دیابت و ورزش - هر بیمار دیابتی باید قبل از انتخاب نوع ورزش و زمان آن با پزشک خود مشورت نماید.
- برای کلیه بیماران بالای 35 سال که تمایل به شروع ورزش دارند باید تست ورزش توسط متخصص قلب صورت گیرد.
- ورزش را باید به آهستگی شروع نمود و سرعت و زمان آن را به تدریج افزایش داد.
- ورزش باید مداوم باشد و جزئی از برنامه زندگی روزانه فرد شود.
- در صورتی که فعالیت بدنی بدون آمادگی اولیه باشد ممکن است منجر به افت قندخون به خصوص در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 گردد.
● مواردی که لازم است بیماران دیابتی در هنگام ورزش مورد توجه قرار دهند: - همیشه کارت هویت خود را به همراه داشته باشید یا شخصی را که با شما ورزش میکند از دیابت خود مطلع نمایید تا در صورت بروز مشکل در طول ورزش، اقدامات لازم توسط اطرافیان صورت گیرد.
- قند خون باید قبل از ورزش کنترل گردد.
- همیشه یک کربوهیدرات ساده مانند قند، آبنبات یا شکلات به همراه داشته باشید.
- از تعریق بیش از حد و در نتیجه از دست رفتن مایعات بدن بخصوص در روزهای گرم خودداری نمایید.
- برای جلوگیری از ایجاد تاول در پا، از جوراب و کفش مناسب استفاده نمایید.
- با توجه به نوع و شدت فعالیتی که هر بیمار انجام میدهد باید بعد از ورزش مواد قندی اضافه مصرف گردد.
- اگر تنها ورزش میکنید، مکانی را که برای ورزش انتخاب کردهاید و زمان بازگشت خود را به اطرافیان اطلاع دهید.
- همیشه به افت ناگهانی قند خون در طول ورزش و یا چند ساعت پس از آن دقت نمایید بخصوص اگر انسولین مصرف میکنید.
خطوط کلی برنامه ورزشی در زندگی افراد دیابتی ورزش ، گلوکز و گلیکوژن را در داخل ماهیچه های بدن می سوزاند (این پدیده در صورتی رخ می دهد که دیابت کنترل شده باشد) و در حین و بعد از ورزش ، قند خون وارد ماهیچه ها میگردد وسطح گلوکز را به حد طبیعی می رساند .
وجود برنامه های منظم ورزشی در افراد دیابتی عکس العمل شدید انسولین را از بین می برد .
چون به عضلات و کبد عادت داده می شود که گلیکوژن بیشتری ذخیره کند .ورزش افراد دیابتی باید بصورت تمرینهای هوا رسان ( آئروبیک ) باشد تمرینهای هوارسان به فعالیت هایی گفته می شود که با مصرف زیاد اکسیژن توام باشند.
این نوع تمرینهای دستگاههایی را که برای سلولهلی بدن اکسیژن تهیه میکنند، فعال می رسازند .بدنبال انجام تمرینهای هوارسان تغییرات سودمند و مفیدی در ریه ها قلب و رگهای خونی پدید می آید .
با انجام تمرینهای هوارسان به فعالیتهای استقامتی گفته می شود .که به سرعت زیاد نیاز ندارد .
بهترین تمرین هوارسان به فعالیتهای استقامتی گفته می شود که به سرعت زیاد نیاز ندارد .
بهترین تمرین هوارسان دویدن در مسافتهای طولانی با آهنگ آرام است .
تمرینهای دیگر شامل اسکی ، صحرا نوردی ، شنا ، دویدن آرام ، دوچرخه سواری ، پیاده روی و....هستند .
تاریخچه امروزه پژوهشگران دریافته اند که استراحت برای درمان بیماران دیابتی ، کارنادرستی است .
مطالعات نشلن داده که استراحت در تخت برای مدت حداقل 7 روز باعث اختلال در قند خون میشود.
در سال 1900 محققان دیابت دریافتند که ورزش باید در توان بخشی بیماران دیابتی مورد استفاده قرار گیرد .
