دانلود مقاله آنچه باید در ساختن خانه ها بدانیم

مقاومت هر سازه در برابر زلزله به دو عامل اساسی بستگی دارد: یکی نوع ساخت سازه و به کارگیری اصول و قوانین مهندسی در طراحی و اجرای آن و دیگری بزرگی و قدرت زلزله در سالهای اخیر از طریق رسانه های گروهی هر چند وقت یک بار خبری در مورد روش های ابداعی مهندسان سازه برای مقاوم سازی ساختمان ها یا ساخت سازه های مقاوم در برابر زلزله شنیده می شود؛ شیوه هایی مثل قرار دادن ساختمان روی بلوک های لغزشی، حفر کانال های بسیار بزرگ در اطراف فونداسیون ها (پی ها)، معلق کردن ساختمان از زنجیر(!)، آویزان کردن پاندول های بزرگ از سقف و....

نکته قابل تامل در مورد این راهکارها، تقریبا غیر عملی بودن آنها با توجه به وضعیت ساخت وساز در کشوری مثل ایران آنهم در مقیاس وسیع است.

البته نه تنها در ایران بلکه در اکثر کشورها این کار تا حدود زیادی نشدنی است و اگر هم قابلیت اجرایی داشته باشند بسیار هزینه بر بوده، برای تمام ساختمان ها قابلیت اجرایی ندارند.

در کنار این روش ها، کارهایی مثل استفاده از جدا سازها، میرا کننده ها و جذب کننده های انرژی (قرار دادن فنرهای پلاستیکی ویژه یک یا چند لایه در پی ساختمان) برای کاهش خسارات و تلفات، عملی تر به نظر می رسد.

با توجه به توضیحات فوق، در حال حاضر بهترین راه حل یافتن شیوه هایی برای بهبود روند ساختمان سازی کنونی است.

یعنی با تغییراتی چند در روش های اجرایی و صد البته با انجام کارها بر اساس ضوابط و آئین نامه ها از ابتدا تا اتمام کار اجرایی پروژه ها، می توان به نتایج بسیار بهتری دست یافت.

مقاومت هر سازه در برابر زلزله به دو عامل اساسی بستگی دارد: یکی نوع ساخت سازه و به کارگیری اصول و قوانین مهندسی در طراحی و اجرای آن و دیگری بزرگی و قدرت زلزله.

نوع، کمیت و کیفیت مصالح از این دیدگاه ساختمان ها به طور کلی به چهار دسته ساختمان های فولادی، بتنی، ساختمان های با مصالح بنایی (آجری) و ساختمان های چوبی تقسیم می شوند.

با توجه به کاربرد بیشتر و به روز بودن ساخت سازه های بتنی و فولادی در عصر حاضر، قوانین موجود در زمینه ساخت این دو نوع سازه را بیشتر مورد بحث و بررسی قرار می دهیم.

سازه های بتنی و فولادی اگر براساس اصول مهندسی و ضوابط و آئین نامه های اجرایی موجود ساخته شوند، تفاوت آنچنانی از نظر مقاومتی با هم ندارند.

با یادآوری این نکته که، فولاد در برابر حرارت و مواد شیمیایی نسبت به بتن مقاومت کمتری دارد (آتش سوزی و ذوب شدن، زنگ زدگی، پوسیدگی و...).

در زلزله هر چه اعضای سازه شکل پذیرتر و انعطاف پذیرتر باشند، خسارات مالی و جانی وارده کمتر خواهدبود.

برای این کار بهتر است از فولاد کم کربن، جوش پذیر و دارای شکل پذیری بالا استفاده شود.

البته صرفا فولادی بودن یک سازه تضمینی بر مقاومت آن در برابر زمین لرزه نیست.

به عنوان مثال برج 20 طبقه Pinot Suarez که یک برج فولادی بود در زلزله سال 1985 مکزیکوسیتی، کاملا فرو ریخت.

بنابراین مقاومت بالای سازه های فولادی مستلزم اجرای اتصالات و جوش ها و سایر مولفه های اجرایی آنها، به طور کاملا علمی و فنی و بر اساس آئین نامه های ملی و بین المللی موجود است.

باد بندها در ساختمان های فولادی، بادبندها بعد از تیر و ستون و در موقع زلزله و باد حتی می توان گفت بیش از آنها دارای اهمیتند و عامل بسیار مهمی برای مقاومت در برابر زلزله و بارهای جانبی دیگرهستند.

انواع باد بندهای هم مرکز و خارج از مرکز، به اشکال مختلف vو v معکوس و ضربدری (X) مورد استفاده قرار می گیرند.

