دانلود تحقیق منسوجات ابریشمین

ایران از دیر باز تولید کننده انواع منسوجات ابریشمین بوده است و هم اکنون نیز پرورش کرم ابریشم ، یکی از فعالیت های دارای اهمیت در بخش کشاورزی است .
صندوق بیمه محصولات کشاورزی با توسعه پوشش حمایتی بیمه ای در 70 فعالیت بخش کشاورزی ، از جمله انواع زراعت ، دامپروری ، مرغداری ، آبزی پروری ، مرتعداری ، جنگلداری ، آبخیزداری و باغبانی ، اینک فرآیند تولید ابریشم را نیز تحت پوشش حمایتی خود قرار داده است ، این طرح که نخست به صورت آزمایشی در یکی از قطب های اصلی تولید ابریشم - استان گیلان - اجرا خواهد شد ؛ از زمان دریافت تخم نوغان به مدت 50 روز تا زمان برداشت پیله معتبر خواهد بود و تخم های نوغان هیبرید ، لاروهای کرم ابریشم استقرار یافته در مزرعه و پیله های تر حاصله را در برابر عوامل خسارت زایی همچون :
الف : عوامل قهری و طبیعی شامل زلزله ، توفان ، تگرگ ، آذرخش (صاعقه) ، سیل ، بارندگی سیل آسا و مداوم ، نوسانات شدید درجه حرارت و رطوبت .

ب: بیماری ها شامل : موسکاردین ، فلاشری ، گراسری ، پبرین و بیماری های آسپرژیلوسی زیر پوشش حمایتی بیمه سبز خواهند بود .
میزان کل حق بیمه به ازای هر جعبه تخم نوغان 44000 ریال (چهل و چهار هزار ریال ) می باشد که به منظور حمایت هر چه بیشتر 27000 ریال (بیست و هفت هزار ریال ) آن توسط صندوق بیمه محصولات کشاورزی از دولت دریافت می گردد و بدین ترتیب سهم پرورش دهنده کرم ابریشم 17000 ریال (هفده هزار ریال ) می باشد .
در صورت بروز خسارت و آسیب در اثر عوامل خطر یاد شده 445000 ریال ( چهارصد و چهل و پنج هزار ریال ) - به عبارتی 26 برابر مبلغ دریافتی - به بیمه گذار به عنوان غرامت پرداخت خواهد شد .
در صورت بروز خسارت و آسیب در اثر عوامل خطر یاد شده 445000 ریال ( چهارصد و چهل و پنج هزار ریال ) - به عبارتی 26 برابر مبلغ دریافتی - به بیمه گذار به عنوان غرامت پرداخت خواهد شد .

اگرچه صنعت پرورش ابریشم در افغانستان طی سالیان جنگ کاملا رکود کرده بود ولی با آن هم تلاش هایی برای رونق دوبارۀ این صنعت قدیمی طی سالهای اخیر در ولایت بلخ آغاز شده است.

پرورش کرم ابریشم که بعدا از آن تارهای با کیفیت و مرغوب ابریشم به دست می آید در افغانستان سابقۀ طولانی دارد.

صنعت کارانی که مصروف کاروبار و تربیۀ کرم ابریشم هستند به پیله وران مسمی هستند.

پیله وران ولایت بلخ باور دارند که افغانستان در گذشته ها در تولید ابرایشم در منطقه نقش به سزایی داشته است، ولی این صنعت طی سالیان جنگ رفته رفته کاملا نابود شده است.

اهمیت عمدۀ پرورش ابرایشم در کنار مفاد اقتصادی آن، زمینه را برای خانم ها و حتی اطفال فراهم می کند تا در اوقات فراغت به کار مشغول شوند.

با آنکه همچو زمینه یی در سال های اخیر وجود نداشت اما اکنون دولت تلاش دارد تا با ایجاد فارم های بزرگتری دوباره این صنعت را رونق دهد.

یکی از محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر موفق به استفاده از شفیره کرم ابریشم برای جذب مواد رنگزا از پسابهای رنگی شد.

