دانلود مقاله علل پیدایش آفات

علل پیدایش آفات : آفت چیست؟

چه عواملی باعث به وجود آمدن آفات می‌شوند؟

آفت موجودی است که خسارت اقتصادی داشته باشد.

علل پیدایش آفت در سه موضوع اصلی خلاصه می‌شود: ۱) وارد شدن موجودات به مناطق جدید (تهاجم) Invasion؛ ۲) تغییرات اکولوژیکی؛ ۳) تغییرات اجتماعی – اقتصادی.

تهاجم یکی از موضوعات بسیار مهمی است که مخصوصاً در طی قرن اخیر بدلیل سهل‌الوصول شدن مسافرت‌ها، بسیار گسترش پیدا کرده است.

در واقع تعداد بسیار زیادی از آفات مهم و کلیدی در نقاط مختلف دنیا آفاتی هستند که از یک نقطه یا منطقه پَراکنش بومی به مناطق جدید وارد شده‌اند و بدلیل اینکه این آفات بدون دشمنان طبیعی خود به مناطق جدید وارد می‌شوند عموماً تبدیل به آفت می‌شوند.

مثال‌های بسیار زیادی در این زمینه در کشورهای اروپایی و در ایران وجود دارد.

به عنوان مثال در راسته (Hemiptera) تعداد زیادی از شپشک‌ها مثل (Quadraspidiotus pernisiosus) یا شپشک هایسان ژوزه مثل (Chrysomphalus dictyospermi) یا شپشک سپردار قهوه‌ای، سپردار قرمز یا (Aonidiella aurantii)، و(Aonidiellacitri)، یا شپشک استرالیایی مثل (Icery apurchasi) وجود دارند.

کرم ساقه خوار برنج (Chilo suppresalis) از راسته (Lepidoptera).

مگس مدیترانه‌ای میوه‌ای (Ceratitis capitata) از راسته (Diptera).

از زیر رده (Acari) گونه‌هایی مثل (Panonychusulmi) و (Panonychus citri) از گونه‌های بسیار مهم هستند که از طریق گیاهان زراعی و گیاهان زینتی و احتمالاً مرکبات از نقاط مختلف دنیا وارد کشور ما شده‌اند.

* نقش قرنطینه در ایران قرنطینه نقش مهم جلوگیری از ورود آفات جدید به کشور را به عهده دارد.

برای مثال پس از بررسی‌های لازم توسط موسسه تحقیقات آفات و بیماری‌ها روی نوعی چمن وارداتی از کشور هلند (برای تعویض چمن استادیوم آزادی) از ورود آن به کشور جلوگیری بعمل آمد.

دومین عامل که باعث تبدیل موجودات به آفت می‌شود تغییرات اکولوژیکی است.

تغییرات اکولوژیکی با تاریخچه کشاورزی قرین است.

هر عملی که انسان در طبیعت انجام می‌دهد نوعی تغییر اکولوژیکی به همراه دارد.

تغییرات اکولوژیکی در طی سده اخیر بسیار زیاد بوده است.

تک کِشتی‌های وسیع، استفاده از واریته‌های پر محصول، و عملیات اَگرو تکنیکی مثل سمپاشی باعث شده است که تعادل در اکوسیستم و طبیعت به هم بخورد.

حتی کشت گیاهان زینتی در گلخانه نوعی تغییر اکولوژیکی است.

معمولاً از طریق وارد کردن دشمنان طبیعی، آفات در گلخانه‌ها را کنترل می‌کنند.

در اکوسیستم طبیعی و در شرایط طبیعی زنجیره‌های غذایی بسیار پیچیده توسط تعداد بسیار زیادی آفت و دشمنان طبیعی ایجاد شده‌اند.

از آنجا که سموم در طی نیم قرن اخیر این زنجیره پیچیده را بر هم زده‌اند، برای ایجاد تعادل مجدد زنجیره‌های غذایی بین گونه‌های گیاهخوار، پارزیتوئیدها و پرداتورها حداقل به پنجاه سال تلاش مداوم نیاز داریم.

در بین عوامل بر هم زننده تعادل اکولوژیک، قطعاً سموم و ترکیبات شیمیایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند.

بطوریکه سمپاشی زیاد بخصوص برای مدت طویل در محیط باعث تقویت ژن مقاوم در برابر این ترکیب شیمیایی شده و در طی سالیان متمادی، این جمعیت از طریق زاد و ولد افزایش پیدا می‌کند.

و نهایتاً بعد از مدتی یک جمعیت مقاوم به سموم در طبیعت ظاهر می‌شود.

همچنین کاربرد سموم، باعث ایجاد آفت در مواردی نیز می‌شود.

آفات ثانوی آفاتی هستند که از طریق کاربرد ترکیبات شیمیایی بوجود می‌آیند.

بدین صورت که آفت خاصی در طبیعت که دارای جمعیت پایینی نیز می‌باشد بر اثر استفاده سموم از بین رفته ولی گونه‌هایی که آفت محسوب نمی‌شوند بعد از مدتی به آفات خطرناک تبدیل می‌شوند.

