چکیده طرح بانک اطلاعات پروژه‌های تحقیقاتی و مدارک علمی آب در سال 1374 با هدف آماده سازی 10000 مدرک درموضوعات آب، به طور مشترک بین وزارت نیرو و مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران آغاز شد.
این مجموعه بااستفاده از نرم افزار CDS/ISIS و اصطلاحنامه‌های معتبر جهانی در موضوع آب تهیه شده.
در این مقاله که با استفاده ازبانک مذکور نوشته شده، با اشاره به آمار قنات‌های کشور، وضع آن در سه دهه اخیر بیان شده و نقاط قوت و ضعف‌مطالعات انجام شده مشخص گردیده.
ضمناً علل آلودگی آب قنات‌ها و چگونگی تغذیه مصنوعی از سیلاب به منظورحفاظت از آبدهی قنات‌ها را تشریح گردیده و اشاره شده که با کمک فن قنات‌سازی علاوه بر انتقال آب شیرین از مناطق‌کوهستانی به دشت‌ها و حاشیه کویرها، با تکیه بر علوم و فن‌آوری جدید می‌توان آب‌های شور را از مجاورت سفره‌های‌آب شیرین دور کرد.
در پایان پیشنهادهایی نیز برای تقویت بانک اطلاعاتی فوق الذکر ارائه شده است.
طرح بانک اطلاعات پروژه‌های تحقیقاتی و مدارک علمی آب(نظارت این طرح با خانم ملوک السادات بهشتی و مجری آن خانم‌مهرخ ملکیان) از سال 1374 به موجب قرارداد منعقد شده بین معاونت امور آب وزارت نیرو و مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران‌در این مرکز به اجرا در آمده است.هدف از اجرای این طرح، تهیه و آماده‌سازی 10000 مدرک شامل پایان‌نامه، گزارش طرح تحقیق، مقاله سمینار، مقاله مجله، استاندارد آب، و پروانه ثبت اختراع در موضوعات زیر می باشد: آبشناسی، صنایع آب آشامیدنی، مدیریت بهره‌برداری از آب، حقوق آب، آلودگی آب، توزیع آب، آب‌های زیرزمینی، آب‌های‌سطحی، نزولات جوی، آلودگی دریا، آبیاری و زهکشی، کنترل سیلاب، کیفیت آب، طبقه‌بندی‌های کیفیت آب، سدسازی و صنایع‌ذیربط، ارتباط آب و خاک، آب و جمیت، زلزله، ژئوفیزیک، و ژئوتکنیک و استانداردهای آب فرمت کتابشناختی سال 1995یو.اس.مارک در طراحی کاربرگه های این طرح ازUS MARC BIBLIOGRAPHIC FORMAT 1995در برنامه‌ریزی رایانه‌ای آن از نرم افزارCDS/ISIS، و در کنترل توصیفگرها و کلیدواژه‌ها از اصطلاحنامه‌های زیر استفاده شده است: 1 اصطلاحات منابع آب1_ Thesaurus of water Resources Terms.
2_ TEST (Thesaurus of Engineering and scientific Terms).
2 اصطلاحات مهندسی و علمی 3_ Ei thesaurus.
3 اصطلاحنامه 4_ SPINES Thesaurus.
4 اصطلاحنامه اسپانز 5_ Thesaurus of Law.
5 اصطلاحنامه حقوق مدارک این مجموعه به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه، آلمانی و روسی، ولی توصیفگرها به زبان فارسی و انگلیسی می باشند.در حال حاضر اطلاعات این بانک در محیط "ویندوز 95"، و از طریق اینترنت قابل دسترسی است.
از آنجا که در هنگام تهیه این بانک‌اطلاعاتی اصل مدارک نیز گردآوری شده، به هنگام جستجو از طریق رایانه اطلاعات کتابشناختی و متن کامل اسناد تواماً قابل بازیابی‌و می‌باشند.
این مجموعه در حال حاضر در طرح تحقیقات کاربردی طرح استانداردهای آب، معاونت امور پژوهشی وزارت نیرو،واقع در (خیابان فلسطین شمالی تلفن 8904304) در دسترس محققان، پژوهشگران و علاقمندان می‌باشد.
