دانلود مقاله خبر در اصول روابط عمومی

مقدمه : خبر چسیت؟

پرسشی کوتاه که پاسخ جویی برای آن بخش وسیعی از ادبیات روزنامه نگاری را شکل داده است.

خبر، گزارش واقعیتهاست، اما خر واقعیتی را نمی توان خبرنامید.

در این تعریف به این دلیل نمی توان هر واقعیتی را خبر نامید که فلان واقعیت مثلا بر همگان روشن است، نو نیست و چون کهنه است، قابل طرح نیست و وقتی واقعیت تازه نیست، نمی تواند جنبه خبری داشته باشد.

خبر، پیامی است که احتمال صدق و کذب در آن وجود دارد.

خیلی از خبرها به چاپ می رسند، اما روز بعد یا مدتی بعد تکذیب می شوند.

بنابراین، تعریف فوق نیز فقط بخشی از مفهوم خبر را در بر می گیرد، اما در عین حال باید افزود که بر خلاف پیشین، که خبر را گزارش می خواند، در این تعریف، خبر پیام نامیده می شود.

خبر، الزاما گزارش رویداد جاری(تازه) نیست.

چرا؟

زیرا که ممکن است که جنبه های تازه ای از یک رویداد کهنه و قدیمی، و به عبارت دیگر زوایای جدیدی از انچه را که قبلاً رخ داده است، اشکار کند بنابراین به یک موضوع قدیمی، یک وجه تازه خبری بدهد.

رویدادی است که قرار است اتفاق بیفتد.

خبرهایی نظیر اینکه «فردا برف خواهد بارید»، «کنکور سراسری هفته آینده برگزار می شود» و یا «سمینار مطبوعات بهار آینده تشکیل می شود»، از جمله خبرهایی هستند که مشمول تعریف فوق قرار می گیرند.

اگر یک نفر سگی را گاز بگیرد، خبر است، ولی به عکس اگر سگی، فردی را گاز بگیرد، خبر نیست.

این تعریف از جمله تعاریف کلاسیک، که در تبیین مفهوم خبر به کار گرفته می شوند، به حساب می آید.

اطلاعات مربوط به آنچه رخ داده است، خبر نامیده می شود.

اخبار اقتصادی در صفحات وسط مجله درج شده اند»، «بازارهای مالی با شنیدن اخبار کاهش قیمت ارز دچار شوک شدند.» این دو اطلاع، هر دو حکم همان اطلاعاتی را دارند که در تعریف، خبر، نام گرفته است.

بر اساس این تعریف، خبر اطلاع است.

خبر، مجموعه ای از لغات و عبارات است که وقوع یا انجام کاری را اطلاع دهد.

این تعریف اگرچه برکاربرد اطلاع رسان خبر متمرکز است، اما آن را مجموعه ای از لغات و عبارات می داند.

خبر، گزارش یک رویداد است، آنچه یک گزارشگر می نویسد، خبر نامیده می شود.

از این تعریف این نکته استنباط می شود که خبر (news) با اتفاق یا رویداد (Event) فرق دارد.

ممکن است که آنچه گزارش می شود، عینا مانند واقعه ای که رخ داده است، نباشد و فقط جنبه هایی از آن رویداد را منعکس کند.

در این تعریف کوشش می شود تا این نکته روشن گردد که میان حقیقت رویداد و واقعیت خبر تفاوت وجود دارد.

خبر، شامل هر اندیشه و عمل واقعی است که برای عده کثیری از خوانندگان جالب است.

این تعریف،«چیستی» خبر را اندیشه و عمل واقعی قلمداد می کند.

حال آنکه به وسیله مفاهیمی که تا کنون ارائه شده اند به چیستیهایی نظیر:گزارش واقعیت، پیام، رویداد، مجموعه لغات و عبارات و گزارش یک رویداد رسیده بودیم.

خبر، هر موضوع جاری روز است که به علت جالب بودن و طرف توجه قرار گرفتن آن از جانب خوانندگان، در مطبوعات منتشر می شود.

در این تعریف به خبر عمدتا از وجه موضوع جاری قابل درج در رسانه های نوشتاری نگریسته می شود، زیرا که در آن بر اینکه طرف توجه خواننده باشد تأکید می شود و مثلا توجهی به شنیدن بودن خبر و یا دیداری بودن آن ندارد.

خبر، نقل واقعی و عینی حوادث جاری مهم است که در روزنامه چاپ می شود و مورد توجه خوانندگان قرار می گیرد.

اگر از عبارت نقل واقعی و عینی و صفت مهم صرف نظر کنیم، این تعریف تا حدود زیادی به تعریف پیش شباهت دارد.

گزارش مناسب، خلاصه و دقیق یک رویداد است، نه رویداد.

تفاوت این تعریف با تعاریف پیشین، مناسب،خلاصه و دقیق توصیف کردن گزارش است.

در غیر این صورت، بر همان ممیزه پیشین که خبر خود رویداد نیست، تأکید می ورزد.

