباکتریوم ایجاد می شوند.

استفاده از ترکیب داروهای گوناگون موجب می شود یک دارو ارگانیسم های مقاوم به دارویی دیگر را از بین ببرند.

در ایالات متحده بیشتر از رژیم دارویی 9 ماهه شامل ایزونیازید و ریفامپین استفاده می شود.

2 تا 8 هفته اول اتامبوتول یا ایترپتومایسین نیز به درمان اضافه می شود.

رژیم های قابل قبول دیگر شامل ایزونیازید (INH) و یک یا بیشتر از داروهای ذیل است : ریفامپین، استرپتومایسین، اتامبوتول و پیرازینامید.

به بیمار توصیه می شود بعد از شروع درمان در 2-4 هفته آزمایش خلط از نظر وجود باسیل سل انجام بدهد.

اگر دو کشت پشت سر هم منفی باشند، بیمار دیگر عفونی نیست و بیماری را به دیگران منتقل نمی کند.

درمان جراحی.

بعد از ابداع شیمی درمانی از روش جراحی بندرت برای درمان بیماری سل استفاده می شود.

اگر امکان وجود همزمان سرطان مطرح باشد رزکسیون ریه انجام می شود از جراحی برای تخلیه ضایعاتی که چند ماه بعد ار درمان کوچک شده اند نیز می توان استفاده کرد.

روشهای جراحی برای درناژ سینه ای در امپیم ، کاهش دادن فشار در پریکاردیت کونستریکتیو یا درناژ آبسه کنار ستون فقرات نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

درمان پیشگیری.

ریشه کن کردن سل به پیشگیری، کشف موارد بیماری، آموزش بهداشت و بهتر شدن استانداردهای زندگی کاملا وابستگی دارد.

اکثر موارد بیماری سل در کسانی اتفاق می افتد که آزمون توبرکولین در آنها به شکل قابل توجهی مثبت بوده است.

این بیماران منابعی هستند که بیش از 90 درصد بیماری فعال از آنها منشاء می گیرد.

اشخاص عفونی را باید شناسایی کرد و کسانی که در معرض خطر ابتلای به بیماری قرار دارند را تحت درمان پیشگیری (درمان پیشگیری با ایزونیازید) قرار داد تا از ناقل شدن آنان جلوگیری گردد.

گروه های زیر ممکن است درمان پیشگیری با ایزونیازید سود ببرند: تماس با افرادی که بیماری آنها جدیدا کشف شده است.

افرادی که بتازگی عفونی شده اند.

افراد دارای واکنش مثبت توبرکولین و اختلالاتی در پرتونگاری قفسه صدری.

افراد دارای واکنش مثبت توبرکولین و بیماریهای بالینی خاص (مانند برخی نئوپلاسم های خاص، سیلیکوز ، نارسایی مزمن کلیه) افراد دارای واکنش مثبت توبرکولین با سن 35 سال یا کمتر بدون وجود عوامل دیگری که خطر ابتلا را افزایش می دهند.

ایزونیازید بعنوان درمان پیشگیری یک نوبت در شبانه روز به مدت یک سال تجویز می وشد هپاتیت اثر جانبی این دارو است و خطر بروز آن در افرادی که هر روز الکل می نوشند افزایش می یابد.

تمام بیماران تحت درمان پیشگیری با ایزونیازید باید طبق برنامه ای منظم به مراکزبهداشت مراجعه کنند تا علاوه بر بررسی و شناسایی عوارض جانبی ایزونیازید در آنها کارمندان مرکز نیز فرصتی پیدا کنند تا بیماران را به رعایت برنامه درمانی و مصرف مرتب دارو تشویق نمایند.

واکسن ب ث ژ .

استفاده از این واکسن یکی دیگر از روشهای پیشگیری است که در خارج از ایالات متحده و در مناطقی که بیماری سل شیوع زیادی دارد مورد استفاده قرار می گیرد .

واکسن ب ث ژ (باسیلوس کالمت – گوئرین) از بروز عفونت اولیه سلی جلوگیری نمی کند ولی در صورت پیدایش عفونت موجب تغییر در مکانیسم های دفاعی بدن میزبان می شود.

مصرف این واکسن به افرادی محدود می شود که آزمون توبرکولین منفی دارند زیرا بعد از ابتلا به عفونت اولیه سلی تجویز واکسن ب ث ژ هیچ نفهی برای شخص نخواهد داشت.

علاوه بر این تجویز واکسن ب ث ژ باعث تبدیل واکنش پوستی منفی به واکنش مثبت می شود و بنابراین آزمونهای توبرکولین بعد از آن بی ارزش خواهند بود.

فرایند پرستاری: بیمار مبتلا به سل بررسی/ ارزشیابی در شرح حال پرستاری باید روی نکاتی چون خستگی بیمار، سرفه ، خلط ،کاهش وزن، لرز و تب تمرکز و توجه شود .