از ویژگی‌های این بانک اطلاعاتی این است که به دلیل استفاده از اصطلاحنامه‌های معتبر، توصیفگرها و کلیدواژه‌ها دارای نظم‌منطقی و ارتباط علمی با یکدیگر می‌باشند و بدین ترتیب، استفاده کنندگان براحتی و بدرستی می توانند درجهت موضوع مورد نظر ،هدایت و رهبری شوند.
ابتدا در ارتباط با موضوع این همایش به جستجو در این بانک اطلاعاتی پرداخته شد و جمعاً به 1284 مدرک در ارتباط با قنات وموضوعات وابسته به آن به شرح زیر دسترسی حاصل شد: آب‌های زیرزمینی 758 مدرک، قنات217 مدرک، سیلاب 108 مدرک، تغذیه مصنوعی63مدرک، تغذیه طبیعی 2 مدرک،آلودگی آب‌های زیرزمینی83 مدرک، مقاومت مصالح40مدرک، حقوق آب13 مدرک(که از این تعداد 2 مدرک در ارتباط با حقابه‌قنات‌ها است).
با مطالعه این مجموعه مشخص گردید که ایرانیان در سه هزار سال پیش به جریان آب‌های زیرزمینی پی برده بودند و باتوجه به این که‌آب‌های زیرزمینی در قسمت‌های مرکزی ایران اکثراً شور و غیر قابل استفاده برای شرب و کشاورزی است، آب زیرزمینی لایه های‌آبدار دامنه کوه‌ها را بوسیله نیروی ثقل زمین به حاشیه کویرها رسانده و کویرها را آباد ساخته‌اند.
دیگر این که فن قنات سازی ابداع‌ایرانیان بوده و کشورهای دیگر بتدریج از آن الگو گرفته‌اند.
از ویژگی‌های این قنات ها آن است که بعد از 3000 سال هنوز هم قابل‌استفاده‌اند و حتی تا دو سه دهه اخیر 75% آب مورد نیاز کشور را تأمین می کرده‌اند.
آمار قنات‌های کشور اولین مطلبی که به ذهن می‌رسد این است که ما در ایران براستی چند قنات داریم؟
با مطالعه چند مدرک گردآوری شده نتایج زیرحاصل شد: ع.
بهینا در کتاب "قنات سازی و قنات داری" نوشته که قریب 40000 رشته قنات در سراسر ایران موجود است(1).
کاظم.
صدر و حبیب ا...سلامی تعداد قنات ها را 3000 رشته اعلام کرده‌اند(2.) اچ،ای.
وولف در مقاله‌ای تعداد قنات‌های ایران را 22000 رشته با بیش از 274000 کیلومتر درازا اعلام می کند (3).
نتیجه این که ما دقیقاً نمی‌دانیم در ایران چند رشته قنات داریم و این قنات‌ها در کجا قرار دارند.
در سال 1372 پایان نامه کارشناسی ارشدی با عنوان «روش EM-VLF و کاربرد آن در اکتشاف قنات ها با استفاده ازدستگاهABEM-WADI» در موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران کار شده (4) و درآن راهها عملی و پیشنهادهای ارزشمندی در ارتباط بااکتشاف قنات‌های کشور ارائه شده است.
در سال 1372 در سمینار کاربرد کامپیوتر در علوم کشاورزی مقاله‌ای با عنوان "جمع آوری اطلاعات و ایجاد پایگاه اطلاعاتی‌برای قنوات ایران" ارائه شده (5) که بیشتر جنبه آماری دارد.
بررسی وضع قنات‌ها در سه دهه اخیر آغاز تخریب قنات‌های ایران مربوط به سال 1346 است (6).بعد از «کنفرانس جهانی آب برای صلح، در سال 1967، دربرنامه‌ای با عنوان «سیاست‌های مربوط به توسعه منابع آب ایران و مشکلات و راه حل‌های آن»، حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق دردشت‌های کشور و در حریم قنات‌ها آغاز گردید و بعد از آن، شاهد افت سطح سفره‌های آب زیرزمینی و آب دهی کم و کم‌تر قنات‌هابوده‌ایم.
