فرش چین
سبک های تولید فرش در چین
تحول در تکنیک و شیوه ی طراحی فرش به قرن دوازدهم هجری بر می گردد و از آن تاریخ تا کنون قالی بافی در چین روند تکاملی داشته است.مراکز اصلی بافت قالی چین شهرهای : پاتو ، پکن ، کالگان ، شانگهای و تین تسین می باشد.استان شان تنگ به عنوان مهم ترین مرکز پرورش ابریشم عمده ترین محل بافت فرش های ابریشمی چینی است.طرح های مورد استفاده در فرشبافی چین از نظر سبک طراحی بسیار سنتی بوده و البته استفاده از این طرح ها مختص قالیبافی نمی باشد.بافندگان فرش در کشور از اشیایی مانند ظروف چشینی ، وسایل برنزی ، عآج و دندان فیل الهام گرفته و در طرح های قالی این اشیا را مورد استفاده قرار میدهند.طرح هایی که در فرش های اصیل چینی دیده می شود اغلب بیانگر نمادهای مختلف مردم چین میباشد که این نقشمایه هارا می توان به سه گروه عمده تقسیم کرد : 1- نمادهای چین باستان 2- نماد های بودا 3- نمادهای تائو
بخش عمده ای از فرش های چینی با طرح های هندسی تولید می شود. در میانکار فرش طرحی وجود دراد که اغلب از تزیینات پیچ پیچ ، گلها و یا حروفی که اغلب بیانگر شادی هستند تشکیل شده است.
لچک این فرش ها عمدتا دارای تزیینات سه ضلعی است که متناسب با طرح میانکار است.الگوی ساراستیکاکه در قالی های چینی بافته می شود مربوطه به هیتلر نیست بلکه نماد های باستانی است که به طور گسترده ای در هند و یونان و حتی در اروپا در طول عصر برنز دیده شده است.
نشانه های کوچک وگردی که در حواشی فرش می باشد نماد هاییست که همانند (shou)
بیانگر خوشبختی می باشد.بودایی ها و تائوییها همواره تمایل داشته اند تا انسان ها و حیوانات را به تجسم و نمایش در آورند.چینی ها علاوه بر استفاده از اشیا و وسایل پیرامون زندگی در طرح ها ، از قدرت سرشار اندیشه نگاری استفاده نموده اند.برخی از نماد ها و طرح های این کشور بسیار عزیز و محبوب می باشند.نماد های هشت گانه ی بودایی همانند چرخ ، سایبان ، چتر آفتابی ، گل لاله ، صدف حلزونی ، گلدانی با آب زندگی ، دو ماهی و گره جاودانی می باشد که در طرح های قالی چین مورد استفاده قرار می گیرد.همچنین از نمادهایی همانند عود ، کتاب ، صفحه شطرنج و مینیاتور که بیانگر چهار هنر عالی در چین می باشد در نقوش فرش این کشور استفاده می گردد.
از هشت نماد تائویی ها که عبارتند از : شمشیر ، کدو وعصا ، گل لاله ، فلوت ، نی ساخته شده از بامبو ، عصای جادو ، بادبزن دستی ، قاشقک و سبد گل ، نیز در طرح ها و نقوش فرش استفاده می شود..
از اشیای مختلفی که در چین به عنوان یکصد شئ قیمتی شناخته شده است همانند گلدان ، کوزه ، نقاشی ، قوری و ... نیز در طرح فرش ها استفاده می شود.موجودی که در اکثر طرح های فرش چینی دیده می شود اژدها است که نمادی از قدرت خیرخواهانه است.هم در اروپا و هم در آسیا همواره اژدها نقش برجسته ای در خرافات عامیانه داشته است به عقیده ی چینی ها اژدها هیولایی ضعیف و بد خو نیست، بلکه موجودیست که بر نیرو های طبیعی جهان حاکم بوده و به همین دلیل مورد احترام است.این اژدهاست که به عقیده ی چینی ها بعد از 1 سال خشکسالی از ژرفای دریا و یا رودخانه سر برون می آورد تا برای خاک تفتیده باران را مهیا سازد.در چین باستان اژدها سمبل قدرت سلطان بود، سیمرغ پرنده ای افسانه ای است که در طرح فرش چین رایج است و نمادی از امپراطوری و نشانی از نامیرایی است. استفاده از حیواناتی همچون فیل به عنوان نماد نیرو ، گوزن نمادی از فراوانی و مرغ ماهیخوار به عنوان نماد طول عمر در فرشبافی چین رایج است.در فرش های قدیمی این کشور از اسب هم استفاده شده است که اگر فقط یک اسب باشد و سفید باشد، نماد این داستان است که این اسب کتاب مقدس بودا را از هند به چین حمل می کند شیر نشان دیگری از بودایی هاست که ذاتا نگهبان بودا بوده و از لحاظ منسب نگهبان ویژه ی معبد بوداست.چینی ها همچنین از انواع گلها و گیاهان در طرح های فرش خود استفاده می نمایند مثلا گل نیلوفر به عنوان گل بودا و نزد آنها مقدس ترین گلهاست. گلشقایق نماد ثروت و ارجمندی است.این گل نزد چینی ها عزیز بوده به طوری که در نقاشی های خود آنرا به کار برده و خانه هایشان را با آن زینت می دهند. گل نرگس نزد چینی ها نشانگر سعادت و نیکی است و شکوفه ی درخت هلو نشانه ی بهار و دیرپایی و حتی نامیرایی است و انار سمبل حاصلخیزی است.رنگبندی فرش های چینی بسیار آرام بخش بوده و از تنالیته های مختلف آبی ، زرد ، قهوه ای ، قرمز برای رنگبندی طرح قالی های قدیمی و امروزه بیشتر از رنگ های آبی ، طلایی و قزمز تیره در تنالیته های مختلف جهت نقشه ی فرش استفاده می شود.همچنین در برخی از دستبافته های چینی رنگ های سبز یا قهوه ای روشن غالب می باشد.قالی ها و قالیچه های قدیمی تر چینی در بسیاری از طرح های زیبا هنوز در بازار های جهانی یافت می شود اما بسیار گران قیمت است، ولی امروزه فرش های چینی با قیمت های بسیار متعادلی به بازار عرضه می گردد و بافندگان چینی توانسته اند روز به روز سهم بیشتری از بازار جهانی فرش را به خود اختصاص دهند پشم مصرفی در قالی چین نسبتا زبر و عمر فرش چینی طولانی و علیرغم اینکه دارای تراکم زیادی نیست خیلی صاف و هموار است.یکی دیگر از ویژگی های فرش چین طول پرز آن است که اندازه ی آن بین یک تا و اینچ متغیر است.