کنترل آفات قرنطینه ای : امروزه با توجه به شیوع آفات قرنطینه ای و خسارات فراوانی که از طریق این آفات به محصولات کشاورزی وارد می شود باید به دنبال راه هایی برای کنترل آنها باشیم ،چون زمان پیشگیری گویا در خواب بودیم و امروز دیگر کسی در ایران نمی تواند ادعا کند که مثلا chiloیا همان ساقه خوار برنج هنوز در قرنطینه است ، جالب تر این است که حتی امروز مگس زیتون هم دیگر مهمان نیست ، امروز باید از او هم به عنوان گونه ای میزبان در کشور نام ببریم .البته گفتنی است گاهی خبر هایی می رسد که مثلا مبارزه با نسل سوم مگس زیتون آغاز شده و هم من و هم شما خوب می دانیم آفتی که بیاید رفتنی نیست اگر اینطور بود ساقه خوار برنج باید سال ها پیش از ایران می رفت.

در واقع این آفات بخشی ازدغدغه های کشاورزان شده اند و هیچ کس پاسخ گوی این همه مشکل کشاورز ایرانی که تک تک درختانش به امید به بار نشستن می کارد نیست.

و امروز وظیفه ی ماست که اگرچه دوشادوش کشاورز ایرانی کار نمی کنیم ، از مشکلات و دغدغه هایش بی خبریم ولی می توانیم آنچه را که آموختیم به او انتقال دهیم.

می توانیم راه هایی به او نشان دهیم که محصولاتش کمتر در معرض آفات قرنطینه ای قرار گیرند.

طرز کنترل آفات قرنطینه ای: در مبارزه با آفات قرنطینه ای معمولا از سموم گازی استفاده می کنند ، برای این منظور باید آفت کشی برگزیده شود که گاز ان روی مراحل رشدی آفات مورد نظر ،اثر قاطع داشته باشد .

برای رسیدن به این هدف ، در هر موردی عوامل موثر و شرایط لازم را باید مورد توجه قرار داد .

مهمترین عوامل موثر در مبارزه با آفات قرنطینه ای عبارتند از: تعیین مقدار سم مصرفی ، مدت گازدهی ، درجه‌ی گرما ، مقدار رطوبت محصول و سرانجام تراکم یا غلظت سم در اطاق گاز.

طرز تبخیر سم گازی:(Vaporisation) در عملیات مبارزه با آفات لازم است که دز (dose)و غلظت ماده ی سمی در اطاق گاز ،در تمام طول مدت عمل ثابت باشد .

زمان گازدهی باید با توجه به تبخیر کامل سم در اطاق گاز حساب شود .

اگر سم به کار رفته از جمله ی سمومی است که به کندی بخار می شود ، در این صورت ممکن است در طول مدت پیش بینی شده ،تراکم گاز در طاق به حد نصاب نرسد و در نتیجه عملیات با موفقیت همراه نباشد .

این موضوع به ویژه ، در مورد محصولات قرنطینه ای کم مقاومت و ظریف مانند انواع گلها ،گیاهان ،میوه ها و سبزی ها که عملیات آفت زدایی آنها باید در زمان کوتاهی ( 2تا 4 ساعت ) انجام شود ،بسیار مهم می باشد.

انواع خسارات و تعیین سطح زیان اقتصادی در مورد وجود آفات: بطور کلی آفات به دو طریق مستقیم و غیر مستقیم به گیاهان خسارت وارد می سازند.در خسارت مستقیم گیاه در نتیجه تغذیه مستقیم آفت خسارت میبیند.این خسارت بیشتر توسط حشراتی با قطعات دهانی ساینده بوجود می آید.

بعنوان مثال سوسک برگخوار نارون با تغذیه مستقیم از برگهای نارون باعث خسارت آن می شود.

در خسارت غیر مستقیم که بیشتر توسط حشراتی با قطعات دهانی مکنده بوجود می آید خسارت ناشی از تغذیه آفت از گیاه مهم نبوده چراکه گیاه قادر به جبران آن است و خسارت اصلی مربوط به انتقال بیماری های ویروسی و قارچی –مایکروپلاسمایی و غیره میباشد که خسارات زیادی را ببار می آورد.بعنوان مثال: شته سبز هلو ناقل بسیاری از بیماری های ویروسی است.

فرمولاسیون سموم مقدمه: یکی از عوامل پیدایش آفات تغییرات اجتماعی و اقتصادی می‌باشد.

این مبحث را با ذکر یک مثال شروع می‌کنیم.

در نظر بگیرید روی میوه‌ای مانند سیب، یک یا دو شپشک قرار داشته باشد، اگر این عامل باعث عدم خرید محصول توسط مصرف کنندگان شود، کشاورزان ناچارند که برای از بین بردن این آفات سمپاشی کنند.

این عمل سبب می‌شود که موجوداتی که از نظر کمی و کیفی خسارتی ایجاد نمی‌کنند، تبدیل به آفت مهمی شوند.

* نام‌های ترکیبات شیمیایی - نام عمومی؛ - نام تجارتی؛ - نام شیمیایی؛ - فرمول بسته شیمیایی؛ - فرمول ساختمانی.

هر آفت‌کش یا سم دارای چندین نام می‌باشد.

نام عمومی (Entry name) نام عمومی (Entry name) که توسط شرکت سازنده ارائه می‌شود و باید توسط موسسه استاندارد جهانی یا (International Standard Organization) که نام مخفف آن (ISO) است مورد تایید قرار گیرد.

