دانلود مقاله اصلاح ساختار چای کاری و چای سازی با استفاده از تکنولوژی نوین

اصلاح ساختار چایکاری و چایسازی با استفاده از تکنولوژی نوین مقدمه علیرغم جایگاه خاص صنعت گسترده چایکاری و چایسازی در اقتصاد ملی و رژیم غذایی مردم ایران که مصرف سرانۀ بالایی را در جهان به خود اختصاص داده است ، در اثر عوامل مختلف ( فنی – اجتماعی – اقتصادی ) آسیب های شدیدی به اقتصاد ملی به ویژه اقتصاد منطقۀ گیلان وارد آمده است .

به طوری که صنعت چایسازی ایران تقریباً به مرحلۀ رکود و افت رشد رسیده است .

به علاوه به علت عدم خودکفایی در تأمین چای ، سالانه مقدار زیادی چای از طرق مختلف ( قسمت عمده به صورت قاچاق ) وارد کشور شده و با توجه به واردات کنترل نشدۀ چای ، بیش از 120 میلیون دلار ارز از کشور خارج شده که معضل بیکاری و مهاجرت و فقر را در منطقه افزایش داده است .

از طرفی جایگاه چای در افق برنامۀ سال 1400 با هدف رسیدن به خودکفایی و با تولید 130 هزار تن در سال در نظر گرفته شده است تا نه تنها در این زمینه به خودکفایی نایل شویم بلکه حتی مقدار قابل توجهی اشتغال ایجاد شود .

بریا رسیدن به این هدف می باید از نرخ رشد کنونی 13 درصد به سطح 20 درصد برسیم .

افزایش نرخ تا 20 درصد و افزایش تولید ، نیاز به اجرای یک برنامۀ مدون و همه جانبه دارد که شامل افزایش عملکرد در واحد سطح و افزایش سطح زیر کشت می باشد .

به این منظور یک برنامۀ تولیدی مشخص و دقیق و قابل اجرا برای افزایش سطح زیر کشت و واکاری ، ریشه کن کردن ، پر کردن جای خالی و غیره باید در نظر گرفته شود .

ابتدا برای تولید این مقدار انبوه ( حدود 200 میلیون اصله ) نهال های مرغوب و سالم ( diseode free ) و یکنواخت به ناچار نیاز به استفاده از روش های ریز ازدیادی و تکنیک های پیشرفتۀ امروزی است .

همچنین برای اصلاح باغهای قدیمی و مخروبه لازم است که ارقام جدید مناسب از لحاظ رشد رویشی – اندازه و شکل ظاهری – کمیت و کیفیت عملکرد و مقاومت در برابر آفات و امراض و تنش های محیطی به ویژه ارقامی که به آب کمتری نیاز دارند باید از روش های نوین بیوتکنولوژی استفاده و جایگزین نمود .

تکثیر از طریق روش های سنتی پر هزینه وقت گیر و نامطلوب مانند کاشت بذر – قلم زدن و پیوند زدن مورد تأیید نیست زیرا در تکثیر جنسی معایب زیادی از جمله تفرق صفحات در نتایج به وجود می آید .

در تکثیر از طریق قلمه زدن بعضی از قلمه ها ریشه دار نمی شوند و یا مدت طولانی تا حدود 2 سال در خزانه باقی می مانند و از طرفی برگهای قلمه خزان کرده و باعث خشک شدن و از بین رفتن قلمه ها می گردد .

همچنین تکثیر از طریق پیوند بسیار وقت گیر و پرهزینه می باشد .

به علاوه نهال های پیوندی دارای رشد اولیه کندی می باشد .

بنابراین استفاده از بیوتکنولوژی به عنوان یک ابزار قدرتمند مشکلات تولید نهال های مورد نیاز و اصلاح نژاد ارقام چای را حل خواهد نمود .

بعضی از تکنیک هایی که می توان برای این اهداف به کار برد عبارتند از : 1- کشت مریستم و ازدیاد انبوه کلون ها و گیاهان قوی و پر رشد و عاری از بیماری در مدت کوتاه .

2- انتقال ژن های مطلوب و تولید رقم مقاوم با کمک مهندسی ژنتیک .

3- جداسازی و کشت پروتوپلاست و دو رگه های سوماتیک .

4- تولید گیاه هاپلویید از طریق کشت دانه های گرده یا بساک .

5- تولید جنین های سوماتیک و بلور مصنوعی .

6- حفظ و ذخیره سازی جرم پلاست .