خبر، نخستین گزارشی از یک حادثه با معناست که مورد توجه عامه قرار می گیرد.

«چیستی» این تعریف حادثه با معناست، ضمن آنکه این حادثه با معنا هنگامی خبر است که نخستین گزارش از آن به مردم داده می شود.

اشکال این تعریف در این است که به پیگیری خبر و پیامدهای خبر بی توجه است.

افزودن بر این، نمی شود که به درستی مفهوم با معنا را تشریح کرد و معیارهای ارزیابی آن را شناخت.

خبر، انتشار منظم جریان وقایع و آگاهیها، و دانشهای انسانی و نقل عقاید افکار عمومی است.

در این تعریف، جنس خبر را وقایع، آگاهیها، دانشهای انسانی، عقاید و افکار عمومی تشکیل می دهند و شرط آن نیز انتشار منظم است.

خبر، نقل ساده و خالص وقایع جاری است.

خبر، اعلام و بیان وقایع جالب زندگی اجتماعی و نقل عقاید و افکار عمومی است.

مضامین این دو گزاره کمابیش در تعاریف پیشین بیان شده اند و تکرار، ضرورتی ندارد.

خبر، مردم است.

یکی دیگر از تعاریف معروف مربوط به خبر متعلق به یکی از بارون های مطبوعاتی انگلیس یعنی لرد نورث کلیف (Lord North cliffe) ،(1869 تا 1922) است.

کلیف، که صاحب چندین رسانه در انگلیس بود و از غولهای رسانه ای عصر خود به حساب می آمد، در جریان کار حرفه ای به چنین تعریفی از خبر رسید: خبر، چیزی است که یکی می خواهد آن را در جایی سرکوب کند و آنچه می ماند، آگهی است.

از نظر کلیف، خبر باید تأثیرگذار باشد و نه خنثی و در عین بخاطر پول درج نشده باشد.

خبر، چیزی است که روزنامه نگاران آن را می سازند.

خبر، نتیجه شیوه هایی است که روزنامه نگاران آنها را به کار می گیرند.

خبر، ماده اولیه روزنامه است.

این هم تعریف دیگری از خبر است که غالبا در متون آموزشی دوره های مقدماتی روزنامه نگاری به چشم می خورد.

خبر محصول جهان سیاسی و اجتماعی یی است که آن را گزارش می کند.

خبر یک روش و رویه است؛ از این دیدگاه، خبر، جهان را منعکس نمی کند.

بلکه به جهان شکل می دهد، خبر به طرزی اجتماعی ساخته می شود و نه تنها به انعکاس بیطرفانه واقعیت اجتماعی و حقایق تجربی نمی پردازد، بلکه در ساخت اجتماعی واقعیت مداخله می کند.

خبر باید فورا، پس از حادثه به جریان افتد، برای عموم جالب باشد، حاوی اطلاعات تازه باشد، خنثی نباشد و ادراکات فرهنگی جوامع خاص خود را منعکس نماید.

خبر یک حق اجتماعی است، نه یک کالای تجاری.

ارزشهای خبری خبر، گزارشی است که در آن کوشش می شود تا وجوهی از تصویر جاری یک رویداد و یا فرایند که مورد توجه مخاطب است، فراهم آید.

ارزش خبری چیست؟

باید تازه تر از بقیه رویدادها باشند، برای مردم مهم باشند، تکلیف آنها کاملا روشن باشد، مربوط به چهره هایی باشند که مردم بر روی حرف آنها حساب می کنند.

ارزش های خبری ارزشهایی که در روزنامه نگاری معاصر تقریبا حالت معیار مطلوب(استاندارد) به خود گرفته اند.

این ارزشها در سراسر جهان برای روزنامه نگاران آشنا و شناخته شده هستند.

دربرگیری (Impact): رویداد دارای ارزش خبری دربرگیری است که برتعداد فراوانی از افراد جامعه تأثیرگذار باشد، و اصلا مهم نیست که این تأثیر مثبت است یا منفی، مستقیم است یا غیر مستقیم و مثلا خبر ضرورت تعویض شناسنامه ها، یک خبر دارای دربرگیری است زیرا که برای همه مخاطبان مهم است و همه آنان را در بر می گیرد.

شهرت (Fame/ prominence) اشخاص، اشیاء و نهادهایی که دارای شهرت هستند، از ارزش خبری برخوردارند.

این ارزش خبری به خودی خود کاملا گویاست.

البته در این باره دیدگاهی منتقدانه وجود دارد که طرح آن ضروری است.

به این معنی که در این دیدگاه، اعتقاد بر این است که خبرها، مردم عادی را پوشش نمی دهد، چونکه اینان از شهرت برخودار نیستند.

برخورد، اختلاف و درگیری (conflict): این گونه از رویدادها حاوی برخوردهایی هستند که در شکل های گوناگون جلوه گر می شوند.

این برخوردها میان افراد، گروهها و ملتها صورت می گیرند.

