کامپیوتر ها با دیدگاه های سنتی فضا مقابله می کنند در مقابل من یک صفحه مستطیل شکل نوشته قرار دارد که من می توانم بر روی آن حروفی را یادداشت کنم همان گونه که نویسندگان برای هزاران سال این کار را انجام داده اند.این صفحه بر روی یک میز کوچک قرار دارد که حاوی مدارک و فایل پرونده هایی است.یکی دو وسیله ارتباطی من را با دنیای خارج مرتبط می سازد و در نزدیکی من یک سطل زیاله است که من می توانم طرح های دور ریختنی خود را در آن بیاندازم.همانطور که ممکن است شما حدس زده باشید این اداره از چوب آهن و شیشه ساخته نشده است بلکه بر روی صفحه کامپیوتر کتابی من که بر روی زانوهایم قرار دارد به نمایش در آمده است.
راستش من در یک هواپیما هستم و جایی در حومه دیترویت هزاران فوت بالاتر از بلندترین پشت بام ها قرار دارم.
سال آینده وسیله الکترونیکی کامپیوتر کتابی من از یک برنامه ریز سریعتر حافظه بیشتر و گرافیکی بهتر بر خوردار خواهد بود و در سالی دیگر فن آوری کامپیوتر همچنان بهتر خواهد شد.به زودی اداره مجازی که من با خود حمل می نمایم سه بعدی خواهد بود و با جزییاتی بسیار دقیق و واقعی و پرسپکتیوی تمام رنگی ارایه خواهد گردید.من در زمان واقعی به طرف آن حرکت خواهم کرد همان طور که در مورد اداره واقعی خودم این کار را می نمایم.من حتی قادر خواهم بود که از راه دور و از طریق کنفرانس ویدیوئی ملاقاتی صورت به صورت را در کامپیوتر کتابی خود فراهم نمایم.
اگر من قدرت کافی کامپیوتری و برخی نرم افزارهای مناسب را در اختیار داشته باشم و اگر نوعی کلاه مشابه با گوشی های پخش استریو را بپوشم میتوانم به جای نگریستن به اداره مجازی خودم خویش را در آن شناور سازم.با یک وسیله دستکش مانند حساس من می توانم اشیا موجود در آنجا را به دست بگیرم و حتی شاید بتوانم نیرویی که آن ها را سخت و پایدار می سازد تجربه نمایم.گوشی ها در گوشم می توانند صدای استریوی هماهنگی را برای من ایجاد نمایند تا که احساس تجربه آکوستیکی بودن در آنجا برای من شبیه سازی شود.اکنون دیگر معماری مجازی چیزی نیست که صرفا به آن نگاه شود مثل یک صحنه تئاتری که از جلو به آن نگریسته شود.معماری مجازی بین من و محیط فیزیکی پیرامونم واقع می شود و تقریبا به تمامی معماری واقعی پشت سر من را می پوشاند و پنهان می کند.فضای شهری اینک مورد حجوم نابود کنندگان معماری واقع شده است.هوش های بیگانه(سیلیکون و نرم افزار)در حال جانشین ساختن چیزی هستند که خیلی زیاد به آن فرم های گذشته و قدیمی که برای ما آشتاست شبیه هستند.
غیر مادی بودن که در ذات این فن آوری نهفته است آرزوهای معماران مدرنیست گذشته را بسیار جلوتر از هر آن چه که می توانست به وسیله اسکلت های ظریف و بیشترین سطح دیوار های شیشه ای فراهم گردد محقق می سازد.سر انجام ممکن شده است که یک معماری را از هیچ خلق کرد.معماریی که تنها فضا و نور است.یک معماری که از آن وزن و جنسیت مادی به کلی حذف شده است.علاوه بر این ها کامپیوتر قوی ترین وسیله تولید انبوهی است که جهان تا کنون به خود دیده است.آن اداره کوچک موجود در روی صفحه کامپیوتر کتابی من یک محیط کاری کاملا استاندارد است یک نسخه عینی از یک ادراه معمولی با تمام جزییات آن و مثل صدها و هزارها اداره دیگری است که می تواند تواما در صفحات کامپیوتر دیگران شکل گرفته باشد.هر بار که فردی یک نرم افزار را به کا می گیرد یک نمونه جدید دیگر از این نوع معماری اتوماتیک وار به وجود می آید.مکانیکی شدن خیلی بیشتر از همیشه بر زندگی مسلط شده است و حکم می راند.
