دانلود مقاله پیاز

تاریخچه پیاز یکی از سبزیهای مهم و مشهور دنیا است .

این سبزی در بیشتر نقاط دنیا کشت می شود .

پیاز گیاه بومی جنوب غربی آسیا و احتمالا مربوط به ناحیه ای بین فلسطین و هندوستان و یا منطقه شرق مدیترانه می باشد .

بعضی ایران را موطن اصلی پیاز می دانند ، از زمانهای بسیار قدیم پیاز کشت می شده است و مردم به خصوصیات این سبزی پی برده اند .

تاریخچه استفاده از آن به عنوان غذا به زمانی می رسد که تاریخ نوشته شده است .

کشور مصر به خاطر کاشت نوعی پیاز مشهور بوده است .

کشت آن در این کشور با 5000 سال قبل از میلاد مسیح می رسد و در اهرام مصر پیاز کشف گردیده است .

در نوشته رومیان و یونانیان مطالبی در مورد پیاز به چشم می خورد ، و نیز در کتاب مقدس مسیحیان از آن نام برده شده است .

در قرآن کریم نیز به نام (بصل)‌ از آن صحبت به میان آمده .

پیاز یکی از موادی بود که قوم بنی اسرائیل در موقع مهاجرت از مصر در بیابانهای عربستان خواهان آن بودند .

مشخصات گیاه شناسی نام علمی پیاز Allium cepa است و از خانواده سوسنیها Liliacea است .

پیاز با وجود اینکه دو یا چند ساله است در سبزی کاری به طور محصول یک ساله کاشته می شود .

جنس Allium cepa دارای گونه های زیادی است ،‌ که اغلب تولید غده پیاز کرده ،‌ ولی گونه های وحشی در این جنس یافت می شود ،‌ که به جای تولید بذر ،‌ تولید پیازچه های کوچک در خوشه گل می کند ،‌ که برای تکثیر از آن استفاده می شود .

گل گل پیاز دارای سه پرچم و یک تخمدان 6 برچه ای می باشد .

ساقه گل دهنده همانند توپ به نظر می رسد .

ساقه پیاز دارای ساقه پهن نازک ،‌ مدور ،‌ سفید رنگ و زیر زمینی است .

که از قسمت زیرین آن ریشه ها خارج می گردند .

و نیز از قسمتهای فوقانی آن برگهای ضخیم تر ،‌ متورم و فلس مانند ،‌ که سفید یا قرمز رنگ بوده و کلروفیل خود را از دست داده اند و از مواد غذایی ذخیره شده اند خارج می گردد .

ریشه ریشه پیاز نسبتا ضخیم و گوشتی و ساده است از قسمتهای تحتانی ساقه زیر زمینی خارج می شود .

طول این ریشه ها نسبتا کوتاه و انتشار آن در داخل خاک در 10 یا 20 سانتیمتر قسمت فوقانی خاک مزرعه می باشد .

در وسط صفحه ساقه زیرزمینی نقطه رویش پیاز که نقش جوانه انتهایی ساقه هوایی را بازی می کند قرار دارد و در این محل است که ساقه گل دهنده و برگ سبز بوته پیاز ظاهر شده و در فضا به رشد خود ادامه می دهد .

اغلب بین برگهای زیرزمینی که حجم پیاز را تشکیل می دهند جوانه هایی به وجود می اید که پس از رشد هر یک از آنها تولید پیاز کامل می کنند و از این پیازهای کوچک که ما بچه پیاز می نامیم می توان برای ازدیاد گیاه استفاده کرد .

این پیازهای کوچک معادل شاخه های فرعی ساقه هوایی سایر گیاهان می باشند ،‌ البته از نظر سبزی کاری و تولید پیاز به منظور تجارتی این خاصیت تولید بچه پیاز ژنتیکی و ارثی ،‌ یکی از علل نا مرغوبی محصول است ،‌ این نوع پیازها را پیاز دو قلو می نامند .

آب و هوای مورد نیاز پیاز را به خاطر اینکه به تعداد زیادی ارقام دارد در بیشتر نقاط جهان کشت می کنند ،‌ چه در نقاط سرد سیر که بهترین محیط برای کاشت این محصول است و چه در نواحی گرم و گرم و معتدل با روز کوتاه ،‌ ولی همانطور که اشاره شد بهترین محیط برای رشد پیاز و تشکیل غده یا پیاز آب و هوای خنک و روزهای بلند است ،‌ در صورتی که برای رسیدن پیاز ،‌ درجه حرارت زیادتر و محیط خشک تری نیاز است .

