بازیهای المپیک
بازی های المپیک در یونان باستان
باستانشناسان و تاریخنویسان را عقیده بر اینست که یونانیان در دوره باستان جشنهائی ترتیب میدادهاند که در ابتدا جنبه مذهبی داشته و بعدها بسوی زورآزمائی و مبارزههای ورزشی گرایش یافته است. این جشنها چون در دامنه کوه معروف «المپ» برگزار میشد و دوره پررونقی داشته است به جشنهای «المپیا» مشهور گردیده.
در زیر و روی تاریخ یونان و آثار کشف شده به سال ۷۶۶ پیش از میلاد مسیح برخورد میکنیم که «تیمائوس» نخستین مورخ یونانی در نوشتههای خود از مردی بنام «کره ابوس» یاد کرده است که در راه رفتن از همه سریعتر بوده است.
این جشنها بیشتر از آن جهت رونق گرفت که عاملی بود برای ورزیده شدن و آماده کردن جوانان برای مقابله با هر نوع تجاوز بخاک یونان. همین اصل در ورزش باستانی و زورخانهای ایران نیز دیده میشود. عملیات سربازی، دورههای طولانی، مشتزنی، کشتیگیری و مسابقه ورزشهای پنجگانه «پنتاتلن» (pentathlon) از جمله بازیهای المپیک بود. نوباوگان، جوانان و پهلوانان جداگانه به مبارزه میپرداختند، علاوه بر زورآزمائی مسابقههای شعر و شاعری، سخنوری و موسیقی هم برگزار میگردید. جشنهای «المپیا» ادامه داشت تا سال ۳۹۴ که امپراتور روم آنرا تعطیل کرد. این تعطیلی طولانی سبب ویرانی «المپیا» و نیایشگاه «زئوس» نماد قدرت و پهلوانی گردید.
یک باستانشناس آلمانی به نام «کورتیوس» در دل تپههای خاموش «المپیا» به کاوش پرداخت، و آثار شگفتی را کشف کرد. فکر احیای این بازیها قوت گرفت و با هزاران دشواری مردی شریف ،انسان دوست و دانشمند بنام «پییر بارون دوکوبرتن» فرانسوی به کمک دوستان خود در سال ۱۸۸۹ در پاریس همایشی تشکیل داد و اساس بازیهای جدید المپیک را پی نهاد.
بازیهای المپیک در دوران جدید
مجموعه المپیک بارسلون
مجموعه المپیک توکیو
مجموعه المپیک مونیخ
بازیهای المپیک در دوران جدید
آنچه به اینجا پیوند دارد...بازیهای المپیکبازیهای المپیک
فرهنگ > ورزش > المپیک
(cached)
در سال 1896 نخستین دوره جدید بازیهای المپیک در آتن برگزار شد، همه چیز در حال آزمایش بود ولی امیدوار کننده.
قرار شد که هر 4 سال یکبار بازیها در شهری از کشوری برگزار گردد. هر کشور صاحب کمیتهای ملی شد، به نام «کمیته ملی المپیک». اعلام شد که این کمیتههای ملی از دخالت در مسائل سیاسی بدور است و هدفی ندارد جز اعتلای نیرومندی و توانائی ملتها.
حالا بیش از 86 سال از نخستین المپیا در دوره جدید میگذرد، فقط دو جنگ جهانی اول و دوم این بازیها را تعطیل کرده است و در بقیه سالها طبق برنامۀ مشخصی براه خود ادامه داده و هر چهار سال یکبار ملتی میزبان جوانان ورزشکار جهان شده است.
بازیهای المپیک در دوران جدید را می توان به دو دوره تقسیم بندی کرد:
بازی های المپیک تا جنگ جهانی دوم
بازی های المپیک پس از جنگ جهانی دوم
بازی های المپیک تا جنگ جهانی دوم
1896 آتن:
یونانیها خیلی شاد بودند که بازیهای المپیک دوباره زنده شده است، این شادی زمانی اوج گرفت که یک چوپان یونانی برنده مدال طلای دوی «ماراتن» به مسافت 42 کیلومتر شد. هفتاد هزار نفر در استادیوم مرمرین آتن حضور داشتند.
1900- پاریس:
دومین دوره هنگامی برگزار شد که در پاریس نمایشگاه بینالمللی ترتیب یافته بود، در حدود 1400 ورزشکار شرکت نمودند. در کلبههای چوبین مخصوص قهرمانان جای گرفتند. تشکیلات این مسابقه چندان مرتب نبود، فرانسه 880 مرد و 4 زن را شرکت داد.