در سال 1919 دانشمندان به اثبات رساندند که ورزش مط تواند باعث کاهش میزان قند خون شود .
در سال 1926 لارسن گزارش داد که ورزش می تواند اثر انسولین در پایین آوردن قند خون را بیشتر کند ؛ بنابراین باعث کاهش نیاز به انسولین در بیماران با دیابت وابسته به انسولین می شود .
در نتایج مقاله لارسن ذکر شده که ورزش منظم در بیماران دیابتی از پایه های اصلی درمان است .
افراد مبتلا به دیابت که ورزش می کنند باید بدانند که فعالیتهای بدنی چگونه بر متابولیسم قند خون اثر می گذارد و آثار مفیدی برای سلامت آنها دارد .
البته ورزش حتی برای افراد سالم نیز خطرهای اندکی دارد و آطن خطرها فقط مختص افراد دیابتی نیست .
فواید برنامه منظم ورزشی برای افراد دیابتی 1-کنترل بیماری دیابت در ورزشهای دراز مدت مشاهده شده است که حساسیت سلولهل به انسولین افزایش می یابد .
این امر در بهبود وضعیت دیابت بخصوص در افراد با دیابت نوع 2 بسیار با اهمیت است .
ورزش اگر در شرایط مناسب صورت گیرد .
ِهنی بیمار قند خون به نسبت کنترل شده داشته باشد غلضت گلوکز پلاسما را ثابت نگه می دارد .
علت این پدیده توازن بین برداشت گلوکز توسط عظلات و تولید متقابل گلوکز در کبد است .
2- کنترل وزن یک برنامه صحیح کنترل قند خون در افراد دیابتی غیر وابسته به انسولین به کاهش وزن آنها کمک می کند .
کاهش وزن ناشی از ورزش ، باعث کاهش بافت چربی می شود ، بنابراین مقاومت به انسولین در سلولهل کاهش می یابد و به آین ترتیب مصرف داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون کم می شود .
با انجام ورزشهای برنامه ریزی شده ، بافت چربی بدن کاهش یافته و توده عضلانی افزایش می یابد .
3 - آمادگی عضلانی ورزش مناسب توده عضلانی را افزایش می دهد .
تحقیقات نشان داده است که انقباضات عضلانی و عمل انسولین هر دو با هم مصرف گلوکز در طول ورزش را زیاد می کنند .
4- کاهش نیاز به دارو های خوراکی انسولین همراه با کنترل مطلوب قند خون و انجام تمرینهای ورزشی مرتب ، مصرف قرصهای خوراکی در برخی افراد دیابتی غیر وابسته به انسولین کم می شود .د ر بیماران دیابتی دریافت کننده انسولین نیز به علت وضعیت مطلوب نیاز به انسولین کاهش می یابد مطالعات نشان داده است که در ماههای اولیه شروع برنامه های ورزشی ، انسولین تزریقی گاهی تا 20در صد یا حتی بیشتر کاهش می یابد .
5- اعتماد به نفس بیشتر بنظر می رسد احساسات افراد دیابتی تا حدی نیز به حفظ قند خون در سطح طبیعی وابسته باشد بیشتر افراد دیابتی احتمالا ناراحتی و از دست دادن کنترل احساسات را همزمان با سطح قند خون بسیار بالا یا بسیار پایین تجربه کرده است .
هنگامی که غلظت قند خون در حد طبیعی است ، در این افراد تا حد زیادی احساس بهبود می کنند .
احساس بهبودی با فعالیتهای ورزشی مداوم و ورود این برنامه در زندگی افراد پدید خواهد آمد .
6- تحمل تنش های عصبی ورزش وسیله موثری برای مبارزه با تنش های عصبی است .
هنگام ورزش موادی بنالم آندروفین در خون ترشح می گردد که موجب تسکین درد و آرامش روانی می گردد.
آثار ورزش در افراد دیلبتی وابسته به انسولین ورزشهای منظم برای افراد دیابتی وابسته به انسولین بسیار سودمند است .