بادبندهای X برای مقابله با باد کاربردی ترند تا در برابر زلزله و در برابر بارهای متناوب از شکل پذیری کمتری برخوردارند، زیرا که در این نوع بادبندها در هنگام وارد شدن نیروهای جانبی، همواره یک عضو مورب آن در کشش و دیگری در فشار است و این باعث شکست آنی یا اصطلاحا شکست ترد می شود .

طراحی و اجرای بادبندها باید با نهایت دقت و بر اساس اصول و قوانین مهندسی خصوصا در مورد محل قرارگیری خود بادبندها، نوع و اندازه پروفیل مصرفی، مقدار و نوع و طول جوش ها، نوع درز جوش و...

صورت گیرد.

تیر و ستون های بتنی بتن مسلح بتنی است که در آن برای مقاومت و شکل پذیری بیشتر در قدیم از مواد و الیافی طبیعی مثل موی اسب، بز و در عصر حاضر از فولاد (اکثرا میلگرد یا سیم های ضخیم و...) یا از الیاف مصنوعی استفاده می شود.

در اجرای این نوع اعضا رعایت نکات زیر الزامی است: بکار بردن میزان آرماتور در حد مورد نیاز طبق نقشه نه بیشتر و نه کمتر، فاصله گذاری مناسب بین آرماتورها، عدم استفاده از میلگردها و مسلح کننده های زنگ زده و آغشته با گرد و خاک یا هر ماده دیگر، برس کشیدن آرماتورها قبل از بتن ریزی و تمیز کردن آنها، استفاده از بتن با عیار (مثلا بتن با عیار 350 یعنی بتنی که در هر متر مکعب آن که در حدود 4/2 تن وزن دارد میزان سیمان مصرفی 350 کیلوگرم است) سیمان خواسته شده طبق نقشه اجرایی، رعایت زمانبندی بتن ریزی، استفاده از سیمان با تیپ بندی متناسب با شرایط محیطی محل احداث سازه و نیز متناسب بامقاومت خواسته شده، استفاده از سنگدانه ها (شن و ماسه )با دانه بندی مناسب و درصد اختلاط صحیح و نهایتا استفاده از آب مناسب بتن ریزی.

زیرا هر آبی که املاح آن از حد طبیعی بیشتر یا کمتر باشد برای بتن ریزی مناسب نیست و بتن ساخته شده با آن مقاومت مطلوب را نخواهد داشت.

بهترین آب برای ساخت بتن، آب آشامیدنی و قابل شرب است.

یک بتن ایده آل بتن مصالحی است متشکل از سنگدانه (شن وماسه حدودا 70 درصد) و مابقی آب و سیمان است.

بتن بعد از 28 روز به حدود 90 درصد از مقاومت نهایی خود می رسد و هر آن به مقاومت آن افزوده می شود تا به مقاومت کامل خود برسد.

برای دستیابی به یک بتن ایده آل باید نسبت آب به سیمان مناسب بوده، دانه بندی استاندارد و مقاومت و سختی کافی سنگدانه ها (شن وماسه) و مخلوط کردن آنها با نسبت های تعیین شده نیز باید بر اساس دستور العمل های موجود باشد.

استفاده از نوع سیمان (تیپ 1،۲، ۳، 4،۵، ضد سولفات) متناسب با شرایط محیطی و مقاومت مورد نیاز مهمترین عامل در کیفیت بتن است، متراکم کردن کامل و هواگیری بتن در هنگام بتن ریزی به کمک لرزاندن بتن در مدت زمان معین برای خروج آب و حباب اضافی بتن و جلوگیری از تخلل (حفره حفره شدن) بتن و در نتیجه کاهش مقاومت آن بعد از گیرش بتن نتیجه ای بی نقص را به همراه خواهد داشت.

شکل هندسی نقشه ساختمان یک سازه مقاوم در برابر زلزله دارای نقشه ساده، متقارن وبدون کشیدگی در سطح(پلان) و ارتفاع (نما و مقاطع عرضی) است؛ چنین سازه ای دارای توزیع مقاومت یکنواخت و پیوسته بوده، در برابر زلزله مقاوم تر است.

هرچه نقشه یک ساختمان ساده تر باشد، باعث قدرت بیشتر مهندسان در درک رفتار لرزه ای سازه از یک طرف و از جهت دیگرکسب اطلاعات بیشتری از رفتار دینامیکی (حرکتی) اتصالات آن می شود.

بهترین شکل پلان به صورت مربع یا اشکال منظم هندسی نزدیک به آن (مثلا مستطیلی) است.

نقشه های دایره ای هم مناسبند.

