ضوابط بهداشتی جایگاه طیور گوشتی:
× رعایت ضوابط نظام دامداری در تاسیس مرغداری الزامیست ( جداول تدوبنی 1374 ( .
× زمین محل احداث مرغداری می بایستی در مناطقی در نظر گرفته شود که از نظر زیست جوندگان ( انواع موش ) عاری یا از نظر میزان جمعیت بسیار محدود باشند.
× وجود حصار در اطرلف سالنها و سایر تاسیسات به منظور جلوگیری از ورود حیوانات و افراد متفرقه الزامیست.
× وجود حوضچه های ضد عفونی درابتدای درب ورودی مجموعه مرغداری ودرصورت چند سنی بودن در مبادی ورودی تاسیسات هرگله نیز الزامیست . درصورت وجود کارخانه تهیه خوراک در مرغداری وجود حوضچه ضد عفونی در مبادی ورودی آن ضروریست.
× احداث دفتر اداری وسرویس های بهداشتی در ابتدای مبادی ورودی مرغداری الزامیست.
× اطاق مناسب جهت ضد عفونی اقلام مورد نیاز واحد در ابتدای ورودی در نظر گرفته شود.
× فاصله بین سالنها بین 15- 10 متر و فاصله سالنها از حصار اطراف حداقل به اندازه عرض سالنها بوده وکمتر از 12 متر نباشد.
× احداث پارکینگ در خارج از محوطه مرغداری و به منظور جلوگیری از ورود خودروهای متفرقه ضروریست.
× سطوح داخلی وخارجی کلیه سالنها وتاسیسات می بایستی قابل شستشو وضد عفونی کردن وتا ارتفاع مناسب قابل سوراندن باشد.
× بمنظور جلوگیری از ورود پرندگان نصب توری برروی کلیه پنجره ها ومنافذ ورود و خروج هوای سالنهای مرغداری وسایر تاسیسات الزامیست.
× سالن ها وسایر تاسیسات باید بنحوی ساخته شود که از نفوذ جوندگان وسایر حیوانات جلوگیری شود.
× محوطه مرغداری (بین سالنها واطراف سالن های پرورش ) تا شعاع 12 متری میبایست قابل شستشو وضد عفونی کردن وشعله دادن باشد.
× محوطه مرغداری میبایست فاقد نقاط کور و غیر قابل کنترل باشد . از هرگونه تاسیسات اضافی وضایعات ) وسائل مستعمل وفرسوده ) عاری باشد.
× به فاصله 3- 5 متر از حصار دور تا دور مرغداری چند ردیف درختکاری شود منوط به اینکه فاصله 12 متر فضای قابل شستشو از آخرین سالن رعایت شده باشد.
× درمجتمع های بزرگ مرغداری (چند سنی ) بین فارم ها درختکاری انبوه یا جنگل کاری شود.
× آب مصرفی:
* منابع آب بهداشتی کافی می بایست قابل تامین باشد.
* متابع آب شبکه آبرسانی داخل مرغداری (هوائی وزمینی ) غیر قابل نفوذ باشد.
* منابع آب شبکه آبرسانی قابل لایروبی – شستشو – ضد عفونی وکنترل باشد.
× چاه فاضلاب وچاه تلفات بایست دارای موقعیت مناسب و فاصله لازم از منابع آب و شبکه آبرسانی باشد.
× مرغداری میبایست دارای شبکه برق رسانی کافی جهت سالن ها وسایرتاسیسات باشد ضمنا موتور برق اضطراری در واحد هایی که از شبکه های برق رسانی استفاده می کنند نیز ضررویست.
× کوره لاشه سوز وچاه تلفات غیر قابل دسترس حیوانات باشد و با درنظر گرفتن جهت وزش باد در دورترین نقطه از سالنها احداث گرد بنحوی که در بهداشت منطقه و واحد مرغداری تأثیر منفی نداشته باشد.
× اطاق کالبدگشایی به تناسب ظرفیت هر فارم در محل مناسب ونزدیک به محل دفع تلفات تاسیس گردد وقابل شستشو و ضدعفونی باشد.
× واحد مرغدرای می بایست دارای منابع سوخت کافی و با ظرفیت مناسب باشد ومنابع مذکور در جوار حصار مرغداری تعبیه گردد بنحوی که جهت تخلیه سوخت نیاز به ورود وسیله نقلیه به داخل مرغداری نباشد.
× فاصله لازم بین منابع تامین سوخت و آب مصرفی مرغداری بمنظور جلوگیری از نشت مواد سوختی به شبکه آب رسانی رعایت گردد.
× دیوارها وسقف سالن های پرورش میبایست دارای عایق بندی مناسب باشد.
× کف سالنها وتاسیسات از سطح زمین محوطه بیرونی بمنظور جلوگیری از نفود آب و رطوبت و عوارض بعدی آن بالاتر قرار گیرد.
× طول وعرض و ارتفاع سالنها بسته به آب وهوای مختلف وسیستم پرورشی به منظور تامین تهویه مناسب وجلوگیری از تغییرات شدید حرارت در نظر گرفته شود.
× برای هر سالن اتاق سرویس جهت جلوگیری از ورود مستقیم هوای بیرونی . نصب مخزن جهت آب دارویی و اقدامات کنترلی گله وسایر تجهیزات در محل مناسب در نظر گرفته شود.
× در سیستم تهویه سالن های پرورش مواد زیر بعنوان نکات لازم جهت طراحی سیستم تهویه پیشنهاد میگردد :
* میزان هوای لازم بر اساس وزن زنده پایان دوره ، حداکثر گرمای محیط ووضعیت رطوبت در طول سال میبایست در نظر گرفته شود تا هوای مورد نیاز تامین گردد .
