حسابداری شهرداریها در مقام مقایسه با حسابداری بازرگانی جزئی از حسابداری دولتی میباشد وکلیه خصوصیات قائل شده در کتب و منابع مختلف حسابداری دولتی در مورد حسابداری شهرداریها نیز صادق است ولی حسابداری شهرداریها در مقایسه با حسابداری دولتی دارای ویژگی خاص میباشد .
دستگاه های اجرائی دولتی که اعتبار بودجه برنامه ای آنان از محل اعتبار کل کشور تأمین و پرداخت میگردد ایجاد کننده تعهدات و پرداخت کننده هزینه های انجام شده خواهند بود و هزینه های انجام شده را در دفاتر خود ثبت مینماید و درآمد دولت در دستگاه دیگری متمرکز میگردد.
در صورتیکه در شهرداریها حسابداری درآمد و هزینه در یک واحد مالی مجتمع و در دفاتر منعکس خواهد شد و میتوان حساب های درآمد شهرداری را توأم یا غیرمتمرکز و به طور جداگانه عمل نمود.
1- روش حسابداری از نقطه نظر مبانی ثبت فعالیت های مالی روش حسابداری در شهرداریها روش نقدی خواهد بود« بدین معنی که درآمد از جمع اقلام وصول شده تا پایان سال مالی و نیز هزینه از جمع اقلام پرداخت شده تا پایان دوره عمل بودجه که 15 اردیبهشت سال بعد میباشد تشکیل میشود» در مورد درآمد هائیکه عملاًبرگ تشخیص و یا پیش آگهی صادر میشود و یا دین مودی نسبت به آنها تحقق پیدا میکند حسابهای انتظامی تشکیل و در آنها ثبت میگرددتا اقلامی از درآمد های مذکور که در طول سال مالی به حیطه وصول درنیامده است عند اللزوم در پیش بینی درآمدهای بودجه سال بعد منظور شود.
در مورد هزینه های آن قسمت که در طول سال مالی تحقق یافته ولی پرداخت آن تا پایان دوره عمل بودجه صورت نگرفته است در حساب دیوان شهرداری منظور میگردد تا از محل اعتباراتی که در بودجه بعنوان پرداخت دیوان پایدارو به تصویب میرسد و پرداخت شود.
جمع اقلام درآمدهای وصول نشده تا پایان سال مالی نسبت به هر یک از منابع درآمد و هزینه های تحقق یافته پرداخت نشده تا پایان دوره عمل بودجه باید در گزارش وضع مالی سالانه که همراه با تفریغ بودجه جهت رسدگی و تصویب انجمن تسلیم میگردد درج و صورت های ریز اقلام مذکور زمینه گزارش فوق الذکر شود.
روش نگهداری حساب روش نگهداری حساب های شهرداری طبق ماده 43 آئین نامه شهرداری باید مترادف یا دوبل باشد.
برای اینکه روش حسابداری شهرداریهای کشور متحد الشکل باشد تا تنظیم آمارهای سالانه از درآمد و هزینه ها و دارایی و بدهی شهرداریها و تجزیه تحلیل آنها را توسط وزارت کشور امکان پذیر سازد.
کلیه شهرداریها باید سرفصل حساب های درآمد و هزینه و سایر حسابهای مربوط را بر اساس مقررات این دستورالعمل و سایر دستورالعمل های مالی شهرداریها که توسط وزارت کشور ابلاغ شده یا میشود تنظیم و از فرم های مقرر در این دستورالعمل استفاده نمایند.
حساب اختصاصی برای فعالیت هائیکه جنبه اختصاصی دارد« یعنی تمام یاقسمتی از هزینه های آن از محل درآمدهای حاصل از همان فعالیت یا برنامه و وظیفه تامین و پرداخت میشود یا درآمد خاص برای آن اختصاص داده میشود باید در هر مورد حساب های جداگانه تنظیم گردد».
ملاک تشخیص فعالیت های اختصاصی در هر شهرداری بودجه شهرداری خواهد بود که برای هر یک از فعالیت های اختصاصی طبق دستورالعمل مربوط یک بودجه اختصاصی تنظیم و به تصویب میرسد.
در مواردیکه شهرداری دارای فعالیت اختصاصی و حساب اختصاصی برای هر فعالیت باشد در استقراض از یک حساب برای استفاده در حساب دیگر باید مقررات ماده 39 آئین شهرداریها رعایت شود.
بودجه « بودجه کل کشور برنامه مالی دولت است که برای یکسال مالی تهیه و حاوی پیش بینی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینه ها برای انجام عملیاتی که منجر به وصول هدف مالی دولت میشود» بودجه از زمان شروع تا خاتمه دارای چهار مرحله به شرح زیر است : مرحله تهیه و تنظیم بودجه مرحله تصویب بودجه مرحله تفریغ بودجه مرحله اجرای بودجه تهیه و تنظیم بودجه شهردای مکلف است منتهی تا روز آخردیماه بودجه سالیانه خود را به انجمن پیشنهاد نماید.
