دانلود مقاله پارک های کوهستانی و لزوم مراقبت از آن ها

کوهستان دارای ویژگیهایی که باید حفاظت گردند این ویژگیها قبلا آورده شدند در اینجا به عنوان یادآوری می توان مواردی چون مناظر شکوه کیفیت طبیعت بکر ، حیات وحش و فصلهای توریسم و جوامع و فرهنگ محلی و دیگر ارزشهای فیزیکی ، بیولوژیک وکیفیتهای مناظر آنهاست .

رهنمودهای ارائه شده در کتاب راهنمای آماده سازی مناطق حفاظت شده کوهستانی از آن جهت مناسب برای پارکهای کوهستانی نیز میباشد .

این پارکها اولا محیطی طبیعی و فارغ از ساخت و سازهای سنگین می باشند و از طرفی در این تحقیق ، تاکید ، بر منظر سازی طبیعی در این پارکها می باشد لذا حفظ کیفیات طبیعی و فرهنگی این پارکها اهمیت می یابد مطالب ارائه شد.

که ذکر آنها در اینجا مفیده فایده می باشند.

در سه بخش حفاظت ، آب و خاک مدیریت منطقه جهت کاهش اثرات فیزیکی و بیولوژیکی و مدیریت برای تامین نیاز بازدید کنندگان می باشد .

و در صورت تاکید بر مدیریت و حفاظت در کلیه قسمتها مشهود است .

این دستور العمل نوع اقدامات لازمه را ذکر نموده اند .

در ذیل به رهنمودهایی چند در مورد هر کدام از این بخشها اشاره می شود .

جهت اطلاعات بیشتر خوانندگان می توانند به منبع ....

مراجعه نمایند .

حفاظت آب و خاک : تغییر و تبدیل پوشش گیاهی در اثر فعالیتهای انسانی و تغییر کاربری زمین عموما باعث افزایش فرسایش و در نتیجه رسوب می گردد .

بار سنگین رسوبات پیامدهای زیان باریدیگری چون به خطر افتادن حیات آبزیان ، محدود کردن استفاده انسان .

سیلاب ، تغییر رژیم رودخانه و محیط زیست دریایی است و به تبع آن بر زندگی انسان و حیات وحش تاثیر می گذارد .

رهنمود 1 – جنگلهای ابری در به دام انداختن آبهای پنهان بسیار مهم هستند .

لذا جلوگیری از پاک ترا شی آنها و حفاظت آنها بایید مد نظر قرار گیرد .

رهنمود 2- بررسی مناطق شیب دار برای تعیین اینکه چه بخشی از آنها دارای فرسایش سطحی و لغزش خاک هستند و می توانند جریان آبهای سطحی را به خطر بی اندارند ضروری است.

این بخشها مناطق حساس بود و استفاده از آنها ممنوع یا با اقدامات شدید حفاظتی است .

رهنمود3- تدوین و دستورالعملهایی از جنگلهای کوهستانی تحت بهره برداری برای قطع و استعمال جهت به حداقل رساندن صدمات وارده به آب و خاک و اجرای دقیق دستور العملها موجود می باشد .

رهنمود4- برای تثبیت اراضی فرسایش یافته روشهای زیادی اعم از بیولوژیک و مصنوع به عنوان بخشی از مدیریت تثبیت منابع رسوب باید مورد توجه قرار گیرد .

رهنمود5- طراحی پلها ،نهرها ، آب گذرها ، و گذرهای مرتبط با جاده باید بر اساس اطلاعات صحیح هیدرولوژیکی طراحی شده و در صورت عدم وجود اطلاعات فاکتور ایمنی مد نظر قرار گیرد .

مدیریت منطقه جهت کاهش اثرات فیزیکی بیولوژیک : استفاده از مناطق کوهستانی باعث تغییراتی در آنها است که باید با اهداف مدیریتی منطقه سازگار باشند .

تعیین حدود دامنه تغییرات نیازمند پژوهش است .

بعضی از عوامل موثر در این حدود ظرفیت برد ، ظرفیت پذیرش اجتماعی جوامع محلی می باشند در این خصوص ،یکسری دستورالعمل در مورد عواملی نظیر حریق ، فشردگی ، کوبیدگی و سایر صدمات فیزیکی بر پوشش گیاهی و خاک ، آلودگی ، دفن مواد زائد ، گونه های غیر بومی ، پراکندگی گیاهان و جانوران بیماری زا و پاتوژن ، استفاده از هیزم و هلیمه .، احداث ساختمان ، چرای دام و استفاده سنتی از منابع وجود دارد .

در ذیل به مواردی چند اشاره می شود .

رهنمود 1- اقدامات در مورد اقدامات حریق : از ایجاد حریق های باز به طور کلی اجتناب شود یا در دوره هایی باشد که خطری ندارد و سپس آن را در محل حریق کنترل و محدود کرد .

در مناطق دور افتاده کوهستانی تنها باید از اجاقهای هیزمی استفاده شود .