در سال 1349 موسسه آبشناسی ایران دست به یک سری تحقیقاتی زد که نتایج آن‌ها به صورت پایان نامه کارشناسی ارشد باعناوین زیر عرضه شده است: -بررسی نوسانات سطح آب های زیرزمینی دشت ورامین(7) -بررسی نوسانات سطح آب های زیرزمینی منطقه کرج(8) -بررسی نوسانات سطح آب‌های زیرزمینی دشت قزوین(9) -بررسی نوسانات سطح آب‌های زیرزمینی دشت تهران(10) -بررسی نوسانات سطح آب‌های زیرزمینی دشت مشهد(11) در این تحقیقات موارد زیر مورد مطالعه قرار گرفته است: نوسان سطح آب، آب زیرزمینی، مختصات جغرافیایی، آب و هوا، آب سطحی، آبدهی، زمین شناسی، بهره برداری آب، چاه،قنات، و داده‌های آماری.
شایان ذکر است که دراین مطالعات، قنات‌ها و چاه‌ها اعم از عمیق و نیمه عمیق به عنوان منابع آب زیرزمینی‌بطور همزمان بررسی شده‌اند و ضمن بررسی موارد فوق، پیشنهادها و نظریات مربوط به هر مورد آمده است.
در بررسی مجموع مطالعات گردآوری شده برروی قنات‌های کشور به نظر می‌رسد که وزارت نیرو از سایر سازمان‌های تحقیقاتی‌و دانشگاه‌های فعالتر می‌باشد.
ازجمله این فعالیت ها، مجموعه مطالعاتی مربوط به وزارت نیرو- معاونت امور آب، تلفیق مطالعات،شامل 82 مورد مطالعه است (ه1294 ) که با عنوان شناسنامه منابع آب در سال 1370 منتشر شده و عناوین برخی از آن‌ها بقرارزیراست: - شناسنامه منابع آب دشت قروه-دهکلان، کد:430-37-295 - شناسنامه منابع آب دشت گرگان و دشت، کد:430-42-300 - شناسنامه منابع آب دشت میمه،کد:430-155-452 - شناسنامه منابع آب دشت شوقان، کد:430-97-392 - شناسنامه منابع آب دشت دستگردان، کد:430-96-391 - شناسنامه منابع آب دشت دامغان، کد:430-99-394 - شناسنامه منابع آب دشت خوش آب، کد:430-98-393 - شناسنامه منابع آب دشت خضری، کد:430-100-395 - شناسنامه منابع آب دشت ساری-دشت ناز، کد:430-43-301 در این مطالعات کلیه دشت های کشور کدگذاری و موارد زیر به شکلی بسیار نظام‌مندو هماهنگ در همه آن‌ها مطالعه شده است: منابع آب، مشخصات جغرافیایی، زمین‌شناسی، بارندگی، پوشش گیاهی،پتانسیل تبخیر، دما، آب ورودی، آب زیرزمینی،داده‌های آماری، قنات، چشمه، پیزومتر، کیفیت آب، ترازنامه، اسامی جغرافیایی.این مطالعات در دشت یزد و اردکان شامل صنعت‌و معدن نیز می شود.
وزارت نیرو مجموعه مطالعات دیگری بین سال‌های 70-1368 انجام داده که 12 مورد می‌باشد و(95-106) و باعنوان طرح جامع آب کشور کلیه قنات‌های حوزه آبریزهای زیر را مطالعه نموده است: 1 طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه آبریز کویر مرکزی 2 طرح جامع آب کشور: حوزه آبریز قم و قره چای 3 طرح جامع آب کشور: حوزه آبریزمند 4 طرح جامع آب کشور:حوزه‌های آبریز نمکزار خواف کال شور و دشت کویر، جلد اول: سیمای طبیعی و جغرافیایی مصارف آب 5 طرح جامع آب کشور:حوزه‌های آبریز نمکزار خواف کال شور و دشت کویر، جلد دوم: منابع آب، توسعه منابع آب 6 طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه آبریزهای شور، جاجرود و قره‌چای 7 طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه آبریزکل 8 طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه‌های آبریز دز و کارون 9 طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه آبریز ارس 1ـ طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه آبریز کویر مرکزی 2ـ طرح جامع آب کشور: حوزه آبریز قم و قره چای 3ـ طرح جامع آب کشور: حوزه آبریزمند 4ـ طرح جامع آب کشور:حوزه‌های آبریز نمکزار خواف کال شور و دشت کویر، جلد اول: سیمای طبیعی و جغرافیایی مصارف آب 5ـ طرح جامع آب کشور:حوزه‌های آبریز نمکزار خواف کال شور و دشت کویر، جلد دوم: منابع آب، توسعه منابع آب 6ـ طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه آبریزهای شور، جاجرود و قره‌چای 7ـ طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه آبریزکل 8ـ طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه‌های آبریز دز و کارون 9ـ طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه آبریز ارس 10ـ طرح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه‌های آبریز ساحلی جنوبی میناب،بندرعباس و جزایر خلیج فارس 11ـ طرح جامع آب کشور:حوزه آبریز زاینده رود 12ـ رح جامع آب کشور:منابع آب‌های زیرزمینی حوزه‌های آبریز جازموریان کویر لوت بعد از وزارت نیرو، مطالعات فراوانی توسط وزارت کشاورزی در ارتباط با قنات‌ها به عنوان منابع آب برای کشاورزی و آبیاری‌صورت گرفته که دو نمونه از عناوین آن‌ها به قرار زیر است: 1 - بهره برداری پایدار از منابع آب در کشاورزی (1373)(107) 2 - تحقیق و بررسی برروی آب‌های شور وقلیایی مورد استفاده کشاورزی، شامل قنوات و چاه‌ها(1361) (108) از سال 1370 طرح کالبدی ملی مکانیابی شهرهای جدید و گسترش شهرهای موجود توسط وزارت مسکن و شهرسازی درگروه‌های مختلف و تحت مدیریت واحد به اجرا در آمده است.
