چکیده
ایران کشور حادثه خیزی است . سیل – زلزله و رانش و... از جمله این حادثه هاست که همین موارد خسارات زیادی را بر مردم این مرزو بوم وارد کرده که میتوان به زلزله های منجیل – آوج و اخیرا هم بم و ماجرای رانش فرحزاددر تهران اشاره نمود.
لذا توجه به ساختن خانه هایی با ویژگیهای خاص که بتواند اسکان مردم حادثه دیده را فراهم آورد مسئله ای غیر قابل اجتناب خواهد بود.
با پیشرفت علم و تکنولوژی دیگر جایی برای استفاده از روشهای سنتی در ساختمان سازی وجود ندارد .
علم جدید با معرفی تکنولوژی نو و با تاکید بر بهینه سازی و کنترل دقیق اجرا و سرعت در کار پا بر جای روش سنتی نهاده است.
شرکتهای مختلف در سراسر دنیا رقابتی تنگاتنگ با یکدیگر جهت ارائه محصولات جدید و برتر در صنعت ساختمان سازی با هم دارند.
اما مسئله ای که باعث برتری یک صنعت بر صنعت دیگر می شود باید بررسی گردد .
در این مقاله به معرفی خانه های پیش ساخته مختلف و نقاط ضعف و قوت آنها می پر دازیم.
واژگان کلیدی: خانه های پیش ساخته، بهینه سازی، کنترل وسرعت اجرا
مقدمه
به طور کلی خانه های پیش ساخته به چند صورت ساختمانهای پیش ساخته بتنی – فلزی –چوبی و d3و... موجود می باشند که هر کدام دارای مزیتها و معایب خاص می باشند که بر اساس مقتضیات مکانی و شرایط هر کشور بعضی بر دیگری به علت امکانات و عوامل مختلف می تواند اقتصادی و کاربردی باشد .
ساختمانهای پیش ساخته یکی از آخرین محصولات و متد های ایجاد و گسترش واحد های مسکونی می باشند که می تواند جوا بگوی احتیاجات مدیریت برای ایجاد توازن ازدیاد جمعیت با سکنی همراه با امکانات رفاهی را تامین نماید این صنعت در دهه های اخیر چنان پیشرفت داشته که نه تنها بر کیفیت بالا – تقلیل هزینه – سرعت احداث و راحتی آسایش مورد نیاز را در حد استاندارد تامین نموده بلکه توانسته است سایر صنایع خانه سازی را با متدهاو مواد اولیه گوناگون تحت تاثیر قرار دهد .
مثلا در کشورهایی همچون کانادا و روسیه که از نظر مصالح چوبی غنی بوده ساختمانهای پیش ساخته چوبی ودر کشور هایی همچون آمریکا ساختمانهای پیش ساخته فلزی و در ایران ساختمانهای پیش ساخته بتنی اقتصادی به نظر میرسند البته بدیهی است که عواملی از جمله مواد و مصالح در محل حمل و نقل امکانات و دستگاههای تولید تواما از جمله مواردی می باشندکه در اقتصادی بودن نوع ساختمان پیش ساخته دخیل است .
به طور کلی چند مسئله باعث استفاده هر چه بیشتر از ساختمانهای پیش ساخته می گردد که عبارتند از :
1- سرعت در اجرا
2- دقت در کارکه در ساختمانهای پیش ساخته فلزی بسیار مهم میباشد مخصوصا در ایران که از نظر جوش خصوصا جوشهای سر بالا و نفوذی بسیار مشکل دارند واین مسئله می تواند در کارخانه برطرف گردد .