برای مدیریت و اطفا حریق بایدآموزشهای لازم ، تجهیزات و بودجه کافی پیش بینی شود .

پوشش گیاهی : رهنمود 1- پوششهای طبیعی پایدار هر جا که لازم باشد باید مورد استفاده قرار می گیرند.

رهنمود 2- به عنوان اصل کلی باید استفاده از وسایل نقلیه موتوری در منطقه کوهستانی و ایجاد مسیر برای آنها جلوگیری شود مگر اینکه به طور خاص در طرحهای مدیریت مصوب در نظر گرفته شده باشند .

رهنمود 3- برای ریشه کنی هر نوع گونه غیر بومی که در اثر کوبیدگی یا اقدامات اصلاحی در مناطق تخریب یافته مستقر شده اند ، باید تلاشهای آگاهانه صورت گیرد .

آلودگی دفع مواد زائد : رهنمود 1- قانون (( بسته بندی کن ، بسته بندی را خارج کن )) باید به وسیله آموزش و پشتوانه اجرائی عینیت پیدا کند .

رهنمود 2- در مناطق تمرکز و کانونهای تجمع مرم باید دستشویی های کافی فراهم شود و پس مانده هایا به خارج انتقال یابند یا طوری تصفیه شوند که از نظر زیست محیطی مشکلی نداشته باشند.

زیستمندان غیر بومی : رهنمود 1- از آنجا که گونه های غیر بومی از طریق بازدید کنندگان و توریستها وارد میشوند ، لذا آموزش آنها درباره پیامدهای گونه های بیگانه و غیر بومی بسیار حیاتی است .

رهنمود 2- معرفی هر گونه گیاهی و جانوری یا کولتیوارها که احتمال دار گونه های مهاجم باشند باید به طور کلی ممنوع گردد .

شکار : رهنمود 1- شکارگونه های بومی باید در منطقه ممنوع گرددجز در مواردی که مردم کوه نشین ساکن به طور سنتی دارای حق شکار باشند .

رهنمود 2- شکار گونه های غیر بومی که تبدیل به آفات شده اند باید حمایت و ترغیب شوند .

احداث ساختمان : رهنمود 1- به طور کلی باید تا حد امکان تلاش شود که ساختمان جدید کمتر ساخته شود به علاوه با ماهیت کوهستانی همخوانی داشته باشد .

رهنمود 2- طرح و ساختار ساختمان باید با وضعیت زیست محیطی همخوانی داشته باشد .

ساختمانها باید با محیط زیست کوهستان و ساختارهای سنتی منطقه کاملا تناسب داشته باشند .

رهنمود 3- برای اصلاح و بهبود هر گونه اثرات منفی و فیزیکی زیباشناختی حاصل از احداث ساختمان در خدمت طرح ساختمان باشد که باید اقدامات لازم انجام بگیرد .

استفاده سنتی از منابع گیاهی : کوهها منابع زیادی در خود دارند که به طور سنتی مورد بهره برداری مردم محلی قرار می کیرند.

الوار ، چوب هیزمی ، بامبو ، علوفه ، کل ، خاک ،‌و انواع گیاهان خوراکی ، داروئی ، و تزئینی از جمله منابع شناخته شده کوهها به شمار می روند .

استفاده بی رویه و صنعتی از این منابع میتواند کوهستان را تهی و تخریب نماید .

رهنمود 1 – استفاده سنتی و پایداراز منابع باید مجاز باشد از طریق پژوهشهای لازم و حمایت مدیران مناطق می توان پایداری هر نوع فراورده ای را تضمین نمود .

رهنمود 2- جمع آوری چوب برای هیزم و تامین سوخت باید از چوبهای افتاده و مرده صورت گیرد .

بهر ه برداری از درختان زنده و سرپا زمانی مجاز است که : که اولا محدود به مناطق خاصی باشد .

ثانیا پایداری آن تضمین گردد.

ثالثا ضرورت آن تایید شود .

مناظر : اثرات فعالیت انسان بر کوهها ( راهها ..

ساختمانها ، پس مانده ها ) اغلب ماندگار و چشمگیر است .

بسیلری از بخشهای مناطق کوهستانی به دلیل زیبایی ، آرامش و سکوت بسیار ارزشمند هستند .

اثرات بهره برداری نادرست ، احداث سساختمان ، طراحی یا مکان گزینی نامناسب می تواند به شدت ارزشهای زیبا شناختی مناظر و چشم اندازهای کوهستان را تحت تایر قرار دهد .نوع یا استقرار هر گونه تسهیلات باید به طور موزون و هماهنگ با چشم انداز فیزیکی و فرهنگی کوهستان انجام گرفته و با طبیعت کوهستان همخوانی داشته باشد .

رهنمود 1- تسهیلات باید بر اساس طراحی و مکان گزینی اصولی احداث شوند و برای هماهنگی با سبک ابنیه جوامع کوهستان حتما باید از مواد و مصالح طبیعی استفاده شود .

