یکی از وقایع مهم در سال گذشته تصویب طرح جامع صیانت از جنگل ها بود. سرانجام پس از 40 سال نگرش غلط به جنگل های باستانی شمال واژه " صیانت " به جای واژه " بهره برداری " وارد ادبیات مسئولین منابع طبیعی کشورمان شد . این امر که در پی تلاش تشکل های غیر دولتی زیست محیطی و سایر مردم دلسوز به منابع طبیعی کشور و انعکاس آن در برخی رسانه های متعهد به حفظ این منابع انجام گرفت ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است . ولی اینکه شکل طرح و زمان بندی های کشدار ،چگونگی اجرائی شدن صیانت همراه با ادامه بهره برداری های کلان دولتی و خصوصی را ارائه می کند ، سئوالات بسیاری نسبت به اجرائی شدن این طرح در ذهن بر می انگیزد. اعلام رقم بهره برداری از دو میلیون به یک میلیون تقلیل می یابد ولی ادامه بهره برداری از باقی مانده آخرین درختان اکوسیستم باستانی شمال به موازات حل تدریجی و زمان دار عوامل دیگر ، نظیر حل مشکلات ثبتی و ملکی و خارج کردن جنگل نشینان ( که خود جای بحث و سئوال بسیار دارد ) و غیره علناٌ جزیی از طرح شناخته می شود . البته با قید شرط هایی به عنوان چاشنی صیانت و گویا این طرح برای جنگل های چند قرن پیش شمال تصویب شده است ! بعلاوه تمرکز طرح بر خروج بخشنامه ای جنگل نشینان در مدت 6 سال به موازات ادامه بهره برداری ها و تبلیغ ایجاد مزارع چوب بجای اکوسیستم های طبیعی و باستانی آنهم در شرایط کوهستانی ویژه البرز و شرایط اقلیمی خاص شمال ، این اندیشه را قوت می بخشد که طرح صیانت عمدتاٌ طرح صیانت از نهال کاری و مزارع چوب در منطقه شمال است نه صیانت از جنگل های نادر.
این طرح زمانی می تواند به بار بنشیند که سریعاٌ ، یعنی از همین امروز هر گونه بهره برداری مجاز دولتی و غیر دولتی از آخرین جنگل های باستانی را ممنوع اعلام کند و پرونده سیاه تخریب و نابودی جنگل ها بسته شود . به یاد داشته باشیم که در کشور ما (چه قبل و چه بعد از انقلاب) کم نبوده است طرح هایی که با هیجان از آن صحبت شده ولی چون واقع بینانه نبوده نافرجام باقی مانده است .
در سالی که گذشت علی رغم تبلیغات وسیع سازمان جنگل ها ، مراتع و آبخیز داری در مورد طرح صیانت از جنگل های شمال ، اخبار انتشار یافته رسمی و دولتی گویای ادامه روند تخریب بود.( طبیعی و غیر طبیعی ):
● آتش سوزی ها همچنان عرصه های جنگلی شمال را در کام خود می کشد و عدم وجود امکانات مناسب اطفاء حریق سبب وارد آمدن خسارات هنگفت به جنگل ها می شود . تنها در ششماهه اول سال82 حدود 12هزار و 500 اصله درخت ، درختچه و نهال های طبیعی در جنگل های غرب مازندران و حدود 70 هکتار جنگل در منطقه دو هزار " ماضی کله " د رآتش می سوزد و...
● قاچاقچیان چوب همچنان فعال بوده اند ، هرچند از میزان دقیق قاچاق چوب در کل منطقه شمال آمار دقیقی عنوان نمی شود ولی برخی ارقام نظیر اعلام کشف ده هزار و 290 اصله ( از گونه های نادر و قدیمی ) تنها در شش ماهه اول سال در مازندران بسیار تکان دهنده است. با امعان نظر به گفته محمد صمدی رئیس سازمان جنگل ها و مراتع کشفیات معمولاٌ 10 درصد رقم واقعی قاچاق هستند .
● واگذاری اراضی بکر جنگلی به معادن همچنان ادامه می یابد.
● با عدم توجه به بازیافت و ایجاد کارخانه های کمپوست ، همچنان بیش از 70 درصد زباله های کل مناطق صنعتی ، خانگی و کشاورزی استان های شمالی در جنگل دفن یا رها می شود و بازار چانه زنی میان مسئولین منابع طبیعی و شهرداری ها برای واگذاری بیشتر جنگل های یگانه شمال جهت دفن زباله ادامه داشته و هنوز علی رغم طرح های ریز و درشت کارخانه های بازیافت و کمپوست در چرخه بحث های بودجه ای قرار می گیرد .
● کلاردشت همچنان در معرض حراج قرار دارد . ویلا سازی در حریم جنگل ها رو به توسعه است و جنگل ها با عنوان طرح های گردشگری و طرح های پرطمطراق اکوتوریسم واگذار گردیده و دست کاری می شوند و آگهی های ریز و درشت برای خرید زمین و ویلا در حاشیه و داخل جنگل صفحات روزنامه ها را پرمی کند .
● نهال کاری در عرصه های شمال شتاب می گیرد . آنهم عمدتاٌ از گونه های سریع الرشد و بیشتر به منظور افزایش آماری جنگل کاری و نه پروژه های بلند مدت و احیاء جنگل های باستانی در دهه ها و صده های آینده و این آمار به مساحت جنگل ها تزریق می شود .
