الف) موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد استان زنجان: از نظر مکانی استان زنجان بین استانهای متعددی قرار گرفته است که تنها راه ترانزیت و عبور بین شرق و قاره اروپا به شمار میآید که این از چند بعد قابل بررسی است: الف) بزرگراه زنجان تهران: عبور تنها بزرگراه غرب و شمال غرب کشور از استان زنجان موقعیت ممتازی را به این استان بخشیده است.
ب) راهآهن شمال غرب کشور: تنها راه مواصلاتی ریلی ایران و اروپا از شهر زنجان میگذرد که این از نظر ژئوپالتیک و موقعیت سیاسی و سرزمینی بسیار مهم میباشد.
ج) استعدادهای برتر و ویژه: استان زنجان از جمله نقاط کشور میباشد که به خاطر شرایط خاص آب و هوایی و تاریخی و فرهنگی همیشه پرورش دهنده برترین استعدادها بوده است، داشتن دانشمندان جهانی در دوران گذشته همچون شیخ شهابالدین سهروردی و اساتید برجسته باعث افتخار همیشگی مردمان این سرزمین است.
داشتن دانشجویان المپیادی و جهانی، داشتن ورزشکارانی با افتخارات جهانی و کلاً استعدادهای برتر از جمله نقاط قوت این استان میباشد.
د) داشتن معادن و ذخایر زیرزمینی ارزشمند: استان زنجان از جمله استانهایی است که دارای کانیهای عظیم زیرزمینی است و دارای معادن سنگهای زینتی و معادنی همچون روی انگوران میباشد که بررسی آنها به بحثی جدا نیاز دارد.
ه) آب و هوا: آب و هوای کوهستانی زنجان موقعیتی ممتاز به شمار میآید که برای تفرج و گذراندن تابستانهای داغ نقاط دیگر کشور یک استعداد الهی و موهبت طبیعی به شمار میآید که میتواند زمینه مستعدی برای گسترش مدنیت و امکانات شهری باشد.
کوهستان منحصر به فرد و ییلاقی گاوهزنگ و کوههای شمال زنجان موقعیتی بینظیر از نظر توریسم را ایجاد کرده است.
یک پارک طبیعی عظیم در شمال و شمال غرب زنجان در دل طبیعت نهفته است که باید از آن استفاده کرد.
و) مردم فهیم،با فرهنگ و متدین دارالمؤمنین زنجان: مهمترین ثروتی که در این منطقه استثنایی و منحصر به فرد وجود دارد مردم بافرهنگ و متدین این استان میباشد که بزرگترین نقطه قوت منطقه به شمار میآید از خانههایی که صدای قرآن به گوش میرسد و طنین حسینیه اعظم آن در جهان پیچیده است، به برکت امام حسین علیهالسلام و توجه به ائمه اطهار علیهمالسلام اعتبار و آبروی دوچندان به این مردم شریف بخشیده است.
دراین خطه از سرزمین اسلامی ما جوانان و سرداران رشیدی ظهور کردند و نام شهر غواصان دریادل را برای این استان به ارمغان آوردند و تمام اینها به برکت فرهنگ اصیل اسلامی و ایرانی این مردمان است که باید به آنها از جان و دل خدمت کرد.
ز) کشاورزی: به برکت نزولات جوی و رود عظیم قزلاوزن که صدها کیلومتر در این منطقه در جریان است و خاک حاصلخیزی که در منطقه وجود دارد این منطقه قابلیت تبدیل شدن به یک قطب بزرگ کشاورزی کشور را دارا میباشد.
ح) دانشگاهها و مراکز آموزش عالی: یکی از نقاط قوت استان زنجان داشتن زمینههای پیشرفت علمی و دانشگاهی است که با وجود دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان، دانشگاه زنجان و دانشگاههای آزاد زنجان و ابهر و دانشگاههای پیامنور استان زمینه و فرصت پیشرفت علمی فوقالعادهای را به این منطقه بخشیده است که میتواند یک اهرم توسعه برای استان زنجان به شمار آید.
