- سوسک سرشاخه خوار پسته Hylesinus vestitus:
این حشره در تمام مناطق پسته کاری کشور شیوع داشته و در مناطق پسته کاری استان کرمان به نام سوسکو نیز نامیده می شود. حشرات کامل استوانه ای شکل و به طول 3 تا5/3 میلی متر، رنگ عمومی بدن زرد مایل به خرمائی،
ظهور حشرات کامل از اواسط فروردین است. حشرات کامل به جوانه هائی که در محل اتصال دمبرگ قرار دارند حمله کرده و با حفر دالانی کوتاه به طول 2 تا 4 سانتیمتر وارد شاخه های جوان می گردند. سوسک ها از اواسط مهر بتدریج از کانالهای تغذیه ای خود در روی درختان پسته خارج شده و به سمت چوب های تازه هرس شده و یا چوب هائیکه که در طی همان سال خشک شده اند هجوم آورده و با نفوذ در آنها و ایجاد کانال در داخل آنها تخم ریزی می نمایند. هر حشره ماده در حدود 80 تخم می گذارد. لاروها در زیر پوست شاخه های تازه خشک شده زندگی نموده و ضمن تغذیه دالانهائی حفر می نمایند. زمستان گذرانی حشره به صورت لارو بوده و در اوایل بهار لاروها تبدیل به شفیره شده و سپس حشرات کامل با سوراخ نمودن پوست خارج می شوند. این آفت دارای یک نسل در سال است.
(تصاویر در فایل اصلی موجود است)
کانال تخم ریزی و تغذیه لارو ها
(تصاویر در فایل اصلی موجود است)
مبارزه و کنترل:
1- مبارزه شیمیائی: حشره کش آندوسولفان به نسبت 5/2 تا 3 در هزار به اضافه نفت سفید 10 تا 12 لیتر در هزار همراه با صابون مایع به مقدار5/2 در هزاردر مرحله تغذیه حشرات کامل از جوانه های پسته بر روی حشرات کامل مؤثر می باشد.
2- مبارزه غیرشیمیائی: 1- جمع آوری و سوزانیدن چوبهای خشک و تازه هرس شده
2- تله گذاری چوبهای خشک و تازه هرس شده بصورت ماهیانه از مهر تا اسفند وجمع آوری و سوزانیدن چوبهای تله گذاری شده
2- سوسک طوقه و ریشه پسته (کاپنودیس) Capnodis sp.:
این آفت در نواحی پسته کاری قزوین، کرمان، فارس، دامغان، استانهای مرکزی و خراسان انتشار دارد. حشرات کامل به طول 35 تا 38میلی متر، رنگ عمومی بدن سیاه مات و دارای لکه های سفید و پراکنده می باشد. حشرات بالغ از اواسط اردیبهشت ظاهر شده و ظهور حشرات ماده تدریجی بوده و حتی در اواخر تابستان نیز آنها را مشاهده نمود. تخمگذاری معمولا در اطراف طوقه و در شکافهای پوست تنه درختان مسن و یا در شکاف خاک و به ندرت' روی برگها و شاخه ها صورت می گیرد. حشرات کامل از برگ درختان میزبان تغذیه نموده و تغذیه لاروها از قسمتهای چوبی طوقه و ریشه درختان پسته صورت می گیرد. این حشره یکی از عوامل خشک شدن درختان پسته محسوب می گردد. این آفت داری یک نسل در طی 2 تا 3 سال می باشد.
شکل 12- حشره کامل کاپنودیس پسته شکل 13- نحوه خسارت
مبارزه و کنترل:
1- مبارزه شیمیائی: با توجه به دوره خروج طولانی مدت حشرات کامل در این مرحله مبارزه شیمیائی نتیجه مناسب و مطلوبی ندارد. استفاده از لیندین 10 در هزار (ریختن 10 تا 15 لیتر از محلول سمی داخل تشتک در پای طوقه درختان) در از بین بردن تعدادی از لاروهای آفت مؤثر است.
2- مبارزه غیرشیمیائی: 1- تقویت درختان با تغذیه و آبیاری مناسب و بموقع
2- خارج کردن لاورها از داخل کانال لاروی با مفتول سیمی
3- سوسک شاخک بلند پسته Calchaenesthes pistacivora:
سوسک شاخک بلند آفت جدید پسته و بنه در اوایل بهار 1378 در باغهای پسته منطقه خیرآباد کفه از توابع شهرستان سیرجان مشاهده شده است. این حشره به نام Calchaenesthes pistacivora نامگذاری وبعنوان یک گونه جدید برای فون حشرات دنیا معرفی گردیده است. پراکنش حشره در مناطق خیرآباد کفه، پوزه خون و حومه غربی شهرستان سیرجان می باشد. حشرات کامل به طول 2/9 تا 6/12 میلی متر، رنگ عمومی بدن سیاه رنگ، بالپوش ها قرمز رنگ، دارای چهار لکه سیاه که دو لکه بالایی مربع مستطیل شکل و دو لکه پائینی لوبیائی شکل می باشند (شکل ). شاخک ها در حشرات نر به انتهای بالپوش ها نمی رسد و در حشرات ماده تا اواسط بالپوش ها نمی رسد و کوتاهتر از نرها می باشد. ظهور حشرات کامل از اواسط فروردین است. حشرات کامل برگخوار می باشند.. تخم گذاری به صورت انفرادی و بر روی سرشاخه ها و یا محل هرس شاخه ها صورت می گیرد. تخم بیضی شکل و زردرنگ و به طول 2 میلی متر و قطر 1 میلی مترکه حشره آن را با پوشش خاکستری رنگ نسبتاً سختی به ضخامت حدود 1/0 میلی متر می پوشاند. میانگین تعداد 40 تا 45 عدد است. لاروها به رنگ زرد مایل به نارنجی و دارای آرواره های قهوه ای رنگ و قوی می باشند. طول دوره لاروی 16 تا 18 ماه طول می کشد. لاروها از داخل سرشاخه ها و شاخه های پسته تغذیه نموده و سبب ضعف و در نهایت خشکیدگی شاخه ها می گردند. طول کانال لاروی حدود 15 سانتی متر و به صورت رفت و برگشتی می باشد. این حشره دارای یک نسل در طی 2 سال می باشد. مشاهده علائم تغذیه ای حشره بر روی شاخه های چند ساله و قطور درختان بنه و کسور، نشان دهنده آن است که این حشره از سالیان دور بر روی این میزبانها زندگی می کرده است. و به دلایل افزایش بی رویه سطح زیرکشت باغهای پسته در چند سال اخیر؛ قطع بی رویه درختان بنه و کسور جهت مصارف سوختی؛ برداشت بی رویه و بیش از حد آب از سفره های زیرزمینی و بروز پدیده خشکسالی در چند سال اخیر سبب مهاجرت و استقرار آن بر روی درختان پسته شده است.