برای کاهش هزینه های تولید ناچار نیاز به مکانیزه کردن مراحل مختلف کاشت ، داشت و برداشت داریم .

در حال حاضر بیشتر مراحل تولید توسط نیروی انسانی انجام می شود که بسیار پر هزینه است .

استفاده از ماشین های مناسب هرس ، تراکتورهای باغی ، ماشین های پرچین و ماشین های برداشت و تأمین و انتقال و استقرار شبکه های مناسب آبیاری بارانی توأم با تأمین آب مورد نیاز نه تنها در کاهش هزینه ها مؤثر است بلکه عملکرد را افزایش داده بطوریکه شواهد نشان می دهد با به کار بردن تکنولوژی مناسب عملکرد بیش از 20 تن در هکتار رسیده است .

جهت افزایش کیفیت بهداشتی می باید از روش های کشاورزی ارگانیک ( بدون مصرف سموم ) استفاده نمد هر چند که شواهد نشان می دهد که به علت مصرف کم سموم علف کش و سموم قارچ کش و سموم دیگر و کودهای شیمیایی ، چای ایران از نظر آلودگی به موادسمی و عناصر سنگین نسبت به سایر کشورهای تولید کننده چای از همه مرغوبتر بوده و حتی نسبت به چای های خارجی دارای درصد فلوئور بیشتری است ( ppm 204 ) .

در این زاستا استفاده از کودهای حیوانی و ضایعات چای برای بهبود کیفیت زمین توصیه می شود .

از طرف دیگر استفاده از روش های بیولوژیک و زراعی مبارزه با آفات و امراض توصیه می شود .

جهت کاهش هزینه های فرآوری و پروسس سیستم چایسازی ایران می باید از روش پر هزینه و سنتی ( ارتودوکس ) به روش های جدید مانند C.T.C تغییر یابد .

با اضافه کردن اسانس های مجاز ( طبیعی ) بای افزایش بهبود طعم و عطر مثلاً افزودنی های گیاهی از قبیل گل گاو زبان – زعفران – زنجبیل – هل – دارچین – و ...

به چای در طعم و رنگ چای می توان تغییرات مطلوبی پدید آورد .

چای درخت چای گیاهی است همیشه سبز که در طبیعت و به حال وحشی ارتفاع آن به 6 تا 7 و گاهی به 15 متر می‌رسد.

نام علمی چای که مورد قبول بیشتر گیاه شناسان است Camellia sanensis و گاهی Camellia teiferaبرای هر دو نوع چای سیاه و چای سبز می‌باشد کاملیا نیز مانند چای درختچه همیشه سبز و از نظر اکولوژی کاملا شبیه به درخت چای می‌باشد.

موطن اصلی چای و انتشار آن در سایر ممالک درخت چای که اصل آن از چین است و اول به عنوان دارو مصرف می‌شد ولی از قرن 6 میلاد به بعد در چین به عنوان آشامیدنی و برای رفع تشنگی و خستگی مورد استفاده قرار گرفته است.

شناسایی چای در اروپا تقریبا از اوایل قرن 17 شروع شد وبه تدریج در ممالک هلند ، آلمان ، فرانسه ، انگلستان ، روسیه و بالاخره در 1690 در ممالک متحده آمریکایی شمالی مصرف آن رواج گرفت.

از نظر کاشت و مصرف چای چین اولین محلی است که این گیاه در آنجا کاشته شده و به مصرف رسیده است و از این کشور به سایر نقاط برده شده است.

تاریخچه چای در ایران ایرانیان قدیم به جای چای ، قهوه می نوشیدند به همین دلیل چایخانه های امروز همان نام سنتی خود یعنی قهوه خانه را حفظ کرده اند تا اینکه در سال 1280 هجری شمسی مطابق با سال 1901 میلادی بعلت علاقه دولت وقت ایران به کشت چای به مرحوم کاشف السلطنه که ژنرال کنسول ایران در هند بود دستور داده شد کشت چای واصول و فنون چایسازی را بیاموزد وی اولین شخصی بود که در ایران به کاشت این گیاه و تهیه چای خشک اقدام نمود هم اکنون آرامگاه این پدر چای ایران در شهرستان لاهیجان می باشد .

با عنایت به اهمیت این گیاه در کشور و سرمایه گذاری دولت در این بخش ضرورت امر مطالعات فنولوژی و بیومتری بر روی این محصول احساس گردید بر همین اساس در سال 1378 اداره تحقیقات هواشناسی کشاورزی رشت نسبت به مطالعات فنولوژی و تهیه بولتنهای مربوط به واریته آسام اقدام نمود و خوشبختانه در سال جاری علاوه به واریته آسام این مطالعات بر روی واریته چینی نیز آغاز شده است .