دکتر "بابک نوروزی" مجری این طرح روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا گفت : استفاده از ضایعات صنعتی و کشاورزی به عنوان یک ماده جاذب و استفاده بهینه از آنها برای جذب آلاینده‌ها پیش از آنکه دور انداخته شوند، بحثی است که طی دهه اخیر توجه پژوهشگران را در سراسر جهان به خود جلب کرده است.

وی با اشاره به اینکه یکی از این ضایعات، شفیره کرم ابریشم که پسماند فرآیند ریسندگی است،افزود: این شفیره‌ها را از دو جنبه استخراج بیوپلیمرها و خود کرم ابریشم مورد بررسی قرار داده است.

نوروزی که دانش‌آموخته مهندسی نساجی گرایش شیمی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیراست، گفت: از بیوپلیمرهای به دست آمده از شفیره کرم ابریشم می توان در صنایع دارویی و پزشکی مانند تولید باندهای ترمیم زخم و همچنین در صنایع تصفیه آب و پساب به عنوان الکترولیت، استفاده کرد.

دراین طرح که پاپان نامه دکترای نوروزی است، ساختارآمینواسیدی شفیره کرم ابریشم، قابلیت حذف رنگزا را برای این ماده فراهم می‌آورد.

وی ضمن اشاره به اینکه صنعت با پسابهای مخلوط از چند رنگ مواجه است خاطرنشان کرد، امروزه از شیوه‌های بسیاری برای جذب مواد رنگزا از پساب ها استفاده می‌شود که معمول‌ترین آن استفاده از کربن فعال است.

این عضو هیات علمی دانشگاه گیلان با انتشار دو مقاله در دو مجله بین- المللی معتبر " به گفته وی می‌توان با اعمال تغییرات در نوروزی افزود: به عنوان مثال واحدهای صنعتی تولیدکننده پسماند شفیره کرم ابریشم که دارای کارگاه‌های رنگزی نیز هستند، می‌توانند از این شفیره‌ها برای جذب مواد رنگی از آب استفاده کرده و آب با مقدار رنگ کمتری را به محیط بازگرداند.

وی با تاکید بر اینکه می‌توان از این پسماندهای رنگی نیز استفاده کرد افزود: در صورت انجام مطالعات لازم می‌توان چنین اقدامی را جامه عمل پوشاند.

از جمله مهمترین فعالیت کشاورزان گیلان، پرورش کرم ابریشم و غرس درختهای توت است که سابقاً ، یکی از ثروتهای معتبر این سرزمین به شمار می آمد.

این محصول در قرون گذشته، یکی از مهمترین کالاهای صادراتی ایران، از جمله گیلان بود.

ابریشم گیلان شهرت جهانی داشت؛ بطوری که بازار ابریشم گیلان به علت رونق فراوان خود تا جنگ جهانی دوم، باعث شد که تجار ابریشم از دورترین نقاط جهان به این مرز و بوم کشانده شوند.

بنابراین کشت درخت توت و تربیت کرم ابریشم در ایران بهویژه گیلان، از قیم متداول بوده و در بیشتر خانه ها ابریشم ریسی معمول بوده است.

در مورد این که مردم گیلان با پرورش کرم ابریشم از چه زمانی آشنا شده اند، اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما شواهدی وجود دارد که قدمت تاریخی آن را در سواحل دریای خزر، بهدوران پیش از اسلام می رساند «لرد کرزن» انتقال کرم ابریشم را از چین به اروپا در دوره «ژوسیتنین» حدود 550 میلادی نوشته است، اما تردیدی نیست که پرورش آن در ایرانب ه زمانهای دورتر می رسد.

چرا که ارتباط تاریخی دیرینه میان ایران و چین وجود داشته و علاوه بر آن راههای اصلی تجاری میان شرق و غرب؛ یعنی چین و اروپا و سواحل شرقی دریای مدیترانه که به نام «جاده ابریشم» معروف بوده از ایران می گذشته است.

غیر از این راه اصلی که منشأ بسیاری از نقل و انتقالات کالایی و تجاری و فرهنگی و حتی قومی، میان ایران و چین بوده، سواحل دریای خزر ارتباط ویژه ای با آسیا و چین داشته است.