نقشه هایی که شمای کلی آنها بصورت (L - صلیبی - U - H -T) هستند، نامناسب بوده، محاسبات این سازه ها که دارای نقشه های کشیده هستند، پیچیده تر از دیگر ساختمان هاست ..و حتما باید از درز زلزله استفاده شود ارتفاع ساختمان نسبت ارتفاع (h ) به عرض (b) ساختمان نباید از 4 تجاوز کند.

اگر این نسبت بین 4 تا 6 باشد حالت بحرانی داشته، هر چه این نسبت بیشتر شود احتمال واژگونی و از جا کنده شدن ساختمان وجود دارد.

حتی الامکان باید سعی شود که تمام طبقات دارای ارتفاع یکسان و یکنواخت بوده و در ساختمان طبقات با ارتفاع غیر معمول کوتاه یا بلند نداشته باشیم.

پرهیز از داشتن تراز های دو قسمتی در ساختمان و ساخت باز شوها در دیافراگم ها (منظور از دیافراگم صفحه ای است فرضی که نقاط مقاوم را به هم متصل می کند تا به صورت یکپارچه عمل کرده و در برابر نیروها مقاومت کنند.

عمده ترین دیافراگم ها در ساختمان ها سقف طبقات هستند که باعث عملکرد همزمان و هم جهت تیر ها و ستون ها و به طور کلی عمل کردن همزمان تمام اجزای طبقه و نهایتا کل سازه می شوند) نیز امری ضروری است.

شرایط زمین محل احداث اگر ناگزیر به ساخت در یک زمین با نقشه نامنظم باشیم، با ایجاد درز انقطاع (جدا کننده) با عرض مناسب پلان را به شکل های منظم هندسی تقسیم می کنیم تا هم اجرا راحت و اصولی تر باشد و هم از ضربه زدن ساختمان های مجاور به همدیگر در هنگام زلزله جلوگیری شود.

دوری از احداث سازه روی سطوح شیب دار یا تپه ها، از مواردی است که می تواند ما را به ساخت سازه ای مقاوم رهنمون شود.

البته ساخت وساز در اینگونه مکان ها هم ضوابط خاص خود را دارد ‍؛ از جمله قرار دادن عناصر مقاوم مرکز سختی در پایین شیب.

پی سازی اجرای فونداسیون ساختمان باید به طور کاملا فنی و دقیق روی زمین با مقاومت کافی و کنترل شده، باخاک کاملا متراکم و دارای دانه بندی و جنس مطلوب باشد، تا احیانا مسئله نشست و لغزش در پی رخ ندهد.

به جرات می توان گفت که خرابی در فونداسیون ساختمان ها، همواره به سبب گسیختگی خاک زیر آن صورت می گیرد و واژگونی در اثر بلندشدن پی بندرت پیش می آید.در انتها، شایان ذکر اینکه، اگرچه ممکن است برای مالکان ،پیمانکاران ، سازندگان و شرکت های بیمه از نظر هزینه های اجرایی، تفاوت چندانی بین فروریختن کامل یا آسیب دیدگی جزئی سازه وجود نداشته باشد که منجر به عدم کارایی آن شده که نیاز به تخریب کامل و جایگزینی داشته باشد، ولی برای ساکنان ساختمان ها این تفاوت بسیار حیاتی و در واقع مرز بین زندگی و مرگ است.

بنابراین، رعایت نکات فوق هر چندکه نتواند مانع آسیب دیدگی جزئی ساختمان ها شود ولی، اگر از تخریب صد در صد آنها جلوگیری کند، در این صورت بازهم در کارمان موفق بوده ایم و تا حدودی به اهدافمان رسیده ایم....

ولی مسلم بدانید که، در پیش گرفتن مسیر رعایت قوانین و مقررات و بندهای آئین نامه های اجرایی به یک جا ختم می شود و آن جایی است که با ساخت سازه های مقاوم در برابر زمین لرزه و سایر نیروهای خارجی و داخلی وارد بر ساختمان ها، تلفات و خسارات جانی و مالی، تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا خواهد کرد...، امید آن داریم که چنین شود.

اجرای فونداسیون ساختمان باید به طور کاملا فنی و دقیق روی زمین با مقاومت کافی و کنترل شده، باخاک کاملا متراکم و دارای دانه بندی و جنس مطلوب باشد، تا احیانا مسئله نشست و لغزش در پی رخ ندهد.