رهنمود 2- بین سودمندی فنون بکار گرفته شده باید اجتناب شود .

در حفظ و حراست از منطقه ( مانند پیاده روهای تخته کوبی شده ) و پیامدهای بصری آن باید تعادل وجود داشته باشد .

رهنمود 3- از احداث ساختمانها در افق دید باید اجتناب شود .

جز در مواردی که احداث آنها برای ایمنی ضروری است .

( مانند کلبه های کوهستانی و پناهگاهها ) این اصل باید در تمام گستره کوهستان رعایت شود .

رهنمو 4- کلیه تسهیلات باید در زیر دار مرزها و خط فرضی درختان احداث شوند .

رهنمود 5- حاشیه راههای دسترسی ، کوره راهها و مسیرهای جدید باید درختکاری شده و از گونه های گیاهی بومی استفاده شود .

رهنمود 6- چنانچه ساختمانی برای مدت طولانی لازم نباشد باید بیدرنگ از منطقه خارج شود .

رهنمود 7- ثمر بخشی طرح ، مکان گزینی و احداث ساختمانها باید بر اساس آرا و نظرات بازدیدکنندگان مورد ارزیابی قرار گیرد .

مدیریت نیاز بازدیدکنندگان : از آنجا که کوهها ویژگیهایی منحصر به فردی دارند و لذا مورد استفاده تفرجی واقع می گردند و تفراج نیاز به کوهستان اثراتی می گذارد بنابراین تفرج در کوهستان باید تحت تاثیر مدیریت قرار بگیرد تا ارزشهای ویژه آنها تهدید نشوند .

هر چند که تعادل دقیقی باید بر قرار باشد تا تجربه تفریحی بازدیدکنندگان تضعیف نشود .

رهنمود 1- سیاستها و استراتژیها باید ارزشهای ویژه تفریحی کوهها را به حساب آورده و محترم بشمارند .

به ویژه ارزش کیفیت مناطق بکر و مهار نشده و فرصتهایی را که برای چالش ، خود سازی و تفرج این گونه چشم اندازهای بکر و شگفت آور فراهم می کنند باید در این سیاستها و راهبردها مد نظر قرار گیرند.

یکی از راههای مهم حفاظت این ارزشها کنترل ورود و دسترسی به این مناطق است .

در مواردی که ضروری باشد باید شمار باردیدکننده ها محدود گردد.

رهنمود 2- پیاده روها باید با دوام ساخته شوند و باید طوری طرح ریزی شوند که به حفاظت کمک کرده و یا در تکمیل نیازهای حفاظتی عمل کنند .

به علاوه باید ایمنی و تجربه تفریحی بازدیدکنندگان را در کیفیتی بالا عرضه کنند .

عموما قبل از اینکه راهها و مسیرهای جدیدی باز بشوند باید از راههای موجود استفاده کرد ، مگر اینکه احداث راههای جدید ضروری باشند .

رهنمود 3- اردوگاهها یا پیاده روهایی که در اثر استفاده فرسوده یا تخریب یافته اند باید بسته شوند و با تناوب استفاده ، فرصت پیدا کنند خود را ترمیم و احیا کنند .

رهنمود 4- با پیاده روی در منطقه فرصتهای زیادی برای دیدن و کشف کردن به وجود می آید .

بدیهی است که هر یک از محیطها ، تسهیلات و فصول مختلف با درجه متفاوت دسترسی زمینه ساز این فرصتها هستند برخی از بازدیدکنندگان مسیر های نشانه گذاری شده .

مسطح ،‌ کف سازی شده و محیط های ایمن را ترجیح می دهند .

در حالی که گروهی دیگر ممکن است از محیط های دست نخورده با کمترین آثار و علائم راهنمایی نظیر نشانه ها ،‌ تریلها و پیاده روهای مشخص لذت ببرند .

رهنمود 5- بهر حال در مورد خطرات غیر منتظره و به حداقل رساندن میزان خطر از نشانه گذاری باید عموما برای اعلام هشدار به بازدیدکنندگان استفاده نمود .

رهنمود 6- برای فراهم آوری زمینه مسافرت امن راهها و سایر اشکال دسترسی باید همراه با سطح قابل قبولی از پیامدهای زیست محیطی تعیین شوند .

( بعنوان مثال از مسیر های نرده دار یا با دیواره حائل نباید استفاده کرد مگر اینکه مطلقا ضروری تشخیص داده شود ) .

رهنمود 7 – احداث ، حفظ و نگهداری و تعیین مشخص راهها و مسیرهایی که برای انتقال سریع افرادی که دچار آسیب دیدگی شده اند ممکن است ضروری باشد .

رهنمود 8 – مناطق حفاظت شده کوهستانی باید در برابر هر نوع آسیب ، مزاحمت و دردسرهای مربوط به جاده ها ،‌راهها ، آموزشها ، مانورهای نظامی و تفریحات مکانیزه چه در آب ، چه در هوا یا زمین باید محافظت شوند .