آب و هوای چای از عوامل محیطی که در رشد و نمو چای تاثیر دارد می توان به درجه حرارت ، میزان بارندگی ، رطوبت نسبی ، طول روز ، ارتفاع و موقعیت جغرافیائی اشاره کرد .

چای گیاهی است مخصوص مناطق گرمسیری و تقریبا“ در هر جا که هوای مرطوب وگرم داشته باشد می روید این گیاه را میتوان از 2 متر پائین تر از سطح دریاهای آزاد جهان تا 2000 متری کشت نمود در ایران این گیاه تا ارتفاع 500 متری کشت میشود .

این گیاه می تواند درجه حرارت 5- را نیز تحمل نماید بارندگی سالیانه 2000 تا 3000 میلی متر در سال برای گیاه ایده آل است ولی با مقدار 1000 تا 1500 میلی متر بارندگی سالیانه نیز می توان انتظار محصول خوبی داشت این گیاه با رطوبت نسبی حداقل 45 درصد از رشد خوبی برخوردار میباشد ولی رطوبت زیاد در خاک برای آن مضر است در نتیجه در مزارع بدون شیب و دشتها در صورت بارندگی و رطوبت زیاد خاک باید زهکشی اصلاح گردد ولی درمزارع شیب دار و کوهستانی چنین مشکلی وجود ندارد به همین دلیل بیشتر مزارع چای بخصوص در لاهیجان در مناطق کوهستانی بوده و باغستانها در زمینهای شیب دار قرار دارند در چنین مزارعی چای دارای کیفیت بهتر از لحاظ طعم عطر نسبت به مزارع کم ارتفاع و دشت می باشد ولی از لحاظ کمیت ، مقدار محصول تولیدی در این مزارع کمتر از مزارع دشت است .

از لحاظ طول روز ، بوته های چای باید حداقل روزانه 11 ساعت در معرض نور باشند کمتر از این مدت به علت افزایش هورمونهای بازدارنده رشد در گیاه برگ جدید تولید نخواهد شد چنانچه درجه حرارت محیط مناسب باشد هر 4 تا 5 روز یک برگ به برگهای در حال رشد اضافه خواهد شد .

مشخصات گیاهشناسی درخت چای برگ درخت چای که از نظر اقتصادی و بهره برداری قسمت اصلی این گیاه را تشکیل می‌دهد همیشه سبز است و دارای شکل کشیده نوک تیز بوده و کناره آن دارای دندانه‌های ریز است و برگها بطور متناوب اطراف شاخه قرار گرفته‌اند.

موقعی که برگها کوچک و جوان هستند پوشیده از کرکهای سفید ولی برگهای مسن صاف ، براق و بدون کرک می‌باشند.

گلهای درخت چای بطور خوشه‌ای و مجتمع و یا تک گل در بغل برگ ظاهر می‌شوند و دارای 5 گلبرگ و 5 تا 7 کاسبرگ و تعداد زیادی پرچم هستند.

تخمدان دارای 3 تا 4 حفره بوده که درکدام از یک تا 4 دانه مشاهده می‌شود میوه چای یک کپسول است.

برگ درخت چای که از نظر اقتصادی و بهره برداری قسمت اصلی این گیاه را تشکیل می‌دهد همیشه سبز است و دارای شکل کشیده نوک تیز بوده و کناره آن دارای دندانه‌های ریز است و برگها بطور متناوب اطراف شاخه قرار گرفته‌اند.

مشخصات بوته چای در ایران این گیاه درختچه ای است و هیبرید آن ارتفاع متوسطی بین 50- 90 سانتی متر دارد ولی نژاد آسامی ارتفاعی بطور متوسط بین 180-120 سانتی متر را دار است معمولا“ فاصله بوته ها در یک ردیف 50 سانتی متر و فاصله بین ردیفها 70 سانتی متر می باشد .

ریشه چای : این گیاه دارای ریشه سطحی و افشاه بوده که نسبت به شرایط فیزیکی خاک از خود حساسیت نشان میدهد ریشه های بوته چای با قارچ Mycorizea خاک ایجاد همزیستی مسالمت آمیز می نمایند بطوریکه این قارچها در عمل جذب آب و مواد غذائی به تارهای کشنده کمک نموده و مکمل آنها میباشد .

