قالیبافان یکی از شریفترین اقشار اجتماع بوده که با سرپنجه هنرمند خود، سبب آفرینش یکی از زیباترین هنر های دستی یعنی فرش میباشند.
این قشر زحمتکش و فعال نه تنها سبب صرف هزینه برای دولت نیستند، بلکه با تولید فرش های خود سبب ایجاد اشتغال کسب درآمد برای خانوادههای خود بوده و حاصل دسترنج آنها باعث رونق صنایع کوچک و صادرات آن باعث ارزآوری و افتخار برای مملکت اسلامی میگردد.
فرش دستباف به عنوان یکی از اقلام عمده صادرات غیرنفتی کشور مطرح بوده و ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران نیز در بیانان خود بر حمایت از این صنایع تأکید نمودهاند.
در این راستا شرکت سهامی فرش ایران با توجه به تجارب و سابقه بیش از 70 سال فعالیت و رسالت خود در سه زمینه فرهنگی و هنری، اجتماعی و تولیدی در استان کردستان مطرح بوده و سبب حفظ و احیای این هنر دیرینه در کردستان بوده است که در این خصوص، جهت آگاهی بیشتر چکیدهای از فعالیتها و اهداف شرکت به استحضار میرسد: شرکت فرش هماکنون در سطح استان کردستان بیش از 450 خانوار قالیباف (حدود 900 نفر) را تحت پوشش خود داشته و با تحویل امکانات و مواد اولیه مرغوب فرشبافی و انجام نظارت و کنترل در مراحل مختلف بافت، ایجاد اشتغال قالیبافی هماهنگی نموده و در پایان، فرش را از قالیبافان خود با تضمین خرید مینماید و بافندگان میتوانند جهت بافت فرش بعدی بدون نگرانی از فروش تولیدات خود، قرارداد بافت فرش بعدی را نیز منعقد نمایند و بدین وسیله استمرار شغل قالیبافی نیز برای آنان محقق خواهد شد.
این شرکت هماکنون در شهرهای سنندج، بیجار، قروه و بیش از 30 روستای استان اداره فعال داشته و از این طریق با ارائه آموزشها و راهنماییهای لازم به قالیبافان از مصرف مواد اولیه نامرغوب جلوگیری می نماید.
کمکها و تسهیلات برای قالیبافان: 1) وام و تسهیلات بانکی:مدیریت فرش استان کردستان با همکاری استانداری استان کردستان و سازمان مدیریت و برنامهریزی موفق شده تا تسهیلات بانکی طی سالهای81 لغایت 83 برای بافندگان تحت پوشش شرکت تأمین اعتبار و از طریق بانکهای عامل در اختیار آنان قرار دهد که به شرح ذیل میباشد: الف- در سال 81 مبلغ 000/000/80 ریال از محل صندوق حمایت از فرصتهای شغلی استان برای 40 نفر قالیباف .
ب- در سال 82 و 83 برای تعداد 335 نفر قالیباف مبلغ 000/000/675/1 ریال از محل اعتبارات بند «ل» تبصره 3 پرداخت شده است.
ج- هماکنون نیز با استفاده از اعتبارات تبصره 2 بند «ز» و «ذ» و همچنین اعتبارات بنگاههای کوچک و زودبازده سال 84 اقدامات شایان توجهی در خصوص تخصیص و اخذ تسهیلات بانکی جهت قالیبافان زحمتکش در دست اقدام دارد که انشاءا...
پس از طی مراحل اداری و تصویب، پرداخت خواهد شد.
2) کمکهای غیرنقدی و خواربار برای بافندگان: مدیریت با همکاری و هماهنگی باسازمان بازرگانی استان کردستان به طور سالیانه و با استفاده از اعتبارات شرکت و به مناسبتهای مختلف نسبت به خرید خواربار برای قالیبافان اقدام نموده و به طور رایگان در اختیار آنان قرار داده است.
در سالهای 81 لغایت 83 از طریق سازمان بازرگانی استان و همچنین از طریق دفتر مرکزی شرکت به شرح زیر اقدام نموده است.
.
برنج مقدار 18150 کیلوگرم.