برای مثال کارباریل (Carbaryl) نام عمومی ترکیبات شیمیایی از گروه (Carbamatha) است.

نام تجارتی (Trade name) نام دیگر سموم، نام تجارتی آن است که توسط کارخانه سازنده آن ارائه می شود.

هر سم معمولاً دارای چندین نام تجارتی است، زیرا بسیاری از سموم توسط شرکت‌های مختلف ساخته می‌شوند.

نام تجارتی (Trade name) را با علامت ® نشان می‌دهند.

نام شیمیایی نام دیگر ترکیبات شیمیایی، نام شیمیایی آن است که اجزاء یک ترکیب شیمیایی را نشان می‌دهند.

برای مثال نام شیمیایی کارباریل (Carbaryl)، (Naphtyl methyl carbamate)می‌باشد.

فرمول بسته شیمیایی نام دیگر ترکیبات شیمیایی فرمول بسته شیمیایی است.

این فرمول نشان دهنده، تعداد اتم‌های تشکیل دهنده‌ی مولکول سم است.

بعنوان مثال در مورد (Carbaryl)، فرمول بسته شیمیایی C8H12O2N است.

فرمول ساختمانی فرمول ساختمانی، نام دیگری از ترکیبات شیمیایی است که نشان دهنده نحوه اتصال اتم‌های مختلف در داخل ملکول سم می‌باشد.

فرمولاسیون سموم فرمولاسیون سموم، به صور مختلف سم اطلاق می‌گردد.

فرمولاسیون مشخص می‌کند که یک سم چگونه باید بکار برده شود.

مثلاً اگر سمی به صورت گَرد باشد، فرمولاسیون نشان می‌دهد که برای استفاده از آن از دستگاه گرد پاش استفاده شود.

ولی اگر سمی بصورت امولسیون باشد، برای استفاده از آن حتماً نیاز به محلول‌پاش داریم.

در کل فرمولاسیون سموم را در سه گروه اصلی تقسیم بندی می‌کنند.

فرمولاسیون‌های مختلف سموم ۱ – فرمولاسیون‌های خشک؛ ۲ – فرمولاسیون‌های مخصوص محلول‌پاشی؛ ۳ – فرمولاسیون‌های گازی یا شبه گازی.

فرمولاسیون‌های خشک - گردها یا فرمولاسیون‌های پودری (Dustable powder) و (Dust) - گرانول (Granules) - میکرو کپسول‌هاMicro capsulated formulated) ( - خمیرها (Pastes) فرمولاسیون‌های خشک، انواع مختلفی دارند که دسته اول گردها یا فرمولاسیون‌های پودری(Dusts) و (Dustable power) هستند.

این فرمول، مخلوطی فیزیکی از ترکیب سم با یک ماده حامل یا(Carrier) است.

مواد حامل عموماً رُس‌ها، مانند (Montmorilonit)و (Caolonit) یا پودر سیلیکات‌ها مانند پودر (Talk) و موادی مانند (Perlite) می‌باشند.

گردها گیاه سوزی شدیدی روی گیاهان ایجاد نمی‌کنند، ولی برای تعدادی از حشرات، مانند حشرات گرده افشان مثل زنبورهای گرده افشان مضر می‌باشند.

زیرا در لابه‌لای موهای سطح بدن آن‌ها تجمع پیدا می‌کنند و به کلنی زنبورهای عسل منتقل می‌شوند و هم‌چنین بر روی لاروهای آن‌ها نیز تاثیرات مخربی دارند.

گروه دوم (Granules) می‌باشند و برای جلوگیری از اثر (Drift) یا باد بردگی سموم ساخته شده‌اند.

وقتی از گرد آفت کش در طبیعت استفاده می‌شود، در اثر وزش باد، مقداری از گرد به خارج از منطقه مورد استفاده منتقل می‌شود که اصطلاحاً به این موضوع (Drift) یا باد بُردگی می‌گویند، برای مقابله با این عامل گرانول‌ها ساخته شدند.

گرانول‌ها، سمومی هستند که اطراف آن‌ها را یک ماده حامل، مانند پودر تالک(Talk) یا رُس‌های وِرمی‌کولیت (Vermicolite) در بر می‌گیرد.

قطر این گرانول‌ها عموماً ۲۵صدم میلی‌متر تا 5 میلی‌متر است و در داخل خاک استفاده می‌شوند.

تعداد زیادی از سموم که به این صورت ساخته می‌شوند، سیستمیک هستند و از طریق ریشه گیاهان جذب می‌شوند و حشراتی را که در روی قسمت سبزینه فعالیت می‌کنند را از بین می‌برند.

گروه دیگر این سموم، میکرو کپسول‌ها (Micro capsulated formulation) هستند.

میکرو کپسول‌ها سمومی هستند که اطراف آن‌ها را پوششی از جنس ژلاتین یا آگار (به صورت جامد یا مایع) و در مواردی مواد پلی‌وانیل در برمی‌گیرد.

میکرو کپسول‌ها سموم را بتدریج آزاد می‌کنند و برای مبارزه با مگس‌ها و پشه‌ها استفاده می‌شوند.

