دانلود مقاله ایمنی در صنعت 2

بنام خدا مقدمه : در آغاز زندگی بشر ، انسانها فاقد صنعت و حرفه های عمده و گروهی بوده و هر فردی وظایف زندگی خود را شخصاً انجام داده و نیازهای حیاتی خود را برطرف می ساخته است .

لیکن بازگشت زمان به دلایل متعددی چون شهرنشینی و توسعه شهرها و پیشرفت فرهنگ و تمدن ، افزایش جمعیت و پاره ای عوامل دیگر ، رفته رفته زندگی انسانها دچار دگرگونی گردیده و بتدریج مشاغل و بتدریج مشاغل و حرف گوناگون ، از فعالیت ها در زیر اقیانوسها گرفته تا تکاپو در ارتفاعات کم فشار راز کار در برابر گوره های گداخته با صدها درجه حرارت تا تلاش در سرمای قطبی و ...

پدید آمده است .

تا جائیکه گاهی انسانها مجبورند در تلاش معاش ، در محیط های بسیار سخت و مشکل به کار و فعالت پرداخته و خطرات فراوانی را بجان بخرند .

گاهی شرایط محیط کار به اندازه ای طاقت فرسا است که اگر دانش بشری کمک نکرده و مشکلات را هموار نسازد نه تنها کار و فعالیت بلکه حیات انسان نیز در آن شرایط غیرممکن می گردد .

فصل اول بیماریها ناشی از کار در اثر عوامل مکانیکی ماشین هایی که با نیروی برق ، فشار هوا و بخار ، مواد نفتی و غیره مورد استفاده در صنایع هستند غالباً دارای قسمت متحرک یا گردان می باشند نبودن حفاظ های مناسب روی آنها هنگام کار احتمال خطراتی برای کارگرانی که مشغول کار با دستگاههای مذکور هستند بوجود می آورد .

طبق آماری موجود در حوادث کارگری بیشترین انها مربوط به کار با چنین ماشین هایی می باشد که دارای قسمت هایی متحرک و گردان هستند مانند آسیاب ، پرس ها ، اره ها ، دستگاههای تراش ، پلاستیک سازی ها ، دستگاههای ریسندگی و بافندگی چرخ گوشت و برش و غیره .

نحوه کار این ماشین ها بوسیله راه اندازی ، یک دستگاه الکتروموتور انتقال حرکت ان توسط تسمه فلکه ، چرخ و زنجیر ، چرخ دنده ، چرخ و دنده ، چرخ لنگره ، شافت و غیره انجام می شود .

اصول و شرایط حفاظ گذاری دستگاهها بشرح زیر می باشد : 1-وسائل حفاظتی باید حفاظت را بنحو کامل تامین کند .

2-حفاظ باید از داخل شدن قسمت های مختلف بدن کارگر به منطقه خطر هنگام انجام کار به هر ترتیب پیشگیری کند .

3-حفاظ نباید برای کسانی که آنرا بکار می اندازند ایجاد ناراحتی یا اشکال نماید .

4-بهتر است حفاظ جدای از ماشین باشد .

5-حفاظت بایستی بطور خودکار یا به حداقل کوشش بکار افتد .

6-دستگاههای حفاظتی نه تنها باید کارگر را در برابر مخاطراتی که معمولا پیش می آید ، بلکه حوادث پیش بینی نشده نیز بکار ارتباط دارد نامبرده را محافظت کند .

7-دستگاه حفاظتی خود نباید منبع و منشاء خطراتی برای کارگر بهنگام کار با دستگاه باشد .

8-دستگاه حفاظتی باید طوری قرار گرفته باشد که مزاحم و روغن کاری ، تنظیم و تعمیر ماشین نگردد .

9-وسیله حفاظتی باید بادوام بوده و در مقابل آتش و مواد خورنده مقاومت کافی داشته باشد .

10-دستگاه حفاظتی باید متناسب با ماشین و کاری که انجام می گیرد باشد .

فصل دوم بیماریهای ناشی از کار در اثر عوامل فیزیکی عوامل فیزیکی محیط کار از جهت تامین سلامت کارگران و بالا رفتن سطح تولید مورد نظر کارشناسان و صاحب نظران صنایع می باشد وجود هوای پاک و سالم ، تامین نور کافی و حرارت مکفی جهت سالم سازی محیط کار در درجه اول اهمیت قرار دارد .