فرانک گری : « من ساختن اشکالی را شروع کردم که طراحی آن ها مشکل بودو این منجر به استفاده ما از کامپیوتر و نرم افزار Catia شد که استفاده از آن ها مرا به این باور رساند که ارزش امکانات و میزان دقت و درستی را که توسط این نرم افزار می توان در اسناد و ارتباطات به وجود آورد ، درک کنم .
» اسکچ پیشنهادی شرکای گری تمثیل پیکره ماهی برای المپیک 1992 -اسپانیا - بارسلنا Catia ، طراحی Dassault System's 3D و یک نرم افزار تولیدی است که در صنعت هوا فضا به کار می رود.
نرم افزار جدید Digital Project که ساده تر و کار آمد تر بوده و قابلیت ارتباط با سیستم های دیگر را دارد توسط تکنولوژیست های گری تولید گردید تا روش های طراحی و ساخت Catia را در تمام دنیا ترویج کند.
در مانیتور هایی که از سقف آویزان شده اند تصویر افرادی دیده می شود که درباره جنبه های مختلف Digital Project صحبت می کنند.
زمانی که بازدید کنندگان از گوشی های متصل به مانیتور استفاده می کنند،این تاسیسات مانند یک جشن تمام نشدنی به نظر می رسد.
یک فیلم ویدئویی سریع نشان میدهد که چگونه با استفاده از Catia قسمت های تشکیل دهنده به هم می پیوندند.
طراحی و خلق فضای مجازی با پیشرفت سریع فناوری اطلاعات IT و رخنه کردن آن در تمامی ابعاد زندگی بشر پیش بینی می شود که در 20 سال آینده جهان در آستانه تحول موج چهارم قرار گیرد.موج چهارم را که عصر مجازی نامیده اند بی تردید معماری را نیز متحول خواهد کرد، اما این سوال مطرح است که معماری در عصر مجازی چگونه تعریف خواهد شد و چگونه مجازی سازی مفاهیم معماری را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
پیش بینی می شود در آینده نزدیک ،فروشگاه و مراکز خرید و شرکت ها به مفهوم امروزی وجود نخواهد داشت و هر فرد برای خرید مایحتاج زندگی از طریق کامپیوتر وارد یک فروشگاه مجازی خواهد شد و خرید خود را انجام خواهد داد و سپس از طریق کامپیوتر پول آن را پرداخت خواهد کرد و یا یک شرکت متشکل از یک ساختمان و تعدادی کارمند نخواهد بود،بلکه کارمندان هر شرکت در منزل و از طریق شبکه به حل و فصل امور مربوطه به شرکت خواهند پرداخت.لذا cyber که امروزه در زبان عامه اصطلاح آشنایی است به تمام و کمال همه ابعاد زندگی را در بر خواهد گرفت و فضای معماری نیز پسوند cyber را خواهد پذیرفت.