همچنین شهردار مؤظف است به محض پیشنهاد بودجه به انجمن شهر با استفاده از اختیاری که بر طبق ماده 38 قانون شهرداری به اوتفویض شده موضوع را تا حصول نتیجه پیگیری نموده و حداقل هفته ای سه روز تقاضای تشکیل جلسه انجمن را بنماید و شخصاً نیز در جلسات حضور یافته و توضیحات لازم را در باره اقلام مندرج در بودجه بدهد.
تصویب بودجه بودجه پیشنهادی شهرداری زمانی قابل اجرا میباشد که از تصویب انجمن شهر بگذرد و در این رابطه انجمن نیز باید قبل از اسفند ماه آنرا رسیدگی و تصویب نماید، بنابراین موعد تصویب نهائی بودجه سالیانه به وسیله انجمن شهر و ابلاغ آن به شهرداری طبق ماده 67 قانون حداکثر تا اول اسفند ماه سال قبل میباشد و در صورتیکه انجمن در رأس موعد مذکور به وظیفه قانونی خود در این مورد عمل نکند شهردار موظف است مراتب را به استاندار یا فرماندار کل و در شهرداری تهران به وزارت کشور اطلاع دهد تا بر طبق ماده 41 اصلاحی قانون شهرداری اقدام لازم معمول گردد.
بودجه پیشنهادی پس از تصویب جهت اجرا به شهرداری ابلاغ خواهد شد ، شهردار مکلف است نسخه ای از بودجه را حداکثر تا 15 روز بعد از تصویب بوسیله فرمانداری به وزارت کشور ارسال دارد.
اجرای بودجه همانطورکه اشاره شد بودجه پس از تهیه و تنظیم و تصویب جهت اجرا به شهرداری، ابلاغ میگردد، در این مرحله است که بودجه بعنوان یک برنامه از قوه به فعل درآمده و طی آن عایدات برابر قانون وصول و مخارج در پس اجرای فعالیت و برنامه ها با رعایت کامل مقررات تعهد و پرداخت میگردد.
پیش بینی درآمد یا سایر منابع تأمین اعتبار در بودجه مجوزی برای وصول از اشخاص تلقی نمیگردد، و در هر مورد احتیاج به مجوز قانونی دارد، همچنین وجود اعتبار در بودجه مصوبه بخودی خود برای اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی ایجاد حق نمیکند و استفاده از اعتبارات باید با رعایت مقررات مربوط به خود به عمل آید.
اجرای بودجه از لحاظ انجام هزینه خود به دو مرحله تقسیم میگردد: الف ) مرحله اداری و حقوقی شامل: تشخیص تأمین اعتبار تعهد تسجیل حواله درخواست وجه پرداخت که به موجب قانون لازم الاجرا میباشد.
ب ) مرحله مالی و حسابداری شامل : ثبت عملیات و فعالیتهای مالی شهرداری در دفتر روزنامه و نقل آن به دفاتر کل و معین ، تهیه تراز عملیات ماهیانه (تراز آزمایشی) انجام اصلاحات در پایان دوره و انعکاس آنادائمی و موقت در پایان دوره مالی و نقل حسابهای دائمی از طریق تراز اختتامیه و تراز افتتاحیه به سال مالی بعد و بالاخره تهیه و تنظیم گزارشهای مالی و صورتحسابهای نهائی در پایان سال مالی همراه با ضمائم مربوطه به آن ، اجرای این مرحله با برقراری یک سیتم صحیح حسابداری که در فاصله زمانی مناسب نظارت مستمر بر امور مالی را ایجاد نماید امکان پذیر است .
تفریغ بودجه در پایان سال مالی و در پایان دوره عمل بودجه ، امورمالی نسبت به بستن حسابهای موقت و دائمی شهرداری و نقل مانده از طریق تراز افتتاحیه اقدام و صورتحسابهای مالی را ، تهیه و مراتب را جهت تصویب تفریغ بودجه تا آخر اردیبهشت ماه سال به انجمن شهر گزارش خواهد نمود ، انجمن شهر نیز باید تا آخر خرداد ماه آنرا رسیدگی نماید همچنین شهرداری مکلف است نسخه ای از تفریغ بودجه را حداکثر تا 15 روز بعد از تصویب به وسیله فرمانداری به وزارت کشور ارسال دارد به موجب ماده 44 و آئین نامه شهرداریها مصوب تیرماه 1346 رسیدگی و ممیزی حساب شهرداریها در سه مرحله به شرح زیر انجام خواهد گردید: الف) حسابرسی به وسیله شهرداری قبل و بعد از خرج بوسیله کارکنان ثابت شهرداری که اطلاعات کافی درامور مالی و حسابداری داشته باشند .
ب) حسابرسی به وسیله حسابداران قسم خورده یا متخصص که از طرف انجمن شهر انتخاب خواهند شد، در موقع تفریغ بودجه شهرداری مکلف است نتیجه گزارش حسابرسان مذکور را هماره تفریغ بودجه در اجرای مفاد ماده 67 و تبصره آن به انجمن شهر و وزارت کشور ارسال دارد.
ج) رسیدگی نهائی به وسیله انجمن شهر از طریق بررسی گزارشهای مالی و گزارش حسابرسان مذکور در بند ‹ ب › ماده فوق .
