- ویژگی های جغرافیایی کشور بزرگ چین درآسیای شرقی در مجاورت کشور های مغولستان، روسیه ، قزاقستان ، قرقیزستان، تاجیکستان، هند، نپال، بوتان ، برمه ، لائوس، ویتنام ، کره شمالی و اقیانوس آرام قراردارد .
این کشور در حدود 9500000 کیلومتر مرببع ( تقریبا 6 برابر ایران) وسعت دارد و بیش از یک میلیارد نفر در آن زندگی می کنند .مردم کشور چین پیرو عقاید بودا و کنفیسیوس و اسلام (حدود 6%) هستند واز نژاد زرد بوده و به زبان چینی صحبت می کنند.
اساس اقتصاد کشور چین صنایع، استخراج معدن ، کشاورزی و دامداری در نواحی غربی و شمالی می باشد.
- سابقه تاریخی اگر چه فرشبافی سنتی قدیمی در چین است اما فرش به اندازه سایر هنر های تزئینی در چین رایج نیست وتقریبا به تازگی فرش وارد سبک رسمی ملزم شده توسط قوانین چین شده است.دلایل زیادی برای این امر وجود دارد .
پشم به جز در استان های شمال غربی در جاهای دیگر به مبزان فراوان وجود نداشت و در آب و هوا و سبک زندگی چینی ، فرش آن اهمیت موجود در سایر کشور های شرقی را ندارد.
علاوه بر این دلایل علمی ، دلایل زیبایی شناسی نیز وجود دارد.
بزرگان هنر چین ، فرش را به عنوان هنری فرعی در کنار هنرهای رسمی سلطنتی چین قلمداد می کردند.
تا حدی به خاطر اینکه فرش داری دقت و کمال موجود در سایرهنرهای چینی نیست.
این دلایل و نبود نمونه هایی قدیمی از فرشبافی چینی نظر عموم مردم را به این سوق داده است که فرش چینی را با تولیدات صادراتی قرن بیستمی بشناسند.
اما نقاشی ها و منابع ادبی نشان می دهد که فرش در چین سابقه ای طولانی دارد و در زمان سلسله های " هان" (206 ق.م تا 220 میلادی ) و تا " تانگ" (618 تا 906 میلادی) ساخته شده است .فرشبافی اولین بار در دوران قدیم در مناطق مانند « نینگ ریا »شروع شده است.
دراین مناطق روابط فرهنگی با میراث آسیای میانه قوی تر از این روابط با استان شرقی امپراتوری چین بوده است.
در قرن هفدهم در نتیجه ارتباطات متعدد با فرشبافان آسایی مرکزی ، فرشبافی در چین رواج بیش از پیش یافت و در اواخر این قرن امپراتوران چینی و نوادگان به فرشبافی اهمیت و اعتبار زیادی قائل می شدند.
فرش های چینی تا ابتدای قرن بیستم در خارج از کشور معروفیتی نداشته و در سالهای بعد از جنگ جهانی بوده که فرش چینی در اروپا و آمریکا مورد توجه قرار گرفت و صادرات آن افزایش یافت.
- توزیع جغرافیایی فرش بافی فرش بافی در چین توزیع جغرافیایی همگونی ندارد ، به طوری که در مناطق تیانجین و هبی و پکن روی هم 73% فرش این کشور تولید می شود.
توسعه فر شبافی و افزایش تولید آن در چین است.
برنامه های مربوط به استفاده از پشم مرینوس و تشویق دامداری در مناطق کوهستانی کشور از جمله اقدامات معمول در زمینه جبران کمبود پشم داخلی است.
الیاف پشم بوسیله ماشین های ریسندگی آماده می شوند.
پشم بنابر شماره الیاف ترکیبی است از پشم زلاندنو و چینی.
چینی ها در حال بهبود نژاد گوسفند هایشان نیز هستند و حتی پشمی با رنگ طبیعی فوق العاده ای تولید کرده اند.این فرش ها از پشم با رنگ های طبیعی سیاه ، قهوه ای و طوسی بدون اینکه رنگ شوند، بافته می شوند.
به عنوان یک توسعه دیگر، صنعت فرش چینی 600 رنگ و سایه مختلف رنگ بوجود آورده است.تمام این رنگ ها شماره گذاری شده اند و در تمام چین استفاده می شوند.
پنبه: کشور چین از تولید کنندگان عمده پنبه در جهان است .فرشبافی در چین از نظر تامین تار وپود فرش که معمولا از نخ پنبه ای چند لایه تهیه می شود، کمبودی ندارد.میزان تولید پنبه در چین در سال 1980 بیش از 7/2 میلیون تن بوده است.