ط) تنوع گیاهی، جانوری و آب و هوایی: استان زنجان از جمله مناطقی است در کشور که دارای گونههای متعدد گیاهان و جانوران میباشد و این به خاطر تنوع آب و هوایی استان میباشد که منطقهای مثل طارم دارای آب و هوای معتدلتر و زنجان دارای آب و هوای سردسیر است که این اجازه پرورش محصولات کشاورزی در فصول مختلف را میدهد.
ی) جاده هوایی: علاوه بر خطوط مواصلاتی زمینی از جمله راهآهن و جاده، زنجان در مسیر بزرگراه هوایی تهران و شمالغرب کشور و اروپا واقع است که این نیز یک فرصت بالقوه بسیار مهمی است برای استفاده از حمل و نقل هوایی و بازگشایی فرودگاه زنجان و استفاده از ابزارهای مختلف برای تبلیغ و به کار گیری این موقعیت جهت توسعه استان زنجان.
ک) بسیج: نیروی عظیم مردمی بسیج در استان زنجان در تمام ابعاد دانشآموزی، دانشجویی و بسیج اساتید و بسیج اصناف همه و همه یک نیروی بالقوه بسیار عظیمی را که منبعث از روحیه انقلابی و اسلامی این مردم فهیم میباشد، پدید آورده است که با سازماندهی آن میتوان در تمام امور مربوط به اقتصاد، بهداشت، کشاورزی، نظامی،علمی و فرهنگی اقدامات بسیار مهمی را به ثمر رساند.
ل) نزدیک بودن به شمال کشور: از جمله امتیازات استان زنجان مجاورت با استانهای شمالی کشور میباشد که ایجاد راههای زنجان رشت و مطالعاتی در این زمینه میتواند استان زنجان را در جایگاه ویژهای از نظر ارتباطی قرار دهد که دسترسی متقابل شمال کشور به غرب کشور از طریق زنجان را میسر سازد.
م) زمین صاف و هموار: وجود زمینهای هموار در دشت ابهر، دشت سلطانیه و منطقه شرق زنجان امکان بالقوه بسیار مهمی را جهت توسعه کشاورزی، صنعتی و شهری فراهم آورده است که زمانی اهمیت این آشکار میگردد که شما به منطقه کوهستانی، پرپیچ و خم و غیرمسطح غرب زنجان نگاهی بیندازید.
با یک نگاه مشخص میشود که تفاوت هزینه مثلاً ساختن یک جاده چقدر است.
در منطقه غرب استان نیاز به تونلهای مختلف و هزینههای سرسامآور است که این ویژگی بازدارنده از نظر توسعه در بسیاری از مناطق مسطح و هموار استان کمتر مشاهده میشود که این میتواند یک موقعیت بالقوه برای زنجان باشد.
ن( آثار باستانی متنوع: استان زنجان با داشتن جاذبههای جهانگردی ویژه از جمله گنبد سلطانیه، حمام رختشویخانه، بازار زنجان، امامزادههای پراکنده در استان، غارکتلهخور و جذابیتهای فراوان تاریخی و باستانی میتواند یک موقعیت ممتازی را از نظر گردشگری به خود اختصاص دهد که البته این نیازمند سرمایهگذاری و تبلیغات بسیار گسترده و عظیم میباشد که با برنامهریزیهای مستمر و دائمی و علمی میتوان از این فرصت عظیم و بالقوه جهت ارتقای سطح رفاه جامعه و ایجاد اشتغال و تعالی فرهنگی جامعه استفاده کرد.
و( نزدیک بودن به پایتخت: از جمله ویژگیهای مهم استان زنجان نزدیک بودن به مرکز کشور و پایتخت میباشد که این امر زمینه پیشرفت و ارتقای فرهنگ این منطقه را تسهیل مینماید به طور خلاصه در این مقاله نقاط قوت استان زنجان در موارد زیر خلاصه گردید.
