پنبه پنبه از محصولات مهمی است که برای رشد مطلوب نه تنها به عناصرماکرواحتیاج دارد بلکه استفاده ازعناصر میکرو باعث بهبود کیفیت آن میگردد تاثیر عناصر مختلف بر پنبه وعلائم کمبودآنها ازت(N):باعث افزایش رشد عمومی گیاه شده تعداد غوزه ها ونیز اندازه آنها راافزایش میدهد ورشد را طولانی ترمینماید.
درصورت کمبود برگهای پایینی سبز مایل به زرد شده واندازه آنهاکوچک مانده وازرشد بازمی ماند فسفر(P):درتوسعه سیستم رشد ریشه ای گیاه نقش داشته وباعث تسریع درظهورغوزهای پنبه شده ورشد گیاه راکامل میکند .
درصورت کمبود فسفرگلدهی به تعویق افتاده رشدغوزه هاباتاخیرصورت گرفته وکیفیت الیاف شدیدا کاهش میابد پتاسیم (K):باعث افزایش اندازه غوزه شده طول الیاف واستقامت آنها را زیاد نموده و باعث سفید تر شدن رنگ الیاف می گردد.
اگر پنبه کمبود پتاسیم داشته باشد برگها دچار پیری زود رس می شود.حاشیه آنها نکروز شده شاخه دهی گم وکیفیت الیاف افت پیدا می کند روی (Zn):مهمترین نقش ان بهبودکیفیت الیاف پنبه است.
درصورت کمبودروی برگها فنجانی شده برگهای کوچک به سفید رنگی بین رگبرگی دچار می شوند.
رشدبوته های جوان متوقف گشته وتعداد گلها کاهش می یابد(شکل 3).
بر(B):درتقسیم سلولی بافتهای مریستمی وترمیم بافتهای آوندی نقش داشته وباعث رشد بهترریشه می گردد.
در صورت کمبود رشد جوانه انتهای متوقف شده وگیاه زرد می شود .
همچنین گلها وغوزه های جوان تغییرشکل پیدا می کنند.
آهن (Fe):درساخت کلروفیل نقش مهمی دارد واگر گیاه دچار کمبود آهن شود برگهای جوان حالت بی رنگی به خود می گیرند ولی رگبرگهاسبز باقی مانده گیاه قدرت خود را از دست می دهد ومحصول کاهش می یابد.
12-01-2007 پنبه چینی به جای درس صدارت، دانشجوی موسیقی، مثل بسیاری از دانشجویان خجندی، که بیشتر فصل پاییز را به پنبه چینی گذرانده، اکنون به کلاس درس خود بازگشته و از رنج پنبه چینی می گوید.
برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید در فصل پاییز و با آغاز موسم جمع آوری پنبه، جریان تحصیل در بیشتر دانشگاههای تاجیکستان متوقّف می شود و قطار اتوبوسهای رنگ و رو رفته معمولا پر است از دانشجویانی که در میان بدرقه آشنایان به پنبه چینی فرستاده می شوند.
و این رسمی است که از زمان شوروی به جا مانده است.
امسال انتظار می رفت که این رسم ور افتد.
چون رییس جمهوری تاجیکستان و وزیر آموزش و پرورش این کشور دستور داده بودند که دیگر دانشجویان و استادان دانشگاهها و شاگردان مدارس متوسطه به کار جمع آوری پنبه مشغول نشوند، اما چنین نشد.
به گفته رییسان دانشگاهها دانشجویان داوطلبانه به پنبه چینی می روند .
معاون بخش حقوق، تجارت و سیاست دانشگاه تاجیکستان در استان سغد می گوید که دانشجویان هنگام ثبت نام قبول کرده اند، که در جمع آوری پنبه شرکت کنند و معتقد است که دانشجویان این دانشگاه به صورت غیرقانونی به پنبه چینی برده نمی شوند .
ولی دانشجویان می گویند در صورت سرپیچی از شرکت در برداشت پنبه، ریاست دانشگاهها می توانند آنهارا از دانشگاه اخراج کنند.
گر چه برای جبران متوقّف شدن جریان تحصیل و شرکت دانشجویان در پنبه چینی، به ساعتهای درسی در دانشگاهها افزوده می شود، امّا به گفته استادان، افزایش مقدار ساعتهای درسی به دانشجویان امکان فراگرفتن همه درسهارا نمی دهد و در نهایت منجر به کاسته شدن سطح دانش آنها می گردد.
البته بردن شاگردان مدارس هم به پنبه چینی ممنوع است .
ولی در برخی از نواحی استانهای سغد و ختلان تاجیکستان شاگردان مدارس نیز به پنبه چینی برده می شوند.
پس چرا دانشجویان دانشگاهها و شاگردان مدارس را پنبه چینی وادار می کنند؟
این امر دلایل بسیار دارد.
تاجیکستان به حدّ کافی دستگاههای پنبه جمع کنی ندارد و بیشتر دستگاههای موجود هم قدیمی و فرسوده اند .
پنبه چینی کاری است موسمی.