این مناطق باید مصون از این گونه فعالیتها باقی بمانند .

بعلاوه فعالیتهایی نظیر پروازهای شخصی یا نظامی بر فراز این مناطق باید بشدت تحت کنترل قرار گیرند .

صداهای ناگهانی مانند پروتز هواپیماهای جت می تواند بر روی بازدیدکنندگان ، اسب ها ، حیوانات بارکش و حیات وحش پیامدهای جدی در برداشته و حتی باعث آسیب ، سقوط و مرگ صعودکنندگان به کوه گردد.

رهنمود 9 – چنانچه جلوگیری از پروازها برفراز منطقه قابل اجتناب نباشد باید برای این منظور زونهای ویژه ای راکه پرواز در آنها اشکالی ندارد تعیین شوند .

آموزشهای نظامی نیز به مناطق دیگر یا زونهای مجاز هدایت شده و از منطقه به خارج انتقال یابند .

رهنمود 10 – فعالیتهای نظیر پرواز با بالون یا گلایدر باید در طرح مدیریت مشخص شده باشند .

ممکن است ایجاد محدودیت زمانی یا مکانی یا حتی ممنوعیت آنها ضروری باشد .

رهنمود 11 – برای یک محل ویژه یا باید برای بازدیدکنندگان کد و قواعد رفتاری تهیه شود و یا از دیگر مناطق کوهستانی اقتباس شده و متناسب بودن آن پذیرفته شود .

( بعنوان مثال بیانیه کاتماندو در مورد فعالیتهای کوهستان که بوسیله اتحادیه جهانی سازمانهای آلپی تهیه شده است .

) رهنمود 12 – بازدیدکنندگان باید قبل از ورود به منطقه حفاظت شده ،‌با ضوابط و مقررات آن آشنا شوند و این آشنایی با ارائه اطلاعات بیشتر در بدو ورود باید انجام گیرد رهنمود 13 – تسهیلات و تجهیزات عموما باید در مجاورت حاشیه مناطق حفاظت شده یعنی جایی که ممکن است منشاء درآمدی برای جوامع محلی باشد استقرار یابند .

بعلت دوری ،‌بعد مسافت و ارتفاع این مناطق ، رسم بر آن است که در مسیرهایی که عموما مورد استفاده قرار می گیرند امکاناتی نظیر پناهگاه ،‌محل چادر و کلبه به تعداد کافی احداث شوند .

رهنمود14 – تسهیلات فراهم شده باید در جایی و به شیوه ای مستقر شوند که صدمه و آلودگی بحداقل خود برسد و کیفیت مناظر حفظ شود .

رهنمود 15 – زمانی که کلبه ها یا پناهگاههای اضطراری ایجاد شدند باید بدون قفل و بست باشند و با دقت و مشخص نشانه گذاری شوند تا در شرایط آب و هوایی نامناسب بسادگی قابل شناسایی و دستیابی باشند .

ممکن است نشانه گذاری و استقرار علائم منعکس کننده و شبنما در مسیر راهها با احتیاط تمام ضروری باشد .

پناهگاههای اضطراری باید در روی تمام نقشه ها مشخص شوند .

رهنمود 16 – مدیران باید از خطرات عادی ( بهمن ، ریزش سنگ ، لغزش خاک ، حریق و ...

) و خطرات ویژه کوهستان (‌ سیکلونها ،‌شرایط سخت آب و هوایی ، زمین لرزه ، آتشفشان و پیامدهای آن ، حیات وحش ،‌سیلاب و غیره )‌ کاملا آگاهی داشته باشند و طرحهای احتیاطی لازم را فراهم کنند .

رهنمود 17 – مدیران باید از خطراتی که تندرستی و بهداشت مردم را تهدید می کند .

( کوه گرفتگی ،‌اثرات ارتفاع ،‌آلودگی ناشی از آب و غذا ، یخ زدگی ، گرما وآفتاب زدگی ، مسمومیت گیاهی و زهر جانوران ) کاملا آگاهی داشته باشند و برای مقابله با آنها مهارتهای لازم را داشته باشند .

رهنمود 18 – هرگاه گروه تجسس و نجات وجود داشته باشد نجات جان انسانها باید بالاترین اولویت را بخود اختصاص دهد .

خدمات تجسس و نجات باید داوطلبانه و بطور برابر هم برای مدیریت و نیروی انسانی پشنیبانی و هم بار بازدیدکنندگان در دسترس باشد .

این خدمات باید در دسترس جوامع ساکن محلی نیز باشند .

خدمات تجسس و نجات باید رایگان باشد مگر اینکه بیمه کافی موجود باشد .

اکوسیستم کوهستانی شامل اراضی است که پستی و بلندی و عوارض طبیعی ، تفاوتهای اکولوژیکی آنها را در سطح محلی به وضوح نشان می دهند .