در این راستا کل مساحت کشور به ده منطقه تقسیم شده و این‌مطالعات شامل زمین‌شناسی مهندسی و آبشناسی می باشد(109) ضمناً مطالعات پراکنده در دانشگاه‌های مختلف کشور در ارتباط با قنات‌ها انجام شده که برحسب مورد به آن‌ها اشاره می‌شود.
نقاط قوت و ضعف در مطالعه قنات‌ها آبدهی قنات‌ها به دو عامل بستگی دارد: 1 - عوامل طبیعی 2 - عوامل انسانی با بررسی مطالعات انجام شده بر روی قنات‌های کشور روشن می‌شود که بیشتر بر روی عوامل طبیعی در ارتباط با قنات‌ها کار شده؛در مورد دوم یعنی عوامل انسانی یا خیلی کم کار شده یا اصلاً کار نشده است.
موضوعات این حوزه عبارت‌اند از: - اطلاعات مربوط به سرمایه گذاری‌های مختلف مثل اختصاص اعتبارات و کمک‌های مالی به صاحبان قنات‌ها برای لایروبی، کَوَل‌کاری(کول حلقه‌های سفالینی که در مجرای قنات می‌نشانند تا مانع از نشست قنات شود) و سنگچین کردن قنات‌ها؛ - بررسی مقایسه‌ای مزایا و معایب قنات یا حفر چاه که دو شیوه رقیب در بهره برداری از آب‌های زیرزمینی است؛....
با توجه به پرمخاطره بودن حفرقنات و عملیات لایروبی آن‌ها برای مقنی‌ها، نویسندگان مختلف استفاده از فن‌آوری جدید شامل‌ابزارها، وسایل و حتی مصالح ساختمانی مقاوم‌تر را پیشنهاد می نمایند؛ به طوری که در این بانک 40 مدرک در ارتباط با مقاومت‌مصالح گردآوری شده است.
با توجه به زلزله خیز بودن منطقه می توان به جای سفال در کول کاری و ساخت قنات ها، از بتن و بتن‌مسلح یا از موادی که در سد سازی استفاده می شود بهره گرفت.
آلودگی آب قنات‌ها منظور از آلودگی‌آب قنات اعم از میکربی یا شیمیایی است.
درارتباط با آلودگی آب قنات‌ها 83 مدرک گردآوری شده است؛ به عنوان مثال"آلودگی آب آشامیدنی شهر کرمان به فلزات سنگین وسایر مواد شیمیایی"(110) پایان نامه‌ای است که در سال 1369 در دانشکده بهداشت دانشگاه تهران کار شده و علل آلودگی آب‌قنات‌ها و آب زیرزمینی شهر کرمان را، تلنبار کردن زباله‌های شهر از سال 1353 تا اواخر سال 1362 می‌داند و بابررسی چاه‌ها وقنات‌های شهر از نظر آلودگی میکربی و فلزات سنگین، و پیشنهادهای مفیدی نیز ارائه داده است.
ضمناً در همین مدرک به افت‌شدید سطح سفره‌های آب زیرزمینی در این منطقه اشاره شده و هشدارهای لازم داده شده است.