ابتلای بینار به هموپتیزی حائز اهمیت است.

سطح آموزش آمادگی برای یادگیری و درک بیمار از سل مورد ارزیابی قرار می گیرند بدلیل طولانی بودن درمان بایستی پشتوانه های اجتماعی بیمار نیز ارزیابی شوند.

نتایج ارزیابی های فیزیکی و آزمایشگاهی بازنگری می شوند.

تشخیص های پرستاری تشخیص های عمده پرستاری بر اساس اطلاعات بدست امده از بررسی بیمار ممکن است شامل موارد زیر باشد: نا آگاهی در مورد بیماری داروها، و تکنیک های مراقبت از خود.

توانایی عفونی کردن دیگران عدم رعایت برنامه درمانی به علت احتمالی بی بند و باری در نحوه زندگی، اعتیاد به الکل و عدم اعتماد به گروه مراقبت های بهداشتی برنامه ریزی واجرا اهداف .

اهداف عمده از نظر بیماری ممکن است شامل کسب اطلاعات و آگاهی و درک بیماری و درمان آن ، جلوگیری از سرایت بیماری به دیگران، و رعایت برنامه درمانی باشد.

اقدامات پرستاری پیشگیری و آموزش بیمار.

طبق شواهد این طور بر می آید که بیماران بخصوص وقتی مضطرب هستند حداقل 50 درصد از توصیه ها را فراموش می کنند.

پرستار در این بین نقش مهمی در برقراری رابطه ای مبنی بر اعتماد و اطمینان دارد تا آموزش بیمار به شکل فرایندی مداوم انجام شود و تغییرات رفتاری مناسب در بیمار بوجود بیایند.

با وجود مسری بودن بیماری سل، شیمی درمانی موثرترین روش پیشگیری از انتقال آن است.

حقایق بیماری راباید مرتب برای بیمار تکرار کرد.

یکی از دلایل شکست درمان این است که بیمار دارو را بطور منظم یا تا انتهای برنامه تعیین شده مصرف نمی کند.

تاکید در اهمیت مصرف منظم و دقیقا طبق برنامه تجویز شده دارو یکی از وظایف آمزشی پرستار بهداشت عمومی است.

تمام جزئیات درمان دارویی برای بیمار شرح داده می شوند واکنش بیماررا زیر نظر بگیرید و معین کنیدکه ایا او توصیه ها را فهمیده است و با آنها موافقت دارد یا خیر برای آموزش و یادگیری بیماران می توان از مجموعه های کمک آموزشی بیماران مربوط به انجمن ریه امریکا استفاده کرد.

جز در موارد استثنایی مثل شرایط خاص اجتماعی یا خطری که از سوی ارگانیسم های مقاوم جامعه را تهدید می کند، درمان بیماری سل در منزل انجام می شود.

در این برنامه انجام ایزولاسیون تنفسی معمولا لازم نیست زیرا خطر سرایت بیماری قبل از تشخیص آن نیز وجود داشته است به بیمار توصیه می شود که در هنگام سرفه یا عطسه با دستمال کاغذی دو لا بینی و دهان خود را بپوشاند و آنها را بعد از مصرف در پاکت کاغذی بگذارد و بسوزاند.(پوشاندن دهان بینی با دست از انتشار قطرات کوچک تنفسی جلوگیری نمی کند).

طرز شستن دست را برای بیمار نشان می دهیم در مورد اهمیت آن تاکید می کنیم بیمار بیمار و خانواده اش باید بدقت در مورد عوارض احتمالی شامل خونریزی، پلورزی، و سایر علایم نامطلوب (که بازگشت فعلیت سل را مطرح می کنند) آگاه کرد.

اعتیاد مزمن به الکل عارضه مشکل آفرینی است که درمان سرپایی را تا حد زیادی غیر ممکن می کند.

این بیماران را باید به درمانگاه معتادین به الکل یا بنگاه های بهداشتی مناسب ارجاع کرد.

بیمار معمولا می تواند به کار قبلی خود برگردد ولی از تماس با مقادیر زیاد سیلیکون باید خودداری کند (ریخته گری، معدن سنگ، انفجار سنگ) زیرا دی اکسید سیلیکون به ریه صدمه می زند.

در بیماران بستری اگر نمونه خلط مثبت باشد یا تغییرات واضح پرتونگاری احتمال سل فعال را مطرح کنند، ایزولاسیون سل انجام می شود.

برای اینکه دیگران بر اثر بی احتیاطی به اتاق بیمار وارد نشوند یک عدد کارت با حروف «ایزولاسیون AFB » (ایزولاسیون باسیل اسید- فاست) روی در اتاق می چسبانیم.

اتاق ایزولاسیون باید یک تخت داشته باشد، تهویه مخصوص دران انجام بگیرد و در اتاق خوب بسته شود.