مهمترین ویژگی آنها بعد ارتفاعی آنهاست .

اکوسیستم کوهستانی از شکننده ترین اکوسیستم هاست و در برابر دگرگونیها و اختلالات جزئی بسیار حساس می باشد .

در کوهستان با افزایش ارتفاع ، فشار هوا و درجه حرارت کاهش یافته و برودت هوا و تشعشعات ماوراء بنفش افزایش می یابد .

اکوسیستم های کوهستانی در ارتباط با اکوسیستم هایی چون آب راکد ،‌آ ب روان و خشکی قرار می گیرد .

این قرارگیری از نظر تاثیرات آن دو بر هم دیگر مهم است .

کوهها از طرفی مورد استفاده گردشگری داشته و از طرفی فقر در جوامع کوهستانی شایع است .

عوامل تخریب در کوهستان شامل پاک تراشی جنگلها ، فشار دام ، بهره برداری از معادن و جاره سازی و توریسم می باشند .

یکی از مهمترین مشکلات در کوهستان فرسایش آبی می باشد که نتیجه چهار فاکتور اولیه خاک ،‌پوشش گیاهی ، توپوگرافی و اقلیم است .

در پارکهای کوهستانی احتمال وقوع خطرات طبیعی چون سیل و حرکت مواد مانند بهمن ، برف ، زمین لرزه ، سنگ ریزش و جریان مواد تخریبی وجود دارد و باید با توجه به استعداد محیط طراحی نمود .

ویژگیهای اقلیمی پارکهای کوهستانی شامل فصول مشخص ، زمستانهای زیر صفر .

نوسان دمای روزانه ، بارش اغلب برفی و باد شدیدتر و نیز اقلیم های متعدد می باشد خاک مناطق کوهستانی تحت تاثیر اقلیم ، مواد مادری و فاکتور زمان ، توپوگرافی و پوشش گیاهی می باشد و از این میان شاید اقلیم مهمترین آنها باشد .

زمان لازم برای تشکیل خاک در کوهستان بیش از ارتفاعات پایین است و خاک بیشتر حاصل فرایندهای فیزیکی است تا پروسه های بیولوژیک .

بیشتر خاک در کوهستان از نوع نابجا می باشد .

در ساختار توپوگرافیک کوهستان سه فاکتور شیب و جهت و ارتفاع نقش مهمی در دیگر ویژگیهای کوهستان دارند .

شیب در جریان آب و فرسایش خاک موثر است ، دامنه های شرقی و شمالشرقی سردتر و مرطوبتر از دامنه های غربی و جنوب غربی می باشند .با افزایش ارتفاع میزان بخار آب و گرد خاک کاهش یافته و لذا توانایی جذب حرارت کم لذا دما به طور منظم کاهش می یابد و از طرفی بارش افزایش می یابد .

پوشش گیاهی در کوهستان تحت محدودیتهای اقلیم کوهستان چون سازگاری با یخبندان سنگین ،‌پوشش برفی عمیق ، تغییرات دمایی نهایی ، بادهای زمستانه ‌خشک کننده با دامنه های زیاد و رطوبت خاک تابستانه پایین می باشند ، حیات وحش کوهستان به علت تنوع وضعیت آب و هوایی ،‌ارتفاع و پوشش گیاهی متنوع می باشد .

پارک کوهستانی ، پارکی با بستر توپوگرافیک کوهستانی که بعضی یا تمام ویژگیهای اکوسیستم کوهستانی را دارا می باشد این پارکه با توان اکولوژیک معین و تنوع منظر بیشتر ، امکانات بالقوه ای برای استفاده کنندگان ایجاد می کنند و فعالیتهای آنها متناسب با محیط طبیعی کوهستان می باشد .

پارکهای کوهستانی از نقطه نظرهای عملکردی ، ویژگی اصلی ، اندازه و مقیاس و موقعیت نسبت به شهر تقسیم بندی می شوند و از این بین پارک کوهستانی طبیعی عمومیت بیشتری دارند .

بعضی از اهداف ویژه پارکهای کوهستانی ، ایجاد فضاهای متنوع با توجه به بعد ارتفاعی خود ،‌توسعه فضای سبز کوهستان ،‌ارتقاء کیفی و کمی فضای سبز کوهستان ، ایجاد فرصتی تفریحی فعال و غیر فعال و آموزشی ، حفاظت اکوسیستم کوهستان می باشند .

از جمله ویژگیهای منظری پارک کوهستانی شکل زمین برجسته ،‌دامنه های شیبدار ، جذابیت شدید منظر ،‌ دیدهای متنوع ، آب که دارای صدا،‌حرکت ،‌چسبندگی ، نور ، انعکاس ، عمق و توانایی تحریف بصری است ، صخره ها با بافتها و شکلها و رنگهای متنوع ،‌گیاهان با بافتهای مختلف ،‌بعدها ، تغییرات فصلی ، کیفیات احساسی و اتمسفر می باشند .