پژوهشگران کانادایی طی 16-12 هفته ورزش دادن به بیماران دیابتی وابسته به انسولین ، بهبود مطلوبی را در غلظت قند خون ناشتا و هموگلوبین گلیکوزیله آنها مشاهده نمودند .
در افراد دیابتی وابسته به انسولین ، تغییرات غلظت قند خون در طول ورزش بستگی زیادی بسطح انسولین خون دارد .
سطح انسولین خون نیز به میزان انسولین تجویز شده و مقدار جذب انسولین وابستگی دارد بهترین زمان پیشنهاد شده برای ورزش در دیابتی های وابسته به انسولین ، بعد از مصرف میان وعده بعد از ظهر و قبل از شام است .
نکات مهم در مورد ورزش افراد دیابتی وابسته به انسولین 1-کنترل قند خون قبل ، حین و بعد از ورزش 2- جلوگیری از افت شدید قند خون در طول ورزش با اجرای توصیه های زیر : * شروع ورزش 1-2 ساعت بعد از صرف غذا * مصرف 20 تا 40 گرم کربوهیدرات اضافی پیش از ورزش و هر یک ساعت در طول ورزش * پرهیز از ورزشهای سنگین در هنگامی که انسولین تزریق شده بیشترین اثر خود را اعمال می کند .
* حرکت دادن قسمتهایی از بدن که انسولین در آنها تزریق نگردیده است .
* کاهش میزان انسولین تزریقی به میزان 30 تا 50 درصد در صورت کوهنوردی و ورزشهای طولانی 3- بعد از ورزشهای طولانی قند خون کنترل گردد و مواد قندی اضافی مصرف شود .این عمل از افت قند خون که ممکن است بصورت تاخیری پدید آید جلوگیری میکند.
آثار ورزش در افراد دیابتی غیر وابسته به انسولین در افراد غیر وابسته به انسولین ، ورزش عامل اصلی کنترل قند خون است .
عامل بعدی مصرف صحیح مواد غذایی است .
مطالعات اخیر نشان داده است که اجرای برنامه ورزشی منظم ، ارزش بالایی در کنترل غلظت قند خون دارد .
پژوهشها نشان می دهد که افزایش فعالیت بدنی ، در پیشگیری از پیدایش دیابت نوع دو غیر وابسته به انسولین نیز موثر می باشد .
این موضوع به ویژه در افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند ، اهمیت بسیاری دارد .
این افراد شامل افراد چاق ، فرزندان افراد مبتلا به دیابت و افراد با فشار خون بالا می باشند .
ورزش در مبتلایان به دیابت نوع 2 باعث افزایش حساسیت سلولهل نسبت به انسولین می شود ، اما برای رسیدن به پاسخ درمانی مناسب ، باید با رعایت رژیم غذایی صحیح همراه گردد.
کاهش ورن و رساندن وزن بدن به حد طبیعی را می توان مهمترین قسمت درمان در این افراد را دانست .
تحقیقات نشان می دهد که ورزش باعث حفظ توده عظلانی در حد مطلوب می شود .نکته مهم اینه اگر کاهش وزن در افراد دیابتی فقط با رژیم غذایی انجام گیرد ، بیش از 25 % وزن از دست رفته ، از توده عضلانی خواهد بود .در حالی که هدف از کاهش وزن ، کاهش بافت چربی است نه از بین رفتن پروتین های بدن .
بنابراین کاهش وزن با ورزش ، بهتر از کاهش بوسیله رییم غذایی تنهاست .
بنظر میرسد برای رسیدن به هدف باید ترکیب این دو رئش بکار رود رژیم غذایی + ورزش = کاهش وزن مطلوب نکات مهم در باره ورزش افراد دیابتی غیر وابسته به انسولین * در این افراد افت قند خون در طول ورزش کمتر رخ می دهد ، بنابراین مصرف کربو هیدرات اضافی معمولا لازم نیست .
* انجام ورزش همراه با رعایت رژیم غذایی ، سبب تسریع در رسیدن به اهداف درمانی مورد نظر می شود .
* ورزش باید جزیی از زندگی روزانه افراد مبتلا به این نوع دیابت باشد .