وجود آب مخصوصاً به صورت لوله کشی در کارگاهها و کارخانجات جهت مصارف صنعتی ، استحمام و آشامیدن از واجبات است .

همچنین استفاده از وسایل فنی خاص که تامین کننده آسایش و سلامت کارگران است مانند : دستگاههای مکنده ، تهویه و کولر ، شوفاژ ، ضروری و لازم است .

بیماریهای ناشی از کار در اثر عوامل فیزیکی محیط کار عبارتند از : 1-بیماریها و عوامل ناشی از نور و روشنایی 2-بیماریها و عوارض ناشی از گرما ، سرما و رطوبت 3-بیماریها و عوارض ناشی از اشعه ، مواد رادیواکتیو 4-بیماریها و عوارض ناشی از ارتعاشات و صدا 5-بیماریها و عوارض ناشی از فشار هوا و اتمسفر باید ذکر کرد که اگر این عوامل از حدود لازم و قابل تحمل بالاتر و یا زیادتر گردیده و یا در بعشی از مواقع در صورتی که از حدود توصیه شده در استانداردها کمتر یا پائین ترباشند ایجاد عوارض و یا مسائل خاصی را خواهند نمود که لازم است در هر مورد در رفع اشکال موجود اقدام نمود .

نور و روشنایی پیشرفت صنایع ازدیاد واحدهای صنعتی و تولیدی و احتیاج روز افزودن به راندمان بیشتر صنایع جهت تامین احتیاجات مصرف کنندگان ایجاب می کند که در بیشتر در محوطه های بسته در مدت شب و روز ادامه داشته باشد .

بنابراین استفاده از منبع نور مصنوعی (الکتریکی ) به تدریج توسعه یافته است .

1-روشنایی : روشنایی جهت جریان نوری را گویند که روی سطح (قطعه کار ) تابیده و بر روی آن توزیع شود ، این جریان روشنایی بر چشم اثر گذاشته و موجب دیدن می شود .

2-درخشندگی «1» : هر گاه به شیئی نور تابیده شود بر اثر انعکاس نور تابیده شده شیئی رویت می گردد هر قدر شدت نور تابیده شده بیشتر باشد جزئیات بهتری از شیئی دیده می شود و در نتیجه درخشندگی آن بیشتر گردد .

2-خیره کنندگی «2» : در صورتی که درخشندگی سطح زمین کار یا محیط اطراف بیش از درخشندگی شیء مورد نظر باشد ، خیره کنندگی بوجود می آید .

خیره کنندگی دو نوع است : الف-خیره کنندگی مستقیم .

ب-خیره خیره کنندگی غیرمستقیم اهداف تامین روشنایی کافی و صحیح : 1-حداکثر حفاظت از بینائی کارگران و کارکنان .

2-نقصان عوامل ایجاد خستگی و فشار «3» حاصل از روشنایی ناکافی 3-پیشگیری از سوانح .

4-افزایش راندمان کار 5-بهبود کیفیت محصول .

انواع روشنایی : بطور کلی روشنایی را به دو نوع بر حسب منبع تولید تقسیم می نمایند.

الف-روشنایی طبیعی با نور ب-روشنایی مصنوعی یا الکتریسیته شرایطی که در مورد طراحی و استفاده از روشنایی طبیعی می بایست رعایت گردد عبارتند از : 1-پنجره ها باید طوری نصب گردد که روشنایی طبیعی بطور یکنواخت به کلیه نقاط کارگاه برسد .

2-با توجه به اینکه شیشه ها یک عامل بالقوه ایجاد خیره کنندگی می باشند ، لذا پنجره ها باید طوری نصب شوند که از ایجاد خیره کنندگی و همچنین تابش نور مستقیم به چشمها جلوگیری بعمل آید .

3-سقف و قسمتهای بالایی دیوارها به رنگ روشن بمنظور افزایش راندمان روشنایی وارده از پنجره ها رنگ شده و قسمت پائین دیوارها برای ایجاد شرایط آسایش بینایی به رنگ تیره رنگ تیره رنگ آمیزی می گردد .