گروه دیگری از سموم خشک، طعمه‌های مسموم هستند.

طعمه‌های مسموم در واقع با مواد غذایی که مورد علاقه آفات، یا جوندگان هستند مخلوط شده و از این طریق مورد استفاده قرار می‌گیرند.

البته در مواردی طعمه‌های مسموم ممکن است به صورت آماده وجود داشته باشند که این طعمه‌ها عمدتاً برای جوندگان بکار می‌روند.

در مورد گیاهان زینتی، بیشتر شامل ملخ‌ها و آبدزدک‌ها می‌شوند.

گروه دیگری از ترکیبات شیمیایی، خمیرها (Pastes) هستند.

در این فرمولاسیون، ماده سمی را با یک ماده که خاصیت فرار بودن دارد مخلوط می‌کنند و بعد مقداری ماده چسبناک به آن اضافه می‌شود.

از جمله این سموم، ترکیبی است بنام آنتی تارلو که برای مبارزه با آفات چوبخوار در داخل ساقه و تنه درختان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بطور کلی در بین سموم، گَرد ها بیشترین خطرات را برای جانداران مخصوصاً حشرات مفید دارند.

بطور کلی در بین سموم، گَردها بیشترین خطرات را برای جانداران مخصوصاً حشرات مفید دارند.

فرمولاسیون‌های مخصوص محلول‌پاشی - گردهای خیس شونده Wetable powder - امولسیون شونده‌ها Emulcitable concentrate - امولسیون‌های معکوس Inverted emulsion - محلول‌های قابل حل در آب Water solvable concentrate - پودرهای قابل حل در آب water solvable powder - سوسپانسیون‌های کلوئیدی Flowable - فرمولاسیون غلیظ با حجم کم Ultra volume - محلول‌های روغنی Oil solution - فرمولاسیون آماده مصرف Ready to use قطر گردهای خیس شونده حدود 3 میکرون است و وقتی داخل آب حل شوند بصورت سوسپانسیون نسبتاً پایداری در می‌آیند طبقه بندی سموم مقدمه: اولین گروه از سمومی که بشر از آن‌ها برای مبارزه با آفات استفاده کرد، سموم معدنی بود که بصورت گَرد مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

* سموم -سموم معدنی -روغن‌ها -هیدروکربن‌هایکلره -حشره‌کش‌ها -سموم فسفره -کاربامات‌ها -کنه‌کش‌ها -حلزون‌کش‌ها -سموم گازی -سموم هورمونی سموم معدنی گوگردمعدنی - ترکیباتآرسنیکی -ترکیبات فلوئوره از دیگر ترکیبات معدنی می‌توان به ترکیبات آرسنیکیو ترکیبات فلوئوره اشاره کرد که این ترکیبات بطور کلی در روی گیاهان ایجادگیاهسوزی می‌کنند، و درحال حاضر کاربرد آن‌ها بسیار محدود می‌باشد.

از جمله ترکیبات معدنی که هنوز هم بهصورت کم و بیش و در رابطه با برخی از آفات و عوامل بیماریزا کاربرد دارد گوگرد استکه برای مبارزه با قارچ‌ها استفاده می‌شود.

ولی گوگرد، بر روی حشرات مفید، مخصوصاًبر روی کنه‌های شکارگر اثرات مخربی دارد و لذا کاربرد بسیار محدودیدارد.

گوگردمعدنی ترکیباتآرسنیکی -گِلگوگرد - محلول در آب(آرسنیک سفید، ارسنیات سدیم، ارسنیت سدیم) -گوگردآسیابی - غیرمحلول در آب (سبز پاریس، ارسنیات کلسیم، ارسنیات سرب) -گوگردقابل تعلیق در آب -گوگردکلوئیدی -مخلوطپلی‌سولفور ترکیبات فلوئوره -فلوئوریدسیدم -فلوئوروآلومیناتسدیم -فلوئوروسیلیکاتسدیم -فلوئوروسیلیکاتباریوم روغن‌ها دومینگروه سموم روغن‌ها هستند.

روغن‌ها به شکل‌های معدنی، حیوانی و گیاهی در مبارزه باآفات کاربرد دارند، ولی بیشترین کاربرد آن‌هامربوط به روغن‌های نفتیاست.

در گذشته ترکیبات روغنی که از نفت استخراج می‌شدند، برایمبارزه با آفات و مخصوصاً شپشک‌ها و کنه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند که به شدتایجاد گیاه سوزی می کردند.

اما ترکیباتی که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرند گیاه سوزی ندارند.

درجه سلفوناسیون ترکیباتی که در تابستان برای مبارزه مورد استفاده قرار می گیرد.بین 90 تا 98 درصد و برای ترکیباتی که در زمستان مورد استفاده قرار می گیرد بین ۷۰ تا 90 درصد می گیرد.

درجهسولفوناسیون مقدار درصد هیدروکربن‌های اشباع نشده، خارج شده از روغن (در مراحلتصفیه) می‌باشد.

به این معنی که اگر روغنی دارای درجه سولفوناسیون 98 درصد می باشد.حدود 98 در صد از هیدرو کربن‌های اشباع نشده آن در طی مراحل تصفیه از روغن خارج شدهاند.