مراحل ساخت فنداسیون ساختمانهای اسکلت فلزی : اجرای فونداسیون ساختمان باید به طور کاملا فنی و دقیق روی زمین با مقاومت کافی و کنترل شده، باخاک کاملا متراکم و دارای دانه بندی و جنس مطلوب باشد، تا احیانا مسئله نشست و لغزش در پی رخ ندهد.

بنابراین، رعایت نکات فوق هر چندکه نتواند مانع آسیب دیدگی جزئی ساختمان ها شود ولی، اگر از تخریب صد در صد آنها جلوگیری کند، در این صورت بازهم در کارمان موفق بوده ایم و تا حدودی به اهدافمان رسیده ایم.ولی در پیش گرفتن مسیر رعایت قوانین و مقررات و بندهای آئین نامه های اجرایی به یک جا ختم می شود و آن جایی است که با ساخت سازه های مقاوم در برابر زمین لرزه و سایر نیروهای خارجی و داخلی وارد بر ساختمان ها، تلفات و خسارات جانی و مالی، تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا خواهد کرد.

برای اجرای یک پروژه اسکلت فلزی نخست ساخت پی مناسب است که در کلیه پروژه ها تقریبا" یکسان اجرا می شود ، باید توجه داشت که از قبل نقشه فنداسیون را روی زمین پیاده کرد وبرای پیاده کردن دقیق آن بایستی جزئیات لازم در نقشه مشخص گردیده باشد .

از جمله سازه به یک شبکه متشکل از محورهای عمود بر هم تقسیم شده باشد و موقعیت محورهای مزبور نسبت به محورها یا نقاط مشخصی نظیر محور جاده ، بر زمین بر ساختمان مجاور وغیره تعیین شده باشد.

ترسیم مقاطع ونوشتن رقوم زیر فنداسیون ، رقوم روی فنداسیون ، ارتفاع قسمت های مختلف پی ، مشخصات بتن مگر ، مشخصات بتن ، نوع وقطر وطول کلی که برای بریدن میلگردها مورد نیاز است باید در نقشه مشخص باشد .

قبل از پیاده کردن نقشه روی زمین اگر زمین ناهموار باشد یا دارای گیاهان ودرختان باشد باید نقاط مرتفع ناترازی که مورد نظر است برداشته شود ومحوطه از کلیه گیاهان وریشه ها پاک گردد پس از این مرحله برای پیاده کردن نقشه فنداسیون اسکلت فلزی بایستی شمال جغرافیایی نقشه را با جهت شمال جغرافیایی محلی که قرار است پروژه در آن اجرا شود ، منطبق نمائیم که به این کارتوجیه نقشه می گویند .

پس از این کار ، یکی از محورها را (محورطولی یا عرضی) که موقعیت آن روی نقشه مشخص است ، بر روی زمین ،حداقل با دومیخ در ابتدا وانتها پیاده می کنیم که به این امتداد محور مبنا گفته می شود .

حال سایر محورهای طولی وعرضی را از روی محور مبنا به وسیله میخ چوبی یا فلزی روی زمین مشخص می کنیم .

برای خاکبرداری محل فنداسیون ها به ارتفاع خاکبرداری نیازمندیم و در صورتی که اگر زمین دارای پستی وبلندی جزئی باشد باید نقطه ای به صورت مبنا در محل کارگاه مشخص شودکه این نقطه بوسیله بتن ومیلگرد در نقطه ای که دور از آسیب باشد ساخته می شود .

نکات فنی واجرایی مربوط به گودبرداری (خاکبرداری) : داشتن اطلاعات اولیه از زمین ونوع خاک از قبیل : مقاومت فشاری نوع خاک بویژه از نظر ریزشی بودن ، وضعیت آب زیر زمینی ، عمق یخبندان وسایر ویژگیهای فیزیکی خاک که با آزمایش از خاک آن محل مشخص می شود ، بسیار ضروری است .

در گودبرداری پی هنگام اجرای زیرزمین ممکن است جداره ریزش کند یا اینکه زیر پی مجاور خالی شود که با وسایل مختلفی باید شمع بندی وحفاظت جداره صورت گیرد .

بطوریکه مقاومت کافی در برابر بارهای وارده داشته باشد .یکی از راه حلهای جلوگیری از ریزش خاک وپی ساختمان مجاور ، اجرای جزءبه جزء است که ابتدا محل فنداسیون ستونها اجرا شود و درمرحله بعد ، پس از حفاری تدریجی ، اجزای دیگر دیوار سازی انجام گیرد .

نکات فنی واجرایی مربوط به خاکریزی وزیرسازی فنداسیون : چاههای متروکه با شفته مناسب پر می شوند و در صورت برخورد محل با قنات متروکه ، باید از پی مرکب یا پی تخت استفاده کرد یا روی قنات را با دال بتن محافظ پوشاند .

