دانلود مقاله جنگل طلای سبز

مقدمه حفظ ،احیاء ،توسعه و بهره برداری مستمر از منابع طبیعی شعار بنیادی سازمانی ماست.

برای حفظ از منابع طبیعی دو روش اصلی در کار است یکی حفاظت کمی از منابع طبیعی و دوم حفاظت کیفی از منابع طبیعی حفاظت کمی بمنای حفظ سطح و اعیانی موجود در آن ،حفاظت کیفی بمنای سالمسازی اعیانی و عرصه ها احیاء بمنای ترمیم مناطق تخریب یافته با اجرای آخرین متدهای تدوین شده و توسعه بمنای بالا بردن راندمان در تولید فرآورده های منابع طبیعی با بکار گیری روشهای علمی روز وبالاخره بهره برداری مستمر بعنوان آخرین شعار یعنی برداشت تولید بدون کاهش سرمایه حوادثی که منجر به ایجاد بحران و خسارات فراوان میشوند همواره مورد توجه بشری بوده و بدنبال راهبردی در جهت کاهش صدمات وارده است.

حوادثی مانند زلزله،سیل،طوفان و......

که بعضآ قابل پیش بینی و غیرقابل پیش بینی هستند جزو حوادث غیر مترقبه نامیده میشوند اما حوادث دیگری وجود دارند که به همین شدت در جوامع انسانی ایجاد بحران ونا امنی نموده مانند بیمارهای واگیر ،آتش سوزی های گسترده و.....

آتش سوزی در جنگلها و مراتع از جمله حوادثی است که ذهن همه را بخود متوجه نموده و مورد تشویش افکار عمومی می گردد.

آتش سوزی جنگلها ومراتع قابل پیش بینی وکنترل می باشد.اما عدم برنامه ریزی دقیق و کنترل به موقع باعث گسترش حریق و ایجاد بحران می گردد.

جزو حاضر به آخرین دستاوردهای پیشگیری،کشف و مقابله با حریق در جنگل پرداخته تا بتوان با اجرای متد های تدوین شده از بروز حوادث احتمالی آینده جلوگیری نمود.

جنگلکاری جنگل کاری در ایران با پیشینه ای دیرینه برگرفته از سنت ایران باستان ریشه در آیین ملی ، مذهبی ، باورها و اعتقادات دینی ، دارد .

کشت درختان به منظور تولید چوب و درختان چند منظوره و مثمر از زمان پیدایش تمدن در ایران شروع شده بود .

وجود آثار و ابنیه تاریخی و استفاده از چوب آلات ، ستون ها و سرستون های غول پیکر در آن ها ، وجود درختان کهن سال و مقدس در اماکن ملی و مذهبی ، با غات معروف به پردیس ها و هشت بهشت ها و غیره حاکی از آن است که ایرانیان قدیم به کاشت درختانی همچون چنار-تبریزی – سرو – توت – نارون – کاج و امثالهم مبادرت می ورزیدند علاوه بر آن شرایط اقلیمی نامناسب و خشک حاکم بر بیش از 80درصد خاک مملکت و نیازهای مردم به چوب برای ساختمان ، ابزار کشاورزی و سایر موارد آن نیز دلیل دیگری بر این مدعا بوده و کاشت درخت به عنوان بادشکن مقوله دیگری در این موضوع قلمداد می گردد فوائد جنگل جنگل یا طلای سبز یکی از یزرگترین موهبت های الهی مرحمت شده به بندگان خداست که از ابتدای خلقت بشریت همواره وسیله تامین رفاه و آسایش و برآورد حوائج انسان ها بوده و نیز خواهد بود بعبارتی دیگر جنگل منطقه سرسبز و زیبائی است با درختان کوچک و بزرگ و با گیاهان متنوع که در دل خود انواع جانوران ، پرندگان و حشرات را در جای داده و منبع تولید عمده چوب در دنیا و عامل اصلی 4500 نوع فرآورده و محصول صنعتی و مکانیکی و شیمائی و نیمه شیمائی در جهان محسوب میگردد که مهمترین تامین کننده نیازهای بشریت ازاین منبع حیاتی تجدید شونده میباشد.

با اهمیت خاصی که جنگل در ابعاد مختلف اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی در هر جامعه ای داراست می بایست بطریق اصولی و صحیح و منطقی از آن برداشت نمود تا در دراز مدت و بطور مستمر بتوان از کلیه مواهب آن بهرمند شد.