هیدروکربن‌های کلره گروه دیگری از سموم هیدروکربن‌های کلره هستند و ازاولین سموم آلی مصنوعی هستند که توسط بشر برای مبارزه با آفات ساخته شده‌اند.علی‌رغم خدمات بسیار ارزنده‌ای که در طی جنگ جهانی به انسان کرده‌اند، بعد از مشخصشدن پایداری بسیار شدید آن‌ها درطبیعت، بسیار محدود شدند.

این سموم بصورت انتخابی عمل نمی‌کنند و همه‌یاجزاء طبیعت، اعم از انسان و سایر گروه‌های جانوری را تحت تاثیر قرار می‌دهند.بعلاوه در بافت‌های چربی نیز تجمع پیدا می‌کنند.

ترکیبات کلره نیز به چند دستهتقسیم‌بندی می‌شوند که عبارتند از: 1–ددت و آنالوگ‌های آن (دِدِت متوکسی کلر) ۲– هگزا آلکروسیلکوهگزان یاگامکسان (لیندین) ۳– سیکلودین‌ها (آلدرین، دی‌آلدرین،هپتاکر ، کلردان و آندوسولفان) ۴– پلی کلروترپن ( توکسافن و استروبان) ددت - از جمله سمومی که برای مبارزه با آفات ساختهشده است ولی بعد از آن، آنالوگ‌های مختلفی از این سم در مبارزه با آفات مورداستفاده قرار گرفتند.

گامکسان - یکی از سموم این گروه به نام لیندینبرای مبارزه با آفات ریشه خوار مثل سوسک‌های ریشه خوار خانواده(Scabaeidae) مورد استفاده قرارمی‌گیرد.

پلی کلروترپن – از جمله این حشره‌کش‌ها توکسافناست که در گذشته کاربرد بسیار زیادی در مبارزه با آفات پنبه داشته ولی در حال حاضرسموم بهتری جایگزین آن شده است.

حشره‌کش‌ها گروه دیگر از حشره‌کش‌ها، حشره‌کش‌های گیاهیهستند.

گیاهان از حدود ۴۰۰ میلیون سال قبل بر روی کره زمین زندگی می‌کردند و برایمقابله با آفات، ترکیبات مختلفی در آن‌ها تکامل پیدا کرده است.

برخی گیاهان خواص ضدتغذیه دارند و برخی در مواردی منجر به مرگ حشرات می‌شوند.استفاده از حشره‌کش‌های گیاهی در حال حاضر بسیار محدود شده است.

علی‌رغم اینکه دربرخی از کشورهای آفریقایی در حال حاضر هم تعدادی از گیاهان را برای استحصال سم،کِشت می‌کنند.

از مهم‌ترین حشره‌کش‌های گیاهیعبارتند از: الف) نیکوتین؛ که از ترکیبی از بعضی گیاهانمانند(Nicotina rustica) و (Nicotina tubacum)استخراج می‌شود و بر علیه شته‌ها وسایر حشرات مکنده مثل زنجرک‌ها، بسیار موثر است.

ب) روتنون؛ که از گیاهانی مانند (Derriselliptica) استخراج می‌گردد و بر روی حشرات مکنده فوق‌العاده موثر است.

این سم رویماهی‌ها هم تاثیر می‌گذارد.

ج) ریانودین؛ د) پیرترین؛ (Pyrethrins) که سابقه‌ی کار با آن‌ها بسیار قدیمی است و اولین بار در ایرانو توسط ایرانی‌ها استفاده شده است، و از گیاهان کریزان‌تِموم (Chrysantemum)استخراج می‌شود.

امروز ترکیبات متعددی بر اساس (Pyrethrins) ساختهشده است و بر علیه بسیاری از حشرات بکار گرفته می‌شوند مانند آلترین، دلتامترین،سپترامترین و تعداد دیگر که سموم تماسی و گوارشی هستند و اثر ضربه‌ای بسیار شدیدیدارند.

سموم فسفره گروه دیگر از سموم، سموم فسفره هستند که بسیارمتنوع و دارای گروه‌های متعددی می‌باشند و در مقایسه با سموم کلره دارای مزایا ومعایبی می‌باشند.

سموم فسفره عبارتند از: -مشتقات اسید فسفریک (تترااتیل پیروفسفات، هپتنوفوس، دیکرووس،فسفامیدون،دیکروتوفوس و مونوکروتوفوس وغیره)؛ -مشتقات اسید فسفر و تیوبیک (پاراتیون، متیل پاراتیون، اکسی دی متون متیل، فنیتروتیون،فنتیون، دیازینون، فوکسیم، پیریمفوس متیل، پروپتامفوس، تریازوفوس)؛ -مشتقات اسید فسفر و دی تیوئیک (مالاتیون، آزینفوس متیل، فوزالون، اتیون،فوسمت،متیرا تیون، فنتوات، فوریت، تیومتون،دیمتوات، فورموتیون)؛ -مشتقات اسید فسفریک (نظیر تری کلروفن)؛ -مشتقات فسفر و آمیدات (متامیدوفوس، آسفات).