الف) موقعیت جغرافیای منحصر به فرد استان زنجان ب) راهآهن شمالغرب کشور ج) استعدادهای ویژه و برتر د) داشتن معادن و ذخایر زیرزمینی ارزشمند ه) آب و هوا ر) داشتن مردم فهیم، با فرهنگ و متدین دارالمومنین زنجان ز) کشاورزی ح) وجود مراکز دانشگاهی معتبر ط) تنوع گیاهی، جانوری و آب و هوایی ی) جاده هوایی ک) بسیج و نیروی انسانی عظیم ل) نزدیک بودن به شمال کشور م) زمینهای هموار و مسطح ن) وجود آثار باستانی متنوع و) نزدیک بودن به پایتخت ویژگیهای فوق اهمیت استراتژیکی و ژئوپلتیکی (اهمیت سیاسی جغرافیایی) بالایی را به این استان بخشیده است و امید است که با توجه به این نقاط قوت که امتیاز بزرگی برای این منطقه به شمار میآید در آیندهای نزدیک شاهد رشد و شکوفایی بیش از حد استان زنجان باشیم و با جلب سرمایهگذاریهای عظیم چهره استان را تغییر داده و ریشه بیکاری را از این استان خارج کرده و به سوی یک استان پیشرفته و با فرهنگ حرکت نماییم و در کل ایرانیآباد و الگوی یک کشور مسلمان و مترقی با محوریت حکومت جهانی حضرت مهدی عجلا...
تعالی فرجهالشریف با ظهور حضرتش به جهان عرضه نماییم.
شناخت ویژگیهای جغرافیایی استان زنجان منطقهای کوهستانی و نیمه کوهستانی است که در حدفاصل بین 47 درجه و 9 دقیقه تا 5 درجه و 51 دقیقه طول شرقی و 35 درجه و 28 دقیقه تا 37 درجه و 15 دقیقه عرض شمالی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است.
این استان از نظر شکل ظاهری دارای دو منطقه کوهستانی و دشتی میباشد.
مناطق کوهستانی که اغلب داری قلل مرتفع هستند در قسمتهای شرقی و غربی شهرستان ماهنشان، قسمتهای شمالی شهرستان زنجان و بخشهایی از شهرستان ابهر پراکندهاند.
بلندترین نقطه ارتفاعی استان 3214 متر میباشد.
استان زنجان منطقهای کوهستانی و نیمه کوهستانی است که در حدفاصل بین 47 درجه و 9 دقیقه تا 5 درجه و 51 دقیقه طول شرقی و 35 درجه و 28 دقیقه تا 37 درجه و 15 دقیقه عرض شمالی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است.
مناطق کوهستانی که اغلب داری قلل مرتفع هستند در قسمتهای شرقی و غربی شهرستان ماهنشان، قسمتهای شمالی شهرستان زنجان و بخشهایی از شهرستان ابهر پراکندهاند.
بلندترین نقطه ارتفاعی استان 3214 متر میباشد.
شرایط آب و هوایی شهر زنجان در جدول زیر گردآوری شده است: موقعیت جغرافیایی این استان شامل هفت شهرستان به نام های زنجان، ابهر، طارم، خدابنده، خرمدره، ایجرود، ماهنشان، 16شهر، 15 بخش و 46 دهستان می باشد.این منطقه یک واحد نیمه مستقل جغرافیایی است که با وجود رودخانه قزل اوزن ایجاد گردیده است.
این واحد جغرافیایی فلات آذربایجان را با شیب ملایمی به دشت قزوین مرتبط می کند.
این منطقه از شمال به بخش های آق کند و هشت جین از شهرستان خلخال، از شمال شرقی به ماسوله، فومن، رشت و شهرستان رودبار زیتون، از شرق به بخش های سیردان، تاکستان، آوج از استان قزوین، از جنوب به کبوتر آهنگ از استان همدان، از جنوب غربی به شهرستان بیجار، از مغرب به تکاب و از شمال غربی به قره آقاج و میانه محدود است و رودخانه قزل اوزن با گردش خود حد طبیعی این شهرستان را تعیین نموده و وسعت آن بالغ بر 21848 کیلومتر مربع می باشد.
