کاهش 12 درصدی صادرات فرش
تولید‌و مصرف - گروه اقتصادی:
روند نزولی صادرات فرش دستباف ایران طی چند سال اخیر، در 4 ماه نخست سال جاری نیز ادامه یافته است که این مسئله، نگرانی کارشناسان و دست‌اندرکاران این صنعت را در پی داشته است.
بر اساس آمار گمرک، در 4 ماه نخست سال جاری، 128 میلیون دلار فرش از ایران به خارج صادر شده است که نسبت به رقم 144 میلیون دلاری سال گذشته در همین مدت، 12 درصد کاهش نشان می‌دهد.
صادرات فرش ایران از لحاظ وزنی نیز حکایت از کاهش 8 درصدی آن در 4 ماه نخست سال جاری دارد. در 4 ماه نخست سال 1384 صادرات فرش دستباف ایران 118 میلیون دلار و در 4 ماهه سال 83 بیش از 125 میلیون دلار بود. در این میان کارشناسان مسائل فرش دستباف این کاهش صادرات را مربوط به تجارت سنتی فرش دستباف ایران می‌دانند.
در حال حاضر سیستم تجارت فرش دستباف ایرانی به زعم وزیر بازرگانی سیستمی فشاری است که باید به سمت سیستم کششی راه یابد.
تولیدکنندگان فرش دستباف ایرانی عادت کرده‌اند که مطابق میل و سلیقه خود به بافت و عرضه این هنر سنتی ایران بپردازند اما سیستم بازار کاملاً برخلاف تفکر و دیدگاه فرش‌های بافته شده توسط آنها حرکت می‌کند.
شاید به نحوی بتوان گفت که دیدگاه‌ها نسبت به فرش دستباف از یک کالای مصرفی به یک کالای هنری و نفیس تبدیل شده است.
سلیمان مددپور، مدیرعامل شرکت توسعه صادرات و سنجش فرش دستباف ایران در این باره به مهر گفت: باید هرچه سریع‌تر برنامه‌ای طراحی کرد که بحرانهای آتی در فرش دستباف را مهار کرد، چرا که با توجه به سنتی بودن بازار فرش و مشکلاتی که در این صنعت وجود دارد، باید با روش‌های علمی به این معضل خاتمه داد.وی می افزاید: تجارت فرش دستباف باید از شیوه سنتی به شیوه‌های مدرن تغییر یابد که یکی از آنها اعتبارات اسنادی است که در کالاهای صنعتی به کار بسته می‌شود و فرش از این مزیت محروم است. این در حالی است که اگر فرش در این سیستم قرار گیرد، عده‌ای از افراد سودجو دیگر نمی‌توانند به کار خود ادامه دهند.
مددپور می‌گوید: کاهش صادرات فرش دستباف ایران به معنای شکست صادرات این کالای دیرینه است.
در مقابل، مسئولان مرکز ملی فرش ایران معتقدند دیدگاه‌های منفی نسبت به بازار فرش دستباف ایرانی شامل کیفیت و استاندارد پایین فرش دستباف ایران است که در نتیجه عرضه برخی فرش‌های کم‌کیفیت توسط عده‌ای سودجو در بازارهای جهانی به نام فرش دستباف ایران بوده است.
مرتضی فرجی می‌گوید: این امر تجار و تولیدکنندگان واقعی فرش دستباف ایران را دچار مشکل کرده؛ بنابراین اعتقاد وزارت بازرگانی این است که با هویت‌بخشی به فرش دستباف می‌توان از کپی کردن فرش‌های ایرانی با کیفیتی نازل جلوگیری کرد.
اما مسئولان فرش دستباف در وزارت بازرگانی معتقدند که اصلاح نرخ پایه صادراتی در خصوص فرش دستباف میتواند به واقعی شدن آمارهای صادراتی این کالا کمک کند زیرا به اعتقاد آنها حجم تجارت فرش دستباف ایرانی دارای آمارهای بالاتری از ارقام ارائه شده توسط گمرک است.
از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان معتقدند که حجم تجارت جهانی فرش در دنیا کاهش یافته و تقلیل آمارهای صادراتی فرش دستباف تنها منحصر به ایران نیست. اما به گفته آنها برای افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی فرش دستباف باید برنامه‌هایی پیش‌بینی شود تا ارتقاء سطح تجارت جهانی فرش دستباف در کل دنیا را به دنبال داشته باشد.
شناخت بازارهای هدف و گسترش بازارهای فروش فرش دستباف ایران، اعزام گروه‌های بازاریابی در کشورهای هدف صادراتی، تبلیغات از سوی شبکه‌های مختلف تلویزیونی، انتشار نشریات تخصصی فرش دستباف،تحقیقات در زمینه فروش موفق و در اختیار گذاشتن نتایج آن به صادرکنندگان، ساماندهی شبکه تولید، توزیع و فروش فرش دستباف از جمله عواملی است که میتواند منجر به موفقیت صادرات این محصول شود.
در این میان، دستگاه‌های اجرایی و نیز دست‌اندرکاران باید با برنامه‌ریزی‌های دقیق به موضوع کاهش صادرات فرش دستباف ایرانی در دنیا و نیز ارتقاء کل تجارت این محصول در دنیا رسیدگی کرده به نحوی که از سال آتی نه تنها رشد منفی در صادرات فرش دستباف ایران وجود نداشته باشد بلکه این آمار روز به روز با رشد مواجه شود.