فوائد جنگل را میتوان بشرح زیر بیان نمود 1-با عمل فتوسنتز با کمک برگ درختان سبز و نور خورشید ، انیدریک کربنیک هوارا جذب و با کربن آن موادآلی تولید و اکسیژن آنرا آزاد مینماید.بدین ترتیب به پاک سازی وسالم سازی هوا کمک می کنند.

براساس بررسی های انجام شده هر هکتار جنگل در طول سال قادر است 5 تن کربن جذب و 12 تا 20 تن اکسیژن تولید نماید .

2-با کنترل آبهای هرز از حرکت سریع آبهای سیل آسا جلوگیری و مانع از فرسایش و فرسودگی خاکها می گردند.

3-با افزایش رطوبت نسبی مانع از تلف شدن آبهای سطح الارض می گردد.

4-با ذخیره کردن و نگهداری آب باران ها، برف ،تنظیم آب چشمه ها و رودخانه ها را عهده داراست.

بهمین لحاظ گفته اند که جنگل مادر رودخانه هاست.

5-انواع و اقسام علوفه را جهت تغذیه جانوران اهلی ووحشی تولید وفراهم می آورد.

6-ریشه درختان عمل تثبت خاک ، تاج درختان مانع از برخورد مستقیم نزولات آسمانی به عرصه جنگل و در نتیجه مانع از فرسایش خاک ،تنه درختان مورد استفاده در صنعت ومیوه بعضأ مورد تغذیه واقع میشوند.

7-با کاهش سرعت باد در طوفانهای شدید مانع از خسارات وارده به باغات میوه و اماکن شهری و روستائی وبصورت باد شکن عمل نمایند.

8-حفظ تعادل در طبیعت و محیط زیست از اهم وظایف جنگل است.بدین معنی که در زمستان هوای داخل جنگل گرم و در تابستان خنک تر از محیط اطراف غیر جنگل است 9-به حفظ و حاصلخیزی خاک و تجزیه برگ درختان و تبدیل آن به هوموس که پایه گذار نباتات عالی است کمک می کند.

10-منبع درآمد و تولید کار بخصوص برای روستائیان حاشیه جنگل در فصول بیکاری است.

11-بدلیل داشتن مناظر زیبا ،الهام شاعران ،نویسندگان، هنرمندان و محل مناسب جها جلب سیاحان و توریست هاست.

12-محیطی زیبا با صفا برای تفریح و تفرج و استراحت و تمدد اعصاب وتجدید قوا برای انسانهای خسته از زندگی ماشینی 13-تامین کننده مواد اولیه کارخانجات صنایع کاغذ ،کشتی و هواپیما سازی ،موادشیمایی و صنایع چوب 14-تامین کننده نیازهای چوبی و سوختن مورد نیاز جامعه 15-تامین آب شرب و کشاورزی ،جلوگیری از پر شدن دریاچه و سدها پائین آمدن تولید برق،تولید گیاهان صنعتی و داروئی ،جلوگیری از حرکت شن های روان ،جلوگیری از هجوم آفات و امراض گیاهی به کشاورزی و صدها مزایای دیگر ( تعریف آتش سوزی ) : یک نوع فعل و انفعال شیمیائی است که برای تولید آن سه عامل مختلف 1) ماده سوختنی 2)حرارت 3) هوا یا اکسیژن ضروری است که بدان مثلث حریق گویند.

بنا براین حرارت + هوا ( اکسیژن) + ماده سوختنی = آتش سوزی آتش سوزی سطحی این نوع آتش سوزی در اثر آتش گرفتن علوفه های خشک،شاخه و برگ درختان و مازاد مقطوعات جنگل حادث می گردد.در این نوع آتش سوزی خسارات بیشماری به نونهالهای جوان وارد و موجب سوختن یقه درختان جوان و آسیب دیدگی کنده های مسن درختان می گردد.خصوصأ در گونه های که ضخامت پوست آنها اندک است (راش) پس از صدمه خوردن پوست درختان بتدریج ارتباط رساندن مواد غذایی به اندههای درخت قطع و پس از ریزش پوست ،تنه اصلی دچار پوسیدگی و فساد و محل رشد انواع قارچها و امراض می گردد.و در صورت تغیرات جوی و وزش بادهای شدید این آتش سوزی به انواع دیگر آتش سوزی تنه ای یا تاجی تبدیل گردیده و خسارت ناشی از آن به مراتب بیشتر خواهد شد.