از نظر توپوگرافی استان زنجان منطقه ای است کوهستانی که بصورت فلات مرتفعی خودنمایی می کند و در اثر تجزیه رودخانه جلگه های حاصلخیز مستقلی را تشکیل داده است.
ناهمواریهای شهرستان در این مقوله به کوههای زنجان شمالی و کوههای زنجان جنوبی تقسیم گردیده است که از نظر تقسیمات جغرافیایی، رشته کوههای زنجان شمالی ادامه رشته کوههای البرز و کوههای زنجان جنوبی جزئی از رشته کوههای منفرد مرکزی است.
جهت کوهها بطور طبیعی از شمال غربی به جنوب شرقی ممتد بوده و دره زنجان رود برزخی را میان رودخانه قزل اوزن سفلی و علیا بوجود آورده و بخشهای قره پشتلو و طارم علیا در منطقه رشته کوههای زنجان شمالی واقع شده است.
از مهمترین ارتفاعات در رشته کوههای زنجان شمالی، قله گلاس به ارتفاع 2974 متر و قله باکلور به ارتفاع 2966 متر در جبهه شمالی رودخانه قزل اوزن قرار گرفته اند، قله دگا به ارتفاع 2986 متر و قله چله خانه در شمال زنجان به ارتفاع 2775 متر از ارتفاعات مهم جبهه جنوبی رود قزل اوزن از رشته کوههای زنجان شمالی است.
این رشته کوهها در شمال غربی شهرستان به هم پیوسته و رشته کوههای البرز غربی را تشکیل داده اند.
از مهمترین ارتفاعات زنجان جنوبی، قله قیدار به ارتفا 2775 متر می باشد که دو بخش سجاس رود و سهرورد را تفکیک نموده است.
قله خورجهان به ارتفاع 3318 متر و قله علم کندی به ارتفاع 2900 متر و قله سپهسالار به ارتفاع 3052 متر که حد طبیعی استان زنجان با شهرستان همدان و تکاب را تشکیل داده است.
قله جهان داغ به ارتفاع 2484 متر و قله رستم به ارتفاع 2700 متر در جنوب زنجان قرار گرفته اند.
به طور کلی اختلاف ارتفاع روودخانه قزل اوزن از مبداٌ تا حوضچه سد منجیل تقریباً 1000 متر است.
در منطقه سلطانیه که مرتفع ترین نقطه دشت (زنجان ابهر) می باشد، کوههای زنجان شمالی و زنجان جنوبی در ناحیه ابهر بطرف مغرب از یکدیگر فاصله گرفته، در منتهی الیه غربی استان، جلگه وسیعی را از آبرفت رودخانه تشکیل داده است.
اقلیم و ویژگی های طبیعی تنوع آب و هوایی استان زنجان سبب شده که این منطقه چهارفصل بوده و ظرفیت های بالایى در زمینه گردشگری طبیعی داشته باشد.
به سبب شرایط خاص آب و هوایی منطقه؛ طارم استان زنجان را هندوستان ایران می دانند.
چشمه های آب معدنی، رودخانه های متعدد دایمی و فصلی، جنگل ها و آبشارهای زیبای داخل جنگل ها، روستاهای ییلاقی و زیبایی که در دره های ارتفاعات طارم واقع شده اند؛ این منطقه را به پر جاذبه ترین ناحیه طبیعی استان زنجان تبدیل کرده است.
شهرستان خرم دره نیز که از آن به عنوان یک باغ شهر یاد می شود، با اتکا به سرسبزی و باغ های پرشمار خود یکی دیگر از مناطق گردشگری این استان محسوب می شوند.
به طور کلی اردیبهشت، خرداد و تیرماه بهترین ماه های مسافرت به استان زنجان هستند.
هیچ توصیفی از سرسبزی و زیبایی طبیعت زنجان در این ماه ها کامل نیست و مناظر بدیع این فصل را در زنجان فقط باید دید.
تفاوت آب و هوایی در نواحى مختلف استان زنجان را مى توان به خوبى در یک زمان در قسمت هاى شمالى، مرکزى و جنوبى استان مشاهده کرد.