بدین ترتیب انجام مرحله اول یعنی تهیه و تنظیم بودجه از اختیارات شهرداری و مرحله دوم تصویب بودجه از اختیارات انجمن شهر مرحله سوم یعنی اجرای بودجه بوسیله شهرداری و مرحله چهارم که نظارت بر بودجه است ، در آغاز توسط شهرداری و سپس مستقیم و غیر مستقیم بوسیله انجمن انجام میگیرد.
طبقه بندی بودجه بودجه در شکل نوین خود به شرح زیر طبقه بندی گردیده است : طبقه بندی عملیات طبقه بندی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار طبقه بندی هزینه ها طبقه بندی واحد سازمانی طبقه بندی اقتصادین در سرفصل های مربوط در دفتر کل از طریق دفتر روزنامه، بستن حسابهای فصل دوم تعاریف سال مالی شهرداری : عبارت از یک سال کامل شمسی که از اول فروردین ماه شروع و به روز آخر اسفند ماه ختم میگردد.
1- دوره عمل بودجه : طبق ماده 24 آئین نامه های شهرداری ها دوره عمل بودجه هر سال تا 15 اردیبهشت ماه سال بعد میباشد و تعهدات تحقق یافته در طول سال مالی تا آخر دوره عمل بودجه از محل اعتبار بورجه مربوط قابل پرداخت است .
2-اعتبار: عبارت است از مبلغی که برای مصرف یا مصارف معین در بودجه شهرداری منظور و به تصویب رسیده است .
3-تعهد : عبارت است الزاماتی که بر ذمه شهرداری بطرق زیر ناشی میشود : الف) تحویل کالا یا انجام دادن خدمت ب) اجرای قراردهایی که با رعایت قوانین و مقرارت منعقد میشود ج) احکام صادر شده از مراجع قانونی و ذیصلاحیت 4- تسجیل: عبارت است ازتعیین میزان بدهی قابل پرداخت به موجب اسناد مثبته 5- حواله : سندی است که ازطرف ذیحساب شهرداری در وجه ذینفع صادر میشود 6-کد: عبارت است از شماره قراردادی که برای سهولت و نظم در ثبت فعالیت های مالی و طبقه بندی وظایف و برنامه ها و فعالیت ها یا درآمدها و هزینه ها و اموال و غیره طبق فهرست های ضمیمه دستور العمل های مالی در نظر گرفته شده است .
حسابهای عمومی ( با مانده بدهکار) بانک پس از تهیه صورت مغایرات بانکی در پایان هر ماه این حساب به مبلغ جمع دریافتی ها بدهکار و به میزان چکهای صادره و هزینه های بانکی بستانکار میشود و در صورتیکه حسابهای متعدد از طرف شهرداری در بانک افتتاح شده باشد برای هر یک از آنها یک حساب جداگانه در دفتر کل به منظور و بترتیب فوق عمل خواهد شد .
تنخواه گردان مطالبات تحقق یافته شهرداری از اشخاص و مؤسسات اعم از موسسات دولتی و غیردولتی در بدهکار این حساب منظور میشود( طرف این حساب از لحاظ عوارض در حسابهای با مانده بستانکار ذخیره مطالبات قابل وصول است ) مطالبات از حساب مخصوص در صورتیکه برای فعالیتهای اختصاصی یک گروه جداگانه ایجاد گردد بدهی آن گروه حسابها بگروه حساب های عمومی ، در این حساب ثبت میگردد.
درآمدهای پیش بینی شده این حساب در ابتدای سال نسبت به جمع کلّ درآمدهای مصوب در بودجه بدهکار و حساب مازادبودجه به همان میزان بستانکار میشود.
در پایان هر ماه معادل جمع درآمدهای وصولی که در دفتر معین درآمد ثبت گردیده این حساب بستانکار و طرف آن ( حساب مازاد بودجه) بدهکار میشود.
پیش پرداختها برای ثبت پیش پرداخت به فروشندگان یا پیمانکاران بر اساس قراردادهای منعقده یا سفارشهای که داده میشود بمبلغ پرداختی حساب پیش پرداخت بدهکار و به بستانکار حساب بانک منظور میگردد.
اسناد دریافتی حسابهای عمومی ( با مانده بستانکار) مازادبودجه طرف این حساب درآمد های پیش بینی شده است .
ذخیره مطالبات قابل وصول طرف این حساب در گروه حسابهای با مانده بدهکار حساب بدهکارن میباشد .
درآمدها با وصول درآمدها که قاعدتاً از طرف بانک صورت میگیرد این حساب بستانکار میشود.
پیش دریافتها تین حساب در مقابل دریافتها زودتر از موعد بستانکار میشود.
بستانکارن اسناد پرداختی ذخیره مطالبات مشکوک الوصول آن قسمت از درآمدهای قابل وصول را که مشکوک قلمداد میگردد میتوان از حساب ذخیره مطالبات قابل وصول خارج ساخته و دراین حساب منظور نمود.
( در صورتیکه به طرق بازرگانی اداره گردد) حسابهای انتظامی دارایی های ثابت زمین ماشین آلات و وسایل نقلیه اثاثه کار در جریان ساخت سرمایه گذاری برای دارایی ثابت بانک اصطلاح بانک یا موجودی بانکی معمولاً به آن قسمتی از نقدینگی مؤسسه اطلاق میگردد که در حسابهای مربوطه در بانک تحت عناوین مختلفی از قبیل حساب جاری ، حساب پس انداز و حساب سپرده نگهداری میشود.
