دانلود مقاله تحلیل های علمی تولید گندم در ایران و جهان

تحلیل های علمی تولید گندم در ایران و جهان

(اقتصاد گندم ایران )

تا کنون کتابها، مقالات ، طرح های تحقیقاتی و سایر منابع علمی در باب تولید گندم در ایران و مزیت نسبی تولید این محصول در ایران همچنین، در مورد اینکه آیا مساله خود کفایی در تولید گندم در ایران اساسا لزومی دارد یا نه ، بحث های فراوانی کرده اند و هر یک فراخور نوع کار نتایجی نیز گرفته اند. برخی نتیجه گرفته اند که ما باید در تولید گندم خود کفا شویم برخی نیز نتیجه گرفته اند که اساسا نیازی به مطرح شدن بحث خود کفایی نیست و ایران در تولید گندم مزیت نسبی ندارد!

اگرچه هر یک از کارهای انجام شده در این زمینه قابل احترام هستند اما به نظر می رسد علت تفاوت در نتیجه گیری منابع علمی فوق الذکر این باشد که فرضیات و حیطه کاری که برای هر تحقیق در نظر گرفته شده است متفاوت بوده است. برخی از دیدگاه اقتصاد خرد به قضیه نگاه کرده اند ، برخی از دیدگاه اقتصاد کلان به قضیه نگاه کرده اند. برخی از دیدگاه اقتصاد جهانی و آزادسازی تجارت مساله را مورد بررسی قرار داده اند و برخی دیگر از دیدگاه سیاسی به قضیه نگاه کرده اند و برخی نیز از دیدگاه های فرهنگی و حتی مذهبی. اقتصاد خرد دستور به توقف تولید گندم می دهد اما اقتصاد کلان دستور به تداوم تولید می دهد. آزادسازی تجاری دستور به توقف تولید و اقتصاد سیاسی دستور به ادامه تولید. اهل سیاست خواستار تولید هستند اما برخی از اقتصاددانان مخالف و برخی دیگر موافق هستند. در این بین بنا به قدرت اجرایی داشتن هر یک از افکار فوق مساله خود کفایی گندم کم رنگ یا پر رنگ شده است اما به هر حال در نهایت تفکر غالب همان ادامه تولید و رسیدن به خودکفایی بوده است تا اینکه بالاخره پس از 40 سال ما به آ؛نچه می خواستیم رسیدیم و در سال زراعی 1383-1382 موفق به خودکفایی در تولید گندم شدیم. اما از آنجایی که مساله تولید گندم فراتر از بحث خود کفایی است و ایران سالیان سال باید بر اساس آن، تصمیم به تولید یا عدم تولید بگیرد، نیاز است که مساله تولید گندم در ایران با نگرشی همه جانبه ( اقتصادی ، سیاسی، فرهنگی ، اجتماعی ، مذهبی و ..) بررسی شود تا در نهایت بتوانیم به نتایجی جامع ، خالی از ایراد و قانع کننده در این مورد برسیم و بر اساس آن تصمیمی درست اتخاذ نماییم. 

با توجه به احساس نیاز فوق ، بر آنیم تا مساله " مزیت نسبی تولید گندم در ایران و جهان " را که مفهومی اقتصادی است به صورت جامع بررسی کنیم. از این رو بصورت سلسله وار تحلیل هایی علمی در این زمینه به علاقمندان تقدیم خواهد شد.

بازاریابی صادراتی گندم ایران (3)

در ادامه بررسی مسائل مربوط به بازاریابی گندم ایران استاندارد کردن ، بسته بندی ، تبدیل ، انبارداری ، تبلیغات ، طرز فروش ، قیمت گذاری و در نهایت ضریب هزینه های بازاریابی این محصول را بررسی می کنیم.