عوامل موثر در پاسخ قند خون به ورزش ناگهانی در افراد دیابتی قند خون کاهش می یابد اگر : - غلظت انسولین خون در طول ورزش بالا باشد .
( بطور مثال ورزش کردن زمانی که انسولین حداکثر اثر خود را دارد ) - ورزش در مدت زمان طو لانی انجام شود .
- بیش از 3 ساعت از صرف غذا گذشته باشد.
قند خون بدون تغییر می ماند اگر - مدت زمان ورزش کوتاه باشد .
- میزان انسولین پلاسما طبیعی باشد - میان وعده مناسب قبل از ورزش و در طول فعالیت ورزشی مصرف شود .
نکات مهم در باره ورزش افراد دیابتی غیر وابسته به انسولین * در این افراد افت قند خون در طول ورزش کمتر رخ می دهد ، بنابراین مصرف کربو هیدرات اضافی معمولا لازم نیست .
قند خون افزایش می یابد اگر: ورزش کردن در زمان پایان اثر انسولین تزریقی در بدن باشد.
- ورزشهای سنگین انجام شود .
- قبل یا در طول انجام فعالیت بدنی ، بیش از حد در مواد قندی استفاده می شود .
قواعد ورزش کردن : 1- مشورت با پزشک مشاوره بات پزشک برای افراد دیابتی ، به دلیل اثر ورزش برقند خون بسیار مهم است .
مواردی چون تعیین دفعات تزریق روزانه انسولین ، مقدار دارو های خوراکی ، زمان مناسب برای انجام ورزش و مصرف مواد قندی قبل و بعد از ورزش را باید با پزشک یا فرد آموزش دهنده در میان گذاشت .
افراد دیابتی با سابقه اعتیاد به سیگار ، چربی خون بالا ، پیشینه خانوادگی سکته قلبی و سن 40 سال به بالا باید قبل از شروع بعه ورزش از نظر قلبی عروقی مورد ارزیابی دقیق قرار بگیرند .
2- شیوع تدریجی ورزش برنامه های ورزشی باید به آهستگی شروع شوند و تدریجا به زمان و شدت آن افزوده گردد.
3- گرم وسرد کردن بدن افراد دیابتی باید بیش از ر جلسه ورزش ، بدن خود را گرم کنند و پس از انجام فعالیتهای ورزشی نیژ آن را سرد نمایند .
ارزش گرم کردن بدن بعه عنوان یمک عامل تامینی نباید نادیده گرفته شود .
اگر این حرکات انجام نشود ، تولید اسید لاکتیک کارایی فعالیت عضلانی را بیش از حد کاهش می دهد سرد کردن به ورزشهای آرامتری که پس از انجام فعالیتهای اصلی صورت می گیرد اطلاق می شود .
این کار باعث ایجاد جریان خون مناسب و خروج اسید لاکتیک از ماهیچه ها می گردد و از این طریق مشکلات عضلانی کاهش می یابد .
4 - تداوم باید به تدریج به مدت زمان و میزان حرکات ورزشی افزوده شود ، تا نتایج مطلوب از ورزش حاصل گردد .
5- پیشبرد باید بتدریج مدت زمان و میزان حرکات ورزشی افزوده شود .
تا نتایج مطلوب از ورزش حاصل گردد.
6- نتخاب فعالیتهای جسمی مناسب با توجه به جثه و خصوصیات افراد می توان ورزش مناسب آنان را انتخاب نمود .
معیار های یک ورزش مفید * فرد دیابتی در پایان هر جلسه ورزش باید احساس شادابی و نشاط کند .
* تمرینها جنبه رقابتی نداشته باشد و از تنش های عصبی فرد دیابتی بکاهد .
عوامل موثر برکاهش قند خون هنگام ورزش 1- شدت و مدت ورزش 2- تزریق انسولین در عضلاتی که با آن ورزش انجام می شود .
3- میزان قند خون در شروع حرکات ورزشی 4- فاصله شروع حرکات ورزشی از آخرین وعده غذایی صرف شده .
5- فاصله شروع حرکات ورزشی از آخرین تزریق انسولین .