ابریشم : چین سرزمین اصلی تولید ابریشم است و پرورش کرم ابریشم در این کشور نزدیک به 3000 سال سابقه دارد .تولید ابریشم خام در کشور چین در سال 1980 بیش از 35000 تن بوده است که بخشی از آن به مصرف فرشبافی رسیده است.تولید فرشهای ابریشمی در کشور چین سالانه بیش از 000/50 متر مربع می باشد.
- واحدهای تولیدی فرشبافی در چین بر خلاف بسیاری از کشور های تولید کننده فرش ، صنعتی روستایی و خانگی نیست در این کشور بیش از 300 کارگاه بزرگ به تولید انواع فرش مشغول هستند .فرشبافان چینی در کارگاه های بزرگ بصورت متمرکز و کارخانه ای در 6 روز هفته به صورت تمام وقت کار می کنند.
از نظر توزیع جنسیت اکثر فرشبافان چینی زنان جوان هستند.
البته مردان نیز در سال های اخیر به این شغل روی آورده اند.
در واحدهای تولیدی متمرکز امکانات و شرایط مطلوب بهداشتی و سایر امکانات و تاسیسات ایجاد شده است و برای فرشبافان که اکثر زنان هستند امکاناتی چون مهد کودک ، بیمارستان و مسکن ارزان فراهم شده است.
یکی از ابتکارات جالب در فرش چین تعیین علائم تجاری و نام های سنتی برای فرش نقاط مختلف چین است که بطور مثال برای فرش های بافته در شهر پکن علامت ویژه «معبد بهشت» برای فرشهای بافته شده در شانگهای علامت «درنا» و «سرو» برگزیده اند .
این کار موجب شده است تا بافندگان تشویق شوند و برای ارتقاء کمی و کیفی و سطح تولید در نتیجه خوشنامی شهر و دیارشان از هر لحاظ بکوشند.
- ساختار گره فرشهای چینی فارسی بافت نا متقارن می باشد با این تفاوت که نسبت به فرشهای ایرانی پرزها معمولاٌ کم تاب تر و کلفت تر هستند .فرشهای چینی نوعاٌ به پشت باز و به پشت بسته تقسیم می شوند که در اولی نخ های تار پیدا و دومی نا پیدا هستند.
عمده فرش های تولیدی در چین 19 رجی هستند .البته فرشهای 15 و 17 رجی نیز تولید می شود.
فرشهای ناحیه « تین سین » معمولاٌ ظریف تر هستند و در میان آنها فرشهای 23 و 26و حتی 51 رجی نیز یافت می شود.فرش های ابریشمی معمولاٌ رجشماری بالای 51 دارند.
البته فرشهای ابریشمی در پشت باف 43 و حتی 28 رجی نیز در چین بافته می شود.
در چین مانند بسیاری از کشور های تولید کننده فرش ، بیشتر فرش ها در اشکال و ابعاد سفارشات خارجی بافته می شود.
بافت فرشهای گرد و بیضی شکل در کنار سایر اشکال فرش در چین متداول است ولی به علت مشکل بودن بافت فرشهای گرد و بیضی تنها درصد کمی از کل تولید فرشهای چینی در این نوع اشکال بافته می شوند.
بیشترین اندازه مورد تقاضا در مورد انواع فرش های چینی به شرح زیر می باشد.
قالی قالیچه طول × عرض ( متر ) طول×عرض (متر) 75/2×83/1 91/0×61/0 05/3×13/2 22/1×61/0 05/3×44/2 40/1×70/0 66/3×75/2 52/1×79/0 49/5×66/3 52/1×91/0 83/1×22/1 13/2×22/1 44/2×52/1 البته اندازه ها و اشکال درخواستی برای فرش های چینی فرق می کند.
جنانچه ژاپنی ها خواستار قالیچه های کوچک و مربع شکل هستند ، در خاورمیانه اندازه های بزرگتر مورد تقاضا ست و در امریکا و اروپای غربی اندازه های متوسط بیشتر مورد تقاضاست.
- طرحهای رایج فرش های چینی از نظرطرح دارای تنوع بسیارند و گفته می شود بیش از 8000 طرح در فرشبافی بکار می رود.
طرح های بکار رفته در فرش های چینی به چند گروه اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از: طرح های پکن : که اصیلترین طرح های فرش های چینی است و معمولاٌ حاوی اشکالی به معنای طول عمر، تکامل ، ثروت، شادی و ...
است.
طرح های هنری : که شامل طرح های هنری هنر های چینی و طرح های اقتباسی از سبک های کشور های دیگر از جمله فرانسه است.
طرح های گلدار: طرح هایی که در آن نقشمایه اصلی گل های طبیعی و گیاهان می باشند.
طرح های خود رنگ : که در این نوع طرح ها زمینه و نقش اصلی به یک رنگ است و از طریق برجسته کاری ، نقوش شکل سه بعدی می گیرند.
طرح های عتیقه : این طرح بر اساس نقوش قدیمی و نقاشی ها و آثار مکشوفه در مطالعات باستانشناسی تهیه می گردد.