پیش بینی می شود در آینده نزدیک ،فروشگاه و مراکز خرید و شرکت ها به مفهوم امروزی وجود نخواهد داشت و هر فرد برای خرید مایحتاج زندگی از طریق کامپیوتر وارد یک فروشگاه مجازی خواهد شد و خرید خود را انجام خواهد داد و سپس از طریق کامپیوتر پول آن را پرداخت خواهد کرد و یا یک شرکت متشکل از یک ساختمان و تعدادی کارمند نخواهد بود،بلکه کارمندان هر شرکت در منزل و از طریق شبکه به حل و فصل امور مربوطه به شرکت خواهند پرداخت.لذا cyber که امروزه در زبان عامه اصطلاح آشنایی است به تمام و کمال همه ابعاد زندگی را در بر خواهد گرفت و فضای معماری نیز پسوند cyber را خواهد پذیرفت.معماران پیشگامی در این زمینه مشغول فعالیت اند که از آن جمله می توان به افراد و گروه های زیر اشاره کرد: Mark Burry-Kas Oosterhuis-Tristand Estree Esterk-Robert Woodbury-Nox-Asymptot Cyber space Stephen Perrella and Rebecca Carpenter, Mobius House Study, 1998 Transversal nurb animations (کلمه cybernetic از کلمه kuberznetes به معنی سکان دار مشتق شده است و علم سیبرنتیک در مورد هدایت و تنظیم سیستم های خودکار بحث می کند.علم سیبرنتیک علمی است که در آن ارتباط کامپیوتر و انسان در درجه اول اهمیت قرار دارد) معنی cyber space در لغت نامه انگلیسی آکسفورد چنین ذکر شده است:(فضا که به صورت واقعی خود به چشم انسان می آید و در کامپیوتر و انسان در درجه اول اهمیت قرار دارد).
(اصطلاح cyber space را اولین بار در 1984 ویلیام گیبسون در رمان علمی اش به نام Neuromancer به کار برد.کلمه cyber در این جا به معنی پردازش شده کامپیوتری است و با پسوند space در هم آمیخته است که فضایی که با کامپیوتر پردازش شده است را معنی می دهد)گیبسون این واژه را به شکلی تغزلی در رمان خود به کار برد و آن را نوعی فضای ماشینی و الکتریکی توصیف کرد.نوعی پیچیدگی غیر قابل تصور.خطوطی از نور که در بی مکانی ذهن مرتب می شوند.نوعی تصویر پردازی ، عرضه و بازنمایی نموداری و گرافیکی داده ها و اطلاعاتی که از بانک های کامپیوتر در نظام انسانی استخراج می شوند همانند آنچه بچه ها راجع به مفاهیم کلی ریاضی آموزش می بینند.این برداشت یا مفهوم درباره فضای ماشینی در حالی به گیبسون الهام شده بود که نوجوانی را تماشا می کرد که مشغول بازی ویدیوئی در یک کلوپ بود.
در آخرین نشریه Images تحت عنوان space cyber بالاخره تعبیر معماری آن هم ذکر گردیده،cyber space : جهان معماری دیجیتال این مقاله تاثیر زیادی در مشروعیت لفظ مذکور در عرصه معماری داشته است و کاربرد وسیع تر آن را که گسترده تر از امور تجسمی است مطرح کرده است.
معماری سایبر نیز معماری است که در حوزه cyber space شکل می گیرد.معماری بدون فضای فیزیکی و بدون توده و جرم.(این فضاهای دیجیتال که کاملا به صورت حقیقی حس می شوند در نوع خود خارق العاده بوده و هیچ نشانی از روش های ساخت و ویژگی های مصالح فیزیکی و اصول مورفولوژی مربوط به فضا و سازه که قید و بند هایی را بر معماری تحمیل می کنند در آن ها دیده نمی شود).فضایی که در محیط دیجیتال به وجود می آید ایده هایی از جنبش های جدید معماری را با خود به همراه دارد.اما چگونه یک فضای پردازش شده کامپیوتری می تواند از لحاظ معنی و مفهوم خود جدید باشد!
هویت سیال انسان و معماری دیجیتال اینترنت و ارتباط با آن،کنش متقابلی را مطرح می سازد که عموما به ارتباطات راه دور مرتبط است و به واسطه رایانه انجام می گیرد.افراد در این مناسبات پیام های رمزداری را برای مخاطبان خود می فرستند و در همان حال می توانند پاسخ هایی از آن ها دریافت کنند.این افراد از این پس عضو یک اجتماع متغیر و ناپایدار خواهند بود و هویت سیالی خواهند داشت.ما هویتمان را رمزدار کرده و به واژه هایی روی صفحه رایانه تبدیل می کنیم.