3- استاندارد ( جدا ) کردن محصول گندم

شامل جور کردن و استاندار کردن گندم می باشد. با پیشرفت اقتصادی مراکز مختلفی برای انجام اینگونه خدمات بوجود می آید ، جوربندی و استاندارد کردن گندم به خریداران امکان می دهد تا بتوانند آنچه را که مایل هستند بدون اتلاف وقت و با توجه به قدرت خرید خود بخرند ، جدا کردن ، جور کردن و استاندارد کردن سبب جلب اطمینان مصرف کنندگان می شود و در نتیجه تجارت بخصوص تجارت بین المللی را ساده تر و سریع تر می کند. محصولات کشورهای در حال رشد اغلب به علت نداشتن یکنواختی در بازارهای دنیا با اطمینان خرید و فروش نمی شوند. این در حالی است که سورت کردن، ارزش افزوده محصول مورد نظر را افزایش می دهد مثلاً گندم را می توان به درجات مختلف تقسیم کرد و از هر کدام برای هدف مشخصی مثل تهیه آرد نان، تهیه آرد شیرینی، تهیه مصارف غذایی مثل ماکارونی ، مصارف دامی و غیره استفاده کرد.

کشورهای مختلف جهان ، خصوصا صادر کنندگان این محصول ؛ گندم خود را با درجات مختلف، مشخص و استاندارسازی کرده اند. گندم تولیدی در هر کشور بسته به درجه ، درصد پروتئین و سایر خصوصیات قابلیت رقابت خاصی را دارا می باشند. بطور کلی ارقام عمده گندم با قابلیت رقابت در سطح جهانی بصورت ذیل درجه بندی و نامگذاری شده اند. در جدول ذیل انواع گندم کشورهای مختلف که قابلیت رقابت با یکدیگر در بازار جهانی را دارا می باشند آورده شده است

 در ایران استاندارد کردن اجباری از سال 1352 شروع شده است هر چند که موسسه استاندارد که وابسته به وزارت اقتصاد است 14 سال قبل از آن تاریخ تاسیس شده بود و قرار بوده است 600 نوع مواد غذایی و محصولات کشاورزی را به تدریج استاندارد کند ولی سرعت پیشرفت این کار خیلی کم است و به نظر می رسد که شاید سالها طول بکشد تا همه این مواد را بتوان استاندارد کرد. از طرف دیگر تا کنون احساس نیازی برای درجه بندی و استاندارد سازی گندم ایران وجود نداشته است اما اکنون که بحث صادرات این محصول مطرح می باشد باید متولیان امر با مقایسه گندم ایران با ارقام استاندارد شده کشورهای رقیب (که در جدول بالا اورده شده است) در این زمینه اقدام به استانداردسازی این محصول نمایند تا خریداران قادر به مقایسه کیفیت و قیمت محصول ایرانی با محصول خارجی باشند. گفتنی است ایران قادر است استانداردهای جداگانه ای نیز برای انواع گندم خود تعیین نماید اما بمنظور حضور در بازارهای جهانی نیاز است تا استانداردهای ایران با استانداردهای جهانی همخوانی داشته باشد.

4- بسته بندی محصول گندم یا آرد گندم

بطور کلی بسته بندی محصولات کشاورزی به منظور سالم نگهداشتن ، تسهیل در حمل و نقل و انبار داری انجام می شود. با بسته بندی درست می توان از بسیاری آسیب ها جلوگیری کرد و از برخی هزینه ها نیز کاست همچنین در اثر حفظ بهتر و حمل و نقل آسانتر محصول هزینه های فروش را پائین آورد. هر یک از محصولات کشاورزی بنا به ماهیت و کیفیت خود باید یک نوع بسته بندی شود در صورتیکه به این امر توجه نشود و بسته بندی متناسب با محصول نباشد مقدار زیادی از محصول تلف خواهد شد و هزینه آن بیشتر از حد لازم خواهد بود. امروزه که در بازار بین المللی محصولات باید با گویا بودن کیفیت خود ، برای خود مشتری پیدا کنند ، اهمیت بسته بندی خوب از نظر اندازه ، نوع و بی خطر بودن بسته بندی ، بهداشتی بودن ، امکان استفاده مجدد از بسته ها بعد از مصرف محصول و زیبائی و رنگ آمیزی بسته ها اهمیت زیادی دارد. نوع بسته بندی و اندازه آن با مطالعه خصوصیات اقتصادی – اجتماعی مصرف کنندگان و نوع و قیمت محصول انجام می گیرد.