3-آتش سوزی تنه ای چنانچه آتش سوری سطحی در جنگل اتفاق افتد که دارای تنه های سرپا خشک سرپا و میان تهی باشد تدریجأ آتش از منافذ تنه درخت به داخل تنه نفوذ و پس از مدت زمانی کوتاه بصورت تنوره کشان ظاهر و پس از قطع از منطقه یقه و برخورد با زمین متلاشی و در شیب های تند به فواصل دور پرتاب و کانون های جدیدی از آتش را در جنگل بوجود می آورند.

4-آتش سوزی تاجی نوع دیگری از آتش سوزی است که معمولا در جنگلهای سوزنی برگ اتفاق می افتد .

وجود مواد رزینی در غالب اینگونه درختان این آتش سوزی را ایجاد و مبارزه با اینگونه آتش سوزی ها را بی اندازه مشکل میسازد.در جنگلهای پهن برگ و بکر بدلیل وجود درختان مقهور و زبون که بصورت خشک و نیمه خشک در اشکوب های میانی جنگل و بصورت پلکان حرارتی عمل هدایت گرما از زمین به تاج درختان را عهده دارند.

در صورت وقوه آتش سوزی سطحی و وزش بادهای گرم ،این نوع آتش سوزی بوقوع می پیوندد.

بطور خلاصه در آتش سوزی های زمینی و سطحی به درختانی که ضخامت پوست آن ها زیاد است (بلوط) خسارات ناچیزی وارد می نماید،حال آنکه آتش سوزی تنه ای و تاجی موجب خشک شدن و گاهأ نابودی کامل درختان سرپا را بهمراه دارد.

در اقدامات علیه اتش سوزی توجه به موارد زیر از ضروریات است.

1- شناخت عوامل ایجاد آتش سوزی در جنگل 2- پیش گیری از وقوع حریق احتمالی در جنگل 3- کشف حریق احتمالی در جنگل 4- مبارزه با حریق در جنگل 3- کشف حریق احتمالی در جنگل 4- مبارزه با حریق در جنگل 1- شناخت عوامل ایجاد آتش سوزی در جنگل : از مهمترین موضوع هر آتش سوزی در جنگل شناخت عوامل و ایجاد انگیزه های جنبی آن است وقتی منشاءو انگیزه آتش سوزی مشخص شد.

بالطبع جلوگیری از وقوع آن نیز بسادگی میّسر خواهد بود.

در بررسی چند ساله اخیری که در اداره کل تا قبل از سال 1376 با توجه به گزارشات ارسالی از واحدهای تابعه ادارات منابع طبیعی در مورد ایجاد آتش سوزی ها و انگیزه های جنبی آن بعمل آمده بیانگر این واقعیت است که آتش سوزی های منطقه بوسیله عوامل انسانی و در اثر بی مبالاتی و بی توّجهی و گه گاه شیطنت افراد و اشخاص نا آگاه به اهمیت منابع طبیعی صورت پذیرفته است.بدون شک هر منطقه جنگلی که افراد بیشتری در آن یا حاشیه آن سکنی داشته و تعلیف دام در آن انجام میشود بیشتر در معرض خطر آتش سوزی واقع گردیده و میگردند.

عوامل ایجاد حریق در جنگل را می توان به 2 دسته زیر خلاصه کرد.

1-1 ) عوامل عمد ایجاد حریق در جنگل 2-1 ) عوامل غیر عمد ایجاد حریق در جنگل اساس و پایه مبارزه با آتش سوزی بر این اصل استوار است که مثلث حریق از هم گسسته شود.

کافی است فقط یکی از اضلاع مثلث معدوم گردد.

در این صورت آتش سوزی سرکوب خواهد شد.

آتش افروخته توسط سه عامل تشعشع ، جابجائی ( حرکت توده های گرم هوا ) و هدایت به اطراف پخش شده و گسترش پیدا می کند.

بهترین زمان سوخت جنگل ساعت 10 صبح تا 6 بعداز ظهر همان روز است .چون در طول ساعات یاد شده هوا گرم و رطوبت موجود در هوا و موادسوختنی به حداقل رسیده که مبارزه با آتش سوزی و مهار نمودن آنرا بسیار مشکل کرده است.