در مؤسسات دولتی و شهرداریها دریافت و پرداخت ها به استثناء پرداختهای جزئی که از محل تنخواه گردان قابل پرداخت است کلاً میبایست از طریق بانک مرکزی یا بانک ملی به نمایندگی از طرف بانک مرکزی انجام پذیرد.
وجه نقد و موجودی نزد بانک *** دریافتنی *** بابت دریافتی از بدهکاران هزینه ماده .
.
*** وجه نقد موجودی نزد بانک *** بابت هزینه ها صندوق اصطلاح صندوق معمولاً به وجوهی اطلاق میگردد که در داخل مؤسسه نگهداری میشود.
نگهداری هر گونه نقدینگی اعم از اسکناس و مسکوک، چک ، حواله بانکی و اوراق بهادار همواره با خطراتی از قبیل : سرقت ، حریق و اختلاس میباشد که میبایست به هر نحو ممکن از وقوع احتمالی آن جلوگیری شود .
دقت در انتصاب فرد یا افرادی واجد شرایط بعنوان صندوقدار یا متصدی امور صندوق، ایجاد یک سیستم کنترل داخلی، برقراری مقررات مالی خود میتواند تا حدودی سازمان را به این مقصود نزدیک سازد.
مؤسسات دولتی و شهرداری ها به موجب قانون موظف اند کلیه دریافتها و پرداختهای خود را از طریق بانک انجام دهند مگر موارد بسیار جزئی ، لذا در مورد دریافتهائی جزئی که ارزش آنرا ندارد مؤدی، برای پرداخت آن به بانک هدایت شود در اینگونه موارد درآمدهائی جزئی میبایست مستقیماً توسط تحصیلدار یا صندوقدار وصول و روزانه بحساب جاری بانک واریز گردد، در هر حال از جمعداران که مسئولیت تحویل و تحول و نگهداری وجوه و نقدینه ها و سپرده ها و اوراق بهادار شهرداری بعهده آنان واگذار شده است میبایست طبق مقررات مورد عمل در مؤسسات دولتی تضمین کافی دریافت گردد.
مؤسسات دولـتی و شهرداریهـا به موجب قانون موظف اند کلیه دریافتها و پرداخـتهای خود را از طریق بانک انجام دهند مگر موارد بسیار جزئی ، لذا در مورد دریافتهائی جزئی که ارزش آنرا ندارد مـؤدی، برای پرداخت آن به بانک هـدایت شود در اینـگونه مـوارد درآمدهائی جـزئی میبــایست مستقیماً توسط تحصیلدار یا صندوقدار وصول و روزانه بحساب جاری بانک واریـز گردد، در هــر حال از جمعداران که مسئولیت تحویل و تحول و نگهـداری وجوه و نقدینه ها و سپـرده ها و اوراق بهـادار شهرداری بعهـده آنان واگذار شده است میبـایست طبق مقررات مورد عمل در مؤسسات دولتی تضمین کافی دریافـت گــردد.
ماده 75 قانون شهـرداری مصوب 1334 در این مورد چنین مقرر میدارد« عوارض درآمـد شهرداری بوسیله مأمورین مخصوص که از طرف شهرداری بنام مأمور وصول تعین میشود دریافـت خواهـد شد و مأمـورین وصـول باید بر طبـق مقــررات امـور مالـی تضمیـن کافـی بسپـارنـد.
برای ثبـت عملیـات مربوط به وجوه نقـدی از «حساب صندوق» استفـاده میشود و کلیه دریافتها بر اساس مدارک مربوطـه بحـساب صندوق صندوق بستانکار خواهـد شـد.
مـا به التفاوت جمع گردش بدهکار و بستانکار حساب صندوق مانده و یا موجودی صنـدوق را نشان میـدهد که برابر موجودی شمارش شده صندوق خواهـد بـود.
پیش پرداخت و علی الحسـاب : بموجـب ماده 34 آئیـن نامـه مالی شهرداریهـا مصـوب تیرماه 46 ،« کلـیه پرداختهای شهـرداری، باید با توجـه به ماده 79 قانون شهرداری با اسنـاد مثبته انجـام گـردد و در مورد هزینه هائیکه تنظیم اسناد مثبته آن قبل از پرداخت میسر نباشد ممکن است بطور علی الحسـاب پرداخـت و اسنـاد هزینه آن د راسـرع وقـت تکمیل و بحسـاب قطعـی منـظور گردد، نوع هزینه هائیکه بطور علی الحساب قابل پرداخت است و طرز استفاده از تنخواه گردان بموجـب دستوالعملی که وزارت کشور ابلاغ خواهد نمود تعیین خواهد شد هر چند در آئین نامه مالی شهرداریها اصطلاح پیش پرداخت و علی الحساب به یک معنا توصیف شده است با این همه دستـور الـعمل صادره از طرف وزارت کشور علی الحساب را به شـرح زیر تعریف مینماید: « علی الحساب عبـارت اسـت از پـرداختـی کـه بمنظـور ادای قسمتـی از تعهـدصورت میگــردد.» و بلا فاصله اضافه مینماید: در مورد پرداخت پیش پرداختها و مبالغ علی الحساب رعایت نکات زیر لازم اســت : تأیید قبلی شهرداری یا کسی که از طرف شهردار به او تفویض اختیارشده است .
