معرفی میگو های پرورشی
1- میگوی سفید هندی(Penaeus indicus)
این گونه بدنی نیه شفاف، به رنگ صورتی کمرنگ تا زرد دارد. از مهم ترین مشخصات این گونه وجود یک جفت آنتن بسیار بلند شیری رنگ است که آن را از سایر گونه ها متمایز می سازد.
این گونه در مقایسه با سایر گونه ها برای پرورش در سواحل جنوبی کشور از بازده خوبی برخوردار است و بخش وسیعی از استخرهای پرورشی را به خود اختصاص داده است.
درجه حرارت 22 تا 23 درجه سانتیگراد و شوری 15 تا 25 جزء در هزار برای پرورش این گونه مناسب است.
نکته: میگوی سفید هندی در مقایسه با سایر گونه ها زودتر فاسد می شود، لذا در حمل و نقل و نگهداری بعد از صید، باید بسیار دقت کرد.
2- میگوی موزی(Penaeus merguiensis)
بدن میگوی موزی به رنگ صورتی تا زرد کمرنگ است و خالهای قرمز مایل به قهوه ای دارد(شبیه موز کمی مانده). این گونه در آبهای جنوبی کشور به صورت طبیعی وجود دارد و از انواع میگوهای مرغوب محسوب می شود.
درجه حرارت 25 تا 32 درجه سانتیگراد و شوری 15 تا 32 جزء در هزار برای پرورش این گونه مناسب است.
3- میگوی ببری سبز(Penaeus semisulcatus )
بدن این گونه باندهایی رنگی دارد که این باندها به صورت اریب یا متقاطعند. در ایران مطالعات فراوانی بر روی این گونه برای پرورش صورت گرفته است که هم اکنون نیز ادامه دارد؛ اما هنوز اطلاعات دقیقی درباره شرایط زیستی آن در دست نیست.
درجه حرارت 24 تا 34 درجه سانتیگراد و شوری 15 تا 28 جزء در هزار برای پرورش این گونه مناسب است.
نکته: از آن جا که این گونه نسبت به تغییرات شوری مقاوم و از سازگاری مناسبی در نقاط مختلف دنیا برخوردار است، گونه پرورشی مناسبی تشخیص داده شده است.
مکان یابی
منبع آبی
دو منبع آبی وجود دارد:
1- آب شور دریا: نزدیکی کارگاه به آب دریا از مزایای آن است. منبع اصلی تامین آب استخرهای پرورشی آب دریاست که به روشهای مختلف(کانالهای آبرسانی، پمپاژ، جزر و مد،...) به حوضچه ها انتقال می یابد. نکته مهم در استفاده از آب دریا محل استفاده از آب است. این مکان به دلیل کدورت و گل آلودگی آب و همچنین نوسانات شوری نباید در حاشیه مصبها و خورها قرار داشته باشد؛ ضمن اینکه باید از منابع آلوده کننده آب نظیر کارخانه ها، فاضلابهای صنعتی و خانگی، بنادر و ... دور باشد.
آب مورد استفاده باید تمیز و شفاف باشد و نوسانات شوری آن بالا نباشد، بهترین مکان برای برداشت آب دریا مناطق شنی و صخره ای است که کدورت کمی دارد.
2- آب شیرین:
1- برای شستشو
2- برای تعدیل شوری آب استخرها(به دلیل تبخیر) استفاده می شود.
شرایط اقلیمی
1- بارندگی زیاد نباشد.
2- محل باید دارای اقلیم گرمسیری و نیمه گرمسیری و تعداد روزهای آفتابی آن در طول دوره بالا باشد.
توپوگرافی منطقه
زمین مسطح باشد و یا شیبی ملایم داشته باشد.
بافت خاک
1- 30-50% رس مناسب است
2- تناسب رس و شن مناسب باشد.
3- خاک حاصلخیز باشد.
نزدیکی به مراکز تهیه لارو و فروش میگو
امکانات و تاسیسات
آب بهداشتی- تلفن- برق
جزر و مد
تغییرات جزر و مد ملایم باشد(2-3 متر) و از 1 متر کمتر و از 4 متر بیشتر نباشد.
نیروی متخصص و کاری
ساختار استخرهای پرورش میگو
استخرهای میگو از جنس خاکند و عملیات ساخت آنها با توجه به نوع گونه، شرایط اقلیمی و امکانات موجود صورت می گیرد. از آن جا که میگو کفزی است و از بستر استخر برای زیست استفاده می کند، این استخرها به گونه ای طراحی می شوند که حائز بیترین وسعت بستر باشند. به این منظور درون استخرها را به صورت سکو طراحی می کنند به طوری که فاصله کف سکو 30 تا 60 سانتی متر از سطح آبگیری است و عمق بخش عمیق و محیط استخر نیز بین یک تا 2/1 متر است. کانالهای حاشیه استخرها این حسن را دارند که اولا وسعت بیشتری را جهت تغذیه و زیست میگوها فراهم می آورند، ثانیا برای پناه بردن میگو به اعماق بیشتر در فصول گرم و برداشت میگو در انتهای دوره پرورشی کاربرد دارند.