4-بهترین نوع پنجره ، پنجره ای است که تا نزدیکی سقف ادامه داشته باشد قسمت بالای پنجره موثرین قسمتی برای ورود نور به درون محوطه است بنابراین مناسبترین ارتفاع پنجره ها تا 25 سانتی متری سقف می باشد که در این حالت حداکثر استفاده از روشنایی طبیعی کامل می شود .

5-روشنایی طبیعی باید از سمت چپ یا مقابل به سطح کار برسد و فاصله آن از 8 تا 10 متر متجاوز ننماید در خصوص طرح روشنایی کارگاهها جداول و منحنی هائی موجود است که می تواند مورد استفاده قرار بگیرد ، نکته ای که یادآوری آن کافی می باشد این است که مقدار ورودی نور طبیعی از میان پنجره ها بستگی به تمیزی و نظافت شیشه ها دارد .

ب-روشنایی مصنوعی یا الکتریسیته : نور صمنوعی که یکی از منابع اصلی تهیه آن الکتریسیته می باشد جهت استفاده در کارگاهها در مواقعی که استفاده از نور طبیعی امکان پذیر نیست بکار می رود .

بطور کلی نور مصنوعی بوسیله عوامل زیر تهیه می شود : 1-منابعی که نور آن در در اثر سوختن مواد جامد مانند موم - روغن های نباتی و معدنی ، نفت یا مواد گازی (گازهای نفت - استیلن)‌بدست می آید .

2-منابعی که نور آن در اثر حرارت حاصله از عبور جریان بوجود می آید مانند لامپهای الکتریکی رشته دار قوسهای الکتریکی و لامپهای انکانه سانس .

3-لامپهای تخلیه الکتریمی در گاز مانند لامپهای جیوه ای ، لامپ سدیم ، کامپ نئون .

4-لامپهای فلوئورسانت .

مشخصات اصلی که باید یک منبع روشنای مصنوعی داشته باشد به قرار زیر است : 1-حتی الامکان روشنایی مصنوعی باید به روشنایی طبیعی نزدیک باشد .

2-اشعه ماوراء بنفش آن کم باشد .

3-درخشندگی معتدل و سطح تشعشع کافی داشته باشد .

4-حرارت زیاد ایجاد نکند .

5-هوا در اثر محصولات حاصله از اشتعال خود آلوده نکند .

طریق انتشار نور مصنوعی : 1-روشنایی مستقیم 2-روشنایی غیرمستقیم 3-روشنایی غیرمستقیم واحد روشنایی : مقدار روشنایی را با واحدی بنام لوکس سنجید و آن عبارتست از مقدار روشنایی که از یک منبع به شدت یک شمع و به فاصله یک متر به واحد سطحی می رسد ، مقدار روشنایی که از یک منبع نور به یک صفحه می رسد به عوامل زیر بستگی دارد .

گرما و سرما در رطوبت یکی از ویژگی های با ارزش انرژی قابلیت تبدیل آن به انواع انرژیهای دیگر است .

گرما پست ترین نوع انرژی می باشد و اکثر انرژی ها به گرما و حرارت تبدیل می شود .

حال اگر بعلت فعالیت و کار و یا درجه حرارت محیط تعادل حرارتی بدن بهم بخورد انواع عوارض بیماری بوجود می آید .

حرارت متابولیسم بدن حرارت ایجاد شده در نتیجه سوخت و سوز بدن را حرارت متابولیسه می نامند و رابطه مستقیمی با انرژی مصرف شده دارد .

اثرات گرما در محیط کار و پیشگیری آن چنانچه درجه حرارت محیط کار بالا برود .

عروق جلدی انبساط یافته تعرق زیاد می شود ، ضربان قلب سریع .

تنفسی سطحی و تند ، احساس تشنگی و خستگی زیاد ، بی حوصلگی ، کج خلقی و بی میلی بکار بوجود می آید .

اثرات سرما در محیط کار و پیشگیری آن بدن انسان در هوا سرد احتیاج به سوخت زیادتری دارد لذا تامین مواد غذایی مناسب یکی از عوامل مبارزه با سرما می باشد .