روغن نباتی مقدار 7765 کیلوگرم .
قند و شکر مقدار 4000 کیلو گرم.
پتو تعداد 360 تخته.
3) قانون بازنشستگی قالیبافان با توجه به قانون بیمه بازنشستگی فوت و از کار افتادگی قالیبافان و آئیننامهی اجرائی موضوع مصوبه شماره 936 ت 21394 مورخ 20/1/80 هیأت محترم وزیران، تاکنون تعداد 347 نفر از قالیبافان تحت پوشش شرکت جهت استفاده از مزایای قانون مذکور به شرح زیر معرفی شدهاند.
در شهرستان سنندج 148 نفر.
در شهرستان قروه 51 نفر.
در شهرستان بیجار 116 نفر.
4) عضویت در اتحادیهی صنفی فرشبافان: با توجه به شروع فعالیت نمایندگی مرکز ملی فرش ایارن در سازمان بازرگانی استان کردستان و همچنین تأسیس اتحادیهی صنفی فرشبافان سنندج این شرکت سریعا نسبت به اطلاعرسانی به قالیبافان خود در شهر سنندج و روستاهای اطراف آن اقدام نمود و بیش از 100 نفر از قالیبافان این منطقه به عضویت اتحادیهی مذکور درآمدهاند در این خصوص علیرغم این که به کلیه قالیبافان اطلاعرسانی شده بود، ولی متاسفانه به علت محدودیت ثبتنام اتحادیه مذکور بقیهی قالیبافان تاکنون موفق به عضویت در این اتحادیه نشدهاند.
5) آموزش بهبافی و طرحهای آموزشی: این شرکت طی سالهای 61 لغایت 71 در مناطق مختلف و محروم استان کردستان با بودجههای استان تعداد 1047 نفر را با فن قالیبافی آشنا نموده و از این طریق نقش بسزایی در رواج قالیبافی در مناطق محروم استان ایفا نموده است به طوری که هماکنون این قالیبافان خودکفا و به کار قالیبافی مشغول هستند و در تأمین نیازهای خانوادهی خود و اقتصاد جامعه فعالیت مینماید.
سخنی در خصوص تولید: در شرکت فرش منطقه کردستان، فرشها دوپود و پشمی بافته میشوند رجشمار این فرشها 40 رج میباشد در سال 83 تولید فرشهای گلابریشم نیز شروع شد .
که در این زمینه فرشهای سفارشی با نقشهی ماهی اقشار (تکاب) استفاده شده است.
پشم مصرفی در فرشهای شرکت کاملا خالص و با رنگ گیاهی و ثابت بوده و نخ مصرفی نیز 100% از پنبهی خالص تهیه میگردد و عاری از هرگونه مواد مصنوعی و پولیستر میباشد و این یکی از ویژگیهای فرشهای تولیدی شرکت سهامی فرش ایران میباشد تولید سالیانه شرکت در استان حدود 2000 متر مربع فرش دستباف مرغوب میباشد.
در زمینهی فعالیتهیا نمایشگاهی برای بخش خصوصی: در این خصوص میتوان به شرکت در نمایشگاههای داخل و خارج استان همراه با ترغیب بخش خصوصی در این نمایشگاههای اشاره نمود واز آن جمله است: - نمایشگاه تخصصی فرش دستباف همدان و کردستان در اسفندماه سال 77 در همدان.
- نمایشگاه فرش کردستان، زنجان و آذربایجان غربی در خرداد ماه سال 78 در سنندج.
- نمایشگاه فرش بیجار در خردادماه سال 79 - نمایشگاه فرش دسبتاف استانهای غرب کشور در کرمانشاه در تیرماه 79 و همچنین اردیبهشت ماه 80 .
- نمایشگاه فرش ارومیه در آذرماه سال 81 - نمایشگاه فرش سییدج در بهمن ماه 81 - برگزاری و اجرای اولین نمایشگاه تخصصی فرش دستباف در سلیمانیه عراق در آذرماه سال 83 با همکاری سازمان بازرگانی استان کردستان.