معماری با تعاریف کلاسیک آن هویتش را مرهون مکان نمو آن است و از بستر شکل گیری اش برای ابراز هویتش سود می جوید اما حوزه دیجیتال از ویژگی های محلی عاری است و ویژگی های جهانی است که باید در آن تبلور یابد.لذا یکی از بارزترین خصوصیات این فضا همگانی بودن آن است.به این معنی که هر کس در هر کجا و با هر مقام می تواند آن را درک کند،این ویژگی با پیدایش انقلاب اپتیکی زمانی که پرسپکتیو انسانی اعتبار خود را از دست داد ، به وجود آمد.متغییر بودن که ویژگی لاینفک معماری مجازی است به آن هویتی سیال و یا کوچ رو داده است، همان گونه که افراد و جوامع نیز در عرصه کامپیوتر و اینترنت خود واجد هویتی سیال اند.
معماری و کامپیوتر امروزه با استفاده از فضای دیجیتالی به خوبی میتوان تمام جزئیات تصور شده یک طرح را پیشاپیش به تصویر کشید.
کاری که در گذشته تقریبا غیرممکن بود.
فرم در فضای کامپیوتر ترسیم میشود.
خلاقیت شکل میگیرد.
بیمهابا مشکلی توسط دستی رقم میخورد در فضایی که نه چندان آشناست اما این فضا یار دیرین است.
این همان فضای کامپیوتری و عرصهایی برای خلق نوآوریهاست.
معماری به همراه فضای دیجیتال طرحها را تحتالشعاع قرار میدهند طرحهایی که اعجاز معماری دیجیتال را نمایانگر است.
در این بین فرید قاسمی کارشناس ارشد طراحی معماری دیجیتالی به این سئوال، پاسخ میدهد که " آیا معماری، در حیطه شکلگیری خود تنها به تفکر معمار وابسته است یا ممکن است به ابزاری نیز وابسته باشد؟
" به نظر من معماری عبارت است از ساخت یک فضا که بتواند به زندگی انسان هویت بخشد.
هر چیزی که بتواند هویت را، با در نظرگیری خواسته شخص به بهترین وجه ارایه دهد، باید برای آن احترام قائل شد.
نتهای جاری شده در فضا تنها در صورتی شناخته میشوند که ابزار آنها وجود داشته باشد؛ پس یک آلت موسیقی پلی است بین احساس هنرمند و مجموعه نتهایی که هویتی را معرفی میکند.
استفاده از ابزار نیز وقتی جایز است که پیشرفت و تکامل انسان را سبب شوند و با دید ضد ارزش نباید به آنها نگاه کرد زیرا ابزار پیشرفته خواه ناخواه در زندگی امروزی، نیاز به شمار میآیند.
در این بین تکنولوژی مدرن در حوزه معماری که تولد آن سبکی آزاد و نامحدود است و شاید بیرحم مطرح میشود.
قاسمی معتقد است: «برای پیمودن مسیرهای بسیار طولانی در زمانی کوتاهتر باید از ابزار پیشرفتهای استفاده شود.
اما در این بین سه نوع واکنش به وجود میآید.
یا اینکه از استفاده ابزارهای مدرن امتناع میشود یا اینکه پس از استفاده از اینها به علت فقدان توانایی در کنترل ایده از مسیر اصلی منحرف میشود و یا اینکه به کارگیری این ابزار موضعگیری را نسبت به آن به وجود میآورد.» در این میان بیشترین ضرر را معمارانی متحمل میشوند که کارفرما را نمیتوانستند نسبت به زیبایی یا موفقیت پروژهشان مجاب کنند و نیز کارفرمایانی که برای ساخت یک طرح، با ابهام و تردید گام برمیداشتند.