3- نظارت کافی
4- راحتی در نصب
روش تحقیق
1-1ساختمانهای پیش ساخته بتنی:
به طور کلی از نظر اجرایی مراحل اصلی کار عبارتند از :
- تولید
- حمل به محل مصرف
- نصب
1-1-1مزایا ی ساختمانهای پیش ساخته بتنی :
1- امکان تامین و کنترل کیفی بهتر از قبیل لرزاندن عمل آوری بهتر انجام آزمایشها و بارگذاری های دلخواه
2- سرعت عمل آوری :در بعضی از دستگاههای اتو کلاو زمان عمل آوری حتی به کمتر از 24 ساعت می رسد
3- استقلال از شرایط جوی : یعنی هیچگونه محدودیت زمانی برای پیشبرد عملیات نداریم
4- کنترل افت و خزش : معمولا پس از تولید مدتی در کارخانه باقی می مانند که باعث می شود قسمت اعظم افت در بتن صورت پذیرد
5- انجام عملیاتی از جمله پیش تنیدگی که باعث کاهش ارتفاع تیر می شود
تولید بتنهای پیش ساخته به صورت آماده سازی قالب – فولاد گذاری – بتن ریزی – و عمل آوری صورت می پذیرد
نکته قابل توجه در این موارد در نظر گرفتن مسئله لنگر و پیچش می باشد که در اثر مکش به هنگام جدا سازی قطعه صورت می پذیرد که باید مد نظر قرار گیرد .
صفحات قالب باید صلب باشند تا در مقابل فشار جانبی بتن دچار تغییر شکل و اعوجاج نگردند
به طور کلی شیوه های تولیدقطعات پیش ساخته بتنی عبارتند از درجا وتکی - درجا وچند تایی(باطری) جابجایی شاسی یا پالت – جابجایی با نقاله – تولید خطی
انتخاب قطعه بزرگ تعداد اتصالات را کمتر می کند و سرعت عملیات را بالا می برد ولی در مقابل باید اتصالات قوی تری را طراحی نماییم و بهتر است وزن قطعات کمتراز 10تن و حتی المقدور 6 تن محدود گردد
نمونه هایی از جزئیات ساختمانهای بتنی پیش ساخته به صورت زیر نمایش داده می شود :
نصب دیوارپیش ساخته بتنی
(تصاویر در فایل اصلی موجود است)
شکل شماره 5: نمونه ای از اتصال دال به دیوار و اتصال دیوار به دیوار در نظام پانلی
: بیرون آمدن آرماتور های انتظار از دیوار بتنی
چند نظام برای ساختمانهای پیش ساخته بتنی موجود است که به شرح زیر توضیح داده می شوند
2-1-1 نظام تیر ستون
در این نظام تیر و ستون تشکیل یک قاب باربر را می دهند و اجزا جدا کننده نقشی در بار بری ندارند
در این روش به دلیل امکان وجود لنگر های بزرگ ممکن است طراحی اتصال پیچیده شود برای جلوگیری از این مشکل محل اتصال را به جایی می برند که دارای حد اقل لنگر باشند
3-1-1 نظام ستون پیوسته
در این نظام برای 2یا چند طبقه ستونها را پیوسته می سازند و اتصال تیر ها به ستونها می تواند مفصلی یا گیر دار باشد
4-1-1 نظام ستونهای درختی
شامل ستونهای پیوسته و تیر های طره ای کوتاه می باشد که تیر ها به این قسمت کوتاه وصل می شوند
6: ستون درختی
نظام ستون پیوسته
5-1-1 نظام ستون های Tشکل
در این حالت ستونها در تراز طبقات از هر طرف به اندازه نصف دهانه دارای تیر طره ای است لذا قطعه مستقل تیر وجود ندارد
6-1-1 ستونهای صلیبی یا H شکل
در این حالت محل اتصال ستونها در وسط طبقه می باشد
شکل شماره 9: ستون صلیبی شکل و عملکرد در برابر نیروهای جانبی
ستون T شکل شماره 8: شکل و عملکرد در برابر نیروهای جانبی
7-1-1 قاب پرتال :
در این نمونه با استفاده از قابها و استفاده از اجزا کمکی نظیر تیر مجموعه سازه ایجادمی شود
8-1-1 شکلهای دیگر :
با استفاده از تیر ها واجزا به شکل منحنی و یا خرپا و غیره همچنین ترکیب دال ستون که در آن قطعات بزرگ دال مستقیما روی ستون می نشینند . این ترکیب می تواند همراه با پانلهای بار بر هم باشد