این برخوردها به شکل انسان علیه انسان، انسان علیه محیط و انسان علیه طبیعت، فجایع طبیعی و حوادث مربوط به حیات وحش قابل پیگیری هستند.

استثنا و شگفتی (oddity): این نوع رویداد ها از وجه غیر عادی بودن و یا عجیب و استثنایی بودن از ارزش خبری برخوردارند.

به طور کلی این رویدادهای نادر را خوانندگان و مخاطبان خبرها تحت عنوان ترین ها می شناسند: پیرترین فرد جهان، بلندترین آسمانخراش دنیا، کوچکترین کامپیوتر و مانند اینها.

بزرگی و فراوانی تعداد و مقدار (magnitude): این ارزش خبری عمدتا به اعداد و ارقام مربوط می شود.

فرقی نمی کند که این ارقام مربوط به چیست، هر اندازه که تعداد ارقام بزرگتر باشد- چونکه از جنبه فراگیری اهمیت می یابد- از ارزش خبری بیشتری برخوردار می شود.

مجاورت (ptoximity): مخاطبان رسانه ها ترجیح می دهند که ابتدا از خبرهای مربوط به محله، شهر، کشور و کشورهای همجوار خود اطلاعات کسب کنند.

مجاورت به لحاظ ارزش خبری در دو شکل مورد گزینش قرار می گیرد: جغراقایی و معنوی.

مجاورت جغرافیایی مثل شهر، کشور و منطقه مجاور؛ و مجاورت های معنوی مثل مشابهت های فرهنگی، عقیدنی، قومی، اجتماعی و مانندهای آنها.

تازگی (Timelyness): روزنامه ای از لحاظ خبری موفق تر است که حاوی اخبار تازه تر و به عبارت بهتر حاوی اخبار به هنگام باشد.

اگر خبر دیروز را امروز چاپ کنیم، تازگی خود را از دست داده است و خواننده رغبتی به خواندن آن نشان نمی دهد.

پس هر اندازه که فاصله وقوع رویداد و درج آن به عنوان خبر، نزدیکتر باشد، خبر، تروتازه خواهد بود.

ارزشهای دوازده گانه این دو پژوهشگر با اعلام یک مرحله ای بودن فرایند تبدیل رویداد به خبر، دوازده عامل مؤثر بر گزینش خبر را مشخص کردند.

به عقیده ایشان هشت ارزش نخست از آن دوازده ارزش، در همه جای جهان به طرزی مشترک مورد استفاده روزنامه نگاران قرار می گیرند و ربطی به مشخصه های فرهنگی ملل گوناگون ندارند.

اما چهار عامل دیگر از نظر فرهنگی بر انتخاب اخبار مؤثرند و دست کم می توان گفت که این چهار عامل در گوشه شمال غربی دنیا از جنبه فرهنگی، به طرزی یکسان و مشابه در امر گزینش اخبار به کار گرفته می شوند.

اکنون نخست هشت ارزشی را که با عوامل و معیارهای فرهنگی در ارتباط نیستند، معرفی می کنیم.

تواتر (Frequency) آستانه (Threshold) فقدان ابهام (Unambiguity) معنی دار بودن (Meaningfulness) مجاورت فرهنگی (cultural proximity) همخوانی و هماهنگی (consonance) غیر منتظره بودن (Unexpectedness) استمرار (continuity) ترکیب (composition) ارجاع یا تمثیل به ملل برگزیده (reference to elite nations): ارجاع به اشخاص برگزیده (Reference to elite person) شخصیت سازی (personalization) منفی گرایی (Negativity) عناصر یا ارکان خبر اگر ارزشهای خبری به اخبار شکل می دهند،«عناصر خبری» اخبار را به نمایش می گذارند.

عنصرهای تشکیل دهنده عناصر خبری - چه کسی(که)؟

(Who)؛ - چه چیزی(چه)؟

(what)؛ - کجا؟

(where)؛ - چه وقت(کی)؟

(when) - چرا؟

(why)؛ - چطور (چگونه) (How) نکته ای که در اینجا باید متذکر شد این است که در واقع بین عناصر خبری و ارزشهای خبری رابطه مستقیم وجود دارد: چه کسی شهرت؛ چه چیزی دربرگیری و شگفتی و فراوانی؛ کجا مجاورت؛ چه وقت تازگی همانطور که می دانید دو عنصر چرا و چطور، ارزش تحلیلی- توصیفی دارند، زیرا که خواننده نمی داند که رویداد چرا و چطور به تحقیق پیوسته است.

عنصر مهمی که در روزنامه نگاران به تشخیص خود از میان عناصر خبری انتخاب می کنند و در آغاز خبر («لید» خبر که آن خواهیم پرداخت) به کار می گیرند تا خواننده را به خواندن خبر ترغیب کنند، عنصر جذاب (Feature) نامیده می شود.