مهم ترین منبع آب هاى سطحى در استان زنجان رودخانه هاى دایمى و فصلى هستند.
رودخانه هاى قزل اوزن، زنجان رود، ابهررود و شاهرود را می توان مهم ترین رودهاى دایمى این استان دانست.
رودخانه قزل اوزن علاوه بر اهمیت اقتصادی بالایی که دارد به دلیل پرآبی، زیبایی و طولانی بودن مسیر خود؛ یکی از مهم ترین روخانه های زنجان است که در زمینه جاذبه های گردشگری نیز اهمیت زیادی دارد.
به برکت آب فراوان، باغ های زیبا و سرسبز بسیاری در مسیر این رودخانه به وجود آمده که منظره بسیار زیبایی به حومه شهر زنجان داده است.
چشمه هاى معدنى استان زنجان به دو صورت چشمه هاى آب گرم معدنى و چشمه هاى آب سرد معدنى شکل گرفته اند که از نظر جاذبه هاى گردشگرى داراى اهمیت هستند.
غارهای متعددی در استان زنجان در دل کوه ها قرار دارند که برخی از آن ها هم چون غار کتله خور از مهم ترین آثار طبیعی این استان به شمار می آیند.
آب و هوای استان زنجان استان زنجان به لحاظ داشتن تنوع نقاط ارتفاعى از یک سو و از سوی دیگر تاثیرپذیرى از چند توده هوایى خزری، مدیترانه اى و صحراى مرکزى، صاحب اقلیم ها و اکوسیستم هاى متنوعى شده است.
با وجود این که این استان یکی از استان های سردسیر و کوهستانى شمال باختری کشور به شمار مى آید؛ از اکوسیستم هاى فراوان دشتى، بیابانى، تالابى و رودخانه اى، جنگلى، درختچه اى، کوهستانى مرتفع و تپه ماهورى نیز بی نصیب نمانده است.
این استان در بیش تر از 70 درصد از مناطق خود آب وهواى نیمه خشک فراسرد و در 30 درصد باقی مناطق از تنوع اقلیمى و آب و هوایى برخوردار است.
میزان بارندگى سالانه استان زنجان حدود 323 میلى متر برآورد شده است.
اردیبهشت، خرداد و تیرماه بهترین ماه های مسافرت به استان زنجان هستند.
تنوع آب و هوایى و تغییرات ارتفاع از 500 متر در سواحل رودخانه قزل اوزن در ناحیه طارم تا ارتفاعات بیش از 3000 متر در انگوران تغییرات دمایى و آب و هوایى زیادى را در نقاط مختلف به وجود آورده و سبب پدید آمدن چشم اندازهای مختلفی در منطقه شده است.
این تنوع آب و هوایی و توپوگرافی سبب پیدایش جوامع زیستى گیاهى و جانورى متنوعی در منطقه شده و محیط طبیعى استان زنجان را غناى خاصى بخشیده است.
چکیده مشخصات اقلیمی شهر زنجانچکیده مشخصات اقلیمی شهر زنجانویژگی اقلیم شهر زنجانمقادیر کمیطول جغرافیایی ( درجه شرقی)48.290عرض جغرافیایی ( درجه شمال)36.410ارتفاع از سطح دریا ( متر)1663فشار هوای متوسط ( 102 پاسکال)1014.1متوسط دمای سالانه ( C0)11.5متوسط دمای حداقل روزانه( C0)6.3-متوسط دمای حداکثر روزانه( C0)38.2حداقل دمای هوا ( C0)29.6-حداکثر دمای هوا ( C0)41روزدرجات گرمایش ( بر اساس 18 C0)2981.8روز درجات سرمایش( بر اساس 21 C0)184.5متوسط نسبت رطوبت5.42متوسط سرعت باد ( m/s)3.7جهت باد غالبشرقی – جهت بهینه طراحی ساختمان 150 شمالیمیانگین سالانه میزان تابش خورشید بر سطح افقی ( kwh/m2)3900روزهای آفتابی سال/ ساعات آفتابی238/ 2838جمع بارندگی سالانه( میلیمتر)329.1