مزایای سموم فسفره 1-دارای تاثیر سریع هستند؛ 2-درطبیعت دوام زیادی ندارند؛ 3-اثر کنه‌کشی وحشره‌کشی آن‌ها از ترکیبات کلره شدیدتراست؛ 4-دربافت چربی و زنجیره‌های زیستی تجمع پیدانمی‌کنند؛ 5-میزان مصرف آن‌هادر واحد سطح نسبت به ترکیبات کلره کمتر است.

معایب سموم فسفره 1-بروزمقاومت در آفات بویژه آفات چند نسلی؛ 2-سمی تشدید برای انسان و جانوران خونگرم؛ 3-طیف تاثیر وسیع آن‌ها باعث ظهور آفات ثانوی می‌شود کاربامات‌ها ترکیبات کاربامات گروه دیگری از سموم هستند که نخستین آن‌ها سمی بنام (Physostigmine) است که از گیاهی با نام (Physostigma venenosum) که محل رویش آن در آفریقای جنوبی می‌باشد استخراج می‌شود.

ترکیبات کاربامات سمومی هستند که هسته مرکزی آن‌ها اسید کاربامیک (COONH2) است و شامل دو گروه اصلی می‌باشند.

ترکیبات کاربامات 1- دی متیل کاربامات‌ها (پیرولان، ایزولان، دی متیلان، پریمیکارب).

برای مبارزه با مگس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند اما امروزه کاربرد آن‌ها محدودتر شده است؛ 2- متیل کاربامات‌ها که دارای استفاده وسیعی هستند و به چندین گروه تقسیم می‌شوند: الف) نفتیل کاربامات‌ها (کاربایل) مهم‌ترین ترکیب این گروه کاربایل است که علیه حشرات، نرمتنان و کنه‌های دامی موثر است؛ ب) متیل کاربامات‌های هتروسیکلیک (کاربوفوران، بندیوکارب) یکی از مهم‌ترین ترکیبات این گروه کاربوفوران است که دارای خاصیت سیستمیک بوده و علیه آفات خاک‌زی، برگ‌خوار و ساقه‌خوار و نماتدها موثر است.

کاربوفوران سمی بسیار قوی است که به دلیل اثر فوق‌العاده قوی بصورت گرانول ساخته می‌شود و در داخل خاک برای مبارزه با آفات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این سم سیستمیک بوده و از طریق ریشه گیاهان جذب می شود و حشراتی را که در روی گیاهان جمع می‌شوند را از بین می‌برد ج) فنیل کاربامات‌ها (مگزاکاربات، پروپوکسور، میتو کارب) پروپوکسور سمی با دو نوع فرمولاسیون می‌باشد که یک نوع آن برای مبارزه با حشرات خانگی (به صورت حشره‌کش) و نوع دیگر برای شته‌ها و کنه‌ها در گلخانه‌ها و مزارع استفاده می‌شود؛ میتوکارب دارای طیف وسیعی بوده و علیه گروه‌های مختلفی از حشرات، کنه‌ها و نرمتنان و حتی سخت بالپوشان، دوبالان، پروانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ د) اُگزایم‌ها (آلدیکارب، متومیل و تیودیکارب) همه جزء سموم سیستمیک هستند و علیه طیف وسیعی از آفات در مزارع و گلخانه‌ها استفاده می‌شوند.

کنه‌کش‌ها گروه دیگری از آفت‌کش‌ها، کنه کش‌ها هستند که طیف وسیعی از سموم را شامل می‌شوند.

کنه‌ها مخصوصاً کنه‌های خانواده (Tetranychidae) از جمله آفات بسیار مهم گیاهان زینتی و محصولات گلخانه‌ای به شمار می‌آیند.

برای مبارزه با این آفات، تعدادی از سموم فسفره، کلره و کاربامات مورد استفاده قرار می‌گیرند و در عین حال تعدادی کنه‌کش اختصاصی نیز وجود دارند.

کنه‌کش‌ها - سموم گوگردی؛ - گوگرد معدنی؛ - سموم گوگرد آلی؛ -سولفون‌ها (تترادیفون)؛ - سولفونات‌ها (فنزون، کلرفنزون)؛ - سولفیت‌ها (پروپارژیت)؛ - سولفیدها (تتراسول، کلرفن سولفید).

سموم گوگرد آلی دارای ساختمان شیمیایی شبیه به ساختمان شیمیایی (D.D.T) هستند اما با این تفاوت که به جای اتم کلر مرکزی، اتم گوگرد قرار گرفته است.

این ترکیبات، همه مراحل مختلف سنی کنه‌ها، از جمله تخم آن‌ها را از بین می‌برند.

گروه دیگر از کنه‌کش‌ها، آنالوگ‌های د .د .ت هستند- کلروفنتول - دیکلوفول - کلروپروپیلات - کلروبنزیلات - بروموبروپیلات .

نیتروفنول‌ها گروه دیگر از کنه‌کش‌ها هستند.

- دینوبوتون، بیناپاکریل؛ - این ترکیبات علاوه بر خاصیت کنه‌کشی، خاصیت قارچ کشی نیز دارند.

آخرین گروه کنه‌کش‌ها اُرگانوتین‌ها هستند.