ـ از خاکهای نباتی برای خاکریزی نباید استفاده کرد .ضخامت قشرهای خاکریز برای انجام تراکم 15 تا 20 سانتی متر است .

برای انجام تراکم باید مقداری آب به خاک اضافه کنیم وبا غلتک های مناسب آن را متراکم نماییم .

البته خاکریزی وتراکم فقط برای محوطه سازی وکف سازی است وخاکریزی زیر فنداسیون مجاز نمی باشد .

ـ در برخی موارد ، برای حفظ رقوم زیر بتن مگر ، ناچار به زیر سازی فنداسیون هستیم ، اما ممکن است ضخامت زیر سازی کم باشد (حدود30 سانتی متر) در این صورت می توان با افزایش ضخامت بتن مگر زیرسازی را انجام داد و در صورت زیاد بودن ارتفاع زیر سازی ، می توان با حفظ اصول فنی لاشه چینی سنگ با ملات ماسه سیمان انجام داد .

نکات فنی واجرایی بتن مگر : بتن با عیار کم سیمان زیر فنداسیون که بتن نظافت نامیده می شود معمولا" به ضخامت 10 تا 15 سانتی متر واز هر طرف 10 تا 15 سانتی متر بزرگتر از خود فنداسیون ریخته می شود .

نکات فنی واجرایی قالب بندی فنداسیون : ـ کلیه ضوابط فنی واجرایی قالب بندی باید بطور کامل رعایت شده ونیزدر قالب بندی باید از تخته سالم بدون گره به ضخامت حداقل 5/2 سانتی متر یا ورقه های فلزی صاف یا از قالب آجری ( تیغه 11 سانتی متر آجری یا 22 با اندود ماسه سیمان برای جلوگیری از خروج شیره بتن )صورت گیرد .

لازم به ذکر است که برای پی های عادی می توان با قرار دادن ورقه پلاستیکی (نایلون) در جداره خاکبرداری از آن به عنوان قالب استفاده کرد .

نکات فنی واجرایی آرماتور بندی وبتن ریزی : علاوه بر رعایت ضوابط فنی واجرایی عملیات آرماتور بندی و بتن ریزی ، فاصله میلگردها تا سطح آزاد بتن در مورد فنداسیون نباید از 4 سانتی متر کمتر باشد .

چگونگی اجراء ونصب پیچهای مهاری (بولت)وصفحه کف ستونی : الف : صفحه کف ستونی (Baseplate) : ستونهای یک ساختمان اسکلت فلزی ، نقش انتقال بارهای وارد شده را به فنداسیون به صورت نیروی فشاری، کششی ، برشی یا لنگر خمشی به عهده دارند .ستون فلزی به علت مقاومت بسیار زیاد تنش های بزرگی را تحمل می کند وبتن قابلیت تحمل این تنش ها را ندارد بنابراین صفحه ستون واسطه ای است که ضمن افزایش سطح تماس ستون با پی ، سبب می گردد توزیع نیروهای ستون در حد قابل تحمل برای بتن باشد .

کار اتصال صفحه زیر ستونی با بتن به وسیله میله مهار (Bolt) صورت می گیرد وبرای ایجاد اتصال ، انتهای آن را خم می کنیم ومقدار طول بولت را محاسبه تعیین می کند .تعداد بولت ها بسته به نوع کار از دو عدد به بالا تغییر می کند ، حداقل قطر این میله های مهاری میلگرد نمره 20 است .

در حالی که صفحه تنها فشار را تحمل می کند ، بولت نقش عمده ای ندارد وتنها پایه را در محل خود ثابت نگه می دارد.

نکته مهم هنگام نصب ستون بر روی صفحه تقسیم فشار این است که حتما" انتهای ستون سنگ خورده وصاف باشد تا تمام نقاط مقطع ستون بر روی صفحه بیس پلیت بنشیند و عمل انتقال نیرو بخوبی انجام پذیرد .

از آن جا که علاوه بر فشار ، لنگر نیز بر صفحه زیر ستونی وارد می شود ، طول بولت باید به اندازه ای باشد که کشش وارد شده را تحمل نماید که این امر با محاسبه تعیین خواهد شد .

انواع اتصال ستون به شالوده : جزئیات اتصال ستون فلزی به شالوده بتنی به نیروی موجود در پای ستون بستگی دارد .در ستون با انتهای مفصلی فقط نیروی فشاری وبرشی از ستون به شالوده منتقل می شوند .