برگ چای قسمت مورد استفاده بوته چای برگهای این گیاه می باشد کیفیت نهائی چای ساخته شده به انواع مواد تشکیل دهنده برگ چای وابسته است در اثر هرسهای مختلف مخصوصا“ هرس سالیانه از کنار برگهائی که روی شاخه سال قبل باقی مانده اند جوانه برگی شروع به رشد مینماید شکل برگ اولی که روی جوانه ها ظاهر می گردد با شکل برگهائی که بعدا روی شاخه جوان ظاهر می گردد تفاوت می نماید بطوریکه این برگها بسیار کوچک بوده دارای کناره های صاف و فاقد دندانه و انتهای برگ نیز گود می باشد .

پس از ظاهر شدن اولین برگ معمولا“ حدود 5 برگ عددی می روید که این برگها پهن و نوک تیز بوده و دارای ظاهری کشیده و کناره های مضرس میباشد که بصورت مار پیچ ساقه را فرا می گیرند بطوریکه این 5 برگ دو بار ساقه را دور می زنند در نتیجه برگ ششم در بالای برگ اول ظاهر می گردد برگهای این گیاه پاپا ، همیشه سبز ، متناوب ، ساده ، دندانه دار ، اغلب بی کرک و به رنگ سبز تیره میباشند با شروع فصل بهار دوره رشد و فعالیت جوانه ها آغاز می گردد در این فصل جوانه های در حال خواب سال گذشته شروع به فعالیت می نمایند .

که زمان شروع اندازه گیری فنولوژی و بیومتری می باشد .

مراحل فنولوژی چای عبارتند از رشد سر شاخه ، تشکیل جوانه برگی ، پیدایش برگ اولیه ، افزایش تعداد برگ و برداشت ( در طول سال بین 7-5 چین ) که این مراحل بطور مرتب تکرار می گردد عموما“ بوته هائی که دارای ظاهر راست هستند به دلیل استفاده بهینه از نور خورشید از بوته هائی که بصورت جانبی رشد کرده اند محصول بیشتری تولید می نمایند .

چین اول باعث رشد سریعتر جوانه های پایینتر که در کنار ه های برگ قرار دارند میشود بطور کلی میتوان گفت کیفیت چای تولید شده به دو عامل بستگی دارد .

1- تعداد زیاد ساقه نسبت به وزن برگ 2- وزن مخصوص مواد سلولزی موجود در برگ علاوه بر اندازه گیریهای فنولوژی گیاه چای توسط کارشناسان مرکز تحقیقات هواشناسی کشاورزی رشت ، بطور همزمان اندازه گیریهای بیومتری خاک ، تراکم بوته ، میزان علفهای هرز ، خسارت وارده به گیاه در اثر عوامل جوی ، آفات و بیماریها دیدبانی عینی خاک نیز به انجام میرسد .

ترکیب شیمیایی برگ چای مواد متشکله برگ چای عبارتند از مواد سلولزی ، مواد صمغی ، دکسترین ، پکتین ، مواد چربی ، مواد مومی ، نشاسته ، قند ، اسید گالیک ، اسید اگزالیک ، کورستین ، مواد پروتئینی ، الیاف ، مواد معدنی ، تانن ، کافئین یا تئین ، ترکیبات معطر و بالاخره دیاستاز.

آب و هوای مطلوب چای درخت چای جزء گیاهان مناطق گرمسیر مرطوب می‌باشد یعنی در نواحی که معمولا مقدار گرما هیچگاه به صفر درجه نمی‌رسد و نزولات آسمانی نیز سالیانه در حدود 1800 تا 2000 میلیمتر است.

این گیاه تا اندازه‌ای مقاوم به سرما بوده و بدین ترتیب اگر سرما با برف همراه باشد بطوری که برف بوته‌ها را بپوشاند تا 5درجه سرما را تحمل می‌کند.

تنها عامل محدود کننده سطح کاشت چای علاوه بر نوع خاک ، رطوبت هوا و مقدار بارندگی سالیانه محل کاشت می‌باشد.

رطوبت زیاد مورد نیاز بوته چای بیشتر در رطوبت هوا می‌باشد تا رطوبت در خاک.

از این نظر زمین باید نم باشد.

اراضی سنگین و باتلاقی برای کاشت و دادن محصول به هیچ عنوان خوب نیست.

رطوبت زاید در اطراف ریشه باعث پوسیدن آن شده و گیاه را از بین می‌برد.

خاک مطلوب چای بوته چای گیاهی است فرار از آهک بنابراین از نظر واکنش شیمیایی چای را باید در خاکهای ترش (اسیدی) کاشت.