به همین جهت سطح انتشار زیاد نسبتا وسیع است و از نواحی سرد شمالی تا نواحی خیلی گرم جنوب می توان آن را کاشت .

پیاز چون محصول فصل خنک است و در دمای حدود سانتیگراد جوانه می زند و در دمای بین درجه سانتیگراد بهترین رشد و نمو را دارد .

حرارت کم و رطوبت بالا در اوایل دوره رشد و گرما در اواخر دوره رشد برای پیاز بسیار مناسب است .

در نواحی گرم سیر بیشتر از فصل پاییز و زمستان برای کاشت پیاز استفاده می کنند ،‌ در صورتی که در نواحی سرد شمالی این گیاه محصول تابستانه است .

تاثیر طول مدت روشنایی (فتوتروپسیم)‌ در تشکیل پیاز و بذر تشکیل غده های پیاز بیشتر به طول دوره روشنایی بستگی دارد .

بنا بر آزمایشات گارنر Garner و آلارد Allarrd و مک کلیلند MC clelland و تمپسن Thompson و سمیت Smith تمام انواع پیازهای معمولی در هر درجه حرارتی و در هر نقطه تولید پیاز نمی کنند و گل نمی دهند .

بلکه انواع مخصوصی هستند که در روزهای بلند تابستان یعنی در نقاط شمالی که طول روز بیش از 16 ساعت نیز می رسد .

تولید پیاز و گل می کنند ،‌ ولی در نقاط جنوبی که روزها کوتاهتر است اگر درجه حرارت محل کاشت کمتر از 20 تا 12 درجه سانتیگراد نشود برای مدت زیادی (12-10 ماه )‌ پیاز سبز مانده و بذر و غده و پیاز تولید نمی کند .

در مقابل این نوع پیازها ارقامی نیز وجود دارند که در نقاط جنوبی که طول مدت روشنائی در روز 12-10 ساعت است به مقدار زیاد تولید پیاز و بذر می کنند .

گارنر و آلارد و مک کلیلند فقط تاثیر روشنایی را در تولید پیاز و گل مورد مطالعه قرار داده بودند ولی تمپسن و سمیت تاثیر مقدار حرارت را نیز مطالعه کرده و چنین نتیجه گرفته اند که برای تولید پیاز حرارت نسبتا زیاد لازم است .

و دمای زیاد همانند طول دوره روشنایی در تشکیل بذر و غده پیاز تاثیر فراوان دارد .

طبقه بندی پیازها طبقه بندی بر اساس نوع رقم 1- آلیوم سپا رقم اگرگاتوم Al.

Cepa.Var : Aggregatum در خاک تولید پیاز می کند .

آلیوم سپا رقم ویوی پاریوم Al.

Cepa.Var : Vivi parum یا پیاز درختی .

این نوع پیاز در ساقه گل دهنده به جای گل تولید پیازهای کوچک می کند .

طبقه بندی بر اساس طول روز به طور کلی ارقام پیاز از نظر طول روز در سه گروه روز کوتاه ،‌ روز متوسط ،‌ و روز بلند قرار می گیرد .

الف )‌ پیازهای روز کوتاه :‌ این ارقام در مقایسه با سایر واریته ها ،‌ طی دوره رشد ،‌ به کمترین روز حدود (12-11)‌ ساعت نیازمندند .

زمان لازم برای برداشت محصول ،‌ حدود 7 ماه به طول می انجامد .

از این رو ارقام روز کوتاه با توجه به شرایط آب و هوایی در پائیز کشت و در اواخر زمستان یا اوایل بهار برداشت می شوند .

ارقام تگزاس ارلی گرانو PRR 502 ،‌ هیبرید پریما و را و سرکره برازجان روز کوتاه اند .

ب )‌ پیازهای روز متوسط :‌ این پیازها احتیاج به آب و هوای ملایم و طول روز متوسط داشته و مناسب نواحی معتدل با عرض جغرافیایی 36-32 درجه هستند .

این نواحی به طول روز حدود 14-13 ساعت احتیاج دارند و برای تکمیل غده های پیازهای خود یک دوره 6-5 ماهه را باید سپری کنند .

این ارقام در نواحی معتدل در زمستان می کارند و در اواخر بهار و یا اوایل تابستان برداشت می کنند .

و از ارقام را روز متوسط می توان به رامهرمز ،‌ طارم و سفید ساری ،‌ سفید گرگان ،‌ لوشان اشاره کرد .

پ)‌ پیازهای روز بلند :‌ این ارقام برای تولید پیاز ،‌ احتیاج به طول روز زیاد و درجه حرارت بالا دارند .