در صورتیکه بخواهیم لنگر خمشی را نیز به شالوده منتقل نماییم نیاز به اتصال گیردار خواهیم داشت .

روش نصب پیچ های مهاری : به طور کلی دو روش برای نصب پیچهای مهاری وجود دارد : الف) نصب پیچ های مهاری در موقع بتن ریزی شالوده ها : در این روش ، پیچها را در محلهای تعیین شده قرار می دهند وموقعیت آنها را بوسیله مناسبی تثبیت می کنند .سپس اطرافشان را با بتن می پوشانند .

روشهای گوناگونی برای تثبیت پیچ های مهاری در محل خود وجود دارد که به این شرح است : روش اول : ابتدا به وسیله صفحه نازک مشابه با ورق کف ستونی که شابلن یا الگو نامیده می شود .قسمت فوقانی بولت وقسمت پائین را بوسیله نبشی به یکدیگر می بندیم تا مجموعه ای بدون تغییر شکل به دست آید ، آنگاه محورهای طولی وعرضی صفحه الگو را با مداد رنگی مشخص می کنیم ،سپس بوسیله ریسمان کار یا دوربین تئودولیت با میخهای کنترل محور کلی فنداسیون را در جهت های طولی وعرضی بدست می آوریم وبه کمک شخصی باتجربه در موقعیت مناسب آن قرار می دهیم .سپس بوسیله قطعات آرماتور آن را به میلگردهای شبکه آرماتور فنداسیون یا به قطعات ورقی که در بتن قرار داده اند جوش داده می شود .به گونه ای که هنگام بتن ریزی ، صفحه از جای خود حرکتی نداشته باشد .

باید توجه داشت که در موقع بتن ریزی ، هوا در زیر صفحه شابلن محبوس نشود که برای این منظور ، معمولا" سوراخ بزرگی در وسط شابلن تعبیه می کنند که وقتی بتن از اطراف زیر صفحه را پر می کند هوا از راه سوراخ خارج گردد وبا بیرون زدن بتن از وسط صفحه از پرشدن کامل زیر آن اطمینان حاصل شود .

روش دوم : صفحه تقسیم فشار پیش از بتن ریزی پی به طور دقیق در محل خود قرار می گیرد وبوسیله آن بولت ها در جای خود ثابت می شوند .

پس از بتن ریزی ، صفحه را از جای خود خارج می کنند ویا در کارگاه به طور مستقیم به پای ستون متصل می نمایند وپس از نصب ستون به همراه صفحه مهره ها را محکم می بندند .

در این حالت ، هر صفحه ای باید کاملا" علامت گذاری شود تا هنگام نصب اشتباهی رخ ندهد .

روش سوم : صفحه را قدری بالاتر از محل اصلی خود نگه می دارند تا محل میله های مهار به طور دقیق تعیین شود ، سپس میله مهارها را ثابت می کنند وعمل بتن ریزی را انجام می دهند ، در حالیکه صفحه هنوز در جای خود ثابت است .

پس از پایان یافتن بتن ریزی صفحه را در تراز مورد نظر نگه می دارند این عمل را می توان بوسیله مهره های فلزی در زیر صفحه ای که میله مهار ها از درون آنها عبور کرده اند با پیچاندن وتنظیم آنها تا تراز لازم انجام داد .سپس فاصله های بین زیر صفحه و روی بتن پی با ملات ماسه شسته وسیمان به نسبت یک حجم سیمان به دو حجم ماسه کاملا" پر می گردد یا از ماسه سیمان نرم استفاده می گردد .

ب ) نصب پیچ های مهاری پس از بتن ریزی شالوده : در این روش ، در محل پیچ های مهاری بوسیله قالب در داخل بتن فضای خالی ایجاد می کنند که این قالب (جعبه) نامیده می شود .

میلگردی را در داخل بتن قرارمی دهند و پس از گرفتن وسخت شدن بتن شالوده ، جعبه را از محل خود خارج وسپس پیچ مهاری را در محل خود درگیر با آرماتور قرار می دهیم وتنظیم می نماییم واطراف آن را با بتن ریز دانه (با حفظ اصول بتن ریزی)پر می کنیم .لازم به ذکر است که جعبه ای که برای ایجاد فضای خالی لازم برای نصب پیچ مهاری بکار می رود باید چنان طرح ریزی وساخته شده باشد که به سادگی ودر حد امکان ، بدون ضربه زدن ، شکستن وخرد کردن از داخل بتن خارج شود که برای این منظور می توان از جعبه هایی که قطعات آنها به صورت کام وزبانه متصل می شوند یا از جعبه های لولایی وسایر اقسام جعبه ها استفاده کرد .درمواردی که از پیچ های مهاری با قلاب انتهایی ورکاب یا از پیچ های مهاری با انتهای کلنگی استفاده می شود برای سرعت بخشیدن به کار از جعبه های ساخته شده یا ورق های فولادی که در درون بتن باقی می مانند ، استفاده می شود باید توجه داشت که این شیوه کار بیشتر برای فنداسیون ماشین آلات صنعتی در کارخانجات کاربرد دارند .