در جمله نخست فقط از دو عنصر:«چه کسی؟» و «کجا» استفاده شده است؛ جمله دوم از سه عنصر:«چه کسی»؟، «چه وقت؟» و «کجا؟» برخوردار است؛ جمله سوم حاوی عنصار:«چه کسی؟»، «چه وقت؟»، «کجا؟» و «چه چیزی؟» است.

چه کسی(که)؟: هرگاه خبری تهیه می کنیم، باید عوامل درگیر در ماجرای آن خبر، و در اینجا به طور اخص، آدم و یا آدمهای ماجرا را که در پیدایش و وقع رویداد نقش داشته اند، دقیقا بشناسیم و آنان را در خبر خود معرفی کنیم.

اطلاعاتی نظیر:نام، نام خانوادگی، سن، شغل، موقعیت.

چه چیزی(چه)؟

مواردی که عنصر چه چیزی از ویژگیهای فراوانی دربرگیری برخوردار است، از آن به عنوان عنصر جذاب خبر استفاده می کنند و آن را در پاراگراف اول خبر ارائه می کنند.

چه وقت(کی)؟

رویدادها را نباید بدون زمان ارائه کرد، خواننده باید از زمان وقوع رویداد(گذشته، حال و آینده) اطلاع داشته باشد.

چطور؟

عناصر خبری چرا؟

و چطور؟

جنبه های تحلیلی و توصیفی رویدادها را تبیین می کنند.

این دو عنصر در بسیاری از موقع با دیدگاههای شخصی خبرنگارخواسته و ناخواسته- آمیخته می شوند و همه آنچه درباره بیطرفی خبری، عینی گرایی و پرهیز از جانبداری خبری گفته می شود از همین دو عنصر سرچشمه می گیرند.

سبکهای خبرنویسی در میان روزنامه نگاران امروز چهار قسم سبک خبرنویسی مرسوم است: 1-سبک هرم وارونه (Inverted pyramid)؛ 2-سبک تاریخی (chronological style)؛ 3-سبک تاریخی به همراه لید (combination style)؛ 4-سبک پایان شگفت انگیز (surprise ending)؛ سبک هرم وارونه: در سبک هرم وارونه قاعده عرم حاوی جذابترین، و در بسیاری از مواقع حاوی مهمترین بخش خبر است و نوک آن- بخش انتهایی- حاوی بی اهمیت ترین بخشهای ماجرا است.

در واقع در سبک هرم وارونه مطالب با توجه به میزان اهمیت آنها از بالا به پایین تنظیم می شوند.

پاراگراف اول (لید) در سبک هرم وارونه اصلی ترین بخش مطلب را در خود جا می دهد.

سبک هرم وارونه عمدتا به دو منظور مورد استفاده قرار می گیرد و مقبولیت دارد: شیوه طبیعی نقل وقایع؛ مشخص شدن سریع تکلیف خواننده با متن سبک هرم وارونه علاوه بر مزایای فوق دو مزیت دیگر هم دارد: الف.چونکه اصل مطالب در پاراگراف اول(لید) می آید، کار تیتر زدن هم آسان می شود؛ ب.اگر به دلیل تراکم مطلب قرار باشد که از متن خبر کاسته شود، حذف پاراگرافهای بعد که حاوی مطالب بی اهمیت تر هستند، امکان پذیر است.

معایب سبک هرم وارونه: خبرنگار به خاطر قدرت مانووری که این سبک از نظر جا به جاییعناصر خبری به او می دهد، قادر به اعمال نظر می شود؛ خواننده چونکه اصل مطلب را در پاراگراف نخستین خبر، خوانده است، ممکن است که از مطالعه بقیه خبر منصرف شود؛ کاربرد سبک هرم وارونه: روزنامه نگاران از سبک هرم وارونه برای تنظیم خبرهای مربوط به سمینارها، سخنرانیها و اخبار روزمره بهره می گیرند.

سبک تاریخی در سبک تاریخی بر خلاف سبک هرم وارونه مطالب به همان صورتی که به لحاظ زمانی تحقق یافته اند در قالب خبر ارائه می شوند.

نکته مهم در خور ذکر این است که در این سبک این مهم نیست که شما در کار تبدیل چه مطلبی به خبر هستید، بلکه مهم این است که از رهنمودهای مقبول و متداول استفاده کنید و این موضوع با پیروی از فرمول فرق می کند.

معایب سبک تاریخی باید دقت بیشتری را در مقایسه با سبک هرم وارونه، وقف خواندن خبر یا متنی کرد که به این شیوه تهیه شده است؛ خواننده را خسته می کند، چونکه طولانی است و لذا امکان ترغیب خواننده به خواندن ادامه مطلب کم می شود؛ به خاطر طولانی بودن، مشکل تراکم مطلب، همواره وجود خواهد داشت؛ صفحه بندی و تهیه ماکت در شیوه سبک تاریخی دشوارتر از سبک هرم وارونه است.

سبک تاریخی به همراه لید: تلفیقی از دو سبک هرم وارونه و سبک تاریخی است و خاص پوشش دادن به خبرهای شهری و حادثه ای.