در بسیاری از موارد گر چه هزینه های فروش در اثر بسته بندی افزایش می یابد ولی همه از آن کار راضی می شوند ، چون بسته بندی در واقع کیفیت محصول نهائی را بهبود می بخشد. بعلاوه می توان تاریخ بسته بندی و زمان غیر قابل مصرف شدن آن را روی بسته بندی نشان داد.

بسته بندی درارتباط با گندم برای آرد این محصول مطرح می باشد. چون خود گندم معمولا بدون بسته بندی صادر می شود اما ارد گندم حتما باید در بسته بندی ارائه شود. اخیرا کشور عراق در اعلام نیاز خود اشاره کرده است به دلیل عدم امکان تولید گندم به ارد در این کشور ترجیح می دهد آرد خریداری نماید تا گندم. بنابراین با توجه به اینکه عراق تا چند سال اینده نیز وارد کننده گندم خواهد بود ، بسته بندی آرد و  حتی دیگر مشتقات گندم توجه بیشتری را می طلبد.  

البته این موضوع قابل ذکر است که بسته بندی تا حد زیادی باعث می شود که امکان تقلب افزایش یابد اما این مورد بیشتر در مورد کشورهای در حال توسعه مطرح می باشد همانطور که قبلا در مورد کشورهای توسعه یافته فعلی نیز مطرح بوده است. بطور مثال در سال 1976 در اثر شکایت کشورهای خریدار گندم از آمریکا ، معلوم شد در میان گندم هایی که از بندر نیواورلئان آمریکا به سوی کشورهای شوروی سابق ، هند ، مصر و ایران صادر شده بود مقادیر زیادی سنگ و خاشاک و گندم هائی از درجه پائین تر نیز قاطی شده است.

در کشورهای غنی که هزینه های زیادی را صرف بسته بندی می کنند مطالعات زیادی هم برای انتخاب نوع صحیح جنس بسته ها ، شکل ، اندازه و رنگ آمیزی و شعارهایی که روی آنها نوشته می شود به عمل می آید تا هدف های بسته بندی را بهتر انجام دهند .

کیفیت بسیاری از محصولات کشاورزی صادراتی ایران نامطلوب است و این امر به دلیل به کار نبردن روشهای جدید بهداشتی کردن محصول و استاندارد کیفیت آن در تمام مراحل تولید و طرز نادرست به بازار رساندن محصول است. معمولا بسته بندی محصولات کشاورزی در ایران عقب افتاده است و بهمین دلیل در بازارهای جهانی این محصولات به قیمت های بسیار کم فروخته می شوند. هم اکنون بسیاری از کالاهای صادراتی ایران با بسته بندی کشورهای امارات ، اسپانیا و...  در بازارهای جهانی عرضه می شوند. متخصصین اقتصادی وزارت اقتصاد میزان خساراتی را که در اثر عدم توجه به استاندارد کردن به مملکت وارد می شود بین 25 تا 50 درصد تولید تخمین می زنند و هر گاه صرفاً 25درصد را مبنا بگیریم مشاهده خواهیم کرد که چه ضرری از این منظر متوجه اقتصاد کشاورزی ایران است.

5- تبدیل محصول گندم

با افزایش درآمد ، مردم  قادر می شوند که خدمات بازاریابی را بیشتر بخرند و به علاوه امروزه تعداد زیادی از زنان در خارج از منزل کار می کنند و وقت کافی برای تبدیل محصولات غذائی را ندارند.