- استانداری کردستان- گمرک و سایر ادارات ذیربط - شرکت در نمایشگاه بینالمللی فرش دستباف در سالهای مختلف لازم به ذکر است از زمانی که برگزاری نمایشگاه تهران توسط شرکت سهامی فرش ایران انجام شده است شرکت با توجه به محرومیت استان کردستان با 30% تخفیف نیز برای غرفهداران استان کردستان در نظر گرفته است.
با این همه هماکنون فرش استان کردستان با مشکلاتی روبهرو میباشد که جهت آگاهی بیشتر به آن موارد مختصرا اشاره می گردد.
الف: در بخش مواد اولیه و تولید: 1- استفاده از مواد اولیه نامرغوب مانند پشم دباغی شده و نخ پنبه پولیستر 2- با وجود این که در کل استان بیش از 50 طرح اصیل قالی در سبکهای سنندج و بیجار وجود دارد ولی متاسفانه تعداد محدودی از آنها بافته میشوند و به علت عدم توجه به امر طراحی و نقاشی فرش، 3- عمده تولید فرش در استان از یک قاعدهی قدیمی پیروی مینماید (اول تولید بعد دنبال مشتری بودن) ب: در بخش نیروی انسانی: نیاز به آموزش به بافی و آشنایی بیشتر قالیبافان با اانواع بافت و انواع طرحهای اصیل قالی در سبکهای مختلف ضروری به نظر میرسد در کنار این تربیت و آموزش طراحان و نقاشان خبرهی فرش از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد.
در حال حاضر تعداد معدودی طراح در استان وجود دارد که به 10 نفر هم نمی رسد.
(بسمه تعالی) گذری بر فعالیتهای فرشبافی در استان مرکزی قالیبافان یکی از شریفترین اقشار اجتماع بوده که با سرپنجه هنرمند خود، سبب آفرینش یکی از زیباترین هنرهای دستی یعنی فرش میباشند.
این قشر زحمتکش و فعال نه تنها سبب صرف هزینه برای دولت نیستند، بلکه با تولید فرشهای خود سبب ایجاد اشتغال کسب درآمد برای خانوادههای خود بوده و حاصل دسترنج آنها باعث رونق صنایع کوچک و صادرات آن باعث ارزآوری و افتخار برای مملکت اسلامی میگردد.
الف: در بخش مواد اولیه و تولید: 1- استفاده از مواد اولیه نامرغوب مانند پشم دباغی شده و نخ پنبه پولیستر 2- با وجود این که در کل استان بیش از 50 طرح اصیل قالی در سبکهای سنندج و بیجار وجود دارد ولی متاسفانه تعداد محدودی از آنها بافته میشوند و به علت عدم توجه به امر طراحی و نقاشی فرش، 3- عمده تولید فرش در استان از یک قاعدهی قدیمی پیروی مینماید (اول تولید بعد دنبال مشتری بودن) ب: در بخش نیروی انسانی: نیاز به آموزش بهبافی و آشنایی بیشتر قالیبافان با اانواع بافت و انواع طرحهای اصیل قالی در سبکهای مختلف ضروری به نظر میرسد در کنار این تربیت و آموزش طراحان و نقاشان خبرهی فرش از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد.
ج- در بخش تجارت و بازرگانی فرش: تجار محلی فرش کمترین آگاهی را از بازرگانی فرش و تجارت جهانی آن دارا میباشند و اکثراً در حجرههای خود به صورت منتی منتظر مشتری هستند تا این که به بازارهای جهانی وارد شوند و اطلاعات این بازراها را به دست آورند.
در این زمینه نیاز به آموزش تخصصی و بازاریابی ضروری میباشد.
د- در زمینه کارگاههای عملیات تکمیلی فرش: در حال حاضر اکثر فرشهای استان به صورت خام به فروش میرسد و مناسفانه این نوع کارگاهها به صورت متمرکز و یکجا در استان وجود ندارد.
در صورتی که اگر یک مجتمع با انجام کار تخصصی در استان فعالیت مینمود، فرشهای تولیدی قبل از فروش، پرداخت، شستشو و رنگبرداری میشد و با رخ بسیار مناسبتری در معرض فروش قرار میگرفت.