سبک تاریخی به همراه لید می تواند آمیزه ای از شکل فوق به علاوه یک لید باشد یعنی به این صورت: سبک تاریخی به همراه لید در میان روزنامه نگاران و به ویژه کسانی که رویدادهای شهری و خبرهای حوادث را پوشش می دهند از جذابیت بسیار بالا برخودار است.

سبک پایان پگفت انگیز سبک پایان شگفت انگیز از سبکهای شیرین خبرنویسی است.

در این سبک فل ماجرا در پایان خبر باز می شود و خواننده را شگفت زده می کند.

طبعا این سبک به این دلیل پا به عرصه ادبیات روزنامه گیری گذاشته است که به نیاز نوجویی خواننده پاسخ دهد.

سبک بازگشت به عقب و سبک تشریحی اکنون در پایان تبیین چهار سبک اصلی خبرنویسی به سبک بازگشت به گذشته و سبک تشریحی می رسیم.

در سبک بازگشت به گذشته، که نقطه مقابل سبک تاریخی است، متن خبر با آخرین بخش رویداد شروع می شود و سپس سابقه و پیشینه ماجرا ارائه می گردد.

سبک بازگشت به گذشته، که برای هر نوع خبری مناسب نیست، صرفا به کار ارائه خبرهای نسبتا کوتاه می آید و باید مراقب بود که مطلب به شکلی عرضه نشود که به درک آن لطمه ای وارد آید.

گذارها: در پایان بحث مربوط به سبکهای خبرنویسی باید به مبحث گذارها (Transition) نیز اشاره کرد.

استفاده از گذارها از اصلی ترین مهارتهای خبرنویسی است.

گذارها، واژه ها، عبارتها و پاراگرافهایی هستند که استخوانبندی خبر را محکم می کنند.

گذارها، سیمان خبرها و عنصر جدا شدنی آنهایند.

منبع و لید حوزه خبری (News beat/ news run): روزنامه ها برای آنکه بیشترین بهره را از منابع خبری ببرند، به برخی از منابع خبری، به طرزی پیوسته رجوع می کنند.

این منابع خبری که به دلیل خبرساز بودن، مورد توجه پیوسته روزنامه نگاران قرار دارند، حوزه خبری نامیده می شوند.

اعتبار منبع (source credibility): در انتخاب منبع خبری- به ویژه از وجه اعتبار و سلامت آن- باید هوشیار بود و از نقش آن در تنظیم نقشه توزیع ثروت و قدرت اطلاع کافی داشت.

3.الگوی مالکیت منابع خبری: الگوی مالکیت منابع خبری نیز، به ویژه در قلمرو وسایل ارتباط جمعی، بر سه گرایش عمده استوار بوده است: تمرکز (concentration) تنوع (Diversification): چند ملیتی شدن (Multinationalization): لید خبر (lead): یورش به خواننده و غافلگیر کردن او از اصلی ترین وظایف اولین عبارت خبر(لید) است که در شمن آن کوشش می شود تا- بخصوص در سبک هرم وارونه- اصل مطلب بازگو شود.

در لید می توان پاسخ یک یا چند پرسش مربوط به عنصر خبر و حتی پاسخ همه عناصر خبر را به دست داد.

لید بر حسب اینکه کدام عنصر خبر(که، چه، کجا، چه وقت، چرا و چگونه) را در خود جا داده باشد.

لید استنباطی: در این لیدها غالبا استنباط روزنامه نگار از رویداد، عنصر اصلی را تشکیل می دهد.

لید تک موضوعی: 1.مستقیم:مثل «ملکه انگلیس از کابینه لندن انتقاد کرد» 2.عمقی:مثل:«کنگره امریکا امروز لایحه مقابله با خشونت را، که به موجب آن گارد ملی امریکا در خیابانهای این کشور مستقر و دستگیری مجرمان تسریع می شود- با حداقل آرای لازم- تصویب کرد.

طبق این لایحه...» 3.تشریحی:مثل «مارکوس، فرمانده چریکهای زاپاتیستای مکزیک در حالی که چهره خود را با نقاب پوشانده بود و فقط چشمان سیاه رنگش پیدا بود، با مشتهای گره کرده و صدایی که از شدت خشم می لرزید، اعلام کرد که ما یا پیمان «نفتا» مخالفت خواهیم کرد.

او در حالی که مشت گره کرده اش را بالا نگاه داشته بود، اظهار داشت:نبرد ما ادامه خواهد یافت».

لید تلفیقی: در لیدهای تلفیقی مضامین مختلف به صورت متراکم، فهرست وار و مقایسه ای ارائه می شوند.

البته از این لید در صورتی باید استفاده کرد که قادر به عرضه گویای آن باشیم؛ و اگر قرار است لید طولانی شود ارجح آن است که از تولید تلفیقی پرهیز شود.

لید جمع بندی (summary lead) می تواند یکی از مطلوبترین لیدها باشد.

