در راس تمامى برنامه هاى بهداشتى یک اصل مهم وجود دارد و آن اصلاح شیوه زندگى است که جز باتغذیه مناسب، پرهیز از استرس، ترک سیگار و ورزش حاصل نمى شود.
چنانچه این زندگی سالم با دستورهای مذهبی ازجمله روزه توام شود میزان تاثیر آن شگرف تر و بسی زیادتر خواهد بود.
در میان عوامل موثربر کیفیت زندگی سالم( جدای از عوامل مذهبی) نقش ورزش از همه پررنگ تر است.
شیوع روزافزون چاقی وبیماری های وابسته به آن که همه از بی تحرکی و فراوانی وسایل مدرن - که زندگی را راحت تر می کنند- حاصل می شود نشان دهنده ی این است که متاسفانه امروزه هنوز هم آدم های زیادی از ورزش و فواید آن غافلند.
ورزش یک عامل حیات بخش در حفظ سلامتی است از آن جهت که همواره با کاهش چاقی، فشارخون وچربی خون که همگی از عوامل موثر بربروز بیماری های قلبی و عروقی به شمار می روندهمراه است و باعث بروز تغییرات مثبت در زندگی می شود.
ورزش استرس را مهار می کند و با ایجاد روحیه ی عالی کیفیت زندگی رابهبود می بخشد ضمن این که بدن را قادر می سازد چربی را به نحو موثرتری به عنوان سوخت مصرف کند.
اثرات منفی بی تحرکی وعدم انجام فعالیت ورزشی بر سلامت وتندرستی
با توجه به ویژگی های زندگی عصرجدید وبیماری های گوناگون ناشی از بی تحرکی نقش انجام فعالیت بدنی بر سلامت جسم انکارناشدنی است.
برخی از بیماری هایی که انسان براثر کم تحرکی وعدم انجام فعالیت ورزشی به آن ها مبتلا می شود عبارتند از:
1- سکته ی قلبی
این بیماری براثر رسوب چربی زائد بدن بر دیواره های عروق کرونر قلب اتفاق می افتد.(فراهانی،1380، ص11)
مطالعات انجام شده بر110000فرد مشخص کرده است که افرادفعال50%کمتر از غیر افراد غیر فعال به حملات و امراض قلبی دچار می شوند.(پویان،1362، ص36)
تحقیقات مشابه در انگلستان نشان می دهد شیوع وابتلا به بیماری های عروق کرونر 60% در افراد غیر فعال بیشتر است.(همان منبع، ص36)
2- بیماری فشارخون
این بیماری براثر افزایش فشاربطن چپ قلب که وظیفه ی انقباض وخون رسانی به بافت ها را برعهده دارد روی می دهد. فشار خون متعارف 12 بر8 می باشد.(فراهانی،1380، ص11)
3- تصلب شرائین
بیماری سفت شدن دیواره ها وجدار رگ ها را گویند که بر اثر ازدیاد کلسترول بد یا ldl در بدن حادث می شود.(همان منبع،ص12)
میزان طبیعی کلسترول در آزمایشگاه حدود 150 الی300 میلی گرم می باشد.افزایش بیشتر از 300 میلی گرم می تواند برای سلامتی فرد خطر آفرین باشد. کلسترول گاهی به صورت تکه های جامد مسیر رگ ها را می بندد.
میزان کلسترول بدن یک ورزشکار درحدود150 میلی گرم است.(پویان،1362، ص37)
4- دیابت پیشرفته
یکی از خطرناک ترین بیماری های آرام آرام کشنده بیماری دیابت است که براثر کم تحرکی، تغذیه ی نامناسب،زندگی پرتنش و... برای انسان رخ می دهد.(فراهانی،1384، ص82)
5- ناراحتی های عصبی
به طور کلی هرگاه دستگاه عصبی فرد نتواند بدن را به صورت طبیعی کنترل کند این موضوع مقدمه ی بیماری های عصبی را فراهم می کند.(فراهانی،1380،ص12)
امروزه گرفتاری های ناشی از اختلالات زندگی ماشینی ، استرس ها وهیجان های خطرناک به همراه اظطراب ناشی از زندگی نوین که نقش عمده ای در بروز بیماری های عصبی دارندزندگی بشر را تهدید می کند.