در بعضی موارد برای اتصال کف ستون به شالوده ، به جای پیچ های مهاری از میلگردها یا تسمه هایی استفاده می کنند که به ورق کف ستون جوش داده می شوند که بدین صورت است که معمولا"در موقع بتن ریزی ، مجموعه ورق کف ستون ومهارها را در شالوده کار می گذارند ، پس از گرفتن وسخت شدن بتن ، ستون را روی ورق کف ستون قرار می دهند وجوشکاری می کنند هنگام استفاده از این روش ، اتصال به این دلایا توصیه نمی شود : 1ـ معمولا"در هنگام بتن ریزی ، حبابهای هوا در زیر ورق کف ستون محبوس می شوند .

2ـ حتی اگر در مواقع بتن ریزی حبابی در زیر ورق نمانده باشد ، به علت افت بتن فاصله ای بین ورق کف ستون وبتن شالوده به وجود می آید .بخار آب در این فاصله تقطیر می شود وخطر زنگ زدن وضعیف شدن کف ستون را پدید می آورد .

3ـ براساس تجربه مشخص گردیده است که میلگرد در محل اتصال به ورق کم وبیش ترد وشکننده می شود .

4ـ اگر زغال جوش روی نوارهای جوش باقی بماند ، آب را به خود جذب می کند ونقطه شروع زنگ زدگی را به وجود می آورد .

5ـ امکان تنظیم بعدی ورق کف ستون وجود ندارد وجوش کردن ستون ، هنگامی که در کارگاه فلز کاری انجام می پذیرد میسر نیست .

محافظت از کف ستون ها وپیچ های مهاری (مهره وحدیده) : کف ستون ها از جمله قطعات ساختمانی هستند که اغلب در معرض شدید رطوبت قرار دارند وباید به نحو مطلوب محافظت شوند .در ساختمانهای معمولی وبه طور کلی در ساختمانهایی که پس از پایان یافتن کار اسکلت فلزی دیگر نیازی به بازدید یا تنظیم کف ستونها نیست ، اطراف کف ستون را با بتن پر می کنند و درصورتی که قبل از بتن ریزی سطوح فولادی خوب تمیز شده وکل جوش یا زغال جوش برداشته شده باشد ، بتن به فولاد می چسبد وآن را کاملا" محافظت می کند .

در بعضی دیگر از ساختمانها ، کف ستونها را نیز نظیر سایر قطعات به وسیله رنگ محافظت می کنند .

در ساختمانهای صنعتی که امکان باز کردن ونصب مجدد آنها وجود دارد ، با مواد قیری مخلوط با ماسه نرم از کف ستونها حفاظت می شود .همچنین برای تمیز ماندن حدیدهای پیچ های مهاری و دوری از آسیب دیدگی باید قبل از بتن ریزی فنداسیون ، قسمت حدیدها به وسیله پلاستیک یا گونی یا سیم مناسب بسته شده ، پوشش مناسب صورت گیرد .

نکات کلی در اجرای اسکلت فلزی درز انبساط : برای جلوگیری ازخرابیهای ناشی از انبساط وانقباض ساختمان بر اثر تغییر درجه حرارت محیط خارج یا جلوگیری از انتقال بار ساختمان قدیمی مجاور به ساختمانی که جدید احداث می شود ، همچنین در مواردی که ساختمان بزرگ است وازچند بلوک متصل به هم تشکیل می شود ، باید به کار بردن درز انبساط در محل مناسب پیش بینی شود .

حداقل فاصله ای از ساختمان با اجزای ساختمانی که باید در آن درز انبساط پیش بینی شود ، به نوع ساختمان ، تعداد طبقات ، مصالح مصرفی و آب وهوای محل بستگی دارد .

بنابراین باید با مطالعه کافی محل اندازه آن را مهندس طراح تعیین کند .

در کلیه ساختمانهای فلزی که طول آنها بیشتر از 50 متر باشد ، باید در طول ساختمان درزانبساط پیش بینی کرد .

این طول مربوط به ساختمانهای فلزی وبدون پوشش محافظ است که نباید از 50 متر ویا در ساختمانهایی با پوشش محافظ ودر حالات خاص نباید از 100 متر تجاوز کند .