طول روز مناسب برای تشکیل پیاز در این ارقام حدود 16 ساعت است و نواحی کشت این ارقام در ایران ،‌ مناطق سرد و معتدل سرد می باشد .

این ارقام در اوایل بهار کشت و در اواخر تابستان یا اوایل پاییز برداشت می شوند .

دوره رشد آنها حدود 6 ماه می باشد .

قابلیت انبار کردن و حمل و نقل این ارقام معمولا خوب است .

از ارقام روز بلند می توان قرمز آذر شهر ،‌ سفید کاشان ،‌ سفید قم ،‌ قولی قصه ،‌ سفید کمره ای خمین ،‌ درچه اصفهان ،‌ قرمز ری ،‌ محلی کردستان را نام دارد .

طبقه بندی بر اساس رنگ پیازهای ایرانی :‌ 1- سفید :‌ پیاز سفید کاشان ،‌ سفید قم 2- قرمز :‌ پیاز طارم ،‌ ری ،‌ آذر شهر 3- صورتی :‌ پیاز نوشهر 4- بنفش :‌ پیاز کهریزک پیازهای آمریکایی :‌ 1- زرد :‌ کره زرد Yellow globe 2- سفید :‌ کره سوت پرت سفید South white globe 3- قرمز :‌ کره قرمز سوت پرت South port red globe طبقه بندی بر اساس شکل از نظر شکل نیز پیازها به دو دسته تقسیم می شوند : الف )‌ پیازهای گرد کروی : رقم Zittauer gelb که یک رقم آلمانی است .

ب)‌ پیازهای گرد شلجمی :‌ رقم Bransch wieger dunkel blutrot که یک رقم آلمانی است .

نوع خاک و ساختمان خاک از آنجایی که ریشه بوته پیاز کوتاه و سطحی است خاکی که این گیاه در آن کاشته می شود باید از حیث مواد غذایی خیلی غنی باشد ،‌ پس پیاز در هر نوع خاک از خاکهای شنی لومی تا خاکهای رسی سنگین و نیز در خاکهای هوموسی قابل کشت است .

البته خاکهای رسی برای کشت پیاز مناسب نیستند ،‌ زیرا یا غده خوب در آنها تشکیل نمی نمی شود و یا پیاز به دست آمده بد شکل می گردد ،‌ مگر اینکه این خاکها به وسیله کودهای دامی سبک شوند ،‌ علت این موضوع سخت بودن آنهاست ،‌ چنانکه در اوایل رشد ریشه پیاز قدرت نفوذ در آنها را ندارد .

البته چون پیاز معمولی مانند کلیه گیاهان پیازی و آنهایی که دارای ریشه غده ای شکل هستند طالب خاک سبک شنی و سست می باشند ،‌ بهترین خاک برای کاشت این محصول زمینهایی که از حیث مواد آلی غنی هستند و زمینهای معدنی شنی یعنی لیمونی سبک می باشد .

خاکهای شنی لومی اگر با کودهای دامی و شیمیایی تقویت شوند و به اندازه کافی هوموس داشته باشند ،‌ برای رشد پیاز بسیار مناسب خواهند بود ،‌ چون این گونه خاکها برای محصول پیش رس فوق العاده ارزشمند است .

در هر صورت نوع خاکی که برای کشت پیاز استفاده می شود ،‌ باید از زهکشی خوبی برخوردار باشد .

اسیدیته خاک پیاز نسبت به اسیدیته خاک بسیار حساس است .

بهترین محصول پیاز در خاکهایی با PH 5/6 تا 8/5 به دست می آید .

پیاز در PH کمتر از 8/5 نمی تواند رشد کند ،‌ چون در این PH یون آلومینیوم سمی است در این صورت با اضافه کردن آهک ،‌ PH خاک را بالا می برند .

اضافه کردن 1 تا 2 تن آهک آب دیده در هکتار ،‌ متناسب با نوع PH خاک ،‌ توصیه شده است .

از طرفی در PH بالاتر از 5/6 بعضی از عناصر مانند منگنز برای پیاز غیر قابل استفاده است .

مجموعه عملیات تهیه زمین برای کاشت تهیه زمین باید با دقت و مراقبت فراوان صورت گیرد .

چون تولید ریشه فرعی در این گیاهان بسیار کم است .

