صنعت فرش دستباف هند بازاریابی و چشم اندازهای آینده آن
مهناز وحیدی – هندوستان به عنوان یکی از رقبای فرش ایران در بازارهای جهانی مطرح است و رصد اخبار و اطلاعات مربوط به تولید و فروش محصولات کشورهای رقیب از جمله هندوستان از وظایفی است که بر عهده اصحاب رسانه‌هاست. صنعت فرش دستباف هند، صنعتی دارای قدمت و تراکم کاری بالاست که برای بیش از 215 میلیون هنرور در مناطق روستایی فرصت شغلی ایجاد می‌کند.
صنعت فرش دستباف یک منبع ارز آور مهم برای کشور هند است که اخیراً پیشرفتهای عمده‌ای در زمینه صادرات آن صورت گرفته و صادرات فرش به سطح 94/807 میلیون دلار در 7 2006 در مقایسه با 153/696 میلیون دلار امریکا در 6 2005 رسید و بنابراین رشدی تقریباً 16 درصدی را ثبت کرد.
با این وجود، با گسترش این صنعت در شماری از مناطق دارای فراوانی نیروی کار و مواد خام، هنوز پتانسیل بی‌اندازه‌ای برای رشد تولید و صادرات وجود دارد. این صنعت در ایالت‌هایی مانند پرادش، چی‌اندکی، راجاستان، هاریانا تمرکز یافته است.
بیشتر مناطق متمرکز از نظر هنردستی پیش پا افتاده هستند و کمبود زیر بنا دارند. ساکنان این مناطق هیچ شغل جایگزین دیگری ندارند و از این رو رشد صنعت فرش بافی برای بقای ساکنان منطقه ضروری است.
تجارت جاری جهانی کفپوشهای دستباف، حدود 2156 میلیون دلار تخمین زده شده است. کل صادرات فرشهای دستباف از هند به ارزش 900 میلیون دلار امریکا است. بنابراین هند رتبه اول را از نظر ارزش واردات و همچنین حجم صادرات دارد. عمده رقیب‌های صادراتی فرشهای دستباف هند، چین، ایران، نپال و پاکستان هستند. این صنعت، پتانسیل عظیمی برای رشد دارد.
حدود 35 درصد از سهام بازارجهانی فرش ها و کفپوشهای دستباف را هند در اختیار دارد. فرشهای دستباف تقریباً 4 درصد کل بازار جهانی کفپوش را تشکیل می‌دهند و بنابراین سهم فرش‌ها و کفپوشهای دستباف هند تنها 1 درصد کل بازار جهان است. از این رو اگر سهم آن در بازار جهانی کفپوش تنها 1 درصد افزایش پیدا کند صادرات فرش هند میتواند دوبرابر شود.
پایه تولیدی بزرگ و متنوع در مناطق روستایی، فراوانی نیروی کار، عدم کمبود مواد خام چه بومی و چه وارداتی، مهمترین نقاط قوت هنروران و کارآفرینان هند است که تطبیق پذیر هستند و می‌توانند خود را برای برطرف کردن نیازمندیهای بازارهای جهانی کفپوشهای دستباف از همه نوع، طرح، رنگ و بافت سازگار کنند البته کمبود رقابت، هزینه، کمبودزیربنا در بخشهای قالیبافی به دلایل کمبود شدید نیرو، کمبود امکانات مناسب ارتباطات از راه دور، جاده‌ها و هتلهای نامناسب، امکانات ضعیف حمل و نقل کالاها، ترخیص گمرکی و هزینه بسیار بالای معامله‌ای در مقایسه با دیگر کشورهای صادرکننده نقاط ضعفی است که صنعت فرش دستباف هند از آن رنج می برد.
باید در نظر داشت هند از نظر مهارتی، انعطاف‌پذیری و ابتکار بی همتا است. رقیبان همزمان به اندازه هند در بخش دستباف موفق نیستند. همچنین، بازارهای کلیدی رشد گزینه‌های کفپوشهای سخت همانند کفپوشهای چوبی را که از استفاده از کفپوشهای منطقه‌ای بهره می‌گیرند را نشان می‌دهند. بنابراین موقعیت عظیمی در انتظار هند است.
بنا براین پیشنهاد می شود، یارانه در زمینه اعتبار صادراتی در اختیار این صنعت قرار گیرد. نرخ سود در زمینه اعتبار در حدود 3 تا 4 درصد که سازندگان فرش را قادر می‌سازد برای ساخت فرشهای پرگره سرمایه‌گذاری کنند و با دیگر کشورهای تولیدکننده فرش رقابت کنند، باید در اختیار این صنعت قرارگیرد.
به همین شکل، اعتبار صادراتی پس از حمل نیز مورد نیاز است همانگونه که دوره در زمینه صادراتی فرش طولانی‌تر از دیگر محصولات و حدود یک سال یا بیشتر است. نرخ سود 5 درصدی روی اعتبار صادراتی پس از حمل صادرکنندگان فرش دستباف را قادر می‌سازد برای فروش محصولات خود به واردکنندگان/ خرده فروشان کوچک با دیگر تولیدکنندگان فرش رقابت کنند و بنابراین منطقه عملیاتی خود را گسترش دهند.
این صنعت تقریباً 100 درصد صادرات گرا است و برخی از مکان‌های عمده تولیدکننده هنر دستی، پرداخت مالیات فروش را معاف کرده اند اما قراردادن مالیات فروش توسط برخی ایالتها رایج است و بر هزینه می‌افزاید. پس حذف مالیات فروش راهکاری دیگر است.
باید در نظر داشت نمایشگاه فرش هند را دوبار در سال سازماندهی می‌کند که به صنعت کمک می‌کند تا فروش فرشهای هندی و همچنین تصویر صنعت فرش هند را ارتقا ببخشد. صادرکنندگان غیر عمده توسط شورا برای به نمایش گذاردن محصولات خود و فراهم آوردن فضای مناسب در نمایشگاه یاری می‌شوند. پشتیبانی کافی از شورا برای تقبل هزینه مسافرت ، مهمان نوازی از خریداران و همچنین فضای بوسید برای برپا کنندگان باید به عمل آید.
اما صادرکنندگان فرش دستباف به دلیل ضعیف شدن دلار و قوی شدن روپیه کم می‌شوند. رقیبان فرش هند چون ایران، چین و پاکستان به دلیل کم شدن ارزش واحد پولشان سود می‌برند. خریداران در نتیجه آماده افزایش قیمت نیستند. بسته‌ای برای ایمنی در زمینه نوسانات واحد پول لازم است در اختیار این صنعت قرار گیرد.
بر اساس تخمین محافظه کارانه، هند پتانسیل دو برابر شدن صادرات فرش دستباف طی پنج سال آینده را دارد پس می توان این امید را برای صنعتگران فرش هند داشت که با شرایط پیشنهادی هم در زمینه صادرات فرش وهم در زمینه ایجاد فرصتهای شغلی آینده ای خوب پیشرو داشته باشند./111