دانلود تحقیق کشاورزی بخش کشاورزی خراسان

بخش کشاورزی خراسان : چهار سال بعد از ادغام

مقدمه

متعاقب ادغام دو وزارت خانه جهاد سازندگی و کشاورزی در اواخر سال 79 و تشکیل ستاد وزارت جهاد کشاورزی ، سازمانهای استانی این دو وزارتخانه سابق نیز در یکدیگر ادغام و سازمان جهاد کشاورزی دراستانها تشکیل شد . در استان پهناور خراسان نیز این مهم در دهه اول اردیبهشت 1380 صورت گرفت که گزارش حاضر وضعیت کشاورزی این استان را چهار سال بعد از ادغام ارائه می نماید .

از آنجایی که مبرم ترین اقدام ، اجرای پروژه عظیم ادغام بود لذا در اولین گام ، ستادی از نخبگان دو سازمان سابق به منظور انجام صحیح ادغام تشکیل و پس از تهیه و تدوین معیارها و ضوابط انتخاب مدیران و ابلاغ آن توسط رئیس سازمان ، ادغام انجام شد .

نکته قابل توجه اینکه ، معیارها و ضوابط تعیین شده جهت انتخاب مدیران بعداً مورد استفاده برخی از استانها قرار گرفت .

توانمندی ها

در استان خراسان به علت برخورداری از تنوع اقلیمی ، حدود 83 نوع محصول زراعی و باغی تولید می شود که در 21 نوع محصول دارای رتبه اول تا سوم کشوری می باشد .

 این در حالی است که تولیدات دامی این استان نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است . در تولید گوشت قرمز با 120000 تن ( 2/15% ) رتبه اول و در تولید شیر و تخم مرغ به ترتیب با 875000 تن ( 8/13% ) و 760000 تن (2/12% ) رتبه دوم و گوشت مرغ با تولید 93000 تن (4/8% ) رتبه سوم کشور را دارا می باشد .

نهادسازیها

بعد از اتمام موفقیت آمیز پروژه ادغام درستاد سازمان و 32 شهرستان و منطقه مستقل استان در طی شش ماه و به منظور دستیابی به تولید پایدار ، نهادسازیهایی در حوزه های عمومی و تخصصی سازمان صورت گرفت که مهمترین آنها تشکیل دبیرخانه مشاوران فنی با حضور اساتید مجرب دانشگاه ، ستادهای فنی زیربنایی ( آب و خاک ) ، زراعت ، باغبانی ، منابع طبیعی و آبخیزداری ، امور دام ، صنایع و مکانیزاسیون و کمیته هایی در زیر مجموعه این ستادها می باشد .

این ستادها که به صورت هفتگی و ماهانه و به طور مرتب با حضور رئیس سازمان و مدیران ذیربط تشکیل می شوند طرحهای خوبی را ارائه نموده اند که به برخی از آنها اشاره می شود :

الف ) در حوزه عمومی و مدیریتی

1 ) طرح مدیریابی

این طرح که در قالب یک نرم افزار تهیه شده کلیه نیروهای متخصص سازمان که در سطوح مختلف ستاد و شهرستانها توانایی به عهده گرفتن مدیریت را دارند با مشخصات کامل فهرست شده که یقیناً علاوه بر حال در آینده نیز مورد استفاده مسئوولین بخش کشاورزی استان قرار خواهد گرفت .

2 ) طرح جامع ارزشیابی شهرستانها و مناطق مستقل

3 ) طرح نظرسنجی فصلی و سالیانه در مورد مدیریت سازمان در سطوح مختلف در داخل و خارج از سازمان

4 ) طرح توازن پتانسیل های هر شهرستان و منطقه باامکانات و نیروی انسانی مورد نیاز

ب ) حوزه فنی و تخصصی

1) تهیه و تدوین اولویتهای پنجگانه بخش کشاورزی استان تا پایان برنامه چهارم به همراه برنامه های کمی هر یک از اولویتها در حوزه های تخصصی سازمان و ادارات کل وابسته . این اولویتها که از آن بعنوان مانیفست بخش کشاورزی استان تا پایان برنامه چهارم یاد می شود شامل : 1- ارتقاء راندمان آبیاری از طریق پوشش انهار و آبیاری تحت فشار 2- ارتقاء راندمان تولید محصولات زراعی و باغی 3- توسعه و ارتقاء صنایع تبدیلی بمنظور صادرات

4- تغذیه سفره های زیزمینی و پیشگیری از وقوع سیلابهای مخرب از طریق توسعه فعالیتهای آبخیزداری و آبخوانداری 5- تبدیل دامداریهای سنتی ( متحرک ) به صنعتی ( ثابت ) می باشد.