همانطوریکه گرما توزیع ناراحتی های مختلفی می کند سرما نیز در محیط کار ایجاد اختلال می نماید که باید تحت کنترل قرار گیرد .

اثرات رطوبت در محیط کار و پیشگیری آن هوای مرطوب تازه در بعضی از صنایع نظیر نخ ریسی و نساجی ضروری است .

همچنین هوای خنک و بدون رطوبت اگر مدتها مورد استفاده قرار بگیرد سبب ناراحتی و خارش در گلو و حنجره و خشکی دهان و پوست بدن می شود .

اشعه هوا در رادیواکتیو : شناسایی پرتوهای یونساز و کاربرد هوا و رادیواکتیو بخش خاصی از بهداشت جرفه ای را شامل می شود .بویژه با پیشرفت های سریع استفاده صلح آمیز از اتم و ساخت راکتورهای اتمی در کشورهای مختلف این مسئله اهمیت خاصی پیدا کرده است .

تشعشعات موجود به دو دسته تقسیم می گردند : 1-تشعشعات حاصل از اشعه یونساز (تشعشع یونساز) 2-تشعشعات حاصل از اشعه غیریونساز (تشعشع غیریونیزه) 1-تشعشعات یونساز طبقه بندی شده اند و به دو قسمت تقسیم بندی می شوند .

الف-تشعشعات الکترومغناطیسی مانند : اشعه ایکس - اشعه گاما ، هم خانواده اشعه الکترومغناطیسی دیگر مانند نور مرئی و امواج رادیویی .

ب-تشعشعات ذره ای مانند ذرات آلفا و بتا - الکترونها ، پروتونها .

رم(REM) عبارتست از مقدار تشعشع یونسازی است که اگر توسط شخصی جذب شود علائم فیزیکی حاصله مشابه علائمی خواهد بود که در اثر جذب یک رینگتن تشعشع ایکس یاگاما در او پدید آید .

تشعشعات رادیو اکتیو : منابع تولید اشعه رادیواکتیو ممکن است طبیعی یا مصنوعی باشند .

خطرات ناشی از اشعه و پیشگیری آن : خطرات ناشی از اشعه کاملاً روشن و شناخته شده می باشد استفاده علمی ، پیشرفت صنایع اتمی کاربرد آن در صنایع و ساخت وبهره برداری راکتورهای اتمی باعث گردیده است که افراد بیشتری در معرض خطر واقع گردند .

بطور کلی کلیه کسانی که با اشعه و منابع تشعشعات سروکار دارند در صورت عدم توجه و رعایت مسائل حفاظتی ممکن است دچار بیماری ناشی از مواد مذکور گردند .

جهت پیشگیری و حفاظت در مقابل اشعه لازم است اقدامات زیر صورت بگیرد : 1-حرارت و مراقبت محیط کار با اندازه گیری سطح تشعشعات بمنظور جلوگیری از بالا رفتن غلظت ذرات رادیواکیتو بیش از حد مجاز .

2-ایجاد مانع : که عبارت از قار دادن مانع ، سپر جذب کننده بین کارگر و منبع تشعشع می باشد .

3-ایجاد فاصله : چون شدت تشعشعات با عکس مجذور فاصله از منبع کم می شود در توان با ایجاد فاصله بین منبع و کارگر حفاظت لازم را ایجاد کرد .

4-لباس مخصوص : در موقع کار کردن کارگران می بایست لباس مخصوص محافظ به تن نمایند .

5-با نصب موانع لازم (مانند هود) بدوی منبع از پخش آن جلوگیری بعمل آید .

6-از ورود و خروج کارگران متفرقه به ناحیه منبع جلوگیری بعمل آید .

7-عمل تولید اشعه از سایر قسمت های کارخانه یا واحد صنعتی دور باشد .

8-به کارکنان مشاغل در چنین محیطهایی آموزش لازم داده شود .

9-معاینات دقیق دوره ای از شاغلین بعمل آمده و از کار کردن کارگرانی که دچار ضعف و بیماری و حساسیت هستند در این مرحله جلوگیری بعمل آید .