1904- سنلوئی:
برای کشورهای اروپائی ساده نبود که ورزشکاران خود را از فراز اقیانوس به ایالات متحده بفرستند. آمریکائیها بیشترین مدالها را بردند. یک کانادائی به نام«ایتنه» در پرتاب چکشمدال طلا گرفت.
1908- لندن:
دو هزار ورزشکار از کشورهای جهان در 22 رشته ورزشی مبارزه کردند. حادثه غمانگیزی اتفاق افتاد و یک ایتالیائی به نام «دوراندو پی تیری» در مسابقه ماراتن 42195 متر وقتی به استادیوم رسید، در حالیکه چند ده متر باقی مانده بود از پای درآمد و با کمک داوران از خط پایان گذشت و مردود شد!
1912- استکهلم:
پنجمین المپیک، آخرین بازی بود که ورزشکاران بدون حد نصاب قبلی در آن شرکت کردند، 2500 ورزشکار رقم چشمگیری بود. میزبانی سوئدیها دور از تصور بود، آغاز درخشش فنلاندیها در دوهای سنگین بود. «جیم تورب» یک ورزشکار سرخپوست آمریکائی که در پنچگانه و دهگانه پیروز شده و ورزشکاری کم نظیر بود، حرفهای شناخته شد، زیرا چند دلار بخاطر بازی بیسبال در آمریکا گرفته بود!
1916 بعلت وضعیت زندگی استاد درجنگ جهانی اول برگزار نشد. قرار بود در «برلین» این دوره انجام پذیرد.
1920- آنورس:
در این دوره قهرمانان فنلاندی سرآمد همه بودند، «نورمی» و «کلماینین» در دوهای سنگین چندین مدال طلا گرفتند. یک دختر 14 ساله آمریکائی قهرمان شیرجه از تخته فنر شد که «آلن ریگین» نام داشت. نتایج و رکوردهای بسیار خوب و دور از انتظار بود.
1924- پاریس: پاریس برای بار دوم میزبان شد، در فاصله چهار سال از «آئورس» قهرمان فنلاندی نشان دادند که وسیعتر از گذشته به عناوین قهرمانی حمله میکنند. این بازیها را «المپیک نورمی» نامیدند، چون او در سه رشته انفرادی مدال طلا گرفت و در یک بعد از ظهر در 1500 و 5000 متر بر رقبای خود چیره شد.
1928- آمستردام:
بازیها از 17 ماه مه تا 12 ماه اوت جریان یافت، آمریکائیها در دو و میدانی 12 عنوان بدست آوردند. در شنای آزاد «جانی ویسمولر» شهره گردید و از این پیروزیها استفاده برد و بعدها «تارزان» شد. تنیس جزء برنامه بود که بعدها حذف شد. تیم هاکی هند از قاره آسیا قهرمان المپیک گردید، 29 گل زد و حتی یک گل هم نخورد. «اوروگوئه» قهرمانی خود را در فوتبال تکرار کرد و دو سال بعد جام جهانی را ترتیب داد. «میکی اودا» Miki oda از ژاپن برنده مدال طلای پرش سه گام شد.
1932- لسآنجلس:
حالا دیگر بازیهای المپیک پایه و بنیان گرفته بود. تشکیلات و رقابتها خوب بود. قهرمانان در دهکده المپیک مستقر شدند. دشواری دوری راه اروپائیان از فراز اقیانوس تا امریکا بود. تعداد شرکت کنندگان کشورهای آن سوی جهان ناچیز بود. آغاز درخشش سیاهان آمریکائی بود. «ادی تولان» در دوهای 100 و 200 متر دو رکورد جدید بجای نهاد، «نورمی» فنلاندی را ورزش پیشه شناختند و اجازه ندادند که در بازیها شرکت کند. «نامبو» Nambu از ژاپن در پرش سه گام مدال طلا گرفت.
1936- برلین:
بوی باروت از اروپا بمشام خیلیها رسید. آلمان نازی از اول، تا شانزدهم ماه اوت میزبان یکی از پرشکوهترین بازیهای المپیک شد. نظم و ترتیب و تشکیلات یازدهمین دوره المپیک جدید هنوز زبانزد مردم جهان است. آلمان فتح جهان را آرزو میکرد و با فتح مدالها و عناوین بازیها میخواست قدرت هیتلر و حزب نازی را با فلسفه پوچ برتری نژاد به ثبوت برساند.