زمینی که به کاشت پیاز اختصاص داده می شود باید مسطح و عاری از سنگ درشت باشد زیرا در زمینهایی که دارای شیب زیاد هستند در موقع آبیاری فشار و سرعت آب زیاد بوده و بذر تازه کاشته شده و یا نشای پیاز را شسته و از بین می برند ،‌ اگر زمین سنگلاخ باشد علاوه بر اینکه مانع رشد پیاز در داخل خاک می شود ،‌ استفاده از وسایل کار چرخ دار دستی مانند وجین کن و سله شکن و کود پاش را که بعد از سبز شدن بذر مورد استفاده قرار می گیرند مشکل و نامنظم می کند .

ابتدا در پاییز سال قبل از کشت زمین را کود دامی داده و سپس زمین را به عمق 25 تا 15 سانتیمتری شخم زده و بعد برای آنکه کود و خاک به طور کامل مخلوط شود و کلوخها نیز خرد شوند 2 تا 3 مرتبه دیسک زدن حتما لازم است .

در زمینهای لیمونی سنگین سه مرتبه دیسک زدن حتما لازم است تا زمین کاملا نرم و هموار شود .

ولی در اراضی شنی و لیمونی سبک دو مرتبه دیسک زدن در دو جهت عمود به یکدیگر کافی است .

پس از آنکه زمین به این ترتیب تهیه و حاضر شد تا اواخر اسفند و یا اوایل فروردین ماه سال بعد صبر کرده و در آن موقع به محض آنکه رطوبت زمین اجازه ورود به مزرعه را بدهد .

مجددا سطح زمین را با یک مرتبه دیسک زدن نرم می کنند .

البته در برخی از کشورها مانند آلمان مخصوصا در اراضی شنی در بهار پس از دیسک با غلطک سبکی سطح مزرعه را می کوبند و پس از آن با بذر پاش دستی یا موتوری اقدام به کاشت بذر می کنند .

کود کود دامی :‌ کود دامی و یا کود سبز برای اصلاح فیزیکی خاک و نیز در زمینهایی که از حیث مواد آلی یعنی هوموس فقیر هستند حتما لازم است .

استفاده از انواع مختلف کود در بالا بردن میزان محصول نقش عمده ای دارد .

گذشته از این ،‌ تغذیه غده پیاز در سال اول روی کیفیت بذر در سال دوم اثر مطلوبی دارد .

این امر به خصوص در خاکهای معدنی که مقدار کمتری رس دارند بسیار حائز اهمیت است .

پیاز به کود دامی زیاد احتیاج دارد ،‌ و می توان گفت میزان مصرف کود حیوانی دو برابر سایر سبزیها است ،‌ بنابراین توصیه می شود که از کودهای دامی در کشتهای قبلی زمین در دست کاشت پیاز استفاده شود .

کود دامی اگر تازه باشد باید در پاییز سال قبل از کاشت یعنی اقلا 4 تا 3 ماه قبل از بذر کاری و یا نشا کاری با خاک مخلوط گردد .

اگر این امر ممکن نبود در بهار یا در اسفند ماه که موقع کاشت بذر است باید حتما از کود دامی پوسیده استفاده کرد و اگر کود پوسیده نبود باید از دادن آن صرف نظر کرد و به استفاده از کود شیمیایی اکتفا کرد چون استفاده از کودهای دامی تازه که دارای بذر علف هرز هستند برای مزرعه پیاز واقعا زیان آور است ، به علت اینکه پیاز در اوایل رشد بسیار ضعیف بوده و به کندی رشد و نمو می کند ،‌ لذا علفهای هرز به آسانی به آن غلبه می کنند .

بهترین طرز استفاده از کود دامی آن است که کود را به مقدار زیاد (در حدود 40 تا 50 تن در هکتار )‌ به محصول سال قبل که حتما یک گیاه وجینی مانند سیب زمینی یا چغندر قند یا گوجه فرنگی و یا نباتات خانواده کدوئیان خواهند بود بدهند .

کاشت پیاز بعد از گیاهان تیره بقولات (لوبیا چشم بلبلی ،‌ باقلا)‌ باعث افزایش محصول می گردد ‌،‌ لذا قرار دادن گیاهان تیره بغولات در تناوب زراعی پیاز بسیار مناسب است .

کود شیمیایی : استفاده از کودهای شیمیایی ،‌ به خصوص در زمینهای شنی توصیه می شود ،‌ در خاکهای لومی رسی و سیلتی مقدار 80-60 کیلوگرم ازت و 120-100 کیلوگرم کود فسفر در هکتار مناسب است .

البته این مقدار در زمینهای شنی باید بیشتر مصرف شود .

همچنین در رمینهای شنی مصرف حدود 100 کیلوگرم در هکتار پتاسیم توصیه می شود .