پایان نامه دیگر که مربوط به موسسه آبشناسی ایران در سال 1349 می باشد وضع هیدروژئولوژی منطقه شیراز را بررسی نموده‌و علل شوری آب در این منطقه را از نظر زمین‌شناسی مربوط به وجود گنبدهای نمکی موجود در لایه‌های زمین‌شناسی منطقه موردمطالعه می داند (111).
پایان نامه دیگرکه مربوط به دانشکده داروسازی دانشگاه تهران در سال 1359 است آب چاه‌ها و قنات‌های منطقه لار را از نظرفیزیکی - شیمیایی بررسی نموده.
در اینجا نیز به وجود گنبدهای نمکی به عنوان عامل موثر در شوری آب قنات‌های منطقه اشاره‌شده است(112).
پایان نامه سوم با عنوان" هیدروژئولوژی گنبدنمکی سروستان"(125)در سال(1375)(113) مربوط به دانشگاه زمین شناسی،آبشناسی دانشگاه شیراز است.
در این پایان نامه وجود گنبدهای نمکی را به خاطر داشتن نمک و قدرت حلالیت بسیار زیاد آن(000/360 میلی گرم در لیتر)، قرار گرفتن گنبدها در کنار آبرفت‌ها و سنگ‌های کربناته کارستی مهم‌ترین منابع آلوده کننده و مخرب‌آبهای زیرزمینی می داند و به منظور ممانعت و کاهش اثرات گنبدهای نمکی به آب‌های زیرزمینی، پیشنهاد نموده که با پمپاژ آب‌های‌کارستی منطقه قبل از آلوده شدن، وایجاد قنات در مجاورت گنبدهای نمکی و زهکشی کردن آب‌های شور و آلوده، از ورود این‌آب‌ها به دشت سروستان ممانعت به عمل آید، و نیز با ایجاد حوضچه های تبخیر در قسمت جنوب شرقی گنبد و هدایت آب‌های‌شور به درون آن‌ها از آلودگی آب‌های زیرزمینی جلوگیری نمود.
در مدرک شماره 1162 این بانک اطلاعاتی با عنوان "قنات زهکش ها"(1373)که مربوط به کمیته ملی آبیاری و زهکشی وزارت‌نیرو، است و که توسط آقای پرهام.
جواهری،(114) به رشته تحریر در آمده، نویسنده در دشت‌ها و اراضی شهری بخصوص درمناطقی که سفره‌های آب زیرزمینی بیش از 6-7 متر پایین بیفتد،استفاده از قنات را یکی از بهترین روشهای زهکشی آب دانسته ونمونه‌های اجرای این مطلب در شهر شیراز را توضیح داده است.
تغدیه مصنوعی سیلاب وجود سیلاب‌های مخرب بخصوص در سال‌های اخیر در نقاط مختلف کشور موجب اجرای پروژه‌های تحقیقاتی فراوانی دردانشگاه‌های کشور شده است.
با اجرای این پروژه‌ها می‌توان سطح آبدهی قنات‌ها را افزایش داد و از نیروی مخرب سیل در جهت‌توسعه استفاده کرد.
بدین جهت ضروری است بایک برنامه ریزی منسجم، کلیه زمینه‌های تغذیه مصنوعی سیلاب مورد مطالعه وبررسی قرار گیرد.
در اینجا به چند بررسی انجام شده اشاره می شود: ـ"بررسی تأثیر طول آمار هیدرولوژیکی در پیش بینی سیلاب در حوزه‌های آبخیز" (1375)(115) که توسط دانشکده منابع طبیعی وعلوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس، به صورت پایان نامه کارشناسی ارشد کار شده.
این تحقیق بااستفاده از نرم افزارهای مناسب‌رایانه‌ای، دبی سیلاب های طول دوره 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و بالای 40 سال را مورد بررسی قرار داده و به نتایج‌ارزشمندی دسترسی یافته است.
ـ در پایان نامه دیگری با عنوان"ارزیابی روشهای تغذیه مصنوعی و بررسی اثر کمّی آن‌ها بر سطح آب‌های‌زیرزمینی"(1373)(116) به چگونگی تزریق آب به سفره آب‌های زیرزمینی اشاره شده و برای ارزیابی اثر کمّی تغذیه مصنوعی به‌سطح آب‌های زیرزمینی، چند برنامه رایانه‌ای ارائه گردیده است.