استفاده کنندگان پارکهای کوهستانی با افزایش شیب و سختی مسیر بیشتر به سمت طیف جوان و میانسال می گراید .

ایران از نظر نمونه های پارک کوهستانی هنوز در مراحل اولیه قرار دارد و نمونه های اجرا شده بیشتر به ایجار فضاهای جنبی توجه شده است ا به فضاهایی که مرتبط با محیط کوهستان باشد .

نمونه های اجرا شده در خارج متنوع و انواع مختلفی دارند .

در این پارکها به ایجاد فضاهایی برای استفاده از قابلیتها و جاذبیتهای کوهستان توجه شده است و بیشتر تفریحات مرتبط با محیط کوهستان می باشند مانند کوهنوردی ، کوهپیمایی ، دوچرخه سواری کوهستانی و منظرگاه و فضاهایی که قابلیتهای زمین شناسی و هیدرولوژیک و غیره ‌ محیط را به نمایش بگذارند .

آنچه در بعضی پارک ها مفید به نظر می رسد زون بندی آنها به بخشهای مختلف می باشد که میزان دخالت و ساخت و ساز و احداث کاربریهای آنها متفاوت می باشد و از آنجا که کوهستان اکوسیستمی حساس است .

مطرح می باشد .

همچنین برای توجه به محلی استفاده های غیر صنعتی و سنتی از محیطی چون مصالح ساختمانی و هیزم و داروی گیاهی مجاز می باشد .

آنچه در بعضی پارکها مفید به نظر می رسد زون بندی آنها به بخشهای مختلف می باشد که میزان دخالت و ساخت و ساز و احداث کاربریهای آنها متفاوت می باشد و از آنجا که کوهستان اکوسیستمی حساس است .

طراحی با طبیعت رویکردی اکولوژیک می باشد که در سالهای اخیر مطرح شده است این تفکر با تکیه بر طراحی پایدار گامی به سوی توسعه پایدار می باشد .

علت گرایش به طبیعت گرایی ، اشتیاق به حفاظت و بازیابی منابع زمین ، حفظ تنوع زیستی ،ایجاد قطعات کاربری پایدارتر و سلامت تر در سطر حفاظت از بانک ژن گیاهی و جانوری ، بالا بردن مقاومت به بیماریها و سازگاری ، محافظت اکوسیستم ها و جوامع اکولوژیک ، بهبود کیفیت آبها و به حداقل رساندن فرسایش ، ایجاد مناظر با هزینه نگهداری کمتر ، کاهش وابستگی به آب و تولید و کاربرد موادشیمیایی است .

منظر سازی طبیعی طیف وسیعی از تکنیکهای منظر سازی است که به حفظ مناظر زیبایی طبیعی چون تالابها ، جنگلها ی کوهستان کمک می کند .

آن هنر تسخیر ویژگیها و روح طبیعت در طراحی منظر است .

هدف از آن بازگرداندن زیبای طبیعی منط با کاربرد گیاهان بومی در مفهوم جامعه می باشد .

تفاوت منظر سازی طبیعی با زنده سازی معمولا در هدف و مقیاس می باشد .

با زنده سازی در مقیاس بزرگ مطرح است و به جامعه اجازه رشد و توالی می دهد .ولی منظر سازی طبیعی در مقیاس کوچکتر مطرح بوده و تمایل به باقی ماندن در سطوح یا حالات مدیریتی خاص دارد ولی جامعه اکولوژیک ( جامعه زیستی ) پایه طراحی هر دو می باشد .

جامعه اکولوژیک ، اجتماعی وابسته به هم از گیاهان ، جانوران و دیگر عناصر زنده و غیر زنده که با نیروهای طبیعی که منظر را شکل می دهند به تعادل و سازگاری رسیده اند آنها هم از نظر زیبا شناختی مناسب هم نسبتا مقاوم و خود پایدار می باشند .

رویکردهای طراحی منظر طبیعی به دو صورت می تواند باشد.

یکی انتخاب مدل و سپس ایجاد شرایط برای آن در سایت که تضمین شده و هزینه بر است و دیگری شناخت آنالیز دقیق سایت و سپس انتخاب یک یا چند جامعه طبیعی سازگار به آن که موفق تر است .

برخی اصول سیمای فضایی اکوسیستم شامل موارد ذیل می باشند .

_ جوامع طبیعی بزرگتر گونه های بیشتری را نسبت به انواع کوچکتر تحمل می کنند .

ــ اگر فضای کافی نیست سعی در ایجاد سطرهای کوچک به نمایند .

ــ مشکل لکه به اندازه و مقدار آن مهم است ، در طراحی به آن دقت شود .

ــ از قطه قطه سازی لکه های بزرگ بپرهزید چون تنوع را کاهش می دهند .

ــ بین لکه ها دالان ایجاد کنید چون تنوع را افزایش می دهند .

ــ لکه های ناهمگن پایدار تر از لکه های همگن می باشند .