حد اسیدیته خاک برای این محصول در حدود 5.5 است و هر گاه PH از این مقدار تجاوز کرد و یا کمتر شد باید با وسایل مناسب میزان اسید خاک را به 5.5 رساند.

هر گاه اسیدی خاک زیادتر از این مقدار شد با دادن کودهای قلیایی و یا مخلوط کردن آهک به مقدار مناسب میزان اسیدی خاک را اصلاح می‌کنند.

هر گاه PH بیشتر از این مقدار شد با مخلوط کردن مقداری گرد گوگرد که ممکن است تا 600 کیلو در هکتار برسد اسیدی خاک را به حد لازم زیاد می‌کنند.

مناسب‌ترین خاک برای کاشت چای اراضی شنی و رسی فاقد آهک یا هر ماده قلیایی دیگر می‌باشد که مقدار زیادی مواد هوموس دارا باشد.

کود مورد استفاده کودهای ازته نشین بیش از هر نوع کود دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد علاوه بر کودهای ازته ، کلیه املاح ازت و فسفر و پتاس نیز برای تقویت گیاه لازم می‌باشد و یکی دیگر از کودهایی که از نظر قیمت نسبتا ارزان است و از نظر اصلاح خواص فیزیکی و شیمیایی زمین نیز مورد توجه می‌باشند کود سبز است.

کود سبز علاوه بر اینکه تولید هوموس کرده و مقدار قابل توجهی ازت به زمین می‌دهد همچنین در فصل تابستان که تابش و حرارت آفتاب زیاد است برگ بوته‌های چای را از سوختن در مقابل آفتاب حفظ می‌کند.

ازدیاد درخت چای ازدیاد نهال چای به چند طریق انجام می‌گیرد یکی بوسیله تولید مثل جنسی یعنی با کاشت بذر چای در خزانه و دیگری بوسیله غیر جنسی که عبارت است از ازدیاد بوسیله قلمه و خواباندن شاخه و در بعضی موارد استثنای ازدیاد بوسیله پیوند.

آفات ازمهمترین آفات کلیدی مزارع چای کشور نماتد مولد زخم ریشه چای ‍‍ Pratylenchus Ioosi ) ( که انگل داخلی ومهاجر ریشه چای است با ورود به داخل ریشه و تغذیه از ‌آن باعث نکروزه و از بین رفتن ریشه های موئی ، کوچک شدن بوته و در نهایت کاهش برگ سبز چای می شود در حال حاضر قریب یک سوم اراضی چایکاری شمال کشور در استانهای گیلان و مازندران آلوده به این ‌آفت بوده ( 21 –10 هزار هکتار باغ آلوده است ) توسعه و فعالیت این ‌آفت با درجه حرارت اعماق خاک ( تا عمق 30 سانتی متری ) رطوبت خاک ، تعداد روزهای یخبندان ، مقدار و ارتفاع برف همبستگی نزدیک دارد .

شپشک آرد آلود : این شپشک که به علت شرایط مساعد جوی ( خشکسالی و کم آبی ) در سالهای اخیر گاها طغیان کرده و روی قسمت اعظم گیاهان زراعی و غیر مزروعی فعالیت می نماید .

این ‌آفت از روی درختان آلوده مجاور باغات چای منتقل شده وموجب آلودگی آنها می گردد .

کنه قرمز چای Breripalpus obovatus کنه چای از شیره برگ و جوانه ها استفاده می کند در بوته آلوده برگها بتدریج در اثر ضعف زرد شده و میریزند این ‌افت به بوته های چای اعم از جوان ‌، مسن حمله میکند در سالهائی که بارندگی کم باشد خسارت آن قابل ملاحظه خواهد بود کمبود رطوبت موجود در گیاه باعث غلیظ شدن شیره سلولی شده و شرایط جهت حمله آفت مهیا میگردد و باعث توقف رشد جوانه ها و تقلیل محصول می گردد .

بیماریهای ساقه چای : هرس در هوای خشک سبب آفتاب سوختگی ، پوست مردگی و کمک به نفوذ قارچ به چوب زیر آن می گردد و نفوذ قارچ از طریق محل بریدگی در اثر هرس میباشد .

کشت چای مقدمه ایران کشور عزیز ما ، کشور که طی سالیان متمادی چه در عرصه فرهنگی و چه در عرصه سیاسی پیشتاز ممالک آزاد جهان بوده ، در ضمن این کشور با داشتن آب و هوای صاف و سالم ، زمین های غنی و حاصل خیز مساعد برای بذر هر نوع نبات از پیشتازی خاصی بر خوردار بوده است .