ضمناً درگزینش روش تغذیه مصنوعی پیشنهاد شده که باید به‌شیب زمین، زمین شناسی منطقه، شرایط خاک، وضعیت آب‌های زیرزمینی، آب و هوای منطقه، کمیت و کیفیت آب تغذیه شونده‌توجه شود.
در پایان نامه دیگری به نام "کاربرد مدل کامپیوتری آب‌های زیرزمینی در دشت قروه و استفاده از آن در مدیریت و برنامه ریزی تغذیه‌مصنوعی"(1375)(117) از گروه آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران،اهواز، اندازه‌گیری سطح آب زیرزمینی در طی‌سال‌های 74-1365 نشان می دهد که برداشت بیش از حد مجاز در منطقه دشت باعث افت سفره زیرزمینی و در نتیجه بروز مسائل‌و مشکلاتی گردیده است.
یکی از راه حل‌های مناسب برای مقابله با این مشکلات، تغذیه مصنوعی سفره آب زیرزمینی می‌باشد.نویسنده تصمیم گیری در مورد زمان و محل مناسب برای تغذیه مصنوعی مستلزم انجام مطالعات زمین شناسی و هیدرولوژیک‌دانسته که برپایه آن، رفتار سفره آب زیرزمینی تحت شرایط مختلف تغذیه مصنوعی مورد بررسی قرار می‌گیرد خــلاصــه کــلام اجداد ما آب‌های شیرین دامنه کوهستان‌ها را با کمک فن قنات سازی که روش ابداعی خودشان بوده به حاشیه کویرها برده‌اند و باهمان روش بسیار ابتدایی و مصالح ابتدایی‌تر(کَوَل‌های سفالین) عملکرد آن‌ها به گونه‌ای بوده که این قنات‌ها هنوز هم در مناطق‌مختلف کشور کار می کنند.
قنات‌ها علاوه بر انتقال آب شیرین به دشت‌ها و حاشیه کویرها می توانند با توجه به لایه‌های زمین نیزشناسی کشور، در زهکشی و انتقال آب شور و دور کردن این آب‌ها از مجاورت سفره‌های آب شیرین زیرزمینی مورد استفاده قرارگیرند.
همچنین می توان با استفاده از رایانه‌ها و فن‌آوری جدید، فن قنات‌سازی را همانند سدسازی تقویت نمود و به جای سفال ازمصالح مقاوم‌تر استفاده کرد؛ با بررسی وضعیت زلزله‌خیزی، تکتونیکی و گسل‌های موجود در ایران، قنات‌های قدیمی را احیاء وقنات‌های جدید احداث کرد؛ با تغذیه مصنوعی سیلاب به درون سفره‌های آب زیرزمینی، به جای تخریب شهرها توسط سیل، این‌آب‌ها را به داخل سفره‌ها تزریق کرد و در هنگام کم آبی یا خشکسالی از آن‌ها بهره گرفت.
بن بست فعلی یعنی از دست دادن قسمتی از قنات‌های کشور نتیجه تصمیم‌گیری شتابزده نسل فعلی است.
اکنون برای جبران‌خطاهای گذشته نمی باید بدون مطالعه به اقدامات دیگری دست بزنیم که عواقب نامناسب دیگری پیآمد آن باشد.
بدین جهت‌پیشنهاد می گردد با تکیه بر اطلاعات گردآوری شده در این بانک اطلاعاتی، با کمک و همکاری محققان و متخصصان کشور،مجموعه این بانک اطلاعاتی تکمیل شود بدین منظور چنانچه مدرکی در ارتباط با قنات در یکی از مراکز تحقیقاتی و یا در مجموعه‌شخصی موجود است به آدرس مرکز اطلاعات علمی ایران، صندوق پستی 1371-13185 طرح بانک اطلاعات پروژه‌های‌تحقیقاتی و مدارک علمی آب ارسال گردد.
تا علاوه بر ممانعت از دوباره و چند باره کاری‌های تحقیقاتی، بامطالعه این مجموعه به‌نقاط قوت و ضعف کارهای انجام شده پی برده شود و به مطالعات تکمیلی و پرکردن فضاهای خالی تحقیقاتی اقدام گردد.
همچنین بادسترسی به اسامی و آدرس محققان و متخصصان که یکی دیگر از محصولات این بانک اطلاعاتی است، می‌توان به تشکیل جلسات‌مشاوره و تبادل نظر اقدام کرد