ــ اکوتون بین جوامع طبیعی است لذا به طور طبیعی اجازه توسعه یابد .

برخی اصول وابسته به بیماری بیولوژیک اکوسیستم یا جوامع زیستی به صورت ذیل می باشد ــ با زنده سازی کاملتر جوامع طبیعی تنوع بالاتری ایجاد می کند .

ــ افزایش تنوع ساختاری پوشش گیاهی شامل درختان و درختچه ها و گیاهان علفی تنوع گونه ای را افزایش می دهد .

ــ بقای گونه ها وابسته به حفاظت حداقل سطوح جمعیتی است و لذا نباید از آن حداقل کمتر شوند .

ــ مدیریت پایین دارای هزینه کمتر ، حمایت بیشتر گونه ها و اثرات زیست محیطی کمتری نسبت به مدیریت شدید دارد .

دلایل استفاده از منظر سازی طبیعی : آرزوی داشتن طبیعتی قابل دسترسی ، حفظ منابع طبیعی ، کاهش هزینه های نگهداری ، حفظ تنوع بیو لوژیکی و جلوگیری از انقراض گونه ها می با شد .

منافع منظر سازی طبیعی سه دسته کای منافع اقتصادی ، زیست محیطی و علمی ـ تفریحی می باشند.

منافع اقتصادی منظر سازی طبیعی شامل کاهش هزینه های نگهداری چون آبیاری ، کارکر ، حاصلخیزی .

وجین علف هرز ، و حشره کشی و دوباره کاری گلهای یک ساله می باشند که به میزان 90% ،‌کاهش نیاز به وسایل مدیریتی و تاسیسات و نکهداری و انتقال در مناطق قلابی می باشد .

منافع زیست محیطی منظر سازی طبیعی شامل کاهش فرسایش خاک ، کیفیت آبها حفاظت و بازیابی زیستگاههای کوهستانی و نیز مزایای بکر اقلیمی ،کاهش اثر گازهای گلخانه ای و زیبا سازی می باشند.

منافع علمی ـ تفریحی منظر سازی طبیعی شامل آموزش حفاظت از تنوع گیاهی بومی در زیستگاهها ،ایجاد فرشت تفریحی غیر فعال ( عکاسی و تماشای پرندگان ) افزایش کریدورهای تفریحی ، ایجاد فرصت مطالعاتی و حیوانات بومی می باشند .

و نیز محلی برای فعالیتهای تفریحی چون قدم زدن ، دویدن ، قدم زدن ، دویدن .، دوچرخه سواری فراهم می سازد .

منظر سازی طبیعی در همه نوع دسته های مدیریتی از مقیاس کوچک ( قطعات کوچک تا مقیاس کلان تا پارکهای ملی و حیاط منزل ) کاربرد دارد .

الگوهای منظر سازی طبیعی شامل مناظر جگلی ( سایه ) و مناظر چمن زاری ( آفتاب )می باشند .

مناظر جنگلی به تقلید از جوامع جنگلی و تالابی الگوبرداری می شوند و مناظر آفتابی به تقلید از جوامع چمن زاری مرطوب ، نمناک ، یا خشک الگوبرداری می شوند.

منظر جنگلی :منظری که تسلط با درختان و درختچه هاست و الگوی مناظر سایه دار می باشند .این منظر محیطی با رنگهای مهیج و پنهگاهی در برابر آفتاب گرم تابستان و بادهای سرد تابستانه دارد .

درختان در فاصله های تصادفی قرار دارند .

اغلب آنها چند اشکوبه و در روی زمین گیاهان علفی چون چمن ها و گلهای وحشی و سرخسها و قارچ و خزه قرار گرفته است .

کف جنگل از مواد آلی پوشیده شده که غذای گیاهان و انواع حشرات و اورگانیسم ها را تامین می کنند .

منظر علف زاری : منظری که تسلط با چمنها و گیاهان علفی پهن برگ می باشد آن سریعتر از منظر جنگلی مستقر شده ولی نیازمند برنامه ریزی .آماده سازی سایت و استقرار مدیریت دقیق تری می باشد .

احداث منظر طبیعی یا توسط بذر یا با استفاده از محصول تولیدکنندگان یا ترکیب آن دو می باشد .

قبل از احداث یک منظر طبیعی باید توجهی خاص به آماده سازی سایت ، بهسازی خاک و کنترل و حذف علفهای هرز داشت .

احداث منظر توسط بذر چندین سال وقت می برد و نیازمند مبارزه با علفهای هرز می باشد از طرفی در انتخاب مخلوط بذری باید به رنگ گل ، تعداد شکوفه در گیاه ، دوره گل دهی و دسترسی به بذر و سازگاری منطقه ای و تعداد بذر در کیلوگرم باید مشخص گردد .

در انتخاب بذر باید به بومی بودن گونه های منطفه ای ، گلدهی فصول مختلف و دوام آن توجه شود .