● تعرفه های وارد کردن چوب برداشته می شود. و واردات کاغذ ادامه می یابد و همچنان میلیون ها تن کاغذ در تمامی کشور روزانه دفن می گردد و هنوز این اندیشه به عمل نپیوسته است که ایجاد کارخانه های بازیافت کاغذ به عنوان یک استراتژی ملی می بایست مد نظر باشد .
مروری بر برخی از اخبار جنگل های شمال در سال گذشته ، سندی بر تایید گفته های فوق است . شایسته است باور کنیم که تلاش ها برای حفاظت کامل جنگل های ملی باستانی ونادر ادامه داشته باشد .
تصویب برنامه جامع صیانت از جنگل های کشور
دکتر عبداله رمضان زاده سخنگوی دولت ضمن اعلام مطلب فوق افزود بر اساس این مصوبه وزارت جهاد کشاورزی مکلف شد در جهت تسریع در شناسایی و تعیین محدوده های اراضی منابع ملی و تفکیک مستثنیات قانونی مردم ، طی یک برنامه دوساله در تمام استان های کشور ،تمامی عرصه های منابع ملی را تعیین تکلیف نموده و سند آن را به نام دولت جمهوری اسلامی اخذ نماید .. همچنین مقرر شد به منظور افزایش امکان استفاده از تجهیزات حفاظتی و روش های نوین حفاظت از جنگل های شمال ، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست حسب مورد با هماهنگی وزارت کشور و بسیج و مشارکت های مردمی نسبت به تکمیل پوشش رادیویی و تشکیل یگان حفاظت و تحت پوشش حفاظتی قرار دادن گلوگا ه های جاده ای اصلی و کمربندی در مناطق جنگلی کشور اقدام نماید.
(10/6/82 خبرگزاری جمهوری اسلامی )
نصرتی معاون سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیز داری در محدوده جنگل های شمال، در رابطه به این طرح می گوید : هیات دولت شش ماه مهلت داده است که نسبت به اصلاح مجموعه قوانین اجرایی حفاظت از جنگل های شمال اقدام نماییم . بعلاوه سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور نیز باید طرح آمایش سرزمین را به مدت سه سال در جنگل های شمال کشور اجرا نماید .
نجفی معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست نیز در رابطه با این طرح چنین می گوید :
این طرح شامل پنج فصل است که اجرای آن بر اساس ضوابط و استاندارد های زیست محیطی به عهده سازمان حفاظت محیط زیست و از نظر طراحی و اجرا به عهده منابع طبیعی است . وی همچنین می افزاید که با اجرای این طرح ، سازمان حفاظت محیط زیست ، اصراری به حفاظتی اعلام شدن جنگل های شمال ندارد ، بلکه یکی از نگرانی های این سازمان واگذاری طرح ها و نحوه اجرایی کار بود که بر اساس این آیین نامه ، از این پس واگذاری طرح ها تنها با تصویب وزارت جهاد کشاورزی صورت نخواهد گرفت ونظر سازمان حفاظت محیط زیست هم دخیل خواهد بود . نجفی با بیان این که یک میلیون هکتار از جنگل های شمال زیر پوشش طرح های جنگل کاری است ، گفت که سازمان حفاظت محیط زیست برای این عرصه ها ، استاندارد هایی دارد که بر طبق آیین نامه ، سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیز داری مکلف به اجرای آن خواهد بود .
( نوشهر - خبر گزاری جمهوری اسلامی 7/6/82)
در سال جاری (1382) سعی داریم فقط 960 هزار متر مکعب از جنگل های شمال برداشت کنیم
کاظم نصرتی معاون در امور جنگل های شمال ضمن اعلام مطلب فوق به ایرنا ، افزود که طبق آمار موجود در حال حاضر از مجموع یک میلیون و 900 هزار هکتار جنگل شمال کشور ، حدود یک میلیون هکتار آن به بهره برداران واگذار شد است.
( ایرنا 30 اردیبهشت 1382 )
شرکت شفا رود همچنان در امر پاکسازی آخرین جنگل های باقی مانده گیلان فعال است
بر اساس گزارش منابع طبیعی گیلان ، چهارصد هزار هکتار از عرصه های جنگلی استان برای بهره برداری در اختیار شرکت شفا رود است و این شرکت احیاء سالانه 22 هزار هکتار عرصه جنگلی را تعهد کرده است در حالی که سالانه فقط حدود دو هزار هکتار از عرصه های مخروبه استان را نهال کاری می کند
(3/6/82- ایرنا)
جنگل های استان گیلان :
از سطح 565 هزار هکتاری جنگل های استان گیلان حدود 148 هزار هکتار آن در ارتفاعات سخت گذر ، دست نخورده و بکر و بقیه مخروبه و نیمه مخروبه است .
کرد افشار - مدیر کل منابع طبیعی گیلان 19/12/82
مجوز عملیات بهره برداری از معدن ذغال سنگ در جنگل های بکر صادر شد .
مدیر عامل شرکت البرز شرقی ، به ایرنا گفت: این معادن که در دامنه های شمالی البرز شرقی و در دل جنگل های بکر واقع شده ، از جمله معادن غنی و مرغوب است . این ذخایر در گستره ای به طول 20 کیلومتر از منطقه " سوسرای مینودشت شروع شده و مناطق تخت ، حیدرکلاه ، امام عبداله ، ساسنگ ، ازداران ، مازوتخت و صندوق سنگ را در برمی گیرد . وی در ادامه گفتگو با ایرنا افزود: " به دلیل واقع شدن معدن فوق در داخل جنگل ، این شرکت جهت ادامه عملیات اکتشاف و استخراج نیاز به موافقت منابع طبیعی و محیط زیست دارد که مجوز لازم برای بهره برداری از معادن فوق صادر شده است