(مثل چیدن انگور در بسیاری از کشورهای اروپایی که در تابستان از دانشجویان استفاده می شود ولی هم زمان با درس آنها نیست.) در عین حال بیش از یک میلیون نفر از شهروندان مستعد به کار تاجیکستان در روسیه کار می کنند و منبع مهم درآمد ارزی برای این کشورند.
برای کشورهای شوروی سابق پنبه منبع مهم ارز خارجی، کالایی بسیار مهم است.
از همین رو دولتها تولید و فروش آن را در کنترل دارند .
تاجیکستان به عنوان کشوری کم درآمد که فقط شش در صد از زمینهایش قابل کشت است، سالیانه حدود 500 هزار تن پنبه تولید می کند.
پول پنبه از جانب سرمایه داران خارجی قبل از کشت آن پرداخته می شود و این باعث می شود که دولت واحدهای کشاورزی را وادار به کشت و پرورش پنبه کند .
در نتیجه بالا بردن میزان تولید و برداشت پنبه، در واحدهای کشاورزی، عامل مهمی در انتصاب رییسان این واحدهاست.
به این دلیل آنها با اعمال نفوذ از دانش آموزان، آموزگاران و دانشجویان، که نیروی کار ارزانند، سوء استفاده می کنند و این برای صاحب کاران سود هنگفتی را می آورد .
سازمان بین المللی بحران در گزارش خود موسوم به اقتصاد نابودکننده و تک محصولی آورده است که اقتصاد پنبه در آسیای میانه استثمارگرانه است زیرا از زنان و کودکان به عنوان نیروهای کاری ارزان بهره کشی می شود و برخی از آنان سلامتی و گاهی جان خودرا نیز ازدست می دهند .
بر اساس گزارش سازمان بین المللی مهاجرت تا چهل در صد محصول پنبه در تاجیکستان توسّط کودکان جمع آوری می شود و آنها در عوض کار سیاه خود مبلغ ناچیزی دریافت می کنند .
و سود قابل توجّه به دستگاههای دولتی یا به گروه کوچکی از افراد صاحب نفوذ می رسد .
با وجود اصلاحات در بخش کشاورزی در تاجیکستان و تبدیل کولخوز و سوخوزهای زمان شوروی به واحدهای کشاورزی، نحوه کار آن ها مثل سالهای زمان شوروی باقی مانده است .
صاحب نظران می گویند تا زمانی که روند خصوصی سازی واقعی زمین و حقّ مالکیت بر زمین در تاجیکستان تنظیم نگردد، اصلاحات در بخش کشاورزی ناممکن و پنبه کاران و واحدهای کشاورزی همچنان زیر بار سنگین بدهیهای شرکتهای اعتباری خواهند ماند و در نتیجه بسیاری از دانشجویان در پاییز به جای رفتن به کلاس درس به مزارع پنبه خواهند رفت.
در فصل پاییز و با آغاز موسم جمع آوری پنبه، جریان تحصیل در بیشتر دانشگاههای تاجیکستان متوقّف می شود و قطار اتوبوسهای رنگ و رو رفته معمولا پر است از دانشجویانی که در میان بدرقه آشنایان به پنبه چینی فرستاده می شوند.
زراعت پنبه در سالهای اخیر در معرض خطر جدی قرار گرفته است استان اصفهان در زمره استانهای تولید کننده و مصرف کننده پنبه در کشور است .
کشت پنبه در اصفهان پیشینه دراز دارد.
سطح زیر کشت پنبه استان در سال 85 حدود 5090 هکتار ، تولید وش 16000 تن و متوسط عملکرد وش 320هکتار است که این مقدار سطح و تولید تا سال 84 با نوساناتی همراه بود.
مناطق کشت پنبه استان به ترتیب سطح زیر کشت عبارت از شهرستانهای اصفهان ، آران و بیدگل ، کاشان ، دهاقان ، اردستان ، نائین ، مبارکه ، برخوار و میمه و .
.
است .
بنا به گفته آقای مهندس بارفروش کارشناس پنبه سازمان جهادکشاورزی استان اصفهان ، این زراعت به علت مواجه شدن با دشواری های گوناگون بویژه در سالهای اخیر در معرض خطر جدی قرار گرفته است و اهم این مشکلات را می توان در بالا رفتن هزینه تولید خلاصه کرد که پی آمد آن عدم صرفه اقتصادی برای کشاورز ، ناتوانی در رقابت با سایر محصولات و همچنین به مخاطره افتادن در برابر رقیبهای سرسختی چون الیاف مصنوعی بود.
بررسی میانگین درصد مخارج متغیر تولید پنبه در استان نشان می دهد که سهم کارگر بیش از سایر مخارج است .(60 درصد) در استان به استثناء آماده کردن زمین ، سایر عملیات کشت این محصول به صورت سنتی و دستی صورت می گیرد.