البته تعداد معدودی از تجار محلی نیز که به این امر مبادرت میورزند میبایستی هزینههای بالایی را متحمل شوند و تولیدات خود را به سایر شهرها مانند همدان، قم و تهران ارسال نمایند تا عملیات پایانی برای آنها انجام شود.
ﻫ- عدم نظارت مستقیم و کنترل بافت فرش: عدم نظارت مستقیم و کنترل بافت فرشک در مراحل مختلف در کارگاههای خانگی نیز از علتهای حادث شدن عیوبی مانند کجی و غلطبافی در فرشها میباشد.
در خصوص مصرف مواد اولیه مرغوب نیاز به یک کار فرهنگی میباشد یه کار بازدارنده تهیه برنامههای مستمر تلویزیونی و رادیویی از یک طرف و انجام آموزشهای مختلف برای انواع بافتهای قالی از طرف دیگر پیشنهاد میگردد.
در خصوص طراحان فرش نیز نیاز به برگزاری دورههای آموزشی و اخذ گواهینامه مربوط ضروری میباشد.
در خصوص تجار و بازرگانان فرش نیز میبایست اتحادیه فرش فروشان و پشمفروشان استان بیشتر تقویت گردد و نیازهای آنان بررسی گردد تا بتوان این اتحادیه را فعالتر نمود.
همچنین آموزشهای لازم در خصوص بازرگانی فرش و تجارت جهانی ضروری میباشد.
در خصوص عملیات تکمیلی فرش خوشبمتانه با توجه به اهمیت دولت خدمتگذار در امر صنایع کوچک و زودبازده، اشتغالزا و تخصیص اعتبارات کافی در این مورد میتوان با ترغیب بخش خصوصی و اطلاعرسانی مناسب از تسهیلات اختصاصی دولت در استان نیز در این زمینه بهره گرفت و حتی تعدادی افراد مستعد نیز جهت اموزش تتخصصی به شهرهای قم، تهران، همدان و...
اعزام شوند.
در خصوص کنترل کیفی مناسفانه یکی از ایرادات کارگاههای خانگی عدم امکان کنترل کیفی میباشد که این امر به جز در شرکت سهامی فرش ایران و تعداد معدودی از تولیدکنندگان، در سایر بخش ها انجام نمیشود که در این زمینه بهترین گزینه برای انجام کنترلهای کیفی و استاندارد، احداث کارگاههای متمرکز قالیبافی میباشد.
دلگرمی و تشویق قالیبافان نیز ازر عناصر مهم در امر ایجاد اشتغالهای مخانگی قالیبافی و احیای این هنر و صنعت ملی میباشد که هنوز تعداد زیادی از آنها در استان از حق و حقوق قانونی خود بیاطلاعند مکه پیشنهادات زیر نیز در این زمینه کارساز میباشد: 1- تهیه برنامه تلویزیونی جهت آگاهی قالیبافان از قانون بیمه، بازنشستگی و ..
بافندگان.
2- تهیه برنامه تلویزیونی جهت آگاهی قالیبافان از قانون بیمه خدمات درمانی روستائیان.
3- تشکیل تعاونیهای مصرف مسکن جهت بافندگان قالی.
4- تشکیل انجمن هنری طراحان و قالیبافان و سایر هنرمندان در این زمینه.
5- تشکیل کمیسیون ارزیابی فرش یبا شرکت نمایندگان خبره اتحادیه فرش فروشان شرکت فرش، گمرک، اتحادیه صنفی بافندگان و سایر کارشناسان کمک شایان توجهی از نظر قیمتگذاری و شناخت فرشهای تولیدی این استان مینماید.
در خاتمه مدیریت فرش استان کردستان آمادگی خود را جهت ارائه آموزشهای بهبافی و تکمیل مهارت قالیبافی برای بافندگان قالی و همچنین برگزاری کلاسهای آموزش جه طراحان و نقاشان فرش با استفاده از اعتبارات استانی یا ملی اعلام نموده و همچنان به عنوان بازوی تخصصی وزارت متبوعه بازرگانی آماده انجام هر نوع همکاری، همفکری، هدایت و حمایت از پروژههای مختلف در زمینههای فرش دستباف و حمایت از قالیبافان میباشد