سروصدا (آلودگیهای صوتی) : سروصدا که نتیجه پیشرفت تمدن و صنعت وتوسعه سریع تکنولوژی می باشد یکی از مهمترین عوامبل ناراحت کننده محیط کار و محیط زیست به شمار می آید وجود صدای شدید و مدام بگوش داخلی و حس شنوایی زیان رسانیده و موجب ثقلسامعه و کری می گردد .

عوارضی که در ابتدای امر از سروصدای شدید ظاهر می گردد ناشی از اختلافات روانی و عصبی است مانند سرگیجه ، بی خوابی ، تحریک عصبی ، اختلالات جهاز هاضمه ، سرعت ضربان قلب ، بالا رفتن فشار خون بوده است.

صورت را به انواع مختلف تقسیم می کنند : 1-اصوات خالص 2-اصوات مرکب 3-اصوات درهم 4-اصوات مداخله کننده 5-اصوات منعکس کننده .

اثرات سروصدا : سروصدا در محیط اثرات وعوارض مختلفی را ایجاد می نماید که بطور خلاصه عبارتند از : 1-عوارض روانی و عصبی 2-تداخل در ارتباطات 3-خستگی و کاهش راندمان کار .

4-اثر فیزیولوژیکی .

طرق کاهش و کنترل صدا : کاهش و کنترل آن می بایست در سه قسمت صورت بگیرد .

1-کاهش و کنترل صدا در منبع تولید .

2-کاهش صدا در مسیر 3-کارگر شنونده راه های برای کاهش و جلوگیری از انتقال کاهش و کنترل صدا و منبع تولید عبارتند از : 1-تغییر محلو یا تعویض قسمتی از دستگاه که صدا ایجاد می کند و یا در صورت ضرورت تعویض خود دستگاه .

2-تغییر سیستم و روش تولید .

3-جدا کردن ماشین های صدا و از قسمت های دیگر توسط کشیدن دیوار یا نصب آنها در محل های جداگانه 4-پوشش قسمتی یا تمامی دستگاه با استفاده از پوشش های مخصوص و صفحات اکوستیک .

5-عایق کاری سطوح دیوار و سقف با مصالح جذب کننده صدا .

6-جانشین کردن ماشین های کم صدا به جای ماشین های صدادار .

7-سرویس و تعمیرات و روغن کاری اجزاء ماشین و نگهداری صحیح و مرتب آن 8-نصب ماشین های صدا دار بر روی فونداسیون مخصوص با انجام دادن کارهای زیر می توانیم تا مقدار زیادی در کاهش و جلوگیری صدا اثر گذاشت : 1-فاصله شخص تا منبع صدا افزایش یافته و در جهت مستقیم منبع صدا قرار نگیرد .

2-محل کارگر از منبع سرو صدا حتی الامکان مجزا می گردد .

3-از وسایل و اشیایی که امکان انعکاس صدا در آن وجود دارد کمتر استفاده می شود .

4-وسایل و اشیاء انتقال دهنده صدا کاملاً ایزوله شوند برای این کار مسیرهای انتقال صدا را می توان با صفحات اکوستیک پوشاند .

بیماریهای ناشی از کار در اثر عوامل بیولوژیکی : عوامل بیولوژیکی محیط کار بسیار متنوع بوده و ممکن است ویروس ، دیکتزیا ، باکتری ، قارچ ، انگل و غیره باشد .

با توجه به اینکه بررسی کلیه بیماریهایی که هر یک از عوامل فوق در محیط های کار ایجاد می نماید در این مختصر نمی گنجد ، لذا در این بیماریها که نزد دستجاتی از کارگران یا اشخاص حادث می شوند بشرح زیر مورد بررسی قرار می دهیم .

از دسته ویروسها : پس کاتور ، هپاتیت ویروسی و هاری .

از دسته دیکتزیا : تب کیو از دسته باکتریاها : سیاه زخم .

کزاز ، سل ، طاعون ، تب مالت ، تولاردی ، لپتوسپیروز .

از دسته قارچها : درماتوفیتوز ، هیستوپلاسموز ، آسپرژیلوز .

از دسته انگلها : کرم قلابدار ، بیلازریوز ، جرب .

پس تاکوز : پس تاکوز یک عفونت ویروسی اختصاص پرندگان است پس تاکوز رامی توان از بیماریهای حرفه ای صاحبان فروشگاههای حیوانات خانگی ، مرغداریها ، کبوتربازان ، باغ وحش .