- سی هگزاتین، آزوسیکلوتین، فن بوتاتین اکساید؛ - در ساختمان شیمیایی آن‌ها اتم قلع (Sn) وجود دارد؛ - همه مراحل متحرک کنه‌ها را از بین می‌برند؛ - بعضی از آن‌ها علاوه بر خاصیت کنه‌کشی، خاصیت دور کنندگی و ضد تغذیه‌ای نیز دارند.

حلزون‌کش‌ها گروه دیگر از آفت‌کش‌ها حلزون‌کش‌ها هستند، حلزون‌ها گاهی اوقات و تحت شرایط خاصی با عنوان آفات نسبتاً مهم محصولات گلخانه‌ای و گیاهان زینتی در می‌آیند.

برای مبارزه با حلزون‌ها سمومی که مورد استفاده قرار می‌گیرند محدود هستند.

- مهم‌ترین ترکیب مورد استفاده در مبارزه با نرمتنان متالدئید است؛ - بعضی از حشره‌کش‌ها نظیر کاربایل، میتوکارب و مگزاکاربات خاصیت نرم‌تن‌کشی نیز دارند.

متالدئید سمی تماسی و گوارشی است و همانند سایر سموم بصورت محلول‌پاش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای تولید یک طعمه‌ی مسموم برای حشرات، سبوس را با گرد متالدئید مخلوط می‌کنیم و بتدریج مقداری آب به آن اضافه می‌کنیم، البته نباید آب به مقداری باشد که سبوس خمیر گردد.

بعد از اضافه کردن آب طعمه را بصورت یکنواخت یا بصورت کپه در محیط‌هایی که با نرمتنان مبارزه می‌کنیم قرار می‌دهیم.

سموم گازی گروه دیگری از سموم، سموم گازی هستند.

تعدادی از سموم وقتی در شرایط مناسب محیطی قرار می‌گیرند تبدیل به گاز شده و از راه تنفس انواع حشرات و موجودات را از بین می‌برند.

سموم گازی - کلروپیکرین، اتیلن دی بروماید، متیل بروماید، اتیلن اکساید و فسفین؛ - سموم گازی عموماً بر روی همه مراحل رشد حشرات و سایر بندپایان موثر هستند؛ - از سموم گازی برای ضدعفونی خاک و از بین بردن آفات محصولات انباری استفاده می‌شود.

سموم گازی برای انسان فوق‌العاده خطرناک هستند علی‌الخصوص سم متیل بروماید که باعث بی‌هوشی و حتی مرگ می‌شود، به همین خاطر در کاربرد این سم حتماً از افراد متخصص استفاده شود معرفی برخی از حشره کش ها دلتامتارین حشره کش – دیازینون حشره کش - فن پروپاترین حشره کش – فوزالن حشره کش – پروموپروپیلات تعیین میزان باقی مانده و دوره کارنس حشره کش دیازینون در غوره و انگور: با توجه به اهمیت میزان باقیمانده و دوره کارنس سموم مصرفی در روی محصولاتی نظیر غوره و انگور که مستقیماً به مصرف انسانی رسیده و حداقل سه نوبت علیه آفت مهم آن، کرم خوشه خوار انگور، مورد مبارزه شیمیائی قرار می‌گیرد لذا در این آزمایش میزان باقیمانده سم پر مصرف دیازینون پودر 40% در دو مرحله فنولوژیکی غوره و انگور مورد ارزیابی قرار گرفته است.

نمونه‌های غوره به تعداد 5 نمونه شامل یک نمونه از قطعه سمپاشی نشده (شاهد) و 4 نمونه از قطعه سمپاشی شده در فواصل زمانی یک ساعت، 5، 10 و 15 روز بعد از سمپاشی علیه نسل دوم آفت و نمونه‌های انگور در فواصل زمانی یک ساعت 1، 2، 3، 5، 7، 10، 12، 14، 16، 19، 22، 25 و 30 روز بعد از سمپاشی علیه نسل سوم برداشته شد.

نمونه‌ها بعد از انجماد در دمای 25 درجه سانتی گراد زیر صفر نگهداری و بعد از اتمام نمونه برداریها، کلیه نمونه‌ها در یخدانهای حاوی مقدار کافی یخ جهت انجام اندازه‌گیریهای لازم به بخش تحقیقات آفت کشهای مؤسسه تحقیقات آفات و بیماریهای گیاهی ارسال شد.

پروانه سفید سوسک غول پیکر 16 سانتی متر سوسک گل خوار سوسک گل خوار سوسک bed bud سوسک bed bud نام و مشخصات فیزیکی و شیمیایی1.

نام عمومی : Deltamethrin 2.

کلاس : Insecticide 3.

گروه : بایروتروئید 4.

فرمول و وزن ملکولی: (2/505) 3NO2Br19H22Cسایر مشخصات1- فرومولاسیون ثبت شده در ایران : W/V %5/2 EC- 2- نام تجاری : -Decisکاربرد1- نحوه تاثیر : حشره کش گوارشی و تماسیکاربرد2- موارد مصرف : علیه مینوز لکه گرد درختان میوه و پرودونیای چغندرقند ( توصیه شده)کاربرد3-مقدار مصرف : محلولپاشی به نسبت 5/0 در هزار از فرم تجاری برای مینوز لکه گرد و مصرف یک لیتر در هکتار برای پرودونیای چغندرقندپادزهردیازپام، پادزهر واقعی نیست و فقط سیستم اعصاب مرکزی را تسکین می دهدملاحظات- نام و مشخصات فیزیکی و شیمیایی1.