پی آمد آن عبارت از 1 - بذر مصرفی 250 - 200 کیلوگرم در هکتار 2 - هزینه وجین 30 - 20 کارگر در هکتار 3 - سله شکنی با هزینه بالا 4 - برداشت هر کیلو وش توسط کارگر 1500 - 1200 ریال 5 - مصرف بالای آب آبیاری در هکتار با توجه به موارد فوق تدارک ماشین های ویژه کاشت ، داشت و برداشت پنبه برای اراضی کوچک و بزرگ از یک سو و تولید ارقام پر محصول و مناسب هر منطقه در برنامه های حمایتی از افزایش تولید پنبه در استان قرار گیرد و رشد مکانیزاسیون تولید پنبه نیز از اهداف جدی وزارت جهاد کشاورزی باید باشد و ماشین آلات و ادوات از طریق واردات و نیز با تولید داخلی با کیفیت تأمین شود.(یونان به عنوان یک کشور متوسط از نظر صنعتی و اقتصاد بدون نفت و گاز با اقلیمی نه چندان مناسب با سطح زیر کشت حدود 200.000 هکتار تمام عملیات کاشت ، داشت و 95 درصد عملیات برداشت مکانیزه می باشد).
دومین مشکل حاکم بر تولید پنبه مربوط به وارد کنندگان این محصول و کاهش تعرفه واردات و عدم امکان صادرات می باشد.
عدم حمایت دولت و صاحبان صنایع از این محصول پر اشتغال و با ارزش افزوده بالا یکی دیگر از مشکلات پنبه در استان می باشد.
(کشورهای پنبه خیز جهان از طریق کمک های مستقیم به تولید کنندگان و دادن یارانه به صادر کننده به طور مصنوعی این محصول را دوپینگ می کنند).
مقایسه رشد قیمت تضمینی چند محصول با پنبه طی دوره 25 ساله نشان می دهد میانگین افزایش قیمت این محصولات به 104 برابر رسیده ولی پنبه تا سال 84 تنها حدود 49 برابر افزایش داشته است و بررسی در کشورهای تولید کننده پنبه نشان می دهد قیمت یک کیلوپنبه در این کشورها سه برابر قیمت هر کیلو پنبه می باشد.
حرکت شتابان دانش و تکنولوژی تولید و تبدیل این محصول در جهان کمک می کند تا محصولی بهتر و کم خرج تر تولید و شیوه سنتی و رایج قدیمی کم بهره شوند .لازم است تأکید بیشتری بر ارتقاء دانش فنی و تجربی کارشناسان و تولید کنندگان از طریق برگزاری دوره های آموزشی ، بازدیداز استان های پیشرفته در زمینه تولید پنبه، ایجاد مزارع نمایشی کشت مکانیزه پنبه و ارتباطات بین المللی بعمل آید.
دانش چگونگی روشهای تولید پنبه از اهمیت خاصی برخوردار است و در تعیین عملکرد محصول بسیار مؤثر است.
برداشت پنبه در استان به روش سنتی در شهرستان اصفهان همراه با پوسته می باشد که باعث کاهش کیفیت پنبه محلوج ، خرابی ماشین آلات کارخانجات پنبه پاک کنی و نزول قیمت پنبه در منطقه گردید.
(65 % سطح زیر کشت) تعداد کارخانجات پنبه پاک کنی مجاز در استان 4 واحد و غیر مجاز (کارگاه) 32 واحد می باشد.
ماشین آلات کارخانجات پنبه پاک کنی استان فرسوده و قدیمی می باشد باید نسبت به تکمیل ، تجهیز و نوسازی کارخانجات از طریق تسهیلات کم بهره اقدام شود.
بذر یکی از مهم ترین نهاده های کشاورزی است که بازده استفاده از سایر نهاده ها به طور مستقیم و غیر مستقیم به کیفیت آن وابسته است .
سوابق چند سال گذشته نشان می دهد بذرهای پنبه تحویلی به استان سه مشکل داشته اول تأخیر در تحویل دوم قوه نامیه و سوم مشکل خلوص که امید است در سالهای آینده این مشکلات برطرف شود.
به دلیل اهمیت پنبه در منطقه و با توجه به نیاز استان به بذر و با عنایت به مشکلات فوق الذکر و شرایط مساعد تکثیر و تولید بذر پنبه مورد نیاز در استان صورت گیرد و کرک زدایی با اسید سولفوریک به همراه حرارت مرکز انجام شود.
نظر به افزایش آفات و بیماری ها و علف های هرز گندم به دلیل جا کشت و نقش اساسی پنبه در تناوب در استان مخصوصاً مناطق پنبه خیز در صورت مهیا شدن شرایط از جمله تأمین ماشین آلات ویژه پنبه می توان این محصول را در استان توسعه داد .
برگزاری همایش مدیران (مدیر کل ، معاونت فنی اجرایی و مدیر زراعت) وزارت جهاد کشاورزی در رابطه با پنبه به عنوان یک محصول کلیدی می تواند در توسعه و تعریف این محصول در استانها مؤثر واقع شود.
شوری آب و خاک ، خرد بودن اراضی و مشکل کمبود آب یکی دیگر از مسائل و مشکلات استان در کلیه کشت از جمله پنبه در مناطق پنبه خیز می باشد.
12-01-2007