بخش اول :
روشهای کنترل و کاهش آلودگی صوتی در مجتمع های مسکونی و ساختمانها
به منظور کاهش حوادث ناشی از آلودگی صوتی می‌توان روش مختلفی در حوزه‌های متفاوت اتخاذ نمود که در زیر به آنها اشاره می‌شود . برخی از موارد اشاره به الزام و برخی به ارشاد و توصیه دارند :
1- طراحی مناسب سایت پلان:
1-1- در طراحی تا جایی که امکان دارد با استفاده از توپوگرافی زمین یا طرح‌های ارائه شده ، ساختمانها از حداکثر سایه صوتی بهره‌مند گردند .
1-2- شکل بلوک‌های ساختمانی بگونه‌ای باشد که موجبات تشدید ، انعکاس و تفرق نامطلوب صورت را فراهم نیاورد .
1-3- نحوه قراگیری بلوک‌های ساختمانی نسبت به یکدیگر نباید بگونه‌ای باشد که موجبات تشدید، انعکاس و تفرق نامطلوب صورت را فراهم آورد .
1-4- استقرار بلوک های ساختمانی بگونه‌ای باشد که بیشترین فاصله ممکن را از منابع آلودگی صدا داشته باشند .
1-5- جهت قرارگیری ساختمانها نسبت به منابع تولید صدا طوری باشد که کمترین انعکاس و تفرق را ایجاد نماید .
2- استفاده از کاربری های با آسیب‌پذیری کمتر به عنوان حایل
در طراحی سایت پلان‌ها ، قرارگیری کاربری‌های با حساسیت کمتر (نظیر تجاری ها) در امتداد منابع آلودگی به عنوان حایلی برای مناطق آسیب‌پذیرتر مدنظر گرفته شود .
3- طراحی مناسب درخصوص ارتفاع ساختمانها
ترکیب ارتفاعی بلوک‌های مختلف به نحوی طراحی گردد که ردیف اول ساختمانها به عنوان حایل برای سایر مجموعه عمل نماید و تمهیدات خاص تنها برای ردیف اول ضرورت داشته باشد .
4- طراحی مناسب محوطه‌سازی
4-1- طراحی محوطه سازی سایتها باید بگونه‌ای باشد که حتی‌المقدور از فضای سبز بعنوان مانعی در برابر صدا عمل نماید .
4-2- نقش فضای سبز که می‌تواند در کاربری حریم معابر ایجاد شود در طراحی محوطه‌سازی دیده شود . (هم از نظر نوع گونه‌ها و هم از نظر شکل و عملکرد مجموعه این المان‌ها در کنار یکدیگر) .
4-3- طراحی بگونه‌ای صورت گیرد که حداکثر کاهش آلودگی صوتی را باعث شوند .
5- انتخاب گونه‌های گیاهی مناسب
5-1- از گونه‌های مناسب گیاهی جهت جذب بیشتر صدا و ایجاد سایه صوتی برای ساختمانها استفاده شود . (صرفاً : از گیاهان کوتاه نظیر چمن استفاده نشود)
5-2- اثر روانی و آرامش روحی ناشی از آن چشمگیر و مؤثر می باشد .
5-3- باید به مقدار کافی مرتفع و متراکم بوده به گونه ای که قابلیت دید را به کمترین حد برساند که در این حالت قابلیت کاهش صدای ناشی از ترافیک را دارا خواهد بود .
5-4- بطور کلی پوشش گیاهی‌متراکم باعرض 30 متر صدا را حدوداً به میزان 5 دسی بل کاهش میدهد .
6- رعایت نکات ترافیکی داخل سایتها (شیب رمپ ، شعاع قوس‌ها و …)
6-1- با توجه به اینکه حرکت اتومبیل‌ها در سطوح شیبدار موجب تولید صدای بیشتری می‌گردد ، در طراحی معابر داخل سایتها رعایت استانداردهای مربوطه و پرهیز از شیبدار نمودن بدون توجیه مسیرها مدنظر قرار گیرد .
6-2- طراحی معابر بگونه‌ای صورت گیرد از ازدحام اتومیبل‌ها و توقف بیش از اندازه آنها جلوگیری نماید .
7- طراحی معماری مناسب داخلی
7-1- در طراحی معماری داخلی مجموعه‌ها سعی شود فضاهای با حساسیت کمتر در معرض آلودگی مستقیم قرار گیرند و فضاهای حساس بطور غیرمستقیم در تماس باشند .