بذر بذر پیاز تقریبا یک هرم مثلث القاعده نامرتب و رنگ آن سیاه است و به ابعاد :‌ پهنای بذر 1 تا 2 میلیمتر و درازای بذر 3تا4 میلیمتر و کلفتی بذر 5/0 تا 1 میلیمتر است .

وزن 1000 دانه بذر پیاز 7/2 تا 4 گرم است .

بذر پیاز در بهترین شرایط نگهداری قوه نامیه خود را 30-2 سال حفظ می کند ولی بهتر است بذر یکساله کشت گردد .

تکثیر و کاشت عمق کاشت :‌ الف )‌ عمق کاشت پیازچه هایی که به منظور پیاز سبز کاشته می شوند ،‌ حدود 3 تا 2 سانتیمتراست .

که باید آنها نزدیک به هم کشت گردند به طوری که با هم تماس داشته باشند .

فاصله خطوط کاشت آنها نیز حدود 30 سانتیمتر است و وقتی که طول بوته ها به 10 سانتیمتر رسید ،‌ پای بوته خاک ریخته می شود که قسمتی از پیاز سفید شود .

ب)‌ عمق کاشت پیازچه ها برای تولید پیاز حدود 5/1 سانتیمتر می باشد و فاصله دو بوته بین 70 تا 7 سانتیمتر و فاصله خطوط کشت 40-30 سانتیمتردر نظر گرفته می شود .

چون هدفمان تولید پیاز خشک است .

به اطراف بوته خاک داده نمی شود .

چون خاصیت انبارداری پیاز کم می شود .

به طور کلی پیازی که از طریق کشت پیازچه تولید می گردد ،‌ قدرت انبارداری خوبی ندارد و نمی توانیم آن را برای مدت طولانی نگهداری کنیم .

برای نگهداری پیاز برای مدت طولانی باید از طریق کشت مستقیم بذر اقدام کرد .

تکثیر الف )‌ تولید پیاز از طریق پیازچه هایی که در خوشه گل پیاز مصری به وجود می آید .

این نوع پیاز مصری با نام Allium cepa Var:Viviparum که تولید بوته ای می کند که بافت اندام آن بسیار سخت می باشد و این نوع پیاز چند ساله است .

و به جای گل و بذر ،‌ تولید توده ای از پیازچه در انتهای ساقه گل دهنده می کند .

برای تکثیر این نوع پیاز ،‌ از این پیازچه ها استفاده می شود .

ب )‌ استفاده از پیازچه هایی که پیاز نوع Potato onion یا Multiplier onion تولید می کنند .

نام علمی این نوع پیاز Allium cepa Var:aggregatum می باشد .

این نوع پیاز به طور کلی تولید بذر نمی کند،‌ ولی تولید پیازچه هایی در اطراف پیاز اصلی می نماید .

می توانیم پیازچه ها را از هم جدا کرده ،‌ جداجدا و یا اینکه در حالت جدا نشده بکاریم .

به هر حال این پیاز به صورت پیازچه و یا پیاز سبز مصرف می شوند .

در موقع کاشت پیازچه ها باید دقت کرد که آنها در خاک فرو نروند ،‌ بلکه باید کمی خاک یا کود پوسیده روی پیازچه قرار داده شود .

لازم به توضیح است که در خارج از ایران بعضی از ارقام پیاز را صرفا به خاطر تولید پیازچه و تهیه پیاز سبز می کارند .

و به آن گرین بانچینگ اونیون می گویند .

این رقم به هیچ عنوان تولید غده نمی کند ودارای رشد سریع می باشد و ممکن است از پیازچه و یا بذر به وجود آید .

از بین این ارقام می توان از :‌ اورگرین ،‌ پلنن ویل ،‌ بانچینگ و وایت بانچینگ نام برد .

ج ) استفاده از پیاز هایی که از کشت متراکم بذر در سال زراعی قبل به دست آمده اند .

در این روش از پیازهایی استفاده کرده که قطرشان بین 5/2 –5/1 سانتیمتر باشد .

د ) کشت بذر :‌ این روش کشت در بیشتر نقاط جهان معمول است و به دو نوع است :‌ الف )‌ کشت مستقیم بذر در محل اصلی :‌ زمان کشت مستقیم بذر پیاز به عوامل زیادی بستگی دارد ،‌ که از آن جمله می توان شرایط آب و هوایی منطقه ،‌ نحوه کاشت ،‌ و بالاخره رقم پیاز را نام برد .