نام عمومی : Diazinon 2.

گروه : ارگانوفسفره 4.

فرمول و وزن ملکولی: (3/304) PS3O2N21H12Cسایر مشخصات1- فرومولاسیون ثبت شده در ایران : %30SC TC % 2،5،10D %10O %40WP %60 ، 25 ، 20 EC- 2- نام تجاری : -)%30SC) Diacap ، Busudin-کاربرد1- نحوه تاثیر : حشره کش غیر سیستمیک با اثر تماسی و گوارشی و تنفسیکاربرد2- موارد مصرف : wp جهت مبارزه با کرم سیب و مگس گلابی و سرخرطومی سیب و ( توصیه شده) گلابی ، خوشه خوار انگور ، جوانه خوار کاج ، %30sc علیه سوسری - EC جهت مبارزه با کرم سیب ، پسیل گلابی ، شپشکهای پسته و مرکبات و نخیلات و آفات چغندرقند – گرانول %10 ، 5 علیه کرم ساقه خوار برنجکاربرد3-مقدار مصرف : علیه کرم ساقع خوار برنج 2 لیتر در هکتار ، برای نخیلات 5/1 تا 2 لیتر ، برای چغندر قند 1 تا 5/1 لیتر علیه کرم سفید ریشه درختام میوه و درختان جنگلی 3 تا 5/3 لیتر ، علیه لیسه و شته درختان میوه و پسیل گلابی و تریپس مو و شپشک پسته و مرکبات محلول 1 در هزار از %60 EC ‌، برای برنج KG ‌15 گرانول 10% ، %30SC ‌: CC‌100 در 5 لیتر آبپادزهرآتروپین – توکزو گونینملاحظاتاین سم کولین استراز خون را کاهش می دهد قابل ذکر است فرمولاسیون کامل دیاکاپ بصورت دیازینون 30% میکروکپسول سوسپانسیون می باشد و 50LD ORAL این فرمولاسیون برای موش نام و مشخصات فیزیکی و شیمیایی1.

نام عمومی : Fenpropathrin 2.

گروه : پایروتروئید 4.

فرمول و وزن ملکولی: (4/349) 3NO23H22Cسایر مشخصات1- فرومولاسیون ثبت شده در ایران : %10EC- 2- نام تجاری : Danitol-کاربرد1- نحوه تاثیر : حشره کش و کنه کش گوارشی و تماشی و دور کنندهکاربرد2- موارد مصرف : علیه کنه قرمز اروپایی درختان میوه سردسیری به ثبت رسیده است ( توصیه شده)کاربرد3-مقدار مصرف : محلولپاشی به نسبت 2 در هزار از فرمولاسیون تجارتیپادزهردیازپام ( پادزهر واقعی نیست و فقط سیستم اعصاب را تسکین می دهد)ملاحظات- نام و مشخصات فیزیکی و شیمیایی1.

نام عمومی : Phosalone 2.

فرمول و وزن ملکولی: (8/367) 2PS4NO C115H12Cسایر مشخصات1- فرومولاسیون ثبت شده در ایران : %30wp w/v %35 EC- 2- نام تجاری : Zolone-کاربرد1- نحوه تاثیر : حشره کش و کنه کش غیر سیستمیک با اثر تماسی وگوارشیکاربرد2- موارد مصرف : علیه آفات چغندرقند و سویا –کرم سیب و به و آلو-پسیل و زنبور و ( توصیه شده) سرخرطومی گلابی و سیب –کرم خوشه خوارمو-زنجرک به مو- پسیل و پروانه چوبخوار پسته –برگ خوار آفتابگردان – سرخورطومی یونجه – آفات ذرت – سوسک کلراد و سیب زمینیکاربرد3-مقدار مصرف : محلولپاشی بمیزان 2 تا 3 لیتر در هکتار یا 5/1 در هزار ( برای پسیل پسته 5/2 در هزا) از محلول تجارتی %35ECپادزهرآتروپین ؛ PAM 2ملاحظاتاین سم کوبین استراز خون را کاهش می دهد نام و مشخصات فیزیکی و شیمیایی1.

نام عمومی : Promopropylate 2.

کلاس : Acaricide 3.

گروه : بنزیلات 4.

فرمول و وزن ملکولی: (1/428) 3O2Br16H17Cسایر مشخصات1- فرومولاسیون ثبت شده در ایران : w/v%50EC w/v%25EC- 2- نام تجاری : Nroron-کاربرد1- نحوه تاثیر : کنه کش تماسی ، غیرسیستمیککاربرد2- موارد مصرف : علیه کنه تار عنکبوتی چغندرقند –کنه زرد شرقی و کنه قرمز مرکبات ( توصیه شده)کاربرد3-مقدار مصرف : برای چغندر قند 2/1 لیتر در هکتار اوایل تابستان از 25%EC- برای مرکبات یک در هزار اواخر بهار و اوایل تابستان از 25%ECپادزهر-ملاحظاتاین سم دارای دوام زیاد است و برای کنه هایی که در مقابل سموم فسفره مقاوم شده اند در دز بالا مصرف می شود.