مقررات شهرداری یا قرارداد اجازه چنین پرداختی را داده باشد.
تضمین کافی برای استرداد یا احتساب آن اخذ شده باشد.
بدین ترتیب میتوان گفت(( پیش پرداخت عبارت از پرداختی است که از محل اعتبـارات مصـوب طبـق مقررات مربوطه و احکـام و قراردها پیش از انجام تعهد صورت میگـیرد و علی الحساب عبارت است از پرداختی که به منظور ادای قسمتی از تعهد صورت میگیرد)) در هر حال پیش پرداخت و علی الحساب در حدود اعتبارات مصوب از محل تنخواه گردان حسابداری پرداخت خواهد شد و ثبت عملیات آن به ترتیب زیر است : حساب پیش پرداخت آقای .
** بحساب بانک ـ جاری هزینه ** بابت پیش پرداخت ماموریت حساب علی الحساب ـ شرکت پیمانکار ** بحساب بانک ـ جاری هزینه ** بابت پرداخت علی الحساب صورت وضعیت شماره 1 در صـورتیکه اسنـاد پیـش پرداخـت یا علـی الحسـاب در همـان سال مالی تکمیل و بحساب قطعی منظور گردد حساب پیش پرداخت یا علی الحساب به همان مبلغ بستانکار و تسویه خواهد شد و معـادل مبلـغ پرداختی و منظور شده بحساب قطعـی ، درخواست وجه میگــردد.
تعریف تنخواه گــردان تنخواه گردان عبارتست از وجوهی که از محل اعتبارات مصوب برای پرداخت هزینه های جـاری از طـرف ذیحسـاب در اختیـار مأمورین یا واحدهای ذیربـط قـرار میگـیرد تا به تدریـج که هزینـه های مربوطه انجـام میشـود اسناد هزینه تحویل، مجدداً معادل همان اسنـاد دریافـت دارنــد .
انواع تنخواه گــردان با توجه به مـوارد اشـاره شـده در تعـریف فوق که عینـاً از دستـورالعمل صادره از طرف وزارت کشـور اسـتخراج گردیده اسـت لـزوم دو نوع تنخواه گردان در شهــرداریها به شرح زیر ضروری به نظر میـرسـد : تنخواه گردان حسابداری تنخواه گردان پرداخت تنخواه گـردان حسابداری تنخـواه گـردان حسابداری مبلغـی است که بنا به درخواست رئیس حسابداری و یا مدیر امور مالی و بموجـب موافقـت شهـردار( ذیحسـاب ) برقـرار و از محـل کلیه اعتـبارات بودجه مصـوبه بمنظـور پرداخت هزینه های جاری و تعهدات سالهای قبل در اختیار واحد حسابداری قرار داده میشود.
میزان و مبلغ تنخواه گردان حسابداری معمولاً معـادل میزان و مبلغ پرداختی سـه ماه با توجه به پرداختـی سال قبل که از سه دوازدهـم اعتبارت مصوب تجاوز نکند خواهد بود، یا به عبارت دیگر میزان تنخواه گردان حسابداری میبایست حداقل پرداخت های سه ماه شهرداری را کفایت نماید.
واگذاری تنخواه گردان حسابداری ثبت عملیات مربوط به واگـذاری تنخـواه گردان حسـابداری در دفاتر مالـی شهـرداری به ترتیبـی خواهـد بود که ابتـدا حسـاب بانکـی درآمد بابت پرداخـت تنخواه گــردان حسابداری بستانکار و حساب اعتبارات تخصیصی به همان مبلغ بدهکار میگردد سپس بر اسـاس اعلامیـه بانکـی مبـنی بر انتقــال مبلغ فوق بحساب جاری هزینه حساب بانکی هزینه بدهکار و حساب تـنخواه گردان حسـابداری بستانکار خـواهد شـد، ثبت عملیات فوق الذکر به ترتیب زیر است : حساب اعتبار تخصیصی *** بحساب بانکها ـ جاری درآمد *** پرداختی بابت واگذاری تنخواه حسابداری حساب بانکها ـ جاری هزینه *** بحساب تنخواه گردان حسابداری *** دریافتی بابت واگذاری تنخواه حسابداری پرداخت هزینه هااز محل تنخواه گردان حسابداری بعد از انتقال مبلـغ تنـخواه گردان حسـابداری از حسـاب بانکی درآمد بحسـاب جاری هزینه و ثبت عملیات مربوطه دردفاتر مالی، واحد حسابداری با رعایت کامل مقررات و بر اساس نسخ اول حواله های واصله مبادرت به پرداخت هزینه ها و تعهـدات خواهد نمـود ثبت عملیات مربوط به پرداخـت هزینه هـای جـاری از محل تنخواه گردان حسابداری به ترتیـب زیر اسـت : حساب هزینه برنامه ...
ماده .