احداث منظر از طریق محصو لات تولیدکنندگان به دو صورت ریشه لخت یا گلدانی می باشند .

انواع ریشه لخت اغلب ارزانتر می باشد ولی انتقال آنها موفقیت کمتری دارد .

انواع گلدانی به صورت ریشه و پیچیده در گونی می باشند که احتمال موفقیت بالایی داشته و برای مناظر وسیعتر ترجیح داشته و در هر فصلی استفاده دارند .

مدیریت منظر طبیعی اغلب شامل نگهداری رطوبت کافی در خاک در طی دوره احداث و کنترل آفات می باشند .

نمونه 1- این نمونه منظر سازی طبیعی و با زنده سازی اکولوژیک را در خصوص مدیریت حیاتی آب و سیلاب به کار برده است .

و خط ساحلی را با کنترل فرسایش ساحلی حفظ کرده است .

علاوه بر آن آموزش عمومی در زندگی با طبیعت اهمیت داده شده است که از مواد شیمیایی کمتر استفاده کرد و گیاه بومی بکارند .

نمونه 2- قطعه شهر کوچک بر اساس مشارکت همسایه ها در کاهش چمن سنتی و استفاده از علف کشها و آفت کشها بنیان نهاده شده است .

و اغلب محیط از گیاهان دائمی پوشیده شده است و هزینه های آن خیلی پایین است (مدیریت مداوم نیاز کاری را پایین می آورد ) برای آبیاری از سیستم شیلنگی استفاده از کمپوست و مالچ در کاهش نیاز به آب موثر است .

نمونه 3 – محوطه اداری قابل برداشت : نکته مهم از این نمونه امکان تبدیل منظر سنتی به منظر طبیعی می باشد که ابتدا گیاهان سریع الرشد انجام و سپس گیاهان دائمی تر جایگزین آنها می شوند .

پارک صنعتی :‌ این نمونه ای نسبتا“ بزرگ می باشد که در محدوده ای صنعتی و روی پروسه‌ کاهش تالابها تاکید نموده است و سعی در حفاظت از گونه های نادر داشته است و همچنین کنترل سیلاب مد نظر بوده است و نتیجه‌ آن بهبود وضعیت گونه های نادر و ماهیان بوده است .

پارک عمومی : اهداف اصلی پارک آموزش جوامع مرتبط با تالابها ،‌ترمیم تالابها با مشارکت مردم ،‌تاسیس یک الگوسازی دولت – جامعه برای بازیافت اکولوژیکی .

این نمونه علاوه بر این اهداف سیل را از تسهیلات تفریحی حذف کرد و منبعی برای مطالعه علمی و مباشرت جوامع ایجاد نمود .

مدرسه :‌ هدف از این طرح کاهش هزینه های مدیریتی چمن ،‌بهسازی منظر ،‌ مرمت زیستگاه بومی و ایجاد آزمایشگاه زنده برای علوم محیطی و فضای بیرونی مورد نیاز کلاسهای درسی بود .

این نمونه از طرحهای مشارکتی توسط دانش آموزش و با نظارت مسئولان می باشد .

پوشش گیاهی واژه ای عامیانه تر هنگام طراحی فضای سبز و انتخاب گونه می باشد که در این بخش بجای فضای سبز بکار رفته است .

عوامل تشکیل دهنده‌ شرایط رویشگاهی گیاهان شامل حرارت ،‌رطوبت ،‌ نور ،‌خاک و مواد شیمیایی می باشند از بین آنها حرارت و رطوبت دو عامل منحصر به فرد در تقسیم بندی اقلیمی جهان و زیر بنای تقسیم بندی ژئوبتانیکی می باشند حرارت بالا در حضور آب تقش مثبت در گیاهان دارد و موجب تولید زیاد و جنگلی می شود ولی با کاهش منابع آب پوشش بیابانی می دهد .

همچنین حرارت پایین عامل محدود کننده حتی در برابر رطوبت بالا می باشد .

( ارتفاعات )‌ در مناطق گرم کمبود آب و رطوبت عامل بازدارنده است (‌بر عکس ارتفاعات )‌ ،‌ گیاهان از نظر نیاز آبی سه دسته خشکی پسند ،‌ رطوبت پسند و حد واسط هستند گیاه بومی ، گیاهی است که هزاران سال در منطقه ای خاص رشد کرده و به جغرافیا و اقلیم ، خاک و خشکی و یخبندان و با همدیگر و دیگر گیاهان سازگار شده است .

گیاه غیر بومی گیاهی است که در محلی رشد می کند که به طور طبیعی در آنجا نمی روید .

علل استفاده از گیاهان بومی ، عدم نیاز به حاصلخیزی خاک ،‌آفت کشی کمتر ،‌نیاز آبی کمتر ،‌کاخش آلودگی ناشی از استفاده از وسایل چمن زنی ،‌ تاءمین پناهگاه و غذا برای حیات وحش و افزایش تنوع زیستی می باشد .