9-1-1 نظام پانلی :
گسترده ترین روش پیش سازی در جهان می باشد پانلهای دیواری ممکن است بار بر ویا غیر باربر باشند
با استفاده پانلهای بزرگ درجه صنعتی شدن ساخت ساختمان بالا رفته و تعداد اتصالات و درزها کم شده و نیروی انسانی کمتری مورد نیاز است و سرعت نصب بالا می رود و از نظر معماری انعطاف پذیر تر می باشد
10-1-1 نظام دیوار باربر طولی :
اقتباس شده ازروش سنتی است در این روش دیوارهای خارجی باربرو ضخیم می باشد و از مزایای آن به دلیل ضخامت زیاد عایق بسیار بالایی دارند و فقط اگر باز شو داشته باشد و به تعداد زیاد باشد عملکرد پانل از شکل یک صفحه به صورت قاب در می آید
از جمله کارخانه های پیش ساخته بتنی که در ایران مشغول به کار بودند می توان به شرکتهای : کستینگ-ایرداک تبریز که باسیستم دانمارکی بوده و کارخانه کا- ام ساوه اشاره نمود
در سیستمهای پانلی یا در دو طرف پانل داشته که به وسیله خرپاهایی به هم متصل می شوند و در میان خالی بوده و در محل نصب باید بتن ریخته شودو یا اینکه پانل به صورت یکپارجه می باشد. به هر صورت در هر دوی این موارد دیگر هزینه گچکاری و... نخواهیم داشت و همچنین هزینه قالب بندی نیز حذف خواهد شد ودر تمامی مواردی که میان تهی هستند در پی ها آرماتور های انتظار بیرون زده و در داخل آنها فرو می رود و مهار لازم صورت می پذیرد
در اتصالات تیر به ستون در سیستم اول با تعبیه قطعات فلزی در محل جوش یا پیچ می شود
2-1 ساختمانهای پیش ساخته فلزی :
این نوع ساختمانها که بنیاد مسکن انقلاب نیز برای بازسازی شهر بم از این نوع سازه ها استفاده می نماید ساختمانهایی هستند که تمام قسمت سازه ای آن در کارخانه تولید می شود که نقشه و طرح به سازنده داده می شود وبر اساس جزئیات سازه ای موجود در نقشه سازه مورد نظر ساخته می شود
ور قها و پروفیلها و پیچ و مهره ها با داشتن استاندارد و مدارک فنی تهیه میگردند و عملیات برش و سپس سوراخکاری طبق نقشه و با دقت بالا توسط افراد متخصص انجام میشود و برداشت پلیسه وجوشکاری با دقت بالا صورت می پذیردو پس از تمیز کاری و ریختن گل جوش عملیات رنگکاری صورت می پذیرد .
مسوول کنترل کیفیت کارخانه و سپس مهندس ناظرکیفیت وصحت کار را کتنرل می نمایند و گهگاه نماینده کار فرما بر کار نظارت می نماید و سپس به محل کار برده می شود در محل کار نیز تحویل گیرنده با دقت کافی کنترل نموده در صورتیکه موردی ایرادی مشاهده گردد به کارخانه باز گردانده می شودتا اصلاح شود .
پس از رسیدن قطعات ساخته شده به محل بر روی پی از قبل اجرا شده سازه سوار و نصب میگردد تمام اتصالات به وسیله پیچ و مهره می باشد و دیگر نیازی به جوشکاری در محل نمی باشد
نوعی دیگر از ساختمانهای پیش ساخته فلزی استفاده از پروفیلهای خم شده با گالوانیزه است که در برابر پوسیدگی و زنگ زدگی مقاوم هستند و مزیت این سیستم سبکی آن و سرعت نصب بالا می باشد و اتصالت به صورت پرچ و گاها پیچی می باشد.
با توجه به اینکه وضعیت جوشکاری در ایران بسیار بد بوده و اغلب پیمانکاران و حتی ناظران از کیفیت جوش خوب اطلاعی ندارندودر حدود بیش از 70درصد ساختمانهای فلزی دارای جوش نامناسبند و با توجه به زلزله خیزی ایران استفاده ازاین ساختمانها به دلیل جوشهای با کیفیت در کارگاه و نظارت دقیق مطلوب و الزامی می باشد
(تصاویر در فایل اصلی موجود است)