چند معضل اساسی زندگی ماشینی
1- چاقی و اضافه وزن
چاقی خود به خود بیماری نیست اما می توان آنرا در زمره ی موارد محدود کننده وتهدید کننده ی زندگی هر فرد بحساب آورد. به طور کلی چنانچه میزان چربی بدن افراد مونث به بیش از 25% بدن و در افراد مذکر به بیش از 15% وزن کل بدن برسد به آن فرد لفظ چاق اطلاق می شود.(فراهانی،1380،ص13)
چربی مطلوب 5 تا7% وزن بدن مذکر وحداکثر14% وزن بدن فرد مونث است.ضمن این که از 25 سال به بالا هر سال 450 گرم چربی به وزن بدن اضافه می شود وهمزمان هم 115 الی 225 گرم از حجم استخوان بندی و عضلات فرد کم می شود.(غلامرضا خانی، ص34)
یکی از تغیه شناسان مهم بین المللی با نام "جین مایر" معتقد است مهمترین عامل چاقی در اجتماعات پیشرفته ی امروزی عدم انجام فعالیت های بدنی است. درواقع به نظر وی بین چاقی وعدم فعالیت بدنی ارتباط مستقیم وجود دارد.البته کاهش ساعات کار ناشی از زندگی ماشینی هم مزید برعلت است.(همان منبع،ص34)
2- تغذیه ی ناسالم
زندگی پرمشغله ی امروزی باعث می گردد انسان ها از رژیم سالم تغذیه ای برخوردار نباشند و بیشتر غذاهای پرچربی،سرخ کرده،آماده وشیرینی را مصرف نمایند. بیماری های تصلب شرائین و سکته ی قلبی براثر تغذیه ی ناسالم ورسوب چربی و کلسترول موجود در گوشت قرمزو... خطرات عمده ای را متوجه ی زندگی انسان می نماید.
3- مصرف دخانیات
مصرف دخانیات یکی از عوامل تهدیدکننده سلامت هر فرد به شمار می رود. برای گواهی بر صحت این ادعا کافی است بدانیم هرنخ سیگار معادل 10 میلی جیوه فشار خون فرد سیگاری را افزایش می دهد.(فراهانی،1380،ص14)
***
اثرات مثبت ورزش
تاثیر ورزش بر بدن فراوان است. تاریخ علوم تجربی آکنده از تجربیاتی است که صحت این ادعا را بیان می کند. ورزش باعث می شود تا خود بشرسهم عمده ای در تامین سلامت بشری ایفا نماید. ورزش برقلب، ریه و سیستم خونی تاثیر مثبت می گذارد.علاوه برآن اعمال کلیه، جگر، شکم، عضلات، سیستم عصبی و... را تحت تاثیر قرار می دهد.(پویان،1362، ص40)
بخش عمده ای از جهان را مسلمانان تشکیل می دهند. این قشر جامعه بشری به دلیل رعایت مسائل مذهبی جزو سالم ترین نوع بشر می باشد که بلحاظ رعایت دستورات برتر قرآنی چنین رخدادی حاصل می آید. بر این ادعا دلایل زیادی اقامه می شود که در این نوشتار سعی می شود به برخی از این دلایل و اثرات روزه اشاره شود.هرگاه روزه با ورزش توام شود تاثیرات شگرفی حاصل می شود که به صورت توام به برخی از آنها می پردازم.
دلایل اثرات مثبت روزه داری و ورزش
1- بهبود سوخت و ساز بدن و آسایش اندام ها ودستگاه های بدن
حذف وعده ی غذایی ناهار در ماه رمضان سهم زیادی بر بهبود متابولیسم وسوخت و ساز بدن دارد وبدن را مجبور می نماید به وضعیت بهبود بخشد وکالری های اضافه و انباشت شده ی خود را مصرف کند. تصفیه ی طبیعی بدن به دلیل کاهش کالری و تغذیه ی دریافتی و در مقابل افزایش سوخت و ساز از اثرات عالی روزه داری است.استفاده از ذخائر چربی وهیدرات های کربن( قند خون) باعث تنظیم قند خون و کاهش چربی و درنتیجه عملکرد بهتر بدن می شود.
قندها مهم ترین عامل تولید انرژی برای ورزشکاران است.(فراهانی،1384، ص61)
کاهش این قندها در رساندن وضعیت بدن به تعادل موثر است. ورزشکاران درمقابل استفاده 1 گرم پروتئین و2 گرم چربی 4 گرم مواد قندی نیاز دارند.(همان منبع، ص 61)
مواد قندی موردنیازبدن به راحتی تامین می شوند.