علاقمندان به جمع آوری پرندگان بحساب آورد .

هپاتیت ویروسی : از بیمار عفونی است که با علائم عمومی و گوارشی و یافته های ناشی از آسیب کبد شناخته می شوند .

این بیماری نزد کسانی که در برداشت خون انسان و تهویه مواد خونی و مشتقات آن کار می کنند همچنین کارمندان و کارگرانی که به شستشوی لوله های آزمایشی و گندزدایی آنها مشغولند و با تماس با کلاحظه های آلوده دارند دیده می شوند.

هاری : بیماری عفونی است که بوسیله ویروس ویژه ای انجام می گیرد.

بیماری در اثر گزش ، زخم و دستکاری دامهای ها و (بیشتر سگ و گرگ در ایران ) و یا آلودگی آزمایشگاهی بوجود می آید .

کزاز : کزاز بیماری عفونی است که توسط باسیل کلستریدیوم تنانی ایجاد می گردد .

این بیماری در بین کشاورزان ، باغبانان ، کشتارکنندگان ، دامداران ، سربازان ، مامورین آتش نشانی و پلیس و کسانی که بهنگام حوادث زخم و خراش در پوست آنها پدید می آید شایع است .

درماتوفیتوز : درماتوفیتوز عفونت قارچی پوست ، مو و ناخن است .

این قارچ ها در بخش کراتینی بدن زندگی کرده و در این ناحیه محدود باقی می مانند ممکن است دارای منشاء انسانی و حیوانی و یا خالی باشند .

هیستوپلاسموز : هیستوپلاسموز بیماری عفونی است که در اثر وجود قارچی به نام هیستوپلاسما کاپولاتدم ایجاد می شود این قارچ خاک مرطوب سطحی را به ویژه اگر فضولات برخی پرندگان و خفاشان غنی شده باشد ترجیح می دهد .

آسپرژیلوز :آسپرژیلوزها بیماری هایی هستند که در اثر تزاید گونه های مختلف آسپیرژیلوزهای بیماریزا در بدن ایجاد می شوند و نوعی بیماری قارچی است که در هم افراد ممکن است دیده شود .

بیلارزیوز : بیماری عفونی انگلی است که در اثر رشد کرمهایی از جنبش شیستو زوما در بدن انسان بوجود می آید .

جذب : جذب عفونت پوستی است انتقال بیماری از طریق تماس مستقیم یا غیر مستقیم با شخص بیمار است .

سربازان ، کارکنان بیمارستانها و مسافران و افرادی که در محلهای انبوه با هم زندگی می کنند .

کرمهای قلابدار : کرم قلابدار در مناطق استوایی ، گرم و مرطوب در مناطقی که برنجکاری فراوان است در مشال ایران نوع نسکاتور و در جنوب ایران در نخلستانها نوع انگلسیوستوم بیشتر است .

تب کیو : تب کیو بیماری است که در اثر ریکنز یا بورتی به کوکیلا بورتی به وجود می آید .

انسان در شرایط طبیعی در اثر تماس با پوست ، پشم ، گوشت و مواد آلوده کننده حیوانات و به ندرت در اثر استنشاق قطرات حامل از عطسه و یادر اثر کار آزمایشگاهی با خلط بیماران به تب کیو مبتلا می شود .

سل : سل عفونت باکتریایی و تکروز دهنده ای است که تظاهرات بالینی مختلفی دارد و اعضای مختلف بدن را مبتلا می سازد .

در انسان شش ها شایعترین محل ابتلا هستند ولی کلیه استخوان گرههای لنفی و پرده های منشرین مصون نیستند .

طاعون : طاعون بیماری عفونی است که در اثر باسیل یرسن yersin یا پاستولاپسین به وجود می آید سرایت این بیماری از جوندگان به انسان توسط کک بدن آنهاست که پس از مرگ جانور مبتلا کک او در جستجوی میزبان جدید ممکن است انان را پیدا کند .

تب مالت : (بروسلوز) به وسیله میکروبهای متعلق به جنس بروسلور تولید کشته و از حیوانات به انسان انتقال پیدا می کند .