به همین دلیل برخی معتقدند که پرورش کرم ابریشم از طریق چین به مازندران و سپس به گیلان رسیده است.

به هر حال آنچه مسلم است پرورش کرم ابریشم در دوره صفویه در گیلان رواجی کامل داشته و در قرن هفدهم میلادی در این سرزمین تولید می شده است چراکه در همین زمان تجاران روسی، انگلیسی، هلندی و فرانسوی، برای خرید ابریشم و پیله به گیلان می آمدند و با هم به رقابت می پرداختند.

در طی قرن هجدهم، به دنبال سقوط سلسله صفویه و بی ثباتی سیاسی ایران و پز از آن با روی کار آمدن سلسله هایی چون: افشاریه، زندیه و قاجاریه، تجارت خارجی تولید ابریشم نیز در گیلان به دلیل درگیریهای ایران در جنگهای مختلف دچار رکود شد و خریداران خارجی نیز به همین دلیل، به بازارهای دیگر روی آوردند.

در نیمه اول قرن نوزدهم، پس از یک رونق مجدد به دلیل بروز بیماری «پبرین» Pebrine از سال 1864 تا 1890 میلادی، تولید ابریشم در گیلان به شدت کاهش یافت تا جایی که در سال 1889 میلادی، محصول ابریشم گیلان فقط به 88500 کیلوگرم رسید.

مسئله مهم در پرورش کرم ابریشم، تأمین برگ درخت توت برای تغذیه کرمها است.

در دوره پرورش کرمها، چنانچه برگهای مورد نیاز به موقع تأمین نشود، کرمها ضعیف شده و قادر به تولید پیله سالم و درشت نخواهند شد.

زمان لازم برای یک دوره پرورش، حدود 40 تا 45 روز است که از اوایل اردیبهشت با سبز شدن برگها آغاز می شود.

از آغاز دوره پرورش تا پایان آن، مراقبتهای خاصی لازم است که باید انجام گیرد.

نوغانداران پس از دریافت تخم نوغان، ابتدا آن را در محل گرمی قرار داده و پس از بیرون آمدن تخمها و رشد اولیه، آنها را به محلی که «تلمبار» نامیده می شود، انتقال می دهند.

کرمها در طی دوره رشد خود، چهار بار پوست می اندازند و در این مدت، مرتباً باید تغذیه شوند.

در گذشته برای بیرون آمدن کرمها از تخم، زنان گیلانی آنها را روی کاغذ چسبانده و کاغذ را روی پوست بدن قرار می دادند تا با استفاده از گرمای بدن زودتر خارج شوند؛ لیکن امروزه آنها را در محلی گرم قرار می دهند و معمولاً برای این کار از وسایل گرم کننده استفاده می شود.

پس از پایان دوره پرورش، پیله ها را بر حسب رنگ، سالم بودن و درشتی از یکدیگر جدا و طبقه بندی می کنند.

پیله حاصل را که «کژ» یا «کج» نام دارد، ابتدا کشته و سپس با فرو بردن در آب جوش، تارهای ابریشم را از آن جدا کرده و کلاف می کنند.

در حال حاضر نوغانداران، محصول ابریشم را عمدتاً بصورت پیله، بفروش می رسانند.

استان گیلان با وجود این که مهمترین تولیدکننده ابریشم در ایران است؛ اما کمترین فعالیت تبدیلی آن را دارد.

محصول عمده ابریشم تولید شده در استان، به کارخانه های بافندگی در استانهای خراسان، یزد و اصفهان فرستاده می شود؛ از این رو صنایع وابسته به ابریشم در گیلان، تنها به تبدیل پیله به نخ ابریشم محدود می شود.

پرورش کرم ابریشم در صومعه سرا از دیگر محصولات عمده این منطقه، کرم ابریشم است که پرورش آن از قدیم الایام تا به امروزه، رواج داشته است.

ابریشم نوعی الیاف مصنوعی است که از پیله نوعی کرم ابریشم بدست می آید.

این صنعت در طی قرون متمادی، در مرتبه اول منابع ثروتی ایران به ویژه گیلان محسوب می شد و کلاً، سه ناحیه لاهیجان، گسکر و فومن از نقاط ابریشم خیز آن به شمار می رفته اند.