* سرعت جریان هوا در سالن حداکثر 2/0 متر درثانیه باشد.
* نحوه ورود هوا بنحوی تنظیم شود که ضمن رعایت بند 1و2 از ایجاد کوران در سالن جلوگیری بعمل آید.
* سیستم های تهویه با توجه به شرایط آب و هوای منطقه ای ونکات فوق بصورت الگوهای مناسب توسط کارشناسان ذیربط طراحی گردد.
* وضعیت خروجی سیستم تهویه بایستی دارای شرایط زیر باشد :
الف_ نصب کانال فلزی ( داکت ) بمنظور جلوگیری از پخش هوای داخل بر روی هواکش ها توصیه میگردد .
ب _ دارای حفاظ قابل کنترل باشد.
ج _ در زیر محل خروجی هوا حوضچه های مناسب حاوی آب و ماده ضد عفونی جهت جلوگیری از پخش گرد وغبار تعبیه گردد.
× رطوبت نسبی هوا برای سالن های پرورش با توجه به شرایط آب وهوای منطقه به میزان 55 تا 75 درصد تامین گردد.
× سیستم خنک کننده وگرمازا :
* منبع تامین حرارت اتاقک و خارج از سالن باشد.
* هوای گرم و سالم توسط کانالهای مناسب بداخل سالن ورود و در تمام طول سالن هوای گرم بطور یکنواخت توزیع گردد.
* منبع تامین حرارت بحدی در نظر گرفته شود (ظرفیت تولید گرما) که در زمان جوجه ریزی با توجه به سیستم تهویه مناسب بتواند دمای 35 درجه سانتیگراد را در سالن تامین نماید.
* سیستم خنک کننده بر حسب شرایط جغرافیایی باید بنحوی باشد که درگرمترین فصل دمای هوای داخل سالن را کاهش داده بنحوی که ازتنفس دهانی جوجه ها (panting) جلوگیری بعمل آید.
ضوابط مدیریت بهداشتی طیور گوشتی
۱ – خروج تلفات و ضایعات از مرغداری ها ممنوع اعلام می شود .
۲ – کلیه مرغداران موظفند نسبت به دفع تلفات و ضایعات از طریق چاه یا لاشه سوز اقدام کنند .
۳ – ضوابط حمل کود به صورت جداگانه تدوین خواهد شد .
– آماده سازی سالن و تجهیزات :
نظافت کامل و شستشو و ضدعفونی سالن و تاسیسات و تجهیزات و محوطه بایستی قبل از جوجه ریزی برابر دستورالعمل ضمیمه باشد .
۵ – نگهداری هر گونه طیور زینتی - بومی و سایر ماکیان و حیوانات دیگر در محوطه مرغداری ممنوع می باشد . نگهداری سگهای نگهبان تحت شرایط خاص بهداشتی مجاز می باشد .
۶ – مرغداران ملزم به تهیه لباس کار مناسب ، کلاه و چکمه و ماسک جهت پرسنل و بازدید کنندگان و واکسیناتور ها می باشند .
۷ – کلیه مرغداران می بایستی دارای امکانات حمل و نقل مناسب واکسن و همچنین یخچال جهت نگهداری واکسن در مرغداری و وسایل مناسب جهت استفاده واکسن باشند.
۸ – کلیه کارگران مرغداری بایستی دارای کارت بهداشتی از شبکه های بهداشت و درمان استان باشند .
۹ – شستشو و گاز دادن یا ضدعفونی کلیه لوازم و تجهیزات از قبیل دانخوری – آبخوری – کیسه های حمل دان و البسه و . . . به ویژه وسایلی که از دوره قبل مورد استفاده قرار گرفته است . الزامی است .
۱۰ – مواد متشکله خوراک طیور از داخل واحد خارج نشده و به نحو مناسب ضد عفونی شود .
۱۱ – حداقل فاصله جوجه ریزی بعدی از زمان تخلیه کود در شرایط عادی ۱۵ روز تعیین می شود .
۱۲ – حداقل فاصله بین جوجه ریزی در شرایط غیر عادی به ویژه در مناطق متراکم بسته به نوع بیماری توسط ادارات دامپزشکی اعلام خواهد شد .
۱۳ – استفاده از کارت اطلاعات پرورشی جهت هر گله به طور مجزا برای هر سالن توصیه می شود . این کارت باید حاوی عنوان های : تعداد جوجه ریزی ، تاریخ جوجه ریزی ، تلفات روزانه ، واکسیناسیون ، دان مصرفی روزانه ، داروی مصرفی و کلیه مسایل مدیریتی باشد .
۱۴ – تجهیزات جهت آماده سازی و شستشوی سالن ها از قبیل دستگاه سمپاش ، شعله افکن ، پمپ تحت فشار و . . . در واحدهای پرورشی به صورت اختصاصی ضروری است .
۱۵ – تجزیه شیمیایی و میکروبی آب آشامیدنی در مرغداری حداقل به طور سالیانه به جهت رفع نقایص ممکن انجام پذیرد .
۱۶ – جهت جلوگیری از عوارض سوء رشد و ایجاد زمینه های مستعد کننده بروز بیماریها باید از مواد اولیه خوراک طیور منطبق بر استانداردهای ملی استفاده شود .
۱۷ – پساب و فاضلاب مرغداریها به چاه فاضلاب داخل مرغداری هدایت شود . مسیر هدایت فاضلاب باید دارای پوشش مناسب و قابل کنترل باشد .
۱۸ – نصب کنترل آب در مبدا ورودی آب به هر سالن به منظور ثبت میزان مصرف آب روزانه ضروری است .