*** بحساب بانکی ـ جاری هزینه *** بابت پرداخت هزینه های انجام شده پرداخت حقوق و دستمزد کارمندان شهرداری متصـدی پرداخت حقوق و دستمزد لیـست حقوقی کارکنـان شهرداری را برای هر برنامه بطـور جداگانه و براساس آخرین حکم کارگزینـی بموقـع تهیـه و پس از کسـور قانونـی مبلغ خالص آنرا با صدور چک از محل موجودی حســاب جاری هزینه برداشت و بحساب جاری مخصــوص که برای پرداخت حقوق کارمندان و کارگــران در بانک افتتاـح شـده اسـت (حساب موقت بانـکی) واریز مینماید تا طبق لیست پیوست چک ارسالی بحسـاب ذینفع منظـور گــردد.
لیست حقوق کارکنان به دو قسمت تقسیم میشود در قسمت اول عــلاوه بر حقوق ثابت، مزایـای کارکنـان شامل مزایای شغـل ، فوق العاده بدی آب و هوا، فوق العاده تسهیـلات زندگی و سایر مزایا نیز درج و یکجا در ستـون حقـوق و مـزایا منعکـس خواهد شد.
ودر قسمت دوم کسور قانونی شامل کسـور بازنشستگـی ، مالیـات، بیمـه ، بدهـی به سـایر مؤسسات درج و جمع آنها در ستـون مربوطــه منعکس خواهد شد تا بدین ترتیب مبلغ پرداخت به تفکیک برای انتقال بحساب جاری یا پس انداز کارکنان مشخص گردد.
لیسـت پیوسـتی که به ضمیـمه چک حقوق و دستمزد جهت واریز بحسـاب کارمندان و کارگـران به بانک ارائه میگردد بشکل فوق کامل نبوده بلـکه فقط به ذکر اسامی کارکنان و شمـاره حسـابجـاری قابل پرداخـت به آن محـدود میگــردد، علاوه بر لیست حقوق صورتحسابی نیز میبایست برای کارکنان تهیه و به آنان تحویل شود تا از کم و کیف حقوق دریافتی آگاهی حاصل نماید، یک نمونه از لیست کارکنان در صفحه ملاحظه میگردد.
بموجب قانون محاسبات عمومی گواهی بانک دائر به انتقال وجه بحساب ذینفـع پرداخت محسوب میشود .
لذا مادام که گواهی بانک مبنـی بر انتقال وجه پرداختی بحسـاب کارکنان به شهـرداری واصل نشده باشد، اینگونه پرداختها در حکم پیش پرداخت بوده و نمیــتوان آنرا بحساب هزینه قطعی منظور نمودثبت عملیات مربوط به پرداخت هزینه حقوق و دستمز کارگران و کارمندان شهرداری به شرح زیر است : حساب موقت بانکی(پیش پرداختها) *** بحساب بانکها ـ جاری هزینه *** بابت تودیع خالص حقوق کارکنان بحساب موقت بانکی پس از گواهی بانک مبنی بر انتقال وجه حساب جاری یا پس انداز کارکنان خواهیم داشت: حساب هزینه برنامه .
ماده یک *** حساب هزینه برنامه .
.ماده دو *** بحساب بستانکاران ـ مالیات پرداختنی *** بحساب بستانکاران ـ کسور بازنشستگی *** بحساب موقت بانکی شرح : بابت منظور نمودن حقوق کارکنان باستناد گواهی بانک مبنی بر انتقال بحساب ذینفع در صورتیکـه بوسیـله شهــرداری حسـاب جاری مخصوص(حساب موقت بانکی) بـرای پرداخت حقوق کارکنـان و کارگــران در بانک افتتاح نشود، در موقع ارسال چک حقوق به بانک حسـاب«پیش پرداخت حقوق» به جای حساب «موقت بانکی» بدهکار میگردد و مادامیکه گواهی بانک مبنی بر انتقال وجه بحساب جاری کارکنان واصل گـردد، در مقابل بدهکارکردن حساب هزینه قطعی«پیش پرداخت حقوق» بستانکار خواهد شد.
حساب موقت بانکی(پیش پرداخت حقوق) *** بحساب بانک ـ جاری هزینه *** بابت واریز خالص حقوق به حساب جاری کارکنان حساب هزینه برنامه .
ماده یک حقوق *** حساب هزینه برنامه .
ماده دو مزایـا *** به حساب بستانکاران ـ مالیات پرداختنی *** به حساب بستانکاران ـ بازنشستگی *** به حساب موقت بانکی(پیش پرداخت حقوق) *** پرداخت سایر هزینه ها اسناد هزینه هالی انجام شده بر اساس مدارک مثبته تنظیم و پس از رسیدگی باصدور چک در وجه دائن یا دائین پرداخت و بحساب هزینه قطعی منظور میگــردد.
کاهش یا افزایش تنخواه گردان واریز تنخواه گردان تنخواه گردان پرداخت تامین اعتبار حساب هزینه برنامه ** ماده .