در مناطق سرد سیری که زمستان یخبندان دارند به محض برطرف شدن سرمای بهاره باید به کشت پیاز اقدام کرد .

فاصله خطوط دریفها در کشت پیاز حدود 40-30 سانتیمتر در نظر گرفته می شود .

و بذور آن به فاصله 2 سانتیمتری از هم کشت می گردند .

ب)‌ کشت از طریق نشاء‌:‌ در این روش از پیازچه هایی استفاده شده که از کشت متراکم بذر در سال قبل به وجو آمده اند برای این منظور در اوایل پاییز بذور به طور متراکم در محلی سرپوشیده کشت می گردند ،‌ و در طول مدت زمستان پیازچه ها در دوره خواب به سر می برند و به محض مساعد شدن هوا به محل اصلی منتقل می شوند .

مدت خزانه گیری بین 10 تا 6 هفته است .

در مناطق سرد سیری به محض مساعد شدن هوا اقدام به تهیه خزانه می کنند .

(در صورتی که بخواهیم خرانه درهوای ازاد باشد )‌ نشاها در فضاهایی که بین 30-40 سانتیمتر از هم فاصله دارند ،‌ به فواصل 10 سانتیمتری نشا می شوند .

نشاها می توانند اندازه های مختلفی داشته باشند .

ولی طول و قطر نشاها اگر به اندازه مداد نباشد ،‌ کاشت آنها توصیه نمی شود .

چون باعث شکافته شدن ریشه متورم یا دو تایی شدن ریشه می شود .

که این خود باعث به وجود آمدن ساقه های بذری زود رس می گردد .

لازم به ذکر است که حدود 4 تا 2 کیلوگرم بذر برای تهیه نشا یک هکتار زمین کافی است .

ولی برای کشت مستقیم پیاز به 18-8 کیلوگرم بذر در هکتار نیاز داشته .

ولی با توجه به طرز کاشت و پیش بینی آفات در زمینی سالم و کاشت خطی 8 کیلوگرم در هکتار کافی است و برای کاشت بذر به وسیله دست پاش حدود 12-10 کیلوگرم بذر و اگر خطر بروز آفت در بین باشد به 18 کیلوگرم بذر در هکتار نیاز است .

کشت مخلوط با تمام مراقبتهای لازم تراکم بذر در واحد سطح یا خط کاشت زیاد خواهد بود و باید پس از سبزشدن بذر محصول را تنک کرد .

تنک کردن محصول همیشه با صرف هزینه زیاد همراه است و از طرفی هم در موقع تنک کردن ریشه سایر نهال هایی که باید در محل باقی بمانند تکان خورده و ضعیف شده و چه بسا خشک بشوند لذا حتی المقدور باید از تنک کردن پیاز خودداری کرد .

برای این منظور بهتر است بذر پیاز را با بذر گیاه دیگری که محصول آن زود می رسد و برداشت می شود مخلوط کرده و بکارند .

گیاهانی که می توان بذر آنها را با بذر پیاز مخلوط کرد عبارتند از :‌ اسفناج ،‌ تره فرنگی ،‌ جعفری .

نسبت بذر پیاز و بذر تره فرنگی برای کاشت مخلوط 120 گرم بذر تره فرنگی برای هر یک کیلوگرم بذر پیاز و برای جعفری 50 گرم بذر جعفری برای هر یک کیلوگرم بذر پیاز می باشد .

فایده دیگر کاشت مخلوط در زراعت پیاز این است که بذرپیاز نسبتا دیر سبز می شود ،‌ یعنی 2-1 ماه طول می کشد تا بذر پیاز سبز شود و در این مدت بذر علف هرز به مقدار زیاد سبز شده و رشد زیاد کرده و نهال جوان پیاز را بعدا سبز خواهد شد از بین می برد و یا آنکه کلا مانع سبز شدن بذر پیاز می گردد .

بنابراین باید در همان 2-1 هفته اول کاشت پیاز اقدام به وجین کرد ولی سبز نشدن تخم پیاز در این موقع وجین بین خطوط را غیر ممکن می سازد ،‌ زیرا تشخیص خطوط کاشت بذر پیاز غیر مقدور است ،‌ ولی اگر بذر پیاز با تخم گیاه دیگری که زود سبز می شود کاشته شود محل خطوط کاشت پیاز خیلی زود مشخص شده و به اسانی می توان بین آنها را وجین و یا سله شکنی کرد .