ایران با در نظر داشت اینکه دارای خاک و هوای مساعد برای بهره برداری از منابع طبیعی و زراعتی می باشد ، محراق توجه بذر کاران بود ه است ، درخت چای نباتی است همیشه سبز که در طبیعت و به حال وحشی ارتفاع آن به 6 تا 7 و گاهی به 15 متر می‌رسد.

تاریخچه کشت و بهره برداری از چای در جهان تحقیقات نشان می دهد که بوته چای را در حدود 3000 سال قبل از میلاد مسیح در چین می شناختند ، نبات چای و ورایتی های آن به حالت وحشی در شمال هند در منطقه به نام آسام و مناطق مانند تونکین و لائوس می روئید.

هم اکنون کشت این نبات در کشور های چین ، هندوستان ، هندو چین ، جاپان ، سیلان ، جاوه ، برزیل و بسیاری از کشور های اروپائی رواج دارد.

چین اولین محل است که این نبات در حدود 2700 سال قبل از میلاد مسیح کشت شده و به مصرف می رسیده است، آنگاه پس از آن به سایر کشور های دور و نزدیک توسط سیاحان ، تاجران و متخصصین عرصه زراعت منتقل گردیده است.

تا مدت ها کشت و تولید چای تنها به کشور چین اختصاص داشت و دیگر کشور ها از وجود این گیاه بی اطلاع بودند ، اما بعد ها این نبات به جاپان ، اندونیزیا ، هندوستان امروزی ، سیلان ، پاکستان ، و سایر مناطق انتقال یافت، کشت این نبات به علت حساس بودنش از نگاه داشتن نیکوتین به سرعت در اروپا انتشار یافت و هم اکنون انگلستان ، فرانسه ، هالند ، آلمان و همچنان کشور های آمریکائی چون ایالات متحده آمریکا ، آمریکای لاتین و آمریکای شمالی از تولید گران خوب این نبات به شمار می روند.

جاپانی ها اولین مردمانی بودند که این نبات را از چین به کشور شان انتقال دادند و بعداً کشت آن را انکشاف دادند و امروز است که از تولید گران خوب چای در جهان به شمار می آیند.

به طور خلاصه گفته می توانیم که درخت چای که اصل آن از چین است و اول به عنوان دارو مصرف می‌شد ولی از قرن 6 میلاد به بعد در چین به عنوان آشامیدنی و برای رفع تشنگی و خستگی مورد استفاده قرار گرفته است.

طبقه بندی تیکسانومیکی چای نبات چای از لحاظ علمی تحولاتی زیادی را پشت سر گذشتانده است و اکنون هم در مورد آن اختلافات نظر های زیادی وجود دارد.

لینه در جلد اول کتاب خود به نام (انواع نباتات) اسم علمی چای را Thea sinesis از فامیل Theacease نامید ، ولی در جلد دوم خود درخت چای را Camellia نامید.

پس از آن در سال 1762 میلادی چون لینه تصور می کرد که چای سیاه (تخمیر شده) و چای سبز (تخمیر نشده) است از دو بوته مختلف به دست می آیند ، بنا بر این نام Thea bohea را برای چای سیاه و نام Thea viridis را برای چای سبز انتخاب نمود.

هم اکنون مشخص شده است که چای سیاه و سبز هر دو از یک نوع چای به نام Thea bohea به دست می آید ، بعد از سالها دانشمندان دو جنس Camellia و Thea را به هم ملحق کردند به طوری که هم اکنون نام بین المللی که توسط دانشمندان تعین شده است به صورت : O.Kuntze یا Camellia sinensis می باشد.

Camellia جنس و sinesis را نشان می دهند و همچنان قابل ذکر است که حرفL آخر به نام لینه عالم که برای اولین بار چای را نامگذاری کرد و O.Kuntze نام شخصی است که دو نام ذکر شده برای چای سیاه و سبز را با هم یکجا نمود.

نوع دیگر Camellia asamica و نبات نوع تهـــــدابی Camellia asamica Iasiocalyx است ولی معمولاً چای را در نوع Camellia sinesis قرار داده و اصطلاحات ورایتی چینی ، کامبوجیائی ، آسامی به ترتیب معادل اسم علمی آ ن استفاده می شود.