این محصول پربها، همانطور که از متون برخی از کتب تاریخی و جغرافیایی استفاده می شود، سابقاً الکساندر خود زکو، در کتابش آورده است: «پرورش کرم ابریشم در گسکرات در نهایت شکوفایی است و اساسی ترین صنعتی است که ساکنان گیل گسکر به ان می پردازند.»این محصول در گذشته با وجود توتستانها و تلمبارهای فراوان، یکی از درآمدهای مهم و اصلی مردم این منطقه را تشکیل می داده و با وجود تولید انبوه این محصول درآمدزا، مؤسساتی برای خشک کردن آن در این منطقه وجود داشته است.

به زعم گزارشهای هـ.ل رابینو در سال 1331 هـ.ق (1292 هـ.ش) دو مؤسسه برای خشک کردن پیله در عر بان و کسما وجود داشته است.سابقاً اشخاصهایی در کار تجارت پرورش کرم ابریشم بوده اند که از جمله آنها می توان به حاج احمد کسمایی که کارخانه ای در این خصوص در کسما داشته اشاره نمود.به هر حال این محصول در گذشته از رونق بسیار خوبی در این منطقه برخوردار بوده و معاملات بسیاری در این نواحی برای آن صورت می گرفته و پس از خرید و فروش، به رشت منتقل و از آنجا به کشورهایی چون: رویسیه، هند و فرانسه صادر می شده است.

امروزه باوجود توتستانها در این منطقه که از نمونه آنها، از باغ توت طاهرگوراب و کسما را باید نام برد، پرورش کرم ابریشم اهمیت بسزایی پیدا نموده و فوق العاده مورد توجه کشاورزان این سامان قرار گرفته است.امروزه تعداد کمی کارخانه در گیلان وجود دارند که کار عمده آنها جمع آوری پیله، خشک کردن، انبار کردن و عرضه آنها به بازار است که تعدادی از این کارخانه ها، در محدوده شهرستان صومعه سرا قرار داشته اند.

مانند: کارخانه پیله کسما، که احداث آن به وسیله شرکت پیله ور انجام گرفت ولی نصب دستگاه آن که از نوع ژاپنی است در سال 1362 به وسیله شرکت ایران صورت گرفت و کارخانه پیله طاهرگوراب، که دستگاه آن از نوع ژاپنی جدید است.

در حال حاضر، تنها کارخانه ابریشم کشی موجود در گیلان، کارخانه «شرکت صنایع ابریشم گیلان» می باشد.

این کارخانه که سرمایه اولیه آن 500 میلیون ریال بود، با مشارکت بانک صنعت و معدن (دارای 51 درصد سهام) و بان کشاورزی (با 49 درصد سهام) در اردیبهشت ماه 1355 تأسیس گردید و از سال 1361 به مرحله تولید وارد شد.

این کارخانه در روستای «شارم» صومعه سرا و در فاصله 8 کیلومتری این شهر در داخل زمینی که حدود 20 هکتار وسعت دارد، بنا گردیدهاست.

همچنین شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران، دارای شعباتی دیگر نیز در محدوده، شهرستان صومعه سرا می باشد.

در حال حاضر جهات عمدۀ تلاش ها درین راستا در ولایت بلخ کاملا محسوس است.

دولت در بلخ که در گذشته ها از بزرگترین تولید کننده های ابریشم در کشور بشمار می رفت دوباره فارم پیله وری این ولایت را فعال ساخته است.

با وجودی که هنوز هم تولیدات فارم یادشده به تناسب گذشته نیست، اما هم اکنون این فارم سالانه صدها کیلوگرام ابریشم تولید می کند.

طوری که تربیۀ ابریشم درین فارم هم اکنون زمینۀ کار را برای دهها تن فراهم نموده است.

تربیۀ کرم ابریشم مدت بسیار کوتاهی، تقریبا چهل روز را در بر می گیرد.

پیله وران پرورش غوزه های را که در واقع همان نطفه های کرم ابریشم است، در اوایل بهار آغاز می کنند.