بذر دادن قبل از موقع پیاز در نقاطی که پیاز کوچک را برای تولید پیاز درشت می کارند و یا در نواحی گرم که فصل نمو بوته پیاز زمستان است اغلب اتفاق افتاده ،‌ به طوری که در همان سال کاشت نهال یا پیاز کوچک ،‌ قبل از تولید پیاز درشت قابل فروش در بازار ساقه گل دهنده ظاهر شده و بوته گل و بذر می دهد .

البته این پدیده موجب از بین رفتن تمام محصول آن سال و ضرر فوق العاده کشاورز می گردد .

بنا بر آزمایشهایی که بوس ول Bos well و بعدا به وسیله تمپسن Thompson و سمیت Smith به عمل آمده درشتی پیاز کاشته شده و شرایطی که در ان پیاز انبار شده است در زود بذر دادن گیاه دخالت زیاد دارد .

به این ترتیب که هر قدر پیاز کاشته شده درشت تر باشد تعداد بوته هایی که پس از کاشت در مزرعه گل می دهند زیادتر خواهد بود و همچنین هر اندازه که درجه حرارت انباری که پیازها قبل از کاشت در آن نگاهداری می شوند زیادتر باشد تعداد بوته های گل دهنده نیز زیادتر خواهد شد .

نتیجه آزمایشهای تمپسن و سمیت در جدول زیر ثبت شده است :‌ در این جدول دو عامل متغیر موجود است یکی اندازه پیاز که بر سه دسته تقسیم شده است ،‌ و دیگری حرارت انبار یکه پیازها را قبل از کاشت در آن نگاهداری کرده اند .

با در نظر گرفتن این دو عامل هر قدر که اندازه پیازها زیادتر می شود و درجه حرارت انبار بالا می رود تعداد بوته هایی که قبل از موقع یعنی زود بذر می دهند زیادتر می شوند به استثنای حرارت بین و درجه سانتیگراد که در این درجه حرارت تعداد بوته گل دهنده کمتر از سایر درجات حرارت می باشد .

ولی نسبت ازدیاد تعداد بوته گل دار نسبت به درشتی پیاز کاشته شده همیشه ثابت است .

بنابراین عامل مهم بذر دادن بی موقع پیاز همان درشتی و یا ریزی پیاز کاشته شده می باشد و مقدار حرارت تاثیر زیادی در این امر ندارد .

فقط این موضوع را باید در نظر گرفت که اگر درجه حرارت بین و درجه سانتیگراد باشد باعث بذر دادن بوته گیاه نمی شود ،‌ در عوض خود پیاز قبل از کاشت در انبار می پلاسد و در نتیجه مقدار محصول حاصله از چنین پیازی کم خواهد بود .

در نتیجه برای برداشت محصول کافی و جلوگیری از بذر دادن بوته های پیاز در هنگامی که ما برای غده ان را کشت کرده ایم ،‌ باید درجه حرارت انبار در اطراف صفر درجه سانتیگراد باشد و اندازه قطر آنها از 2CM سانتیمتر تجاوز نکند .

برای جلوگیری از بذردادن بوته های پیاز بذری که در نواحی گرمسیر در فصل زمستان کاشته می شوند ،‌ باید حتی المقدور از رکود در رشد بوته سبز پیاز در این فصل یعنی زمستان جلوگیری کرد چه این رکود در رشد نباتات دائمی و یا دو ساله است که باعث زود گل دادن و بی موقع بذر دادن گیاه می شود .

وجین و سله شکنی به طوری که می دانیم ریشه پیاز سطحی و کوتاه است ،‌ بنابراین سله شکنی و وجین نباید عمیق باشد عمل سله شکنی و وجین باید یکی دو هفته پس از کاشت بذر پیاز انجام گیرد تا علف هرزبه نهال پیاز غلبه نکند .

تعداد دفعات سله شکنی باید نسبتا زیاد باشد یعنی بعد از هر دفعه آبیاری باید این عمل طوری انجام شود که به ریشه گیاه لطمه ای نزند .

آبیاری پیاز به آب فراوان نیاز دارد ،‌ و در اراضی شنی که سطح فوقانی خاک خیلی زود خشک می شود باید کاملا مراقب بود که همیشه در اطراف ریشه پیاز رطوبت کافی موجود باشد .

در نقاط شمالی ایران پیاز را می توان به صورت دیم کشت کرد .

پیازهایی که از کشت آبی به دست می آیند وزن بیشتری نسبت به محصولات دیم در انباراز دست می دهند .

آب بیش از حد باعث دیررس شدن و زردی برگها می شود ،‌ از طرف دیگر کم آبی باعث کاهش عملکرد می شود .