در عوض بهترین زمان مبارزه با حریق جنگل از 6 غروب تا 10 صبح فرداست.

چون در طول ساعات یاد شده هوا سرد ، رطوبت موجود در هوا و مواد سوختنی به حداکثر رسیده و مبارزه با آتش سوزی را آسان می کند .

ناگفته نماند که مبارزه با آتش سوزی در شب مشکلات عدیده ای را در پی دارد.

انواع حریق در جنگل براساس این موضوع که حریق در کدام قسمت از مواد سوختن شروع و در حال پیش رفتن است به انواع زیر تقسیم کرده اند.

1-آتش سوزی زمینی یا عمقی 2-آتش سوزی سطحی 3-آتش سوزی تنه ای 4-آتش سوزی تاجی 1-آتش سوزی زمینی یا عمقی این نوع آتش سوزی فاقد دود و شعله و در داخل خاک و زمینهائی که دارای رگه های ذغال سنگ یا تورب (ذغال سنگ ناخالص) یا توده های نباتی متراکم متشکل از چمن های خشک، ریشه های خشک درختان، برگهای خشک تجزیه نشده اتفاق میافتد .

پیشرفت حریق در این آتش سوزی بسیار کند است و گاها از طریق ریشه و کنده درختان به خارج زمین هدایت و نوع دیگری از آتش سوزی ها را بوجود می آورد گیلان، سرزمین طلای سبز از دیدگان بسیاری دور مانده است (‪(۱‬ گیلان سرزمین طلای سبز از دیدگان بسیاری از دوستداران تاریخ و طبیعت به دور مانده است.

بارانهای مه‌پاش نقره‌ای ، شالیزارهای سبز برنج با بویی بسیار مطبوع که از خیس هوا تراوش می‌شود، سواحل دریا، جنگل‌های پر شاخسار سبز با درختانی که‌ابرهای سبز مخملین از خزه آنها را در برگرفته طبیعتی است که تقریبا در همه جای گیلان به چشم می‌خورد.

این استان طبیعت و گردشگری با بیش از ‪ ۱۴‬هزار کیلومتر مربع مساحت دارای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی کم نظیری چون جنگل‌های انبوه، شالیزارهای وسیع ، زیستگاههای پرندگان، آبگیرها، رودها، سواحل چشم نواز دریای خزر،پارکهایی وسیع و انواع گیاهان زیبا و کم یاب است.

پنجم تا ‪ ۱۱‬مهرماه به عنوان هفته جهانگردی نامگذاری شده و به همین مناسبت جاذبه‌های اندکی از بضاعت بسیار گیلان در زمینه گردشگری برای معرفی به گردشگران این خطه سبز در نظر گرفته شده‌است.

گونه‌های مقاوم جنگلی "ارس" شاهرود، طلای سبز زیست بوم ایران گونه‌های جنگلی درختان ارس -اورس- واقع درمناطق شمالی شاهرود(جنوب گرگان) و در دامنه‌های جنوبی البرز شرقی از معدود سوزنی‌برگهای طبیعی باارزش زیست بوم جنگلی مناطق کوهستانی ایران است.

وضعیت این گونه‌های مقاوم جنگلی که به "طلای سبز" البرز جنوب شرقی معروف است، به‌رغم وجود دام در این عرصه‌ها بهبود یافته‌است.

جنگلهای ارس شاهرود با ‪ ۱۳۰‬هزار هکتار مساحت در ارتفاع یک هزار و ‪۷۰۰‬ تا سه هزار و ‪ ۲۰۰‬متری مناطق شمالی شهرستان شاهرود واقع شده و گونه‌های متعدد گیاهان آن از جنبه‌های مختلف صنعتی، حفاظتی و حمایتی بسیار باارزش است.

گونه‌های ارس چنان مقاومند که در آنها بندرت می‌توان پایه‌ای یافت که به دلیل ضعف فیزیولوژیک یا آفت زدگی در سنین جوانی یا میانسالی خشکیده باشند.

ارس‌زارهای شاهرود علاوه بر چشم‌اندازهای زیبا، یک مجموعه طبیعی قابل مطالعه برای پژوهشگران و دانشجویان منابع طبیعی محسوب می‌شوند.