لید جمعبندی لیدی است که هر شش عنصر خبری را در خود دارد.

لید پرسشی: «بالاخره تلویزیون کابلی چه وقت راه اندازی می شود؟» مردم می پرسند...

لید دارای پس زمینه: «سه سال پیش بود که سه گوزن سفید در پارک جنگلی گلستان رها شدند حالا مسؤولان این پارک خبر از خطر سرما علیه 70 گوزن سفید می دهند.

لید مبتنی برنقل قول: «واشنگتن کماکان به حضور نظامی خود در جهان ادامه می دهد.» وزیر خارجه ایران در کنفرانس خبری امروز در تهران ضمن اعلام این مطلب افزود...

لید متعارض: «رئیس جمهوری امریکا از دموکراسی حرف می زند، اما دستور حمله به سیاهپوستان را صادر می کند.» لید غیر عادی: «پرنده کوچولوی دریایی، پرواز بوئینگ غول پیکر را مختل کرد».

برای آنکه زحمت تدوین و نوشتن لیدهای کوتاه به حداقل کاهش یابد، می توان دستورالعمل زیر را به کار بست: 1.پرهیز جدی از کلی گویی و مبهم نویسی در لید؛ 2.اجتناب از آوردن مطالب خیلی جزئی.

3.خلاصه کردن لید در یک یا دو جمله؛ 4.پرهیز از شروع لید با زمان و مکان، مگر اینکه این دو عنصر نقشی کاملا کلیدی در خبر داشته باشند؛ 5.اگر قرار است که اسم شخصی در لید بیاید، این کار فقط در صورتی مجاز است که خواننده با خواندن آن نام بتواند قیافه فرد مورد نظر را مجسم کند.

در صورتی که چنین اطمیانانی وجود ندارد، می توان به جای اسم، از ذکر شخصیت حقوقی فرد استفاده کرد؛ 6.اگر خبر مربوط به «امروز» است، واژه امروز در لید- و نه آغاز آن- گنجانده شود تا به خبر تازگی بدهد.

تیتر یا «سر عنوان» در تنظیم تیتر تلاش می شود تا خبر به موجز ترین شکل ممکن اعلام گردد.

اما اصلا قرار نیست که بیان فشرده و موجر خبر، روشنی و وضوح آن را از میان ببرد.

برای تیتر به غیر از بیان پیام خبر به شکلی کوتاه و موجز، نقشهای دیگر نیز، که در ادبیات روزنامه نگاری کم و بیش بر سر آنها توافق وجود دارد، قایل شده اند.

ترغیب خوانندگان به خواندن خبر؛ تعیین وزن و اهمیت خبر با توجه به درشتی و ریزی قلم تیتر، و یا بالا و پایین قرار دادن آن در صفحه که به تعیین اولویت خبرها کمک می کند؛ تفکیک مطالب از یکدیگر؛ کمک به زیبا شدن صفحات برای حرکت در مسیر رمزآلود تدوین تیتر، علایم و قواعدی وجود داردکه سبب می شود تا عبور از این مسیر هرچه کم خطر تر انجام گیرد: تیتر هر اندازه که کوتاهتر باشد، بهتر است؛ تیتر باید از واژه های رسا بهره مند باشد؛ تیتر باید روشن و دقیق باشد(نه در همه موارد)؛ در تیتر نباید از کلمات تکراری استفاده شود؛ حتی المقدور و باید از تیتر سؤالی و منفی پرهیز شود؛ تیتر اگر فعل داشته باشد، جاندار تر خواهد شد، بخصوص اگر فعل به طرزی مناسب به کار گرفته شود؛ تیتر باید حتی المقدور از لید استخراج شود، مگر اینکه بخواهیم چندین مورد خبری را در تیتر به خواننده القا کنیم که باز هم در این صورت باید سعی کنیم تا لیدی مناسب با تیتر تدوین کنیم.

شکل و ظاهر تیتر تیترها از لحاظ کمک به زیباسازی صفحات و تسهیل کار تفکیک مطالب به شکلهای زیر ارائه می شوند: تیتر یک سطری (single- line headline):این تیتر همانگونه که از نام آن بر می آید، در یک سطر نوشته می شود: تیتر دو یا چند سطری (Multi- line headline): این نوع تیترها- به خصوص در هنگامی که تعداد واژه های تیتر زیاد است- در دو یا چند سطر(و ترجیحا در دو سطر) ارائه می شوند: ******** ******** (تیتر دو یا چند سطری) تیتر پلکانی (stepped healine): این تیتر شبیه پله است و یا به راست و یا به طرف چپ تمایل دارد: ********* ********* (تیتر پلکانی) تیتر هرم واورنه (inverted pyramid headline): شکل این تیتر شبیه هرم وارونه است و کلمات آن به تدریج از بالا به پایین، تا رأس هرم کاهش می یابند.