اما بنا به گفتۀ عبدالحنان نخستین روزهای آغاز کار نظر به میزان درجۀ حرارت در هر سال فرق می کند.

اما او می گوید که تربیۀ کرم ابریشم نهایتا 40 روز را در بر می گیرد، تا آنها مواد ابتدایی ابریشم را از آن بدست می آورند "پرورش کرم پیله در وطن ما در بهار سال صورت می گیرد که در ماه حمل صورت می گیرد اگر سال گرم باشد زود تر شروع می کنیم به کار و اگر سرد باشد بعدا شروع می کنیم اگر کدام شخص و یا کدام موسسه می خواهد که پیله وری کند باید چند چیز را مراعات کند سیستم ما این است که ما همه چیز داریم درخت، برگ و جای داریم و کارمند کافی داریم و همین چیزها ضرورت است برای پیله وری" اما تربیۀ کرم ابریشم به این ساده گی ها خلاصه نمی شود.

زیرا مراحل مختلفی باید سپری شود تا ابریشم، مرغوب بدست آید.

به گفتۀ آقای عبدالحنان طی این مدت آنها همه روزه چندین بار کرم های تازه بیدار شده را تغذیه می کنند و این به گفتۀ وی کار ساده یی نیست و به تجارب زیادی نیاز دارد.

کرم های ابریشم بیشتر از برگ درختان توت تغذیه می کنند، اما افراد متخصص بهتر می دانند، که برگ های مورد نظر را چگونه جمع آوری و به چه شکلی در میان جعبه های چوبینی که در آن ها ابریشم پرورش می یابد، گذاشته می شوند.

عبدالحنان در زمینه می گوید: "زمانی که ما بخواهیم پیله تربیه کنیم تخم پیله یا بکس های پیله را بخواهیم زنده کنیم اول در داخل چپرکت ها هموار می کنیم و در حرارت می گذاریم یعنی در زنده خانه می گذاریم به درجه 25 درجه سانتی گراد و رطوبت 24 درجه نگهداری می کنیم تا مدت 8 روز، بعد از هشت روزاین زنده می شود مورچه سند بیرون می آید شروع به تغذیه می کند وقتی که این شروع به تغذیه کرد برگ را میده می کنیم برگ را دو چند کرم پیله میده می کنیم کرم پیله کلان شده می رود.

به همان اندازه برگ هم کلان می شود." پس از این که کرم پیله مراحل اصلی انکشاف خود را طی مدت تقریبا چهل روز سپری می کند مرحلۀ جمع آوری محصول ابریشم اغاز می شود.

به گفتۀ عبدالحنان جمع آوری این محصول نیز به منظور بدست آوردن ابریشم با کیفیت نیازمند آنست تا توسط افراد با تجربه تری صورت گیرد "کرم پیله 9 بند دارد در نهم این کرم کیسه ابریشمی دارد زمانی که کیسه ابریشمی از ابریشم پرشد دیگر غذا نمی خورد اگر طرف پیله نگاه کنی شفاف داخل آن معلوم می شود.

بعدا شروع به تنیدن غوزه به اطراف خود می کند.

بعد ازپنج روز غوزه ها سخت می شود آن را جمع می کنند.

و پاک و صاف می کنند." با این که از یک سو تلاش های زیادی در جهت رشد، صنعت پیله وری در ولایت بلخ جریان دارد، اما مسوولان این عرصه هنوز هم از نبود امکانات لازم شکایت دارند.

به گفتۀ آنها تا هنوز وسایل لازمی را که در خشک نمودن ابریشم ضروریست در اختیار ندارند، بنا به این منظور مجبور هستند تا در خشک نمودن ابریشم بدست آمده از شعاع آفتاب استفاده کنند.

اما با این حال مسوولان ادارۀ زراعت ولایت بلخ می گویند که چندین کشور خارجی هم اکنون آمادۀ آنست تا فارم های بزرگ تری را جهت پرورش ابریشم در ولایت بلخ ایجاد نموده و تسهیلات مناسبی را اختیار آنها قرار دهند.