گونه‌های درختی ارس با بیش از ‪ ۳۰‬متر بلندی و بیش از دو هزار سال عمر، در برابر شرایط سخت آب و هوایی مقاومند و می‌توانند خشکی تابستان و دوره طولانی زمستان را حتی در سرمای بیش از ‪ ۴۰‬درجه زیر صفر سپری کنند و شاداب و سر سبز بمانند.

پایداری این گیاهان مقاوم در شرایط سخت تا جایی است که هیچگونه گیاه دیگری تاب سازگاری را در آن نداشته و این درختان حیات خود را به هر ترتیب و حتی با تغییرات مورفولوژی حفظ کرده و حتی نسبت به تنشهای محیطی بسیار مقاوم هستند.

برای تکثیر،احیا و جلوگیری از تخریب این گونه‌های کمیاب جنگلی در دو دهه گذشته نخستین طرح جامع منابع طبیعی ارس در سطح ‪ ۱۸‬هزار هکتاراز این جنگلها به‌اجرا درآمد و بخشی از این جنگلها توسط سازمان جنگلها به عنوان "ذخیره‌گاه درختان ارس" تحت مراقبت و نگهداری قرار گرفته است.

کارشناسان منابع طبیعی معتقدند در صورت قطع و تخریب این درختان ارزشمند حیات جانوری حیواناتی از قبیل پلنگ، خرس، کل و بز، قوچ و میش و پرندگان شکاری در معرض انقراض قرار خواهد گرفت.

رییس اداره منابع طبیعی شاهرود می‌گوید: جنگلهای چهارباغ نمونه‌ای از جنگلهای ارس منتخب ایران است که در آن درختانی با قطر ‪ ۱/۵‬متر به چشم می‌خورد و در آن ذخیره‌گاهی به وسعت ‪ ۶۰۰‬هکتار پرتراکم به‌طور کامل محصور و تحت مراقبت و نگهداری ویژه قرار گرفته است.

مجید زمانی در گفت و گو با ایرنا افزود: در سال جاری نیز اجرای طرح ذخیره‌گاه ‪ ۱۷۰‬هکتاری در منطقه "چالچالیان" واقع در ‪ ۴۰‬کیلومتری شمال این شهرستان با تخصیص ‪ ۳۵۰‬میلیون ریال در دست اقدام است.

وی افزود: پوشش گیاهی گونه‌های درختی ارس که در چند دهه گذشته برای مصارف گوناگون بشدت مورد آسیب قرار گرفته بود خوشبختانه در سالهای اخیر به دلیل تغییر مصرف انرژی جوامع روستایی، حفاظت و مراقبت، بهبود یافته و رویش جوانه‌های جدید و افزایش تعداد پایه‌ها در این درختان مشخص است.

وی افزود: ضمن آنکه در دامنه‌های جنوبی البرز که دارای پوشش گیاهی ضعیف است، استقرار و گسترش پوشش گیاهی با کاشت نهال بسیار پرهزینه و در برخی از موارد غیرممکن است.

رییس اداره منابع طبیعی شاهرود اظهار امیدواری کرد که با اجرای طرحهای حمایتی و حفاظتی ذخیره‌گاه ارس چهارباغ در راستای استقرار و توسعه این منابع باارزش گام برداشته شود.

وی افزود: به دلیل کندی رشد گونه‌های ارس و باتوجه به مشکلاتی که در زمینه کاشت و تکثیر مصنوعی این گونه وجود دارد هرگونه قطع و تخریب این گونه باارزش ممنوع است مرگ طلای سبز جنگل های شمال ایران که باقیمانده دوران سوم زمین شناسی است در گرو حفظ و حمایت از آن می باشد .

هر پنج سال ، یک میلیون هکتار از سطح جنگل ها و مراتع کشور تخریب می شود ، آیا وقت آن نرسیده که ویرانه شدن محیط زیست کشورمان را باور کنیم ؟

و در پی یافتن راه حل جدیدی برای نجات آن باشیم ؟

بر اساس آمارها ، یک دهم فرسایش خاک های جهان مربوط به ایران است و اگر روند تخریب خاک در کشور به همین شکل ادامه یابد ، 30 سال آینده تمام زمین های حاصلخیز نابود خواهد شد.

سالانه یک و نیم میلیون هکتار از خاک های مرغوب ایران به بیابان تبدیل می شود در صورتی که برای ایجاد یک سانتی متر از قشر خاک کشاورزی 700 سال زمان لازم است .