شکل 14- حشره کامل سوسک شاخک بلند پسته
15- نحوه خسارت و کانال لاروی
مبارزه:
1- مبارزه غیر شیمیائی:
1- تقویت درختان با کوددهی مناسب و آبیاری منظم.
2- هرس شاخه های آلوده و حذف پاجوش ها و تنه جوشها و سوزانیدن آنها.
3- اجتناب از قطع بی رویه درختان جنگلی بنه و کسور در مناطق کوهستانی، که سبب کاهش میزان مهاجرت این حشره به سمت باغهای پسته خواهد گردید.
4- اجتناب از افزایش سطح زیر کشت پسته بویژه پیشروی به سمت مناطق کوهستانی در مناطق آلوده به آفت.
2- مبارزه شیمیائی:
حشره کشهای دیازینون به نسبت 5/1 در هزار و آندوسولفان به نسبت 5/2 در هزار بر روی حشرات کامل مؤثر بوده و افزودن روغن ولک به نسبت 5 در هزار تأثیر این حشره کشها را افزایش می دهد. حشره کش آدمیرال به نسبت 75/0 در هزار بعلاوه روغن ولک 5 در هزار بر روی مراحل تخم ولارو سن اول تأثیر قابل قبولی دارد.
4- سوسک های چوبخوار پسته:
1-4- سوسک های چوبخوار سبز پسته Agrilus viridicaerulans:
. چند گونه ازسوسکهای چوبخوار، متعلق به جنس های Agrillus sp. و Anthaxia sp.(از خانواده Buprestidae) که به چوبخوارهای سبز و قرمز پسته معروف هستند، در باغهای پسته فعالیت می نمایند(شکل ). این حشرات عمدتاً به درختانی که دچار ضعف تغذیه ای و کم آبی شدید باشند حمله می نمایند. جمعیت و میزان خسارت سوسکهای چوبخوار سبز و قرمز پسته در چند سال اخیر در مناطق پسته کاری استان کرمان بدلیل کاهش شدید آب سفره های زیر زمینی افزایش یافته است.. این حشرات دارای یک نسل در سال بوده و لاروهای آنها با تغذیه از بافت های داخلی تنه و شاخه های اصلی و قطور و حتی شاخه های فرعی درختان پسته موجب ضعف و خشکیدگی آنها گردیده و خسارت شدیدی به درختان پسته وارد می نمایند.
(تصاویر در فایل اصلی موجود است)
شکل 17- حشره کامل سوسک چوبخوار
مبارزه و کنترل:
1- مبارزه شیمیائی: با توجه به دوره خروج طولانی مدت حشرات کامل مبارزه شیمیائی نتیجه مناسب و مطلوبی ندارد.
2- مبارزه غیرشیمیائی: تقویت درختان با تغذیه و آبیاری مناسب و بموقع
5- سرخرطومی پسته ) Polydrosus davatchiiخانواده (Curculionidae:
حشره کامل سوسک قهوه ای مایل به خاکستری رنگ به طول 5/5 تا 7 میلی متر و عرض 2 تا 3 میلی متر می باشد (شکل ). ظهور حشرات کامل در روی درختان پسته همزمان با باز شدن جوانه های گل و تقریبا مصادف با دهه اؤل فروردین است. حشرات کامل از جوانه های گل و برگ درختان پسته اهلی به مدت حدودا' 50 روز تغذیه می نماید. هر حشره ماده بطور متوسط روزانه 6/13 عدد تخم می گذارد. طول دوره تفریخ تخم ها در حدود 2 هفته بطول می انجامد. تخم ها بیضی شکل و کشیده و به طول 8/0 میلی متر، که ابتدا شیری رنگ بوده و به تدریج سیاه رنگ می گردند. لاروها سفید رنگ، بدون پا و بطول 1 میل متر می باشند، که پس از خروج از تخم بداخل خاک نفوذ می نمایند. این حشره دارای یک نسل در سال می باشد.
(تصاویر در فایل اصلی موجود است)
شکل 17- حشره کامل سرخرطومی پسته
مبارزه و کنترل:
حشره کشهای دیازینون به نسبت 5/1 در هزار و آندوسولفان به نسبت 5/2 در هزار در مرحله تغذیه حشرات کامل از جوانه های پسته بر روی حشرات کامل مؤثر می باشد.