برای پوشاندن وپرکردن فواصل درز انبساط از موادی استفاده می کنند که قابلیت ارتجاعی داشته باشد .

باید دقت شود که فاصله درز انبساط به هیچ وجه با مصالح بنایی یا ملات پر نگردد .

اگر در هنگام استقرار اسکلت فلزی ، ستونهایی که در مجاورت یک درز انبساط قرار دارند به طور موقت به وسیله قطعات فلزی متصل شده اند ، پس از استقرار باید این اتصالات بریده شوند تا ساختمان در محل درز انبساط به کلی از قسمت مجاور خود جدا باشد .

درز انقطاع : برای جلوگیری از خسارت وکاهش خرابی ناشی از ضربه ساختمانهای مجاور به یکدیگر ، بویژه در زمان وقوع زلزله ، ساختمانهایی که دارای ارتفاع بیش از 12 متر یا دارای بیش از 4 طبقه هستند ، باید به وسیله درز انقطاع از ساختمانهای مجاور جدا شوند .

همچنین حداقل عرض درز انقطاع در تراز هر طبقه برابر ارتفاع آن تراز از روی شالوده است .

این فاصله در محلهای لازم با مصالح کم مقاومت که در هنگام زلزله در اثر برخورد دو ساختمان به آسانی مصالح مزبور خرد می شوند ، پر کرد .

نحوه اتصال ستون فلزی با آجر کاری : هنگامی که آجر کاری با ضخامت 22 سانتی متر بالاتر در مجاور ستون فلزی قرار می گیرد باید حداقل یک قطعه اتصال در هر متر ارتفاع دیوار به ستون جوشکاری شود و در داخل ملات قرار گیرد .

ستون وجزئیات اجرایی آن : ستون عضوی است که معمولا" به صورت عمودی در ساختمان نصب می شود وبارهای کف ناشی از طبقات بوسیله تیر وشاهتیر به آن منتقل می گردد وتوسط آن به شالوده وسپس به زمین انتقال می یابد .

شکل ستون ها : شکل سطح ستونها معمولا" به مقدار و وضعیت بار وارد شده بستگی دارد .

برای ساختن ستونهای فلزی از انواع پروفیل ها و ورق ها استفاده می شود که عموما" ستونها از لحاظ شکل ظاهری به دوگروه تقسیم می شوند : الف :نیمرخ (پروفیل ) نورد شده شامل انواع تیرآهن ها وقوطی ها : بهترین پروفیل نورد شده برای ستون ، تیرآهن بال پهن یا قوطی های مربع شکل است ، زیرا از نظر مقاومت بهتر از مقاطع دیگر عمل می کند .

ضمن اینکه در بیشتر مواقع عمل اتصالات تیرها به راحتی روی آنها انجام می گیرد .

ب) مقاطع مرکب : هرگاه سطح مقطع ومشخصات یک پروفیل به تنهایی برای ایستایی یک ستون کافی نباشد از اتصال چند پروفیل به یکدیگر ستون مناسب آن (مقاطع مرکب) ساخته می شود .

علل استفاده از مقاطع مرکب در ستونها : 1ـ در صورتی که سطح مقطع نیمرخ های نورد شده تکافوی سطح لازم را برای ستون نکند ، با ساختن مقطع مرکب سطح لازم ساخته می شود .

2ـ نیاز اجباری به مقاطع با شکلهای هندسی خاص از نظر اتصالات دیگر به ستون .

چگونگی ساخت ستون (مقاطع مرکب) : الف ) اتصال دو پروفیل به یکدیگر به طریقه دوبله کردن ب) اتصال دو پروفیل با یک ورق سراسری روی بالها ج) اتصال دو پروفیل با بستهای فلزی (تسمه) شیوه ساخت ستون به طریقه دوبله کردن : ابتدا دوتیرآهن در کنار یکدیگر وبر روی سطح صاف به هم چسبیده گردند سپس دوسر ستون راجوش داده وستون برگردانده می شود ومانند قبل جوشکاری صورت می گیرد .

آنگاه ستون معکوس ودر قسمت وسط جوشکاری می شود .

همین کار را در سوی دیگر ستون انجام می دهند وبه ترتیب جوشکاری ادامه می یابد تا جوش مورد نیاز ستون تامین گردد .

این شیوه جوشکاری برای جلوگیری از پیچش ستون در اثر حرارت زیاد جوشکاری ممتد می باشد .در صورتی که در سرتاسر ستون به جوش نیازی نباشد ، دست کم طول جوشها باید به این ترتیب اجرا گردد :