مشخصات نباتی درخت چای این نبات درختچه ای است که به دو شکل وحشی و پرورش یافته وجود دارد، در حالت وحشی ارتفاع آن یه 10 الی 15 متر می رسد که اغلب در کشور های خاور دور هندوستان و چین می روید، انواع پرورش یافته آن دارای ارتفاع کمی در حدود 50 تا 70 سانتی متر بوده که حد اکثر به دو متر می رسد.

انواع مختلف از چای وجود دارد که فقط نوع Camellia sinesis نوع زراعتی بوده و انواع دیگر آن مورد استفاده زینتی دارد.

به طور طبیعی جینس کامیلیا مربوط مناطق مرتفع جنوب شرقی آسیا از جاپان تا نیپال است.

پراگنده ترین انواع این جینس کامیلیا سینیسس بوده و نیز نژاد آسامی پراگنده ترین نوع آن شمرده می شود.

ریشه چای چای نبات است که دارای ریشه های سطحی پاشان که نسبت به شرایط فزیکی خاک از خود حساسیت نشان می دهد.

ریشه های این نبات برای نفوذ در خاک احتیاج به زمین مناسب دارد به طوری که در خاک های نا مرغوب و نا مناسب به سختی نفوذ می نمایند.

با توجه به اینکه اغلب سطح خاکها مملو از مواد غذائی می باشند؛ در نتیجه بیشتر ریشه های بوته چای در قسمت سطح خاک پراگنده هستند.

اولین ریشه های نبات که ریشه چه نام دارد ، به صورت بسیار نازک سفید رنگ ، پس از پاره کرده پوش تخم ظاهر می گردد بعد از مدتی ریشه های نمو کرده ، حد اکثر ارتفاع آن به 30 سانتی متر می رسد که پس از انتقال به زمین اصلی رشد و نمو آن زیاد می شود.

ریشه های چای عموماً به دو حالت می باشند.

1.ریشه های عمودی: عموداً در پشته ها اتفاق می افتد.

2.ریشه های افقی: ورایتی های که دارای ریشه های افقی هستند و یا انیکه زمین برای رشد عمودی مساعد نباشد در برابر کمبود آب اغلب حساس بوده و از بین می روند.

برگ Leaf برگ درخت چای که از نظر اقتصادی و بهره برداری قسمت اصلی این گیاه را تشکیل می‌دهد همیشه سبز است و دارای شکل کشیده نوک تیز بوده و کناره آن دارای دندانه‌های ریز است و برگها بطور متناوب اطراف شاخه قرار گرفته‌اند.

موقعی که برگها کوچک و جوان هستند پوشیده از پشمک ها سفید ولی برگهای مسن صاف ، براق و بدون پشمک می‌باشند.

گلهای درخت چای بطور خوشه‌ای و مجتمع و یا تک گل در بغل برگ ظاهر می‌شوند و دارای 5 گلبرگ و 5 تا 7 کاسبرگ و تخمدان دارای 3 تا 4 حفره بوده که درکدام از یک تا 4 دانه مشاهده می‌شود میوه چای یک کپسول است در چند روز اول به دلیل مصرف مواد ذخیره شده داخل بوته رشد نــــــــبات سریــــــع مـــــــــی باشد.

پس از 2 تا 3 ماه فعالیت برگ ها برای ساختن مواد غذائی آغاز می گردد.

پس از تولید این مواد غذائی در برگ ها ذخیره می گردد با شروع فصل بهار دوره جدید رشد و فعالیت جوانه آغاز می گردد.

در این فصل جوانه ها در حال خواب سال گذشته شروع به رشد و فعالیت می نمایند.

به طور عموم گفته می توانیم که کیفیت چای تولید شده به دو عامل بستگی دارد.

1.تعداد زیاد ساقه نسبت به وزن برگ 2.وزن مخصوص مواد سلولوزی موجود در برگ.

گل و تخم چای(Flower and seed of tea) گل های این نبات سفید رنگ خوشبو و معطر می باشند ، گلها به صورت انفرادی یا خوشه ای و یا مجتمع و گاهی به صورت دو تائی و یا دسته های پنج تائی در بغل برگ ها ظاهر می شوند.

قطر این گلها در حدود 3.3 سانتیمتر است، این گلها دارای 5 تا 7 کاسبرگ و 5 تا 7 گلبرگ بیضوی شکل هستند.

طوریکه بر آمده گی گلها به طرف بیرون می باشد.

عموماً دانه های دیررس دارای سرعت جوانه زنی بیشتر هستند تخم های که در آخر بوجود می آیند دوره جوانه زنی آنها کمتر هستند.