تیتر مثلثی (Trangle headline):این تیتر برخلاف تیتر هرم وارونه از یک کلمه در سطر اول شروع می شود و به شکل مثلث پایان می پذیرد: * ** *** ***** ******* ********* (تیتر مثلثی) شکلهای سایر تیترها که صفحه آرایان بر حسب جایی که در اخیار دارند و سلیقه ای که به خرج می دهند از آنها استفاده می کنند، به شرح زیر هستند: نیم هرمی متمایل به چپ (Flush- left) نیم هرمی متمایل به راست (Flush- right) نامساوی متمایل به چپ؛ نامساوی متمایل به راست؛ نامساوی و متمرکز (قرینه)؛ حاشیه متحرک (Hanging Idention)؛ ترکیبی (combination)؛ چکشی (Hammer headline) که در آن یک کلمه از تیتر با حروف درشت تر در بالای تیتر می آید.

روتیتر (kicker): کلمه یا عبارتی است که در بالای تیتر اصلی قرار می گیرد و می تواند کاملا مستقل باشد و یا در خدمت تیتر اصلی، اطلاعات بیشتر به خواننده بدهد.

حروف روتیتر باید از حروف تیتر اصلی، ریزتر باشد.

مثال: روتیتر عصر امروز در تهران تیتر اصلی اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی آغاز به کار کرد زیر تیتر (Bank/Deek):درست کارکردی مشابه کارکرد«روتیتر» دارد، با این تفاوت که همانطور که از نام آن پیداست در زیر تیتر قرار می گیرد.

حروف زیر تیتر هم کوچکتر از حروف تیتر اصلی انتخاب می شوند.

میان تیتر (subhead- inter titer): میان تیتر یا تیتر فرعی کوچک وقتی مورد استفاده قرار می گیرد که: - بخواهیم در مورد بخشهای مختلف یک مطلب بلند توضیح دهیم؛ - بخواهیم مطلب طولانی و به اصطلاح یکپارچه را چشم نوازتر کنیم؛ - بخواهیم به خواننده بفهمانیم که بحث در حال تغییر است.

سوتیتر(subtitle- sous-titre) بخشی است که به صورت یک یا دو جمله از متن استخراج می شود و با حروفی متفاوت از متن، یا در زیر تیتر اصلی و یا در نقاط مختلف متن، چیده و ظاهر می شود.

ویرایش قلم به دست گرفتن و نوشتن معمولا از سه مرحله تشکیل می شود: 1.مرحله پیش از نوشتن (prewiting): در این مرحله نویستنده به دنبال موضوع و فکری می گردد تا آن را به عنوان مضمون بر روی کاغذ بیاورد.

2-مرحله نوشتن (writing):شامل همه فعالیتهایی می شود که به مضمون، شکل اولیه را در قالبی که کاملا پخته نیست(از جنبه نوشتاری) می دهند.

3-مرحله پس از نوشتن (ویرایش) postwriting(editing): شامل همه کنشهایی می شود که طی آنها نویسنده و روزنامه نگار مرحله نوشتن را مورد بازنگری قرار می دهند و تغییرات لازم را در مکتوب ایجاد می کنند.

البته ویرایش الزاما در چارچوب ویرایش نوشتاری خلاصه نمی شود و مفهوم عام آن تغییر(chang) ، تصحیح (correct)و اصلاح و تعدیل (modify) متن (برنامه و فیلم) است.

ویرایش رسم الخطی یکی از مفاهیم جاری در میان روزنامه نگاران است و مراد از آن، این است که هر نشریه برای خود از یک رسم الخط پیروی می کند.

ویرایش در جهت ایجاد ایجاز یکی دیگر از اشکال ویرایش است.

در این شکل از ویراستاری، ویراستار با خواندن خبر یا مقاله و گزراش سعی می کند تا با حذف نکات زاید حجم مطلب را کاهش دهد.

ویرایش تخصصی از وجه بازبینی وارسی مضامین تخصصی و اصطلاحات و واژگان تخصصی صورت می گیرد.

در این نوع ویرایش نقل قولها و زیر نویسها به دقت مورد بازبینی قرار می گیرند تا هیچ نوع ایرادی از لحاظ امانتداری و فنی به متن وارد نباشد.

امروزه ویرایش در تحریریه هایی را که به ابزار الکترونیک مجهز هستند بر روی صفحه نمایش کامپیوتر اعمال می شود و ویراستاری الکترونیک علاوه بر روینامه های بزرگ بین المللی عمدتا در خبرگزاریها بسیار رونق گرفته است.

برنامه های تلویزیونی قبل از آنکه به نمایش درآیند ادیت (تدوین) می شوند، در فیلمهای سینمایی نیز همین کار انجام می گیرد.

در مورد میکروفیلمها نیز اصطلاح نمادهای ویرایش (editing symboles) به نمادهایی اطلاق می شود که به برش و جا دادن «فریم ها» کمک می کنند.

امروزه حتی با تکنولوژیهای جدید، عکسها هم ادیت می شوند.

ویراستاران سبب می شوند تا جریان اطلاعات روانتر و روانتر حرکت کند.