طبق آمارهای رسمی در هر ثانیه 360 متر مربع و در هر پنج سال یک میلیون هکتار از سطح جنگل ها و مراتع کشور تخریب می شود و وسعت هشت میلیون هکتار آن ، به 4412 میلیون هکتار کاهش یافته است .

بر اساس معیارهای جهانی چنانچه سطح جنگل های یک کشور کمتر از 25 درصد خاک آن باشد وضعیت محیط زیست در آن کشور بحرانی است، درحالی که سطح پوشش جنگل و مرتع در ایران 775 درصد از مساحت کل کشور است .

وضعیت رودخانه ها و آبهای کشور نیز مطلوب نیست تا آنجا که سفید رود ( ولگای ایران ) ، آلوده ترین رودخانه کشور از نظر وجود سموم کشاورزی است و رودخانه های شمالی کشور در وضعیت بحرانی قرار دارند که نشان از آلودگی شدید با ارزش ترین اکوسیستم آبی ایران یعنی حوزه دریای خزر است ، علاوه بر آن شکار بی رویه حیوانات باعث شده جمعیت 25 درصد از گونه های پستانداران و 11 درصد از گونه های پرندگان ایران روبه انقراض رود .

حفظ و حراست بدون تردید یکی از مهمترین عوامل جلوگیری ازنابودی وتخریب منابع طبیعی است ، امری که تا کنون از سوی دستگاههای مسئول و به خصوص سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیزداری و سازمان محیط زیست کمتر مورد توجه قرار گرفته است .

روند تخریب منابع طبیعی و ارزشمند در ایران در حالی شد ت گرفته که در ارتباط با این موضوع تا کنون برنامه جدی و سیاست خاصی از سوی د ستگاههای متولی اتخاذ نشده است و با چنین روندی به نظر می رسد دیگر منابعی برای نسل های آینده باقی نماند .

نتایج بررسی های کارشناسان سازمان بازرسی حاکی از آن است ، که بی توجهی به منابع طبیعی آثار سوء و جبران ناپذیری را در پی دارد که زمینه بیابانی شدن عرصه های منابع طبیعی ، تغییر اقلیم ، حفظ پوشش گیاهی و کاهش ذخیره سفره های آب زیر زمینی ، افزایش آلودگی هوا و بروز مشکلات زیست محیطی ، احتمال بروز سیلاب ، کاهش علوفه مرتعی وخسارت به صنعت دامداری کشور ، تهدید حیات وحش ، گسترش پدیده زمین خواری ، تحمیل هزینه های سنگین کارشناسی برای پیگیری دعاوی ، صرف بخش قابل توجه ای از نیرو و وقت محاکم و دستگاههای اجرایی برای پیگیری موضوعات مربوط را به دنبال دارد.

از دیگر عوامل تخریب خاک و در پی آن ، تخریب جنگل ، تجاوز به جنگل ها و قاچاق چوب ، شخم در جهت شیب ، تخریب مراتع بالا دست و بارش باران های شدید و ...

می باشد .

حداقل عمق خاک جنگل 60 سانتی متر است و اگر از این حد کمتر باشد می توان گفت که جنگل مخروبه و غیر قابل احیا است که نمونه آن حسن آباد چالوس است .

از بین رفتن خاک در جنگل زربین حسن آباد چالوس به قدری است که هنگام گذشتن از این منطقه سنگ بستر سفید رنگ پیدا شده است و می توان گفت که چنین جنگلی حتی بعد از هزاران سال احیا نمی شود .

از دیگر تغییرات طبیعی تآثیر گذار در جنگل می توان : باد ، طوفان ،برف ، یخبندان سرمای دیرس و زود رس را نام برد که ممکن است به چرخه زیست طبیعت آسیب وارد کند .

جنگل زربین حسن آباد چالوس تا حد غیر قابل احیا تخریب شده است ولی باید به دیگر مناطق شمالی نیز توجه کرد .

مشکل اصلی درشمال کشور، توسعه نیافتگی است که عاملی برای افزایش تخریب جنگل شده است در جنگل های 8/1 میلیون هکتاری شمال 80 گونه درختی و 50 گونه درختچه ای وجود دارد .

جنگل های شمال به جنگل های هیرکانی یا خزری معروف است که 15 درصد سطح جنگل های کشور و 1/1 درصد مساحت کل کشور را شامل می شود .