** ماده .
** بانک ـ جاری هزینه ها ** کاهش یا افزایش تنخواه گردان حسابداری به ترتیبی که ملاحظه میگردد روش تنخواه گردان در حسـابداری شهـرداری روش ثابت است بدین معنی که مانده حساب تنخواه گردان از اول دوره مالی تا پایان سال مالی ثابت خواهد ماند مگر در اثر افزایش تنخواه گردان و یا کاهش آن، کاهش تنخـواه در دو حالت امکان پذیر است یکی در اثر بازپرداخـت قسمتی از تنخـواه واگذار شـده بحساب جاری درآمـد که آنرا کاهش نقـدی یا مستقیـم میگوینـد، و دیگـری منظور نمودن حواله های پرداختی بحسـاب تنخـواه گـردان حسـابداری که به کاهش غیر نقدی و یا غیر مستقیم موسوم میباشد ثبت عملیات مربوط به افزایـش یا کاهش تنخواه گردان بشرح زیر است : حساب تنخواه گردان حسابداری *** حساب بانکها – جاری هزینه *** پرداختی بابت کاهش تنخواه حساب تنخواه گردان حسابداری *** حساب اعتبار نامه.
*** منظور نموده 24 فقره حواله پرداختی بابت کاهش تنخواه واریز تنخواه گردان حسابداری بمنظور واریز تنخواه گردان حسابداری ابتدا کلیه هـزینه های تعهد شده و پرداخت نشده و بحساب هزینه قطعی منظور میگردد و آنگاه حواله هـای پرداخت شده بحساب تنخـواه گردان حسابداری بدهکار و در مقابل حساب اعتبـار برنـامه های مربوطه بستانکار خواهد شد، سپس معادل مانده بستانکار حساب تنخـواه گـردان حسابداری که برابر مـوجـودی حساب جاری هزینه میباشد برداشت و بحساب جاری درآمد منتقل و بدین تریتب تنخواه واگذار شود تسویه میگردد، ثبت عملیات مربوط به واریز تنخواه گردان حسابداری بشرح زیر است : حساب هزینه برنامه .
*** بحساب بانکها – جاری هزینه *** بابت پرداخت تعهدات انجام شده حساب تنخواه گردان حسابداری *** بحساب اعتبار برنامه .
*** بابت منظور نمودن حواله های پرداخت شده و در خواست نشده حساب بانکها جاری درآمد *** بحساب اعتبار تخصیصی *** بابت واریز تنخواه گردان حسابداری حساب تنخواه گردان حسابداری *** بحساب بانکها ـ جاری هزینه *** بابت واریز تنخواه گردان حسابداری تنخواه گردان پرداخت تنخواه گردان پرداخت عبارت است از وجهی که از محل تنخواه گردان حسابداری از طرف ذیحساب با تایید وزیر یا رئیس موسسـه و یا مقامات مجاز آنها برای انجام برخی از هزینه های در اختیار واحدها و یا مامورینـی که به موجب این قانـون و آئین نامههای اجرائی ان مجاز به دریافت تنخواه گردان هستنـد قرار میگیرد تا بتـدریج که هزینـه های مربوطـه انجام میشود اسناد هزینه تحو یل و مجـدداً وجه پرداخـت دارند، از تعریف فوق چنیـن مستفاد میگردد که اولاً تنخواه گردان ازمحل تنخواه گردان حسابداری تامین خواهد شد در ثانی تنخواه گردان پرداخت برای انجـام پاره ای هزینـه های جزئی میباشد در اختیار جمعدار که ممکن است مأمور خرید یا واحد تدارکات و یا کارپرداز نامیده شود قرار ، مبلغ تنخواه گردان پرداخت با تنظیـم سنـد و صدور چک از محــل حساب جاری هزینه بابت خریدهای جزئی و متوسط در حدود پرداخت های یکماه در اختیار واحد تدارکات یا مامور خرید قرار داده میشـود و معمولاً در قبال این پرداخت از متصدی تنخـواه گردان تضمین کافی گرفته میشـود.
ثبت عملیات مربوط به واگذاری تنخواه گردان پرداخت حساب تنخواه گردان پرداخت ـ آقای .
** حساب تنخواه گردان پرداخت ـ کارپردازی ** حساب تنخواه گردان پرداخت ـ تدارکات ** حساب تنخواه گردان پرداخت اداره ** حساب بانک ها ـ جاری هزینه ** تأمین اعتبار تأمین اعتبار تخصیـص تمام یا قسمتـی از اعتبـار موجود میباشد که برای هزینه معینـی ذخیره میگردد و تا زمانیکه هزینه مورد نظر قطعـی نشده باشد و یا موضوع هزینه منتفی نگردد، اعتبار تأمینشده همچنان پایدار و به قوت خود باقی خواهد ماند و نباید به مصرف هزینـه دیگـری برسـد.
تأمین اعتبار یا به اصطلاح حسابداران دولتی«تعهدات» میباید بر اساس اصول حسابداری بودجه در دفاتر مالی ثبت گردد تا ضمن مشخص شدن میـزان بدهی احتمالی ذخـیره ای برای اعتبار تعهد شده و پرداخت نشده شهرداری منظور گــردد.
طریقه ثبت عملیات در رابطه با تأمیـن اعتبار در دفاتر مالـی به ترتیبی خواهـد بود کـه معادل قیمت برآوردی «حساب تعهـدات» بدهکار و معادل همین مبلغ«حسـاب ذخیــره تعهدات» بستانکار میگردد و در صـورت انجام و یا منتفی شدن هزینه های تعهـد شـده عملیات فوق معکوس میگــردد.