بوته چای عموما دارای القاح غیر خودی می باشد ، در صورت القاح خودی که احتمال آن بسیار کم است ، تخم تولید نشده و در صورت تولید تخم ، تخم ها استعداد و قدرت جوانه زنی ضعیف می داشته باشد ، بوته های سبز شده از این نوع تخم عموماً ضعیف اند.

گرده افشانی و انتقال دانه گرده در این نبات عموماً توسط حشرات مخصوصاً زنبور ها انجام می گیرد ، به طور کلی 2% از گلهای یک بته تولید تخم می نمایند.

انواع چای Kinds of Tea به طور عموم چهار نوع چای وجود دارد.

1.چای سیاه Black Tea: در اثر سائیدن ، مالش دادن ، تخمیر و خشک شدن انجام میگیرد که در این اواخر بنا بر انکشاف عرصه ماشینری مرحله سائیدن از بین رفته و مرحله مالش و تخمیر نیز کاهش یافته است.

2.چای سبز Green Tea: این نوع چای در کشور های جاپان و چین تولید و مصرف می شود ، در این نوع چای عمل تخمیر صورت نمی گیرد و مستقیماً بعد از جمع آوری به بهره برداری سپرده می شود.

3.چای اولنگ Olong Tea: در این نوع چای تخمیر صورت می گیرد اما به صورت نیمه کامل.

4.چای قالبی Brick Tea: نوعی چای است که برای تهیه آن از برگ و ساقه ها استفاده شده و پس از مراحل اولیه عموماً در اثر فشار ها به صورت کتله در آمده و بعداً مورد استفاده قرار می گیرد.

ترکیب کیمیاوی برگ چای مواد متشکله برگ چای عبارتند از مواد سلولزی ، مواد صمغی ، دکسترین ، پکتین ، مواد چربی ، مواد مومی ، نشاسته ، قند ، اسید گالیک ، اسید اگزالیک ، کورستین ، مواد پروتئینی ، الیاف ، مواد معدنی ، تانن ، کافئین یا تیبئین ، ترکیبات معطر و بالاخره دیاستاز.

آب و هوای مناسب برای کشت چای درخت چای جزء نباتات مناطق گرمسیر مرطوب می‌باشد یعنی در نواحی که معمولاً مقدار گرما هیچگاه به صفر درجه نمی‌رسد و نزولات آسمانی نیز سالیانه در حدود 1800 تا 2000 میلیمتر است.

این نبات تا اندازه‌ای مقاوم به سرما بوده و بدین ترتیب اگر سرما با برف همراه باشد بطوری که برف بوته‌ها را بپوشاند تا 5 درجه سرما را تحمل می کند.

خاک مطلوب چای بوته چای نباتی است که در مقابل خاک های آهکی توافق خوب ندار برای کشت چای به خاکهای اسیدی ترجیع داده میشود مقدار اسیدی بودن خاک برای این محصول در حدود 5.5 است و هر گاه Ph از این مقدار تجاوز کرد و یا کمتر شد باید با وسایل مناسب میزان اسید خاک را به 5.5 رساند.

هر گاه اسیدی بودن خاک زیادتر از این مقدار شد با دادن کودهای قلوی و یا مخلوط کردن آهک به مقدار مناسب میزان اسیدی خاک را اصلاح می کنند.

هر گاه PH بیشتر از این مقدار باشد با مخلوط کردن مقداری سلفیت گوگرد که ممکن است تا 600 کیلو در هکتار برسد اسیدی خاک را به حد لازم زیاد می‌کنند.

مناسب‌ترین خاک برای کاشت چای اراضی ریگی و رسی فاقد آهک یا هر ماده قلوی دیگر می‌باشد که مقدار زیادی مواد Homoses دارا باشد.

کود مورد استفاده کودهای نایتروجن دار بیش از هر نوع کود دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد علاوه بر کودهای نایتروجن دار ، کلیه نمکیات نایتروجن ،فاسفورس و پتاس نیز برای تقویت نبات لازم می‌باشد و یکی دیگر از کودهایی که از نظر قیمت نسبتا ارزان است و از نظر اصلاح خواص فیزیکی و کیمیایی زمین نیز مورد توجه می‌باشند کود سبز است.

کود سبز علاوه بر اینکه تولید هوموسس کرده و مقدار قابل توجهی نایتروجن به زمین می‌دهد همچنین در فصل تابستان که تابش و حرارت آفتاب زیاد است برگ بوته‌های چای را از سوختن در مقابل آفتاب حفظ می‌کند.