توصیه های ضروری برای افراد دیابتی شرکت کننده در یک برنامه ورزشی 1- وضعیت کنترل دیابت باید به شدت ارزیابی گردد .
بیمارانی که کنترل مناسبی ندارند ، باید بیش از آغاز حرکات ورزشی، وضعیت قند خون مطلوبی پیدا کنند.
2- مصرف مواد قندی اضافی قبل از ورزش ، در جریان آن و پس از پایان فعالیت ورزشی ضروری است .
3- کفش و جورابهای مناسبی برای ورزش استفاده شود .
4- در افراد بالای چهل سال و کسانی که سابقه بیماری قلبی و عروقی دارند باید ارزیابی کامل قلبی و عروقی انجام شود .
5- از ورزش دادن محلهای تزریق انسولین خودداری کنید .
6- با توجه به وجود عوارض ناشی از دیابت ، ورزش مناسب هر شخص انتخاب شود .
رهنمود های کلی در باره برنامه ورزشی افراد دیابتی *ورزش از نوع هوارسان ( ائروبیک ) باشد .
* حرکات ورزشی به آهستگی شروع شوند .
* هر جلسه ورزش شامل موارد زیر باشد : 1) 10-5 دقیقه گرم کردن بدن با حرکات خمو راست شدن و نرمش 2) 20 -30 دقیقه ورزشهای هوا رسان با میزان مشخص افزایش ضربان قلب حد اکثر میزان ضربان قلبی در خانمها =سن-220 حداکثر ضربان قلب در آقایان = ( سن) یک دوم - 205 3) 15 تا 20 دقیقه ورزشهای سبک و نرمش برای سرد کردن بدن * هر هفته 3-5 بار حرکات ورزشی انجام شود .
مراقبتهای ویژه افراد دیابتی باید: - کارت هویت بیماری خود را همراه داشته باشند .
تا در صورت بروز نشانه های غیر طبیعی هنگام حرکات ورزشی ، دیگران از مشکل آنها مطلع شوند .
-میزان قند خون را در طول ورزش و بعد از آن کنترل کنند .
- یک وعده کربوهیدرات سریع الاثر ( مانند آب نبات ) همراه داشته باشند .
- از عرق کردن بیش از حد و در نتجه از دست دادن مایعات بدن خودداری کنند .
- از جوراب و کفش مناسب استفاده نمایند .
- قبل ، حین ،و بدنبال انجام حرکات ورزشی ، با توجه به شدت و نوع فعالیات بدنی ، مواد قندی اضافه مصرف کنند .
- در صورت انجام ورزش های سنگین مثل هوهنوردی و ورزشهای بیش از یک ساعت ، میزان انسولین تزریقی را به میزان 30%تا40% کاهش دهند .
مراقبتهای ویژه در صورت وجود عوارض مزمن دیابت * افراد دیابتی که پاهایشان دچار نوروپاتی ( اختلال اعصاب محیطی ) گردیده و دچار بی حسی در پاها شده اند ، باید از دویدن خودداری کنند .
ورزش مناسب برای این افراد دوچرخه سواری یا شنا است .
* افرادی که به عارضه چشمی دیابت (رتینوپاتی ) مبتلا شده اند ، باید از ورزشهایی نظیرتکان دادن و بالا بردن سر و یا ورزشهایی که سر در وضعیت پایین تر از بدن قرار می گیرند ، بپرهیزند .این حرکات سبب افزایش فشار داخل جمجمعه می شود .
و خطر خونریزی داخل چشم را افزایش می دهد.
* افرادی که فشار خون بالا دارند نیز باید از ورزشهای ذکر شده خودداری کنند .
ورزشهای مناسب برای این افراد ورزشهایی است که با حرکات دست و پا همراه هستند ورزشهای مناسب برای افراد دیابتی همان طور که بیان گردید تمرینات هوارسان به فعالیتهایی گفته می شوند که با مصرف زیاد اکسیژن همرا باشند .تمرینهای هوارسان شامل دویدن در مسافتهای طولانی و با آهنگ آرام است .