تولارمی : عامل بیماری باسیلی است به نام پاستوراتوس لاریس که انتقال آن به انسان در اثر تماس مستقیم با دامهای بیمار و یا لمس حیوانات آلوده و توسط حشرات ناقل بیماری صورت می گیرد .

لپتوسپیروز : لپتوسپیروز اصطلاحی است که به بیماری ناشی از همه لپتوسپیروزها بدون در نظر گرفتن سروتیپ خاص از آنها اطلاق می گردد .

سیاه زخم : عامل بیماری سیاه زخم باسیلوس انتراسیس که باسیل شاربن نیز نامیده می شود .

فصل چهارم ارگونومی : علم مطالعه کارایی و عمل انسان است که ویژگیها و توانایی های ارگانیسم انسانی را مورد بررسی و تحقیق قرار می دهد و از این طریق شرایط تطبیق کار با انسان و بالعکس را به وجود می آید .

ارگونومی عبارتند از : روابط انسان با کار .

این علم آمیخته ای از علوم مختلف اقتصادی ، فنی و پزشکی و روانشناسی و ...

در علم ارگونومی .

مطابقت شرایط کاری به انسان در مواردی نظیر طراحی محل کار و متناسب با شرایط جسمی انسان ، محدود نمودن فشارهای عصبی از طریق ایجاد شرایط کاری مطلوب است و نیز سعی و کوشش در بکارگیری توانایی های انسانی که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد انجام می شود .

کار و نیروی انسانی : الف)اصول در اصطلاح عمومی به هر عمل یا حرکتی که انسان به منظور ایفا و تکمیل یک وظیفه انجام می دهد کار اطلاق می شود .

ب)تصوراتی درباره توان انسان : اولین تصوری که در مورد توانایی وجود دارد این است که انسان همیشه توانایی خود را با وظایف هماهنگ می کند ولی فرضیه این توانایی زمانی می تواند به توانایی حقیقی و واقعی بدل گردد که توقعات او نیز در برابر وظیفه کاری قرارگیرد و از طرف دیگر این وظیفه می تواند تاجایی که به تحقیق برسد و انجام شود که توانایی جوابگویی آن وجود داشته باشد .

پ-تغییرات اراته توان کاری در زمان : توانایی کاری انسان با تکرار مداوم مراحل کار مانند تمرین یک عمل بالا می رود ولی همین بالا رفتن توان کاری اگر هیچگونه جذابیت و کششی را بوجود نیاورد ، می تواند بر اثر خستگی دچار افت گردد .

ت-تمرین : تکرار یک کار و انجام کارهای هم شکل و یانزدیک به هم تحت شرایط کاری معین معمولاً به کوتاه تر شدن زمان کار .

بهتر شدن کیفیت کار و بکارگیری توانایی کاری کمتر مبنی خواهد شد .

کوتاه شدن زمان کاری هر بخش از کار در اثر تمرین بستگی دارد به: 1-تعداد دوره های زمانی (سیکلهای) کاری یک بخش‌ازکارودوام تمرین 2-تناسب و تمرینی که انسان برای یک وظیفه کاری معین ار تمرینات قبلی خود منتقل می کند .

3-طریقه و نوع آشنا شدن با کار .

ه)خستگی : خستگی واستراحت مراحل چرخه (پریودیک) هر ارگانیسم زنده است .

ج)ریتم کاری در طول روز : حالت جسمی و روانی انسان در ارائه توان کاری در طول روز متغیر است به این ترتیب که در ساعات قبل از ظهر به حداکثر توان کاری برسد ، حدود ظهر افت می کند در ساعات بعد از ظهر به سوی حداکثر جهش می کند .

ح)تاثیر سن : مهارت های کاری انسان با گذشت سالهای عمر دستخوش تغییر می شود چنانچه به فعالیت های فیزیکی جسم توجه نماییم هر چه سن بالاتر رود راندمان کار پایین می آید .

س)انسان در سیستم کار : سیستم انسان ماشین کار : در این سیستم انسان بعنوان یکی از عناصر کار به شمار می آید که مابین او و مواد برای تبادل اطلاعات ارتباط برقرار می شود و با کمک این اطلاعات هدایت و کنترل می گردد .