این بازیها را بحق باید بازیهای «جسیاونس» Jesse Owens قهرمان دوهای سریع و پرش طول نامید که نتایج خیرهکنندهای بدست آورد. رکورد پرش طول او تا 24 سال دوام آورد و با درخشش خود چهرهای جهانی شد.
«کیتی سونKitei son از ژاپن که کرهای الاصل بود، فاتح ماراتن شد، هند همچنان قهرمان بلامنازع هاکی باقی ماند و یک نیوزیلندی به نام «لاولوک» در نبردی سخت 1500متر را زیبا دوید و رکوردی جهانی 8/47 3 دقیقه را بنام خود ثبت کرد.
در این بازیها«هیتلر» پیشوای نازیها از روبروشدن با قهرمانان سیاهپوست روی گردان بود و تصورات و تئوریهای نژادی خود را نقش بر آب میدید!
بازی های المپیک پس از جنگ جهانی دوم
1948- لندن:
بازیهای 1940 در توکیو و هلسینکی و 1944 لندن به علت جنگ جهانی دوم انجام نشد. و لندن میزبانی را در روزهای 29 جولای تا 14 آگست پذیرا گردید. شرایط برای همه کشورهای اروپائی دشوار بود، انگلیسیها هنوز جیرهبندی داشتند و خرابیهای جنگ دوم ترمیم نشده بود. بودجه برگزاری بازیها اندک و ناچیز پیش بینی شده و بر رویهم 4100 نفر ورزشکار از پنج قاره جهان حضور داشتند.
ورزشکاران آلمان و ژاپن را شرکت ندادند که کشورهای آنان عامل اصلی جنگ بودند و شوروی هم بعضویت کمیته بینالمللی المپیک پذیرفته نشده بود. سطح رکوردها پائین بود. ظهور «امیل زاتوپک» دونده معروف دوهای طولانی از چکسلواکی و «باب متایاس» آمریکائی که 17 سال داشت و فاتح ده گانه گردید از شگفتیها بود. البته نمیتوان نام خانم «فانی پلانکرز» هلندی مادر دو کودک را از یاد برد که چهار مدال طلا بدست آورد.
1952-هلسنیکی:
روز 19 ماه جولای در هلسینکی که پانزدهم المپیک آغاز میشد در زیرباران هفتاد هزار نفر «پاوونورمی» Paavo Nukmi پنجاه و پنج ساله، افتخار مردم فنلاند را دیدند که بدور پیست دوید و آتش المپیک را به آذرگاه آورد.
قهرمانان سیاهپوست «جامائیکا» پیروزیهای بزرگی را صاحب شدند، «زاتوپک» در اوج قدرت خود در پنج و ده هزار متر طلا گرفت و در «ماراتن» پیروزی خود را تکمیل نمود و همسرش در پرتاب نیزه قهرمان شد، این خانواده با چهار مدال طلا و چند رکورد جهانی به «پراگ» بازگشتند. تنها ورزشکار «لوکزامبورگ» بنام «بارتل» Barthel در 1500 متر به عنوان قهرمانی دست یافت و بعد از پیروزی از شوق اشک ریخت.
«چریس چاتوی» دونده معروف انگلیسی در 5000 متر در اخرین لحظات رقابت با «زاتوپک» نقش زمین شد. کشتیگیران ایرانی درخشیدند. شادروان تختی و گیوهچی مدال نقره گرفتند.
ورزشکاران شوروی برای نخستین بار پس از انقلاب اکتبر 1917 به بازیهای المپیک قدم نهادند؛ یک ژیمناست شوروی بنام «چوکارین» برنده چهار مدال طلا شد و دو مدال نقره بدان افزود. این بازیها اصالت مردم فنلاند، علاقمندی آنانرا به زندگی صلحآمیز و تلاش روزافزون برای جامعهای ساخته و پرداخته نشان داد.
1956- ملبورن: برای نخستین بار بازیهای المپیک از اروپا و ایالات متحده سفر کرد و به استرالیا رفت. زنان استرالیائی در دوهای سرعت و شنا درخشش داشتند. از آن جمله بود «بتی کاتبرت» که در 100 و 200 متر و امدادی زنان سه مدال طلا گرفت.
دونده دوهای طویل شوروی «ولادیمیر گوتس» با شیوه دویدن خاص خود قدرتی نشان داد و دوندههای معروف انگلیسی را پشت سر نهاد او در پنج و ده هزار متر به مدال طلا رسید.