7-2- با در نظر گرفتن ضوابط معماری از فضاهای کنترل نشده نظیر راهروها ، نورگیرها و … جهت حفاظت از فضاهای حساس در برابر آلودگی صوتی استفاده شود . (شکل بالا)
8- عایق بندی ساختمانها در برابر صوت
8-1- با توجه به اینکه کاهش آلودگی صوتی از طریق جذب ، بهترین حالت ممکن می‌باشد ، لازم است ساختمانها در معرض این آلودگی با استفاده از مواد جاذب عایق بندی شوند . توصیه می‌شود این امر مطابق استانداردهای صدابندی در ساختمان تهیه شده توسط مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن صورت گیرد .
8-2- در بکارگیری عایق‌هایی نظیر پنجره‌های چند جداره عملکرد عایق در برابر اتلاف انرژی و … نیز بصورت همزمان دیده شود .
8-3- استفاده از مواد جاذب در دیوارهای ساختمان و درزگیری‌درها و پنجره‌ها توصیه‌می‌گردد .
9- استفاده از موانع صوتی :
9-1-دیوارهای عمودی
- جنس دیوارها عمدتاً از نوع چوب ، گچ ، ساروج ، بتن ، سنگ ، فلزات یا دیگر مواد می باشد .
- از نظر زیبائی شناختی باید با محیط اطراف خود همگون و سازگار باشد .
- به میزان کافی بلند و عریض باشد تا دید جاده را پوشش دهد .
- درمواردی که منازل یاسایرکاربریهابر روی تپه های مشرف به جاده قرار گرفته اند و یا اینکه ارتفاع آنها بیش از ارتفاع دیوارها می باشد از کارآیی دیوار کاسته می گردد که این کاهش کارایی در طراحی باید مدنظر قرار گیرد.
- وجودبازشوها در دیوارها در محل تقاطع ها یا معابر ورودی و خروجی نیز از قابلیت آنها می کاهد.
- پراکندگی ابنیه‌ها در امتداد مسیر معابر چگونگی احداث دیوارها و دیگر موانع را با مشکل مواجه می کند .
- دیوارها تا فاصله 61 متر از بزرگراهها بیشترین مقدار اثر را دارا می باشند ( معمولاً ردیف اول از منازل)
- نباید سبب افزایش محسوس صدا در سوی مقابل خود شوند .
- در نهایت باید تراز صدا ، اساساً برای ساکنین کنار بزرگراهها و معابر پر رفت و آمد ، به شکل محسوس کاهش یابد .
مقدار کاهش صدا توسط دیوارها
20 dB (A)> کاهش صدا > 5 dB (A)
قابلیت کاهش صدای ترافیک توسط دیوارها بستگی زیادی به جنس آنها دارد . جهت کاهش مؤثر صدا مواد بکار برده شده در موانع (دیوارها) می باید محکم و سفت بوده و به میزان کافی متراکم (حداقل 20 کیلوگرم در مترمربع ) باشند ، از نقطه نظر کاهش صدا کلیه موانع ( دیوارها) در صورت واجد بودن شرایط مذکور، قابلیت کاهش صدا را به صورت مؤثری دارا خواهند بود .
9-2- موانع زمینی (برم Berm)
- از نوع مواد طبیعی نظیر خاک ، سنگ و مواد مشابه می باشند .
- عمدتاً از نوع خاک بصورت خاکریزو تپه ها طراحی می شوند .
- از نظر زیبایی شناختی جذابیت بیشتری دارند .
- زمین و فضای زیادی را اشغال می سازند .
- مقدار صدا را 3 دسی بل بیشتر از دیوارها کاهش می دهد .
23 dB (A) < کاهش توسط برم < 5 dB (A)
10- راه حل در بزرگراهها :
- احداث دیوار یا برم ، ترجیحاً در صورت وجود فضا و زمین کافی برم توصیه می‌گردد .
- ارتفاع دیوار و برم : حداکثر 8/3 متر.
- در صورت امکان احداث برم ها خصوصاً با شیب 10% .
- دانسیته دیوارها حداقل 20 کیلوگرم به مترمربع .
- ترجیحاً موانع صوتی (دیوارها یا برم ) به صورت سرتاسری در کنار بزرگراهها احداث شوند.
- در غیر اینصورت در نقاط مورد نیاز طول مانع صوتی ( دیوار یا برم) حداقل 8 برابر فاصله مانع تا کاربریها باشد .
- در فضاهای مابین مانع صوتی و کاربریها ازپوشش گیاهی و فضای سبز استفاده شود .
- در صورت امکان کلیه مراکز آموزشی و بهداشتی درمانی می باید از کنار بزرگراهها به دیگر نقاط منتقل شده و دسترسی به آنها از طریق دیگر معابر صورت پذیرد.
- در مواردی که بزرگراهها از کنار نقاط مرتفع نظیر تپه ها گذشته و کاربریها در معرض دید جاده قرار دارند ، می توان از ترکیب دیوار برم استفاده کرد .
- اصول آکوستیک و صدا بندی در ساختمانها می باید رعایت شوند .
(تصاویر در فایل اصلی موجود است)