تغییرات مثبت بدنی که در پی ورزشهای هوارسان پدید می آید عبارتند از : 1- حجم خون افزایش پیدا می کند ، در نتیجه النتقال اکسیژن به سلولهلی بیشتر و در نهایت استقامت در فعالیتعای طو لانی بیشتر می شود .
2- ظرفیت ششها افزایش می یابد .
بطور کلی ورزشهای هوارسان بیشترین اثر را برآمادگی قلبی -عروقی دارند .
هر نوع فعالیت یا تمرینی را که انتخاب می کنید باید به آن علاقه داشته باشید تا بتوانید سالهل آن را انجام دهید .
تحقیقات نشان داده اند که فعالیت هایی مانند اسکی استقامت ، شنا ، دویدن آرام ،دوچرخه سواری و پیاده روی بهترین شرایط هوارسان را ایجاد می کنند .
نکاتی در باره معمولترین روشهای پیاده روی شاید مزیت پیاده روی آن باشد که انجامش برای هر کس بدون توجه به سن وجنس ودر همه جا و همه وقت میسر باشد اما نقطه ضعف پیاده روی آن است که برای کسب فایده ای معادل دویدن باید سه برابر وقت صرف شود .
چندین بررسی نشان داده است که پیاده روی آثار بهداشتی قابل توجهی در تمام گروههای سنی دارد.
کاهش وزن کمتر شدن بافت چربی ، پایین آمدن فشار خون و بهبود وضعیت چربی ها ی خون از جمله آثار بهداشتی هستند .
نمونه ای از برنامه پیاده روی در جدول زیر آورده شده است .همانطوری که مشاهده می کنید زمان ورزش به مرور طولانی می شود .
نمونه ای از برنامه یک نوع ورزش هوارسان راهنمای کلی مصرف کربوهیدراتها هنگام انجام حرکات ورزشی 1) مدت زمان ورزش کمتر از 15 دقیقه *اگر میزان قند خون قبل از ورزش کمتر از 80 میلی گرم در دسی لیتر باشد ، باید بیش از شروع حرکات ورزشی 10 -15 گرم کربو هیدرات اضافی مصرف شود .
* اگر میزان قند خون بعد از فعالیت ورزشی کمتر از 80 میلی گرم در دسی لیتر باشد و زمان مصرف وعده غذایی اصلی ( صبحانه - ناهار - شام ) یا میان وعده (10 صبح ،4 بعد از ظهر ) نباشد،باید 10 تا 15 گرم کربوهیدرات مصرف گردد.
2) مدت زمان ورزش 15-30 دقیقه * قبل از شروع ورزش مصرف انسولین باید تنظیم گردد.
چنانچه انجام ورزش حدود 3 ساعت بعد از تزریق انسولین کوتاه اثر صورت گیرد ،باید میزان انسولین تزریقی به میزان 10 % کاهش یابد .
* اگر میزان قند خون قبل از شروع ورزش کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد باید قبل از شروع حرکات ورزشی 10 تا 15 گرم کربو هیدرات اضافی مصرف شود .
اگر میزان قند وخون بعد از ورزش کمتر از 80 باشد .و زمان مصرف وعده غذایی اصلی یا میان وعده نباشد ، باید 10 نا 15 گرم کربوهیدرات خورده شود * تنظیم انسولین تزریقی بعد از این مدت ورزش ، با توجه به نتایج قند خون صورت می گیرد.
3)مدت زمان ورزش 31-45 دقیقه * اگر انجام حرکات ورزشی حدود 3 ساعت بعد از تزریق انسولیمن کوتاه اثر باشد ، باید میزان انسولین کوتاه اثر تزریقی 20% کاهش یابد .
* اگر میزلن قند خون قبل از شروع ورزش کمتر از 100 میلی گرم در دسیلیتر باشد ، باید قبل از شروع ورزش 20 تا 30 گرم کربوهییدرات اضافی مصرف شود .
*اگر میزان قند خون بعد از ورزش کمتر از 80 باشد و زمان مصرف وعده غذایی اصلی یا میان وعده نباشد ، باید 10 تا 15 گرم کربوهیدرات مصرف گردد .