مشتزنان مجارستانی برای سومین بار پی در پی مقام خود را حفظ کرد و مدالهای طلای لندن، هلسینکی را با مدال طلای ملبورن وصل نمود.
«آلن میمن» تنها فرانسوی بود که در ماراتن مدال طلا گرفت و این پایان کار «زاتوپک» بود که دیگر برای «ماراتن» دویدن هم پیر شده بود و در ردیف ششم بخط پایان همه چیز رسید!
«بابی مورو» با سه مدال طلا در دوهای سرعت و امدادی مردی آرام و کم حرف بود و پیروزیهایش جلب توجه نمود. شادروان غلامرضا تختی و امامعلی حبیبی دو مدال طلا گرفتند و قدرت خود را در کشتی آزاد نشان دادند.
«هارولدکونلی» صاحب مدال طلای المپیک ملبورن در رشته پرتاب چکش عاشق «انگافیکوتوا» قهرمان پرتاب دیسک زنان چکسلواکی که بر کرسی اول ایستاده بود شد و سرانجام عشق و عاشقی ایندو به ازدواج انجامید که در پراگ شکل گرفت.
1960- رم:
ایتالیائیها 5000 ورزشکار طراز اول جهان را پذیرفتند و از 25 اوت تا 11 سپتامبر شهر «رم» پر هیاهوترین شهر جهان بود.
«بیکلا آبب» Abeb Bikila یک سیاه اهل «اتیوپی» با پای برهنه بر اسفالت و سنگهای آفتاب خورده 42195 متر دوید و قهرمان ماراتن شد. جوانمردی سیاه از ایالات متحده به نام «رافر جانسن» در «دکاتلن» اول شد و در ضمن مسابقه در لحظات حساس «یانگ چوآن» اهل «فرمز »را که رقیبش بود راهنمائی فنی مینمود و این در جهان رقابت و ورزش در روز مبارزه کم نظیر بود. در همین بازیها بود که «هند» پس از 32 سال در هاکی با دریافت یک گل از پاکستان مقام خود را از دست داد.
«کاسیوس کلی» که بعدها: «محمدعلی» شد در مشت زنی نیم سنگین به مقام قهرمانی رسید وجاده را برای آینده هموار ساخت. شادروان تختی مدال طلای خود را با نقره عوض کرد، در حالیکه شایستگی بیشتری داشت.
یک دختر سیاهپوست، بنام «ویلما رودلف» در دوهای سرعت درخشید و دونده آلمانی «آرمین هاری» 100 متر را در 10 ثانیه دوید. در این بازیها «لیویو بروتی» از ایتالیا در 200 متر اول شد و در پرش با اسب ایتالیا برتری خود را به ثبوت رسانید.
1964- توکیو:
در آن سوی آسیا شهر توکیو میهماندار نخستین المپیک آسیا شد. پس از 24 سال که از 1940 گذشت و جنگ جهانی اجازه نداد ژاپنیها به آرزوی خود رسیدند و کشور زیبا، خصلت کوشش مدام و صبر و تحمل و کاردانی خود را به تماشا نهادند.
93کشور جهان بیش از 5000 ورزشکار خود را به آنسوی جهان فرستادند. تجهیزات مسابقهها و سالنهای نوبنیاد بیسابقه بود.
ژاپنیها در حدود 200 میلیون لیره استرلینگ خرج بازیها کردند. «هیروهیتو» امپراطور (برآفتاب) بازیها را گشود. شگفتی فراوان بود، مردی صاحب رکوردهای جهانی دوهای استقامت «رُن کلارک» شکست خورد. «آبب» در توکیو با کفش «ماراتن» را دوید و مدال طلا گرفت.
«یوری ولاسف» وزنه بردار شوروی که پدیدهای بود در المپیک1960- رم در سنگین وزن رکوردی کم سابقه بجای نهاده بود به هموطن خود باخت. «ولاسف» که در «رم» 5/537 کیلو گرم در سه حرکت وزنه برداشته بود، با اینکه حد نصاب خود را به 570 کیلوگرم ترقی داد به مدال نقره رسید و ژابوتینسکی با 5/572 کیلوگرم از شوروی مدال طلا گرفت.
ژاپنیها بسیار خوب درخشیدند، در ژیمناستیک، والیبال، کشتی و وزنه برداری مبارزه کردند و با شایستگی ارزش خود را نشان دادند. « آنتون گیزینک» غول هلندی در جودو در رشته سنگین وزن مدال طلا گرفت. ورزشکاران اندونزی و کره شمالی از شرکت در المپیک محروم ماندند.