تعریف زهکشی:
فرایند خارج کردن آب سطحی اضافی و مدیریت سفره آب زیر زمینی کم عمق از طریق نگه داشت و دفع آب و مدیریت کیفیت آب برای رسیدن به منافع دلخواه اقتصادی و اجتماعی است، در حالی که محیط زیست نیز حفظ شود.
زهکشی در گذشته های دور:
زهکشی کشاورزی، بنا به عقیده سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی، نه هزار سال پیش در بین النهرین آغاز شد. در آن هنگام لوله به کار برده نمیشده بلکه به احتمال زیاد از سنگ و سنگ ریزه و شاخه و برگ گیاهان بهره گیری می شد. اولین لوله های زهکشی حدود چهار هزار سال قدمت دارند. در اروپا اولین زهکشی زیرزمینی حدود دو هزار سال پیش نصب شده است.
در کتابی که در حدود سه هزار سال پیش در چین نگاشته شده، نقشه هایی از سیستم زهکشی مشاهده می شود. هرودت در حدود 2400 سال پیش اشاره هایی به کاربرد زهکشی در درده نیل دارد.
زهکشی مدتی در جهان به فراموشی سپرده شد تا اینکه در 1544 در انگلستان دوباره زندگی جدیدی یافت. اولین تنبوشه ساز سفالی در 1840 در انگلستان به کار گرفته شد. در آمریکا زهکشی لوله ای در دو سده پیش آغاز شد.
زهکشی در گذشته های نزدیک:
زهکشی زیر زمینی به شیوه امروزی اولین بار در سال 1810 میلادی در انگلستان به کار گرفته شد و بتدریج به سایر نقاط اروپا رفت. با اختراع تنبوشه ساز سفالی (1840)؛ روند توسعه زهکشی در اروپا تسریع شد. زهکشی در اوایل دهه 1960، با پیدایش لوله پلاستیکی با دیوار صاف و نازک، سپس با ابداع لوله های کنگره دار شتاب قابل ملاحظه ایی یافت. در حوالی سال 1970 استفاده از ماشین های زهکشی آغاز شد و شتاب بیشتری به توسعه زهکشی زیرزمینی داد. کاربرد فرستنده و و گیرنده های لیزری، دقت در کنترل نصب زهکشی ما را افزایش داد.
زهکشی در ایران:
احداث اولین شبکه های نوین آبیاری و زهکشی در دهه 1310 در جنوب کشور صورت گرفت و اولین زهکشی روباز با استفاده از ماشین در حوالی سال 1335 در شاوو خوزستان ساخته شد. در سال ها 1341 و 1342 اولین شبکه زهکشی زیر زمینی با استفاده از لوله های سفالی در دانشکده کشاورزی دانشگاه جندی شاپور (شهید چمران) واقع در رامین اهواز در وسعتی حدود 500هکتار با نیروی کارگری به اجرا در آمد.
در همین سال ها بود که اولین ماشین زهکشی وارد کشور شد. اولین طرح بزرگ زهکشی به وسعت 11000 هکتار در هفت تپه به اجرا درآمد. سپس زهکشی اراضی کشت و صنعت کارون و همزمان با آن زهکشی اراضی آبخور سد و شمگیر در گرگان آغاز شد. دشت های مغان، دالکی در بوشهر، زابل، میان آب، بهبهان، طرح های هفت گانه توسعه نیشکر در خوزستان از جمله طرح های بزرگ دیگری هستند که اجرای آنها به اتمام رسیده است.