2)طرح تعویض بذر گندم

به موجب این طرح در مناطق دور دست و خرده مالکی ، گندم خوراکی کشاورزان ازانها خریداری و در عوض بذر گواهی شده تحویلشان می گردد . این طرح از سال 81 به ستاد وزارت پیشنهاد و ابتدا از محل اعتبارات خشکسالی در هشت استان مواجه با این پدیده و سپس در کلیه استانهای کشور از محل اعتبارات مجری طرح گندم اجرا شد .

3) طرح ساماندهی خرید تضمینی پیاز

این طرح که با هدف اصلاح الگوی کشت و تنظیم میزان تولید پیاز با استفاده از اهرم خرید تضمینی تهیه شده بود در سال 81 به ستاد وزارت پیشنهاد و از سال 82 در کلیه استانهای پیاز خیز کشور اجرا می شود .

با اجرای این طرح حداقل دو سال است که خوسبختانه به قول رسانه های محلی استان " دیگر اشک پیاز کاری در استان در نمی آید ! "

4) طرح مدیریت مبارزه با آفات و بیماریها و مخصوصاً مبارزه باسن با استقبال مسئوولین محترم زراعت ، ترویج ، حفظ نباتات وزارتخانه قرار گرفت از سال گذشته در کلیه استانهای کشور در حال اجرا است .

البته این طرح بعداً در سایر فعالیتهای وزارت متبوع از جمله آب و خاک و ... مورد استفاد قرار گرفت .

5) طرح بیمه گری خصوصی با استفاده از فارغ التحصیلان کشاورزی این طرح هم که مورد توجه مدیر عامل محترم بانک کشاورزی و صندوق بیمه محصولات کشاورزی قرار گرفت از سال گذشته در حال اجرا و توسعه و گسترش است .

دستاوردها

با عنایت به توانمندیهای موجود در استان و نیز با اتکاء به نهادسازیهایی که ذکر گردید ، بخش کشاورزان خراسان دستاوردهای قابل توجهی را داشته است .

علی رغم کاهش 5/8 درصدی بارندگی در طی چهار سال ، تولیدات کشاورزی استان با 36% رشد همراه بوده است یعنی از حدود 7 میلیون تن در سال آخر قبل از ادغام به حدود 5/9 میلیون تن در بعد از ادغام رسیده است .

به طور کلی به لحاظ میزان تولیدات باغی و زراعی ، این استان با تولید 7964000 تن معادل 17/11% و از نظر تولیدات دام ، طیور و آبزیان با تولید 1165000 تن معادل 2/13% تولیدات کشور را به خود اختصاص داده است .

گندم

میانگین میزان خرید گندم در چهار ساله قبل از ادغام 482 هزار تن بوده است . در حالی که این میزان با 70% رشد به مقدار حدود 930 هزار تن در بعد از ادغام رسیده است

ضمن اینکه در طی این مدت رتبه چهارمی استان در خرید گندم به دومی ارتقاء یافته است .

نکته مهم دستیابی نسبی به پایداری در تولید می باشد به این صورت که در سال های قبل ( مثلاً سال زراعی 79-78 ) که بارندگی به میزان 48% کاهش یافته است ، میزان کاهش تولید و خرید گندم به میزان 60% بوده است در حالی که در سال زراعی گذشته (83-82) که میزان کاهش بارندگی 23% بود میزان کاهش تولید و خرید گندم بدلیل تمهیداتی که اندیشیده شده به حدود 10% رسید .

با فراهم شدن این شرایط و کسب پایداری در تولید در صورت وقوع خشکسالی های مهیب میزان گندم کاهش کمتری خواهد یافت .

جو

بر خلاف جوسازیهایی که در خصوص توجه زیاد به گندم و غفلت از تولید جو صورت می گیرد و به استناد آمارهای موجود ، در این مدت نه تنها تولید جو کاهش نیافته است ، که افزایش نیز داشته است یعنی از میانگین 531 هزار تن به 535 هزار تن در چهار ساله بعد از ادغام رسیده است . لازم به تذکر است حدود 20% جو تولیدی کشور در این استان تولید می شود .