کاتب شمس رییس ادارۀ زراعت ولایت بلخ می گوید که با وجود این آنها تلاش دارند تا پیله وری را مانند دهها سال قبل از جنگ های داخلی از حوزۀ حکومتی گسترش داده و آن را شکل ملی بدهند.

او گفت که اداره اش برنامۀ توزیع غوزه های پیله را برای مردم محلی در ولسوالی های این ولایت آغاز کرده است.

به گفتۀ شمس آنها توانسته اند تا در بیشتر از 600 فامیل در 3 ولسوالی این ولایت فارمهای کوچک تربیۀ ابریشم را فعال سازند که به گفتۀ وی این روند در سالهای بعدی گسترش بیشتری خواهد یافت "بخاطری که مردم ما خصوصا بیوه زنان در اطراف ولایت این ها به شغل پیله وری مشغولند.

ما امسال حدود 600 جبهه تخم که یک جبهه آن 12 گرام است را استفاده می کنیم اگر ما این را محاسبه کنیم به 680 فامیل ما می توانیم که تخم پیله را توزیع کنیم از یک طرف مصروفیت برایشان ایجاد می شود و از طرف دیگر عایدی که از همین طریق بدست می آورند غوزه این را در بازار می فروشند و تخم این را می گیرند سال آینده می توانند در خانه های خود این را تربیه کنند ما می خواهیم که درحقیقت صنعت از دست داده خود را دوباره در این ولایت احیا کنیم" با این حال خانواده های که طی سال های اخیر توانسته اند صنعت پیله وری را روی دست بگیرند از کارشان رضایت دارند.

عبدالحکیم یک باشندۀ ولسوالی چمتال ولایت بلخ، که در سال روان به پیله وری روی آورده است، می گوید که این کار زمینه را مساعد نموده تا خانم و اطفالش نیز روزانه در کنار وی کار کنند.

او که در سال های قبل مصروف کشت تریاک بود تربیۀ ابریشم را بهترین بدیل بجای تریاک دانسته و می گوید: با عاید هنگفتی که ازین صنعت بدست می آوردم دیگر مجبور نیستم تا تریاک کشت کنم.

وی که مصروف کار در فارم کوچکش است در زمینه می گوید: "صبح برای کرم ابریشم برگ می دهیم جارو و پاک کاری می کنیم زیر پای کرم ابریشم را آب پاشی می کنیم.

روزسه بار برایش برگ می دهیم چیز خوبی است حاصل دارد عایداتش خوب است به نفع مردم است.

مردم باید همین کار را کنند پیله بگیرند تریاک کشت نکنند از تریاک کرده چیزی خوب است و چیزی پاک است." در حال حاضر یک کیلوگرام تار ابریشم در بازارهای داخلی افغانستان در بدل مبلغ 1500 افغانی به فروش می رسد که هم اکنون خانواده هایی که در بلخ به صنعت پیله وری روی آورده اند هرکدام آنها سالانه بیشتر از 30 کیلو گرام ابریشم بدست می آورند.

اما با این حال هنوز هم ابریشم تولیدی افغانستان به حدی نیست تا مانند سال های قبل به خارج صادر شود، بنائا بیشتر از آن در بافت قالین گلیم و برخی پوشاک های مروج در شمال کشور استفاده می کنند.

صنایع بافته شده از ابریشم دارای مرغوبیت خاصی بوده و به قیمت های خیلی هنگفت در بازار به فروش می رسند.

اما با این حال پرورش ابریشم از جمله صنایعی است، که تعلق به گذشته های بسیار دیرین افغانستان دارد.

راه ابرایشم، که از جمله راه های بزرگ تجارتی عهد باستان بشمار می رفت اروپا را به به شرق آسیا و از طریق چین به افغانستان وصل می کرد که این خود نشان دهندۀ نقش بارز افغانستان را در گذشته های دور در تولید ابریشم و استفاده از آن در صنایع پوشاکی است.

ولی سال های جنگ های داخلی که تاثیرات ناگواری را بالای تمام صنایع سنتی کشور بجا گذاشت صنعت پرورش ابریشم نیز درین سالها به نابودی کشانیده شد اما با این حال حالا دولت دوباره در تلاش است تا این صنعت قدیمی را در کشور رونق دهد.