بیمار فقط در هنگام سرفه لازم است از ماسک استفاده کند و در بسیاری اوقات پوشیده شدن دهان او ضرورت ندارد.

گان فقط برای جلوگیری از آلودگی واضح لباس ها پوشیده می شود.

بعد از دست زدن به بیمار یا موادی که به احتمال زیاد آلوده هستند و قبل از تماس با بیماران دیگر باید دست ها را شست.

اقداماتی برای اینکه بیمار برنامه درمانی را هر چه بیشتر رعایت کند.

بیماری سل اغلب در افرادی مشاهده می شود که از لحاظ اقتصادی و احتماعی در محرومیت هستند.

تعداد قابل توجهی از این دسته بیماران دارو را طبق دستور مصرف نمی کنند یا اصولا دارو را بوطر کلی مورد استفاده قرار نمی دهند.

زندگی این گونه بیماران ممکن است دستخوش بحران یا اعتیاد به الکل باشد.

و بسیاری از آنان به مشارکت در برنامه درمان خود علاقه چندانی ندارند.

بیمارانی که رژیم درمانی رعایت نمی کنند بایستی دارو را زیر نظارت مستقیم پرستار مصرف نمایند.

بسیاری از مبتلایان به سل به عنوان بیمار سرپایی به مراکز بهداشتی معرفی می شوند.

این بیماران به زمان، حمایت و همانطور که اشاره شد، آموزش احتیاج دارند.

سعی کنید برنامه درمانی را به شکل مناسب با عادات یا نحوه زندگی شخص تعیین کنید زیرا رعایت عادات جدید برای بیمار مشکل هستند.

زیرا مصرف دارو را به بعضی از عادات روزانه مربوط کنید (مثلا قهوه ای که بیمار صبح می نوشد).

عوارض جانبی ناراحت کننده دارو ممکن است دلیلی بر قطع مصرف دارو از سوی بیمار باشند.

مسائل احتمالی ناشی از داروها را تغییربدهد یا مقدار آن را دوباره تنظیم کند.

استفاده از توصیه های کتبی (در صورتی که بیمار بتواند آنها را درک کند) در شروع درمان مفید است.

ارزیابی نتایج مورد نظر بیمار آگاهی کسب می کند و بیماری سل را درک می نماید.

الف- سئوالات در مورد بیماری سل را بدرستی پاسخ می دهد.

ب- نام داروهای خود و برنامه مصرف آنها را می داند.

ج- می تواند عوارض احتمالی داروها را نام ببرد.

2- از سرایت عفونت به دیگران جلوگیری می کند.

الف- درمان دارویی را قطع نمی کند.

ب- در هنگام سرفه، عطسه، و غیره بدرستی از دستمال (کاغذی) استفاده می کند.

ج- برای کنترل خلط مراجعه می کند.

د- اشخاصی که با او تماس نزدیک داشته اند را برای مراجعه جهت معاینه تشویق می کند.

3- برنامه درمانی را بدقت رعایت می کند.

الف- توصیه های را بکار می بندد.

ب- داروها را دقیقا طبق دستور مصرف می کند.

سل ارزنی سل ارزنی در نتیجه تهاجم باسیل سل به جریان خون ایجاد می شود.

این عارضه معمولا پی امد فعالیت مجدد و تاخیری عفونت نهفته در ریه یا هر جای دیگر بدن و انتشار باسیل توسط جریان خون به دستگاه های متعدد بدن می باشد.

سل ارزنی خطرناک ترینشکل بیماری سل است .

زخم شدن و سرباز کردن کانون های عفونی قدیمی به داخل رگهای خونییا وجود توبرکول های بسیار زیاد در سطح داخلی قنات الصدر ، منشاء ورود باسیل به جریان خون هستند.

ارگانیسم هایی که از این کانونها به جریان خون وارد می شوند در تمام بدن منتقل شده و در تمام بافتها جایگزین می گردند و تعداد بی شماری توبرکول های ظریف ارزنی در ریه ها ، طحال ، کبد، کلیه ها، مننژ و سایر اعضای بدن بوجود می اورند.

سیر بالینی سل ارزنی از عفونت حاد و بسرعت پیشرونده همراه با تب شدید تا ناخوشی نامشخص همراه با تب خفیف، کم خونی و ناتوانی تفاوت می کند در ابتدا ممکن است نشانه های موضعی وجود نداشته باشند و فقط بزرگی طحال و کاهش تعداد گلبول های سفید مشاهده شوند.

در عرض چند هفته توبرکول های سل ارزنی به شکل دانستیه های کوچک پراکنده در سر تاسر ریه دیده می شوند که بتدریج اندازۀ آنها افزایش می یابد.

در این مرحله با معاینه قفسه صدری یافته چندانی بدست نمی آید ولی بیمار دچار سرفه شدید، تنگی نفس ، و سیانوز است.

درمان سل ارزنی مطابق سل ریوی انجام می شود.