بدهکار بستانکار حساب تعهـدات *** بحساب ذخیره تعهدات ارزی *** بابت تأمین ملزومات اداری هرگاه قیمت واقعی ملزومـات درخواستی در بازار 000/10 ریال بیشتر از مبلغ برآورد شده باشد مامور خرید میباید قبل از انجام معامله به حسابداری مراجعه و نسبت به بقیه اعتبار مورد نیاز اقدام نماید در آنصورت تعدیلات مربوطه به شرح زیر است : بدهکار بستانکار حساب تعهدات *** بحساب ذخیره تعهدات *** بابت افزایش اعتبار بدهکار بستانکار حساب هزینه برنامه ...
ماده 7 ..
*** بحساب بانکها- جاری....
*** بابت خرید ملزومات اداری حساب ذخیره تعهدات *** بحساب تعهدات *** بابت برگشت اعتبار تأمین شده فصـل سـوم طبقه بندی عملیات عناوین طبقـه بنـدی عملیـات یا طبقـه بندی وظایف ـ برنامه هـا و فعالیتـهای هـر شهـرداری بشرح زیر میباشــد : 100- امور عمومی شهرداری ( شامل 7 برنامه و 28 فعالیت ) 200- طراحی شهـر و خـدمات مهندسی و نظارت ساختمـانی و شهرسـازی(شامل 6 برنامه و 12 فعالیت ) 300- خیابان سازی و اسفالت (شامل 5 برنامه و 10 فعالیت ) 400- خدمات بهداشتی شهری ( شامل 4 برنامه و 10 فعالیت ) 500- پارک سازی و درختکاری و زیبائی شهر(شامل 3 برنامه و 10 فعالیت ) 600- حفاظت شهـر (شامل 6 برنامه و 5 فعالیت ) 700- آب ـ فاضلاب ـ برق و گاز (شامل 5 برنامه و 12 فعالیت ) 800-خدمات اجتماعی (شامل 6 برنامه و 19 فعالیت ) 900- خدمات تعاونی و خیریه (شامل 4 برنامه و 10 فعالیت ) توضیحاًاضافه میشود: کلیه اقدامـات و عملیات هر شهـرداری به شرح جدول فوق به 9 وظیفـه تقسیم گـردیـده است.
در شماره های قراردادی سه رقمی این جدول رقم سمت چپ نشان دهنده شماره وظیفه ، رقم دوم نشان دهنده شماره برنامه های داخل در هر وظیـفه و رقم سوم نشان دهنــده شماره فعالیتهای داخل در هر برنامه میباشــد .
در صورتیکـه یک برنامه مرکـب از چنـد طـرح باشـد طرحهـای وابسته به آن با شماره سه رقمی مربوط به آن فعالیت و با درج شماره مسلسل طرح در سمت راست بعد از یک ممیز مشخـص میباشـد.
طبقه بندی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار درآمدها و منابع مالی شهرداریهای کشور به طبقه به این شرح تقسیم گردیه است که هر طبقه شامل چند منبع میباشـد ، شماره های قراردادی درآمدها دو رقمـی است که رقم اول(سمت چپ) نشان دهنده شماره طبقه ، و رقم دوم(سمت راست) شماره منبــع داخل در هر طبقه را مشخـص میسازد .
عناوین طبقه بندی درآمد شهرداریها و شماره قرارداد آنهـا بشرح زیر میباشد : 10- سهمیه شهرداری از پرداخت وزارت کشور 20- عوارض توام با مالیات وصولی در محل 30- عوارض بر ساختمانها و اراضی 40- عوارض بر ارتباطات و حمل ونقل 50- عوارض بر پروانه ها ، کسب و فروش و تفریحات 60- درآمدهای حاصل از فروش و درآمدهای وصولی در مقابل خدمات 70- درآمد تأسیسات شهرداری و جرائم و تخلفات 80- درآمد حاصل از وجوه و اموال شهرداری 90- کمک بلاعوض و هدایا و وامها و استفاده از موجودیهای نقدی و دوره های قبل توضیح : در صورتیکه شهرداری درآمدها دیگری بر حسب مقتضیات محلی وصول بنماید که در این جدول نام آن ذکر نکرده است .
شهــرداری باید با رعایت طبقات 9 گانه ردیف مناسبی در جـدول مذکور برای آن درآمد اختصاص دهد .
طبقه بندی هزینه هــا هزینه های شهرداریهای کشور به چهار فصل و 20 ماده به شرح جدول زیر تقسیم گردیده اسـت که هر فصل شامل چند ماده مشتمل بر چند جزء میباشد ، شماره های قراردادی هزینه ها چهار رقمی است که رقم اول سمت چپ نشان دهنده شماره فصل و رقم دوم و سوم نشان دهنده شماره ماده و رقم چهارم (اولین رقم سمت راست ) شماره جزء از ماده و فصل مربوطه را مشخص میسازد .
پرداخت هزینه ها از محل بانک صـورت میگیرد که به این علت بانک بستانکار شده و هزینه مربوطه بدهکار میکردد.
1000- فصل اول – هزینه پرسنلی 1010- ماده 1- حقوق و دستمزدها 1020- ماده2- مزایا و کمک ها 2000- فصل دوم – هزینه های اداری 2030- هزینه سفر ـ مأموریت ـ حمل و نقل و ارتباطات 2040- ماده 4- اجاره و کرایه