د)توقعات و انتظارات در محلهای کاری : در محلهای کاری توقعات و انتظارات متعددی وجود دارد این انتظارت که دو طرفه (مابین شاعل و شغل) هستند دارای انواع مختلفند .

ذ)ابعاد محل کاری به صورت ایستاده : تطابق ارتفاع میدان کار با کسی که بطور ایستاده کار می کنند سخت تر تطابق آن با کار بصورت نشسته است.

محل و میدان کار از دیدگاه انتروپومتری : الف)ابعاد و اندازه های بدن انسان : برای طراحی محل کار لازم است که مهمترین اعضای بدن و گسترده گی فضای حرکتی دستها و پاها را بشناسیم .

ب)کارکردن به صورت ایستاده یانشسته : بسیاری از کارها وجود دارند که می تواند هم به صورت نشسته و هم به صورت ایستاده به انجام آنها پرداخت مخصوصاً کارهایی که به صورت پی در پی که فقط نیاز به دقت دارند .

قرار گرفتن صحیح حالت بدن هنگام کار باید از دو طرف مورد بررسی قرار گیرد : 1-از نظر نقش کار و هدف انجام آن 2-از نظر توقع و انتظار کارگر .

ارتفاع میدان کار به صورت نشسته : منظور از ارتفاع میدان کار آن است که مشخص شود قطعه ای که روی آن عملیات انجام می دهیم و با فقط مشاهده می کنیم در چه ارتفاعی قرار می گیرد در حالت نشسته این ارتفاع از سطح نشیمن و در حالت ایستاده از سطح زمین محاسبه می گردد .

طراحی محل کار از نظر آرگونومی : الف)انواع محل کار : 1)سیستم کار انفرادی 2)سیستم کار گروهی 3)سیستم کار چندمکانی 4)سیستم های کاری غیر وابسته به مکان (متحرک) ب)طراحی محل کار از زاویه های آنتروپومتری : 1)ابعاد بدن انسان 2)طراحی دستگیره ها 2-1)شکل دستگیره و ابعاد .

2-2)استقرار صحیح آن .

ت)لیست کنترل : لیست کنترل که در زیر می آید در حقیقت طراحی محل های کاری با توجه به نقطه نظرات آنتروپومتری مورد توجه قرار می گیرد .

1)ابعاد و اندازه بدن انسان .

2)وسائل و تجهیزات سرویس دهی نصب شده روی ماشین ها د)طراحی محل کار از دیدگاه فیزیولوژیکی : این هدف در حقیقت از دود دیدگاه دنبال می شود : 1)بهبود درجه تاثیری کار انسانی و مفهوم آن در رابطه زیر تبیین می گردد .

= درجه تاثیر کار انسانی 2)به وجود آوردن مناسب ترین تاثیر محیطی عناصر مانند آب و هوا ، سر و صدا ، ارتعاش و روشنایی .

ه)طراحی محل کار از دیدگاه روانی : هدف از طراحی روانی محل کار ایجاد یک محیط سالم و مطلوب برای کارکنان است .

د)طراحی محل کار از دیدگاه اطلاعات فنی : در ابتدای این فصل انواع محل کار از دیدگاه ارگونومی بحث و گفتگو شده است از مطالب مذکور چنین بر می آید که هرگونه تصمیم گیری و اقدام انسان بایستی همیشه باادراک موضوع همراه باشد و این ادراک عبارتند از : باور داشتن به اهمیت اطلاعات و آگاهی ها است .

انجام کار بدون باور به اهمیت امکان پذیر نیست و به همین دلیل طراحی محل های کار بر اساس اطلاعات فنی از معنی خاصی برخوردار است : 1)از طریق چشم 2)از طریق گوش 3)و یا بوسیله لمس کردن و احساس نمودن انتقال و)شکل محلهای کار از دیدگاه سازمانی طراحی محل های کار تشکیلاتی اکثراً شامل طراحی وظایف کار و طراحی پیوستگی و ارتباطی زمانی انسان به محل کار است .

نیازهای اساسی انسان به اشکال مختلف طبقه بندی می شوند : 1-نیازهای فیزیولوژی 2-نیازهای ایمنی 3-نیازهای اجتماعی 4-نیازهای روانی