استخرهای پرورشی دریچه ورودی و خروجی نیر دارند. دریچه ورودی به توریهای ریزی برای جلوگیری از ورود موجودات هرز مجهز شده است. دریچه خروجی نیز ساختاری بتنی دارد که شامل سه ردیف شیار است. درون این شیارها توسط صفحات فلزی یا شاندورهای چوبی می شود. میزان آب خروجی نیز با این دریچه تنظیم می شود.
مساحت استخرهای پرورش میگو معمولا یک هکتار در نظر گرفته می شود، چرا که بیشتر از یک هکتار نیازمند به مراقبت و رسیدگی بیشتر دارد. ضمن این که انجام عمل کوددهی، غذادهی، صید و سایر عملیات بر روی آنها دشوارتر است(شیب این نوع استخرها از ورودی به طرف خروجی 2 در هزار است).
مراحل آماده سازی استخرهای پرورش میگو
خالی و خشک کردن استخر
آب استخر را کاملا خالی کرده به علت پستی و بلندی لجن کشی کرده و به آن فرصت می دهند تا آفتاب بخورد.
لجن برداری
شست و شوی استخر
برای این کار استخر را تا ارتفاع 20-30cm آبگیری و خالی می کنند.
شخم زنی
برای حاصلخیزی خاک بستر استخرها، لایه سطحی خاک در معرض هوا قرار می گیرد. این عمل سبب خروج گازهای سمی موجود در خاک و سرعت بخشیدن به تجزیه مواد موجود در بستر می شود. به این منظور به عمق 20 تا 30 سانتی متر خاک استخر را زیرورو می کنند.
آهک پاشی
1- میزان دو تن در هکتار
2- برای ضد عفونی و از بین بردن انگلها آهک پاشی بصورت پودر یا مایع
3- کار دیگر آن تامین Ca است.
اصلاح و تعمیر دیواره و بستر استخرها
آبگیری استخرهای پرورشی
تامین آب استخرهای پرورش میگو در سیستمهای پرورشی ایران معمولا از طریق کانالهای ارتباطی با دریا و پمپاژ صورت می گیرد و همان طور که گفته شد، آب مورد نیاز از مکانی تامین می شود که آب آن کیفیتی مطلوب داشته باشد. حال اگر به عللی منبع آبی دچار آلودگی و کدورت شده باشد، بهتر است چند روز صبر کرد تا آب ساکن و از بار آلودگی یا کدورت آن کاسته شود.
آبگیری استخرهای پرورشی میگو خود دو مرحله دارد:
آبگیری اولیه
در این مرحله استخرها را به ارتفاع 40 سانتی متر آبگیری می کنند، سپس عملیات مبارزه با موجودات ناخواسته و کوددهی اولیه را انجام می دهند.
مبارزه با موجودات ناخواسته
در هنگام آبگیری استخرها ممکن است موجودات مختلفی همراه با آب ورودی یا از طریق محیط اطراف به آن رخنه کنند. از جمله این موجودات می توان به ماهیان هرز، دوزیستان، پستانداران، پرندگان، خزندگان و غیره اشاره کرد که هر کدام به نوعی می توانند تولیدات استخر را تحت الشعاع قرار دهند و حتی گاهی صدمات جدی به امر پرورش وارد آورند. برای مبارزه با این عوامل در مرحله اول با نصب توری از ورود این موجودات جلوگیری می کنند(نصب توری در محل پمپاژ آب و محل ورودی استخر). علاوه بر این تدابیر اگر باز هم با عوامل مزاحم مواجه شدیم به مبارزه شیمیایی رو می آوریم. به این منظور از تفاله تخم چای، سم سوین، گرد تنباکو و ریشه گیاه دریس استفاده می شود.
کوددهی اولیه
برای آماده سازی اولیه استخر قبل از رهاسازی بچه میگوها، بعد از آبگیری مقدماتی 80 تا 100 کیلوگرم کود مرغی یا 50 کیلوگرم کود شیمیایی به ازای هر هکتار به آب اضافه می شود که این مقدار کود به صورت یکنواخت در سطح استخر پاشیده می شود. اگر خاک استخر از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد، مقدار کود مصرفی کمتر خواهد بود.
کوددهی اولیه سبب آمادگی استخر از لحاظ غذای طبیعی نظیر زی شناوران گیاهی و جانوری و موجودات کفزی می شود که در نتیجه آن غذای بچه میگوها در روزهای اول رهاسازی در استخر فراهم می شود.
مرحله دوم آبگیری
معمولا دو تا سه روز پس از آبگیری اولیه، حالت لب لب(lab lab) پدید می آید، یعنی در تمامی سطح استخر زی شناوران رشد و توسعه می یابند.
پس از باروری استخر، مرحله دوم آبگیری انجام می شد. در این مرحله از آبگیری باید توجه کرد که موجودات مزاحم از طریق آب ورودی به داخل استخر نفوذ پیدا نکنند چرا که در این مرحله امکان ضد عفونی کردن و از بین بردن آنها همانند مرحله اول آبگیری وجود ندارد؛ بنابراین انجام مراقبتهای ویژه در این زمینه ضروری است(نصب توری و جلوگیری از ورود عوامل هرز به طرق مختلف). در این مرحله استخر تا ارتفاع یک متری آبگیری می شود و می توان نسبت به انتقال لارو میگو به آن اقدام کرد.