* تنظیم انسولین تزریقی بعد از این مدت ورزش ، با توجه به نتایج قند خون صورت می گیرد .
4) مدت زمان ورزش 46 تا 60 دقیقه * اگر انجام حرکات ورزشی حدود 3 ساعت بعد از تزریق انسولین کوتاه اثر باشد ، باید میزان انسولین کوتاه اثر تزریقی تا 30 درصد کاهش یابد .
* اگر میزان قند خون قبل از ورزش کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد،10 تا15 گرم کربوهیدرات اضافی باید پیش از ورزش خورده شود .
* در طی انجام حرکات ورزشی بمدت 15020 دقیقه باید فعالیت را کم کرد و 10 تا 15 گرم کربوهیدرات مصرف نمود .
در مدت این توقف برای مصرف کربوهیدرات باید به حرکات پاها در محل خود ( در جا زدن ) ادامه داد .
* اگر میزان قند خون بعد از حرکات ورزشی کمتر از 80 میلی گرم در دسیلیتر باشد و زمان مصرف میان وعده یا غذای اصلی نباشد ، باید 10 تا 15 گرم کربوهیدرات مصرف گردد .
*تنظیم انسولین تزریقی بعد از ایم مدت ورزش ، با توجه به نتایج قند خون صورت می گیرد .
5)مدت زمان ورزش بیش از یک ساعت *اگر ورزش بعد از تزریق انسولین کوتاه اثر یا متوسط الاثر شروع شود ، باید 10 درصد از کل مصرف انسولین در آن روز کاسته شود .
* اگر قبل از شروع حرکات ورزشی میزان قند خون کمتر از 100 باشد باید قبل از شروع ورزش 20 -30 کربوهیدرات مصرف نمود .
*در طی انجام حرکات ورزشی ،بمدت 20 تا 15 دقیقه باید فعالیت را کم کرد 10 تا 15 گرم کربو هیدرات خورده شود.
* اگر بعد از تمرینات ورزشی میزان قند خون کمتر از 80 میلی گرم در دسی لیتر باشد .
و زمان مصرف میان وعده یا غذای اصلی نباشد ، باید 10 تا 15 گرم کربوهیدرات خورده شود .
* تنظیم انسولین تزریقی بعد از این مدت ورزش با توجه به نتایج قند خون صورت می گیرد .
رهنمود های کلی برای انجام یک ورزش مطمئن 1- ارزیابی وضعیت سلامت قبل از شروع تمرینات ورزشی 2- آشنایی با علامتها و نشانه های عوارض قلبی (درد قفسه سینه ، ضربان قلب خیلی تند ) 3- انتخاب ورزش مناسب برای فرد 4- آشنایی و بخاطر سپردن علامتها کاهش قند خون 5 آشنایی با اقدامات مناسب هنگام پیدایش علامتهای افت قند خون 6- آگاهی از افت قند خون ـاخیری که می توان 4 ساعت یا بیشتر (تا 48 ساعت ) پس از قطع تمرینهای ورزشی رخ می دهد.
7- آگاهی از اینکه انسولین رادر عضلاتی که در تمرین ورزشی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند ، نباید تزریق کرد چرا که این مساله عامل عمده ای در بروز افت قند خون است .
راهنمای غذا ها برای زمان ورزش میوه های محتوی 15 گرم کربوهیدرات فرآورده های لبنی محتوی 15 گرم کربو هیدرات - یک لیوان شیر بدون چربی - یک لیوان شیر حاوی 5/0 % چربی - یک لیوان شیر حاوی 1/0% چربی 200گرم ماست کم چربی (1لیوان ) مواد غذایی محتوی 10 گرم کربوهیدرات -100 سی سی آب میوه (آب سیب -آب هویج ، آب پرتقال -یک عدد بیسکویت کرمدار یا یک عدد بیسکویت ویفر شکلاتی مواد غذایی محتوی 20 گرم کربوهیدرات - یک عدد سیب زمینی متوسط +100 سی سی آب میوه نصف لیوان - یک عدد سیب زمینی کوچک +یک لیوان ماست کم چربی -30 گرم نان ، بویژه از نوع سبوس دار ( یک برش به اندازه کف دست تافتون ) ، 4 برش نان لواش - دو عدد بیسکویت ساقه طلایی - 200 سی سی شیر فوائد و مضرات ورزش برای تمام افراد دیابتی الف ) - افزایش حساسیت نسبت به انسولین - افزایش ظرفیت حیاتی ریه ها - تقویت احساس نشاط در فرد - جلوگیری از پیشرفت بیماریهای قلبی (کرونر) - کاهش خطر مرگ در اثر حملات قلبی - کاهش نیاز قلب به اکسیژن در طول حرکات ورزشی - کاهش چسبندگی پلاکت های خون در نتجه پیشگیری از تشکیل لخته دررگها -کاهش خطر فشار خون بالاو کاهش سطح فشار خون در افرادی که غالبا فشار خون بالا دارند.