اما به اعتقاد این کارشناس معماری، امروزه با استفاده از فضای دیجیتالی به خوبی میتوان تمام جزئیات تصور شده یک طرح را پیشاپیش به تصویر کشید.
وی می گوید: «امروزه دیگر برای استفاده از خطکش T، قلمهای راپید، میز نقشهکشی، ماکت و ابزارهای سادهدستی فرصت کوتاه است و نیز ارایه تصویری سه بعدی از یک طرح همانند بیمارستان، فروشگاه، هتل، برج و یا حتی یک بطری آب معدنی با استفاده از تکنیکهای دستی شاید تنها از جنبه فلسفی آن توجیهپذیر باشد زیرا کندی این کار در بطن تکاملپذیر و سرعتطلب عصر حاضر نمیگنجد.
از سوی دیگر این ابزار به طرح اجازه میدهد که در طول عمرش آثار بیشتری بر جای گذارد.» در دنیای هنر، تصویرگرایی در نگاه اولیه یک خیالپردازی معمولی تصور میشود.
اما با ابزارهای دیجیتالی بسیاری از هنرمندان میتوانند با طی زمانی کمتر از ۲۰ _ ۱۰ سال خود را در میان دنیاهای آینده مشاهده کنند.
قاسمی تاثیر معماری و طراحی دیجیتالی را حتی در تهیه فیلمهای گوناگون بسیار موثر میداند چنانچه می گوید :در یک مجله فیلم از جرج لوکاس پرسیده بودند: «کدامیک از فاکتورهای فیلم باعث رسیدن به یک دنیای علمی _ تخیلی شد که تو آن را جنگ ستارگان نامیدی؟
او در جواب گفت: «فضای تخیلی، تنها از راه ساخت خانههای زمان آینده امکانپذیر شد.
قاسمی میافزاید: «عدهای فکر میکنند که از ابزار جدید نباید در روند طراحی معماری استفاده کرد در حالی که در معماری دیجیتالی این ابزار است که برده بیچون و چرای ذهن انسان شده است.
طراحان این نسل، دیگر نگران ارایه طرح خود نیستند، بلکه پس از کسب مهارتهای کلاسیک رشته معماری و همچنین مسلح شدن به فلسفههای مطرح شده در این رشته میتوانند در مدت زمانی معین به بیشترین و بالاترین سطح کیفی ارایه طرح دسترسی یابند.» از دیدگاه این کارشناس حوزه معماری دیری نخواهد پایید که این مجموعه، با توجه به مهارتهای ویژه خود، مبدع سبک جدیدی در طراحی معماری میشوند و در ادامه باعث تولد دنیایی جدید، برگرفته از ذهنهای خلاق معماران میشوند.
معمار مسلط به محیط دیجیتالی به راحتی میتواند در حیطه فیلم و سینما نیز در فضاهای علمی_ تخیلی حضوری روشن کسب کند.» او معتقد است: «طراحی و پرداخت دیجیتالی در معماری برابر با بیباکی به همراه جسارت، ابداع و نوآوری با کامپیوتر و نرمافزارهای ویژه معماری است .» معماری دیجیتالی برده ذهن انسان امروزه با استفاده از فضای دیجیتالی به خوبی میتوان تمام جزئیات تصور شده یک طرح را پیشاپیش به تصویر کشید.
معمار مسلط به محیط دیجیتالی به راحتی میتواند در حیطه فیلم و سینما نیز در فضاهای علمی_ تخیلی حضوری روشن کسب کند.» او معتقد است: «طراحی و پرداخت دیجیتالی در معماری برابر با بیباکی به همراه جسارت، ابداع و نوآوری با کامپیوتر و نرمافزارهای ویژه معماری است .» منابع : تاریخ معماری / پدیدآورنده: اگوست شوازی، لطیف ابوالقاسمی (مترجم(/ ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ اطاعات معماری / پدیدآورنده: پیتر نویفرت، ارنست نویفرت، حسین مظفری ترشیزی/ ناشر: آزاده