به طور معمول مزرعه پیاز را هر 5 الی 7 روز یکبار آبیاری کرده ،‌ و میزان آب مصرفی با توجه به منطقه کشت ،‌ زمان کشت ،‌ روش تولید و نوع خاک متغیر می باشد .

وبه طور کلی و معمول به طرق شیاری و یا غرقابی آبیاری می کنند .

تنک کردن به طور کلی تنک کردن در کاشت پیاز چندان مفید نیست چه در اثر «کشیدن »‌ یعنی کندن نهالهای زائد ،‌ ریشه سایر بوته ها که باید در جای خود باقی بمانند تکان خورده و نهال پیاز ضعیف می شود .

ولی معهذا برای به دست آوردن پیاز درشت درسال اول کاشت بذربا تمام مراقبتهای لازم تراکم بذر درواحد سطح زیادتر از حد لازم می شود و باید مزرعه را تنک کرد .

در این صورت نهالهای زائد را به نحوی که فاصله بین بوته های باقی مانده 8 تا 25 سانتیمتر (نسبت به نوع پیازکاشته شده )‌ باشد حذف میکنند.

عمل تنک کردن را معمولا 4-3 ماه پس ازکاشت بذر انجام می دهند ،‌ یعنی از اوایل تا اواخر خرداد ماه .

در این موقع نهالهای زائد به اندازه کافی درشت شده و می توان از آنها به عنوان پیازچه و یا پیاز سبز در آشپزخانه استفاده کرد .

مبارزه با علفهای هرز مزارع پیاز الف )‌ مبارزه مکانیکی :‌ علفهای هرز در مزارعی که به صورت خطی کشت شده اند می توان توسط کولتیواتور یا وجین دستی از بین برد : استفاده از این روش در کشتهایی که به صورت کرتی است غیر ممکن است .

ب )‌ مبارزه شیمیایی :‌ از علفکشها در کنترل علف هرز استفاده کرده .

مسئله مهم درمورد علفکشها ،‌ دقت در شرایط و زمان مصرفشان است .

زیرا که رطوبت ،‌ درجه حرارت و یا بارندگی می تواند عوامل تغییر دهنده نتیجه کار باشد .

علفکش داکتال (Dacthal “DCPA”) :‌ به میزان 12-8 ماده موثره ،‌ پس از کاشت بذر پیاز و قبل از رویش ،‌ مصرف می شود .

این علفکش بر علیه اغلب باریک برگها (گراسها)‌ ،‌ و پهن برگهای یک ساله بذری همچون تاج خروس ،‌ جوموشک ،‌ خرفه ،‌ قیاق و پوآ استفاده می شود .

گراماکسون Gramoxon 20% Sliparaquot: بلافاصله قبل از رویش پیاز در شرایطی که فقط علفهای هرز رویش دارند مستقیما روی علفهای هرز پاشیده شده و مصرف آن 3 لیتر در هکتار می باشد .

علفکش ترفلان Terflan 48% Ec (Trifluralin) :‌ به میزان 2 لیتر قبل از کاشت با خاک مخلوط شده و در کشت پیاز مادری ،‌ جهت تولید بذر استفاده می گردد .

همچنین در کشت Onion-set و انتقال نشاء‌ مصرف می شود ،‌ ولی در کشت مستقیم بذر نباید از ترفلان استفاده کرد .

علفکش توتریل:‌ به میزان 3-5/2 لیتر در هکتار پس از سبز شدن پیاز و در مرحله 6 برگی علفهای هرز پهن برگ استفاده می شود .

مبارزه شیمیایی با علف های هرز در مزارع پیاز خوابانیدن برگ پیاز اگر مقدار آب و یا کودهای از ته زمین زیاد باشد و یا آنکه زمین در موقع تهیه عمیقا شخم شده باشد قسمت هوایی پیاز یعنی برگهای آن قوی شده و به رشد خود ادامه می دهد و این رشد طولانی برگ باعث دیر رس شدن پیاز شده برای جلوگیری از دیر رسیدن پیاز باید مانع رشد و یا بهتر بگوییم مانع ادامه رشد برگها شد و برای این منظور عمل شکستن و خوابانیدن برگها را انجام می دهیم .

اگر هوا مرطوب باشد ممکن است برگها مجددا از زمین بلند شده و به رشد خود ادامه دهد ،‌ لذا باید به فاصله یک هفته تا 10 روز این عمل تکرار شود ،‌ شکستن و خواباندن برگ پیاز با غلطکهای سبک باغبانی و یا در سطح کوچک به وسیله شنکش یا پای باغبان انجام گیرد .