در انتظار جشن بزرگ آگاهی مردم از استفاده بهینه این کارخانه عظیم اکسیژن جنگلهای هیرکانی جنگلهای شمال ایران ( جنگلهای هیرکانی یا خزری ) با مساحت کنونی در حدود یک ملیون و هشتصد و چهل و هشت هزار هکتاردر حاشیه جنوبی دریای خزر و در امتداد دامنه های شمالی رشته کوه البرز از استارا درغرب تا گلیداغی در شرق قرار گرفته اند .

البته در گذشته سرتاسر جلگه های شمال ( حدفاصل دریای خزر تا البرز ) را نیز شامل می شده است .

تخریب انسانی از دو حاشیه فوقانی و پایینی جنگل در دهه های اخیر کاهش قابل توجه سطح این جنگلها را در پی داشته است.

از لحاظ تقسیم بندی جهانی این جنگلها جزء جنگلهای پهن برگ خزان کننده با اقلیم نیمه مدیترانه ای مرطوب هستند.

میانگین بارندگی سالیانه از ۶۰۰ میلیمتر در شرق ( گرگان ) تا دو هزار میلیمتر در غرب جنگلها ( بندر انزلی ) در نوسان است .

بر اساس روش آمبرژه نیمرخ شمالی البرز از جلگه به سمت ارتفاعات بالاتر دارای اقالیم مرطوب معتدل , مرطوب سرد ( بالاتر از ۲۰۰۰ متر ) و اقلیم ارتفاعات فوقانی ( بالاتر از ۲۵۰۰ متر ) می باشند .

گاهی اوقات اقلیم مرطوب معتدل که مخصوص ارتفاعات پایین و کوهپایه هاست در ارتفاعات بالاتر نیز وارد می شود جوامع جنگلی ناحیه رویشی هیرکانی : جوامع جلگه و ارتفاعات پایین ( عمدتا بلوط شمشادستان , توسکاستان , توسکا لرگستان , جامعه انجیلی ), دامنه های متوسط ( عمدتا انجیلی ممرزستان , بلوط ممرزستان ) , دامنه های مرتفع ( راشستان و راش - ممرزستان ) و جوامع ارتفاعات فوقانی و مرز جنگل ( شامل گونه های غالب اوری , لور , سرو سابینا و کامونیس ) .

جوامع راش - مشهورترین و گسترده ترین گونه درختی جنگلهای کوهستانی شمال - کلیماکس بخش وسیعی از جنگلهای هیرکانی را به خود اختصاص داده اند ؛ در زیر تصاویری از جوامع راش ایران مشاهده می شود بطور کلی جنگلهای شمال ایران دارای ۸۰ گونه درختی ، ۵۰ گونه درختچه ای ، و صدها گونه علفی یکساله و چند ساله هستند .

از مشهورترین درختان آن می توان راش ، بلوط ، توسکا ، ممرز ، افرا ، انجیلی ، نارون ، زبان گنجشک ، گیلاس وحشی ، بارانک ، سرخدار ، نمدار ، شمشاد ، لرگ ، لیلکی ، خرمندی ، آزاد ، انجیر و ...

را نام برد .از درختچه های این جنگلها نیز ازگیل زالزالک ، زغال اخته ، الوچه وحشی ، انار ، جل ، خاس ، کوله خاس ، سیب وحشی و ...

قابل ذکر هستند چهره متفاوتی از این جنگلها نیز در اذربایجان شرقی و در منطقه ارسباران به چشم میخورد که به عقیده برخی جنگلشناسان مستقلا با نام جنگلهای ارسباران در طبقه بندی جنگلهای ایران یاد می شود .

جنگلهای هیرکانی جنگلهای شمال ایران ( جنگلهای هیرکانی یا خزری ) با مساحت کنونی در حدود یک ملیون و هشتصد و چهل و هشت هزار هکتاردر حاشیه جنوبی دریای خزر و در امتداد دامنه های شمالی رشته کوه البرز از استارا درغرب تا گلیداغی در شرق قرار گرفته اند .

تخریب انسانی از دو حاشیه فوقانی و پایینی جنگل در دهه های اخیر کاهش قابل توجه سطح این جنگلها را در پی داشته است از لحاظ تقسیم بندی جهانی این جنگلها جزء جنگلهای پهن برگ خزان کننده با اقلیم نیمه مدیترانه ای مرطوب هستند.