طرح های تقلیدی: که به تقلید از طرح های کشور های دیگر از جمله ایران و معمولا برای سفارشات خارجی تهیه می شود.
نقوش فرشهای چینی از نقاشی ها و دیگر نقوش متداول در فرهنگ گذشته آنها ریشه می گیرد، که دارای قدمت بسیار است.
سمبولیسم در نقوش فرشهای چینی بکار گرفته می شود و نقش های پیچ در پیچ یا نظیر خطوط کوفی در حاشیه فرش های چینی بکار می رود.
- رنگبندی فرش های چینی از نظر لطافت ، رنگ ها و تعداد سایه روشن های رنگ ها معروف هستند.
گفته می شود که 700 رنگ و سایه در فرش بافی چینی بکار می رود البته هر فرش چینی بطور متوسط نسبت به فرش های ایرانی ، هندی و پاکستانی از تعداد رنگ های کمتری برخودار است محدود بودن تعداد رنگ های بکار رفته در هر فرش از خصوصیات فرش های چینی است.
بعضی از فرش های چینی ساده و یک رنگ هستند و تنها با برجسته کاری دارای نقش و سایه روشن می گردند.
رنگ های مورد استفاده در رنگرزی الیاف و نخ های فرش های چینی اغلب شیمیایی هستند .
چینی ها در سال های اخیر از طریق بهبود گوسفند های شان به تولید فرشهای پشمی یا رنگ های طبیعی می پردازند.
این فرش ها از پشم با رنگ های طبیعی سیاه ، قهوه ای و طوسی بدون این که رنگ شوند ، بافته می شود.پشم های طبیعی در 18 رنگ مختلف طبیعی طبقه بندی شده اند و به خوبی در طرح های سنتی جای گرفته اند.
علاوه بر رنگ های شیمیایی در برخی از استان های چین نظیر دالیان هنوز از رنگ های طبیعی استفاده می شود.
- اقتصاد فرش میزان تولید فرش در چین از نظر کمی پس از کشور های ایران، هند ، پاکستان و مراکش در مرتبه پنجم ولی از نظر ارزش تولیدات در مرتبه چهارم و قبل از مراکش قرار دارد.
بر اساس آمار های غیر رسمی حداقل 90% از فرش های تولید شده چینی صادر می گردد.
کشور ژاپن بازاری تقریباً انحصاری برای فرش های چینی محسوب می شود .واردات فرش های چینی در سال 1980 در بازار ژاپن به ترتیب 91% مقدار و 90 % ارزش کل واردات فرش را تشکیل می دهد.
آمریکا از میان کشور های وارد کننده فرش چینی در مقام اول می باشد به طوری که بیش از 30% از فرش های تولید شده در چین به آمریکا صادر می گردد.
پس از آمریکا کشور های سوئیس ، عربستان سعودی و فرانسه قرار دارند.
ارزش کل صادرات فرش های چینی در سال 1980 در حدود 150 میلیون دلار و در سال 1990 بیش از 400 میلیون دلار و بیشاز 5/1 میلیون متر مربع بوده است.
فرش های تولید شده در کشور چین در سال های اخیر مورد تقاضای بسیاری از کشور های جهان قرار گرفته است.
به طوری که در چند سال اخیر بعضی از فرش های چینی در سطوح ملی و بین المللی جوایزی را به خاطر کیفیت بالا دریافت داشته اند .
پذیرش فرش های چینی در کشور های جهان به دلایل عدیده ای از جمله دلایل زیر بوده است: ارزان بودن قیمت فرش های تولید شده در مقایسه با فرش کشور هایی مانند ایران.
استفاده از مواد اولیه مرغوب ( استفاده از پشم های مرغوب شمالی کشور و یا پشم های خوب وارداتی).
بهره گیری از رنگ های بسیار مرغوب و ثبات شیمیایی.
نظارت بر مراحل بافت و دقت در تولید ( دقت در طراحی ، بافت ، چیدن و...) و بازرسی و رفع نقائص ( هیچ فرشی بدون بازرسی و رفع نقائص احتمالی اجازه صدور نمی یابد).
بازاریابی و تبلیغات وسیع از طرق مختلف از جمله از طریق کاتالوگ هایی که از انواع طرح ها و فرشها چینی تهیه شده و به تاجران خارجی ارائه می گردد و از طریق حضور در کشورهای اروپایی و آمریکایی مشتریانی برای فرش های چینی جلب می شود.
منطقهمقداردرصد تولیدتین چین یا تین تسن (Tainjin) و هپی (Hebei) پکن(Beijing) شانگهای(Shanghai) سن کیانگ اویغور چی چی کو(Xinjiang Uyagur Zizhigu) مناطق دیگر بخصوص شن دانگ (Shandong) گن چوودالیان(Dalian)844 319 127 127 48 12753.8 20 8 8 3 8