در ویرایش الکترونیکی، ویراستار با زدن یک کلید از حجم دقیق مطلب- طول و عرض ستونها- مطلع می شود و آن را در اختیار صفحه آرا قرار می دهد.

خبر غیر قابل چاپ هرگاه که بحث غیر قابل چاپ به میان می آید، بی اختیار کلمه سانسور در ذهن تداعی می کند، خواه نوع پیشگیرانه و خواه نوع تنبیهی آن را.

و هر وقت که بحث سانسور مطرح می شود، عامل اجرای آن افرادی قلمداد می شوندکه در موضع قدرت- درون رسانه و برون رسانه- قرار دارند.

اما در اکثر مواقع خودسانسوری نیز وجود دارد، یعنی حرفها و مطالبی سانسور می شوند و به رشته تحریر در نمی آیند، تا مبادا دچار سانسور بیرونی، قانونی و گروههای فشار شوند.

سانسور در موارد عدیده ای نیز قانونا اعمال می شود.

احترام به معتقدات مسائلی همچون دین ستیزی، افترا، تهمت، ارزش ستیزی، مخدوش کردن شخصیت انسانها و مانندهای اینها از جمله اموری هستند که در فهرست طولانی خبرهای غیر قابل چاپ جای می گیرند.

از اصلی ترین مصادیق خبرهای غیر قابل چاپ یعنی خبرهایی که به مقدسات و معتقدات دینی، اخلاقی.عفت عمومی و حیثیت افراد خدشه وارد می سازند که بگذریم، می توان به این بحث از زاویه های دیگری نگریست.

همانگونه که بشر در هر چیزی، همواره درجاتی از خوبی یا بدی را پیدا می کند، این درجات در روزنامه نگاری نیز با عناوین خبرهای قابل چاپ و غیر قابل چاپ متبلور می شوند.

از غفلت تا رشوه به طور کلی می توان گفت که خبرهای غیر قابل چاپ خبرهایی هستند که به جزئیات عملکردهای غیر اخلاقی انسانها می پردازند.

نوع دیگری از خبرهای غیر قابل چاپ خبرهایی هستند که به عملکرد افراد غیر عادی مربوط می شوند.

برخی از ادمیان برای کسب شهرت یا به دست آوردن پول به کارهایی عجیب و غریب، ولی بی ارزش دست می زنند.

نوع دیگر خبرهای غیر قابل چاپ خبرهای مربوط به خرافات و دروغهای شاخدار است.

خبرنگار متعهد که در نخستین وهله و دبیر رویس و سر دبیر در مراحل بعد موظف هستند که چنین رویدادهایی را به خبر تبدیل نکنند.

درج خبرهای مربوط به اعمال خشونت، به سادیسم، تکوین ذهنیت خطرناک در قبال مرگ و رشد فساد.

تباهی و گمراهی می انجامد.

درج این گونه خبرهای غبر قابل چاپ، عملا به معنای نادیده گرفتن «خوانندگان» است.

نوعی دیگر از خبرهای غیر قابل چاپ، خبرهایی هستند که در حقیقت رشوه به حساب می آیند.

ارسال کنندگان این گونه خبرهاعملا می خواهند با چاپ بعضی از خبرها به رسانه ها «رشوه» بدهند و راه اعمال نفوذ خود را بگشایند و هموار سازند.

اگر رسانه ای مرتکب لغزش شود و چنین خبری را بپذیرد و به چاپ بسپارد، به اعتماد مردم، خیانت کرده و از مرزهای اخلاق خارج شده است.

واحد اخلاق حرفه ای در آموزش روزنامه نگاری، یک ضرورت غیر قابل انکار است، زیرا که هر خبر غیر قابل چاپی که به چاپ می رسد، بی تردید دست کم به بخشی از جامعه و به ویژه به جوانان لطمه می زند.

ضرورت تدوین و تدریس اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری برای هر زمان و در هرجا یک ضرورت پیوسته و پایاست، زیرا که تأسی به حق و حقیقت لازمه زندگی و به ویژه زندگی پیام رسانان است.

فرآیند خبر گفتمان رسانه ای آنچه اکنون تحت عنوان تحلیل گفتمان (Discourse Analysis) در برابر، تحلیل محتوا (content Analysis) در پژوهشهای ارتباطی مطرح شده است، عملا به مطالعه این امر اختصاص دارد که چطور جملات در زبان مکتوب، واحدهای بزرگتر معنایی نظیر پاراگراف، مکالمه و مصاحبه را شکل می دهند و چگونه تکوین این واحدهای معنایی بر ساخت کل گفتمان تأثیر می گذارد.

و طبعا می دانیم که در حالی که شیوه تحلیل محتوا به طور سنتی بر محتوای آشکار پیامهای وسایل ارتباط جمعی و بررسی کمی آنها تأکید می ورزد،در گفتمان، پیامهای وسایل ارتباط جمعی در قالب کلیتهای ساختمند دیده می شوند.