- کاهش غلظت چربی های خون - افزایش غلظت کلسترول خوب موسوم به کلسترول HDL - کاهش غلظت کلسترول بد بنام کلسترول LDL - کاهش بافت چربی بدن و در نتجه کاهش وزن - کاهش خطر پوکی استخوان ب) مضرات - افت قند خون در افرادی که قرصهای پایین آورنده قند خون یا انسولین مصرف می کنند .
- افزایش قند خون در افراد مبتلا به دیابت وابسته به انسولین .
- عوارض قلبی شامل مرگ ناگهانی .
- خونریزی در شبکیه چشم .
- نوسانات بیش از حد فشار خون - ایجاد زخم پا و آسیب های دستگاه اسکلتی بویژه در افرادی که به نوروپاتی محیطی مبتلا هستند .
- افزایش سریع درجه حرارت بدن چند نکته در باره پیشگیری از افت قند خون * میزان انسولین دریافتی یا قرص قبل از ورزش کم می شود ( اگر ورزش سنگین انجام می گردد یا مدت زمان انجام ورزش ، بیشتر از یک ساعت است ).
*فعالیتهای ورزشی در طی 60 دقیقه بعد از تزریق انسولین انجام نشود ، بخصوص اگر ورزش مربوط به قسمتی از بدن باشد که انسولین تزریق شده است .
* ورزش یک تا سه ساعت پس از صرف غذای اصلی یا میان وعده انجام شود .
* صرف غذا 20 تا 30 دقیقه بعد از تزریق انسولین باشد ( انسولین نباید بعد از صرف یا بیش از 30 دقیقه قبل از صرف غذا تزریق شود ).
* به تفاوت خصوصیات انواع انسولین از منابع مختلف توجه شود.
* تفاوت در سرعت جذب انسولین از اندامهای مختلف ،مد نظر قرار گیرد.
* میزان قند خون قبل از ورزش ، حین آن و بعد از ورزش ، بویژه اگر ورزش سنگین یا طولانی باشد ،کنترل شود.
* به مقدار کافی کربوهیدرات قبل از ورزش ،حین آن و بعد از ورزش ، مصرف گردد بویژه در مواقعی که قند خون کمتر از 30 میلی گرم در دسی لیتر باشد یا ورزشهای سنگین و طولانی تر از یک ساعت انجام شود .
*برنامه حرکات ورزشی از حرکات کم و کوتاه آغاز گردد و شدت و مدت زمان آن بتدریج افزایش یابد .
* در مورد شروع یک داروی جدید یا قطع داروی قبلی با پزشک مشورت شود چرا که قطع یا شروع مصرف دارو ممکن است احتمال بروز هیپوگلیسمی را افزایش دهد .
میوهیک عدد سیب متوسط7برگه زردآلونصف لیوان سیبیک دوم موز2ویک دوم عدد خرمای متوسطنصف لیوان آب گریپ فروت1/2 گریپ فورتیک و 1/2 انجیر1/3 لیوان آب انگور15حبه انگور کوچک2 قاشق سوپخوری کشمشنصف لیوان آب پرتغال1عدد شلیل متوسطنصف لیوان آب آناناس1 عدد پرتقال متوسط1عدد گلابی کوچک1عدد آلو زرد