کلمه ژیمناستیک1 یک لغت یونانی است که ترجمه آن به فارسی هنر لخت میباشد. از چهار هزار سال پیش نوعی ژیمناستیک در چین متداول بوده که از آن برای آماده نمودن جوانان جهت جنگ و همچنین بهبود بعضی از ضایعات بدنی 2 استفاده میکردند .
یونانیها حرکات و عملیات ورزشی (ژیمناستیک) را با وسایل ابتدایی و موجود انجام میدادند، در صورتی که رومیها روی وسایل کار میکردند.
موقعی که دولت روم ضعیف شد مردم معمولی دیگر از خودشان رغبتی به ژیمناستیک نشان ندادند فقط سربازان ژیمناستیک تمرین میکردند و همچنین عده ای عملیات ژیمناستیک را در سیرکها و برای امرار معاش به نمایش می گذاشتند.
تا آغاز دوره رنسانس هیچ علاقه ای جهت پیشرفت این ورزش نشان داده نشد تا بالاخره موکولیالیس 3 ایتالیایی کتاب مفیدی درباره هنر ژیمناستیک انتشار داد و پس از این ورزش به تدریج در بیشتر کشورهای اروپایی مانند آلمان، دانمارک، فرانسه، سوئیس و غیره رونق یافت .
جان بیس دو 4 اولین اروپایی بود که تمرینات مدون شده ژیمناستیک را تدریس نمود سپس جان گوتس موتس 5 اولین فردی بود که کتابی درباره ژیمناستیک جدید در سال ١٧٩٢ چاپ و منتشر نمود، و به پدر بزرگ ژیمناستیک معروف شد.
بعد از شکست آلمانها در فرانسه فردریک جان 6 تصمیم گرفت که مردم آلمان را طی برنامه ای از نظر قوای جسمانی و روانی تقویت نماید و معتقد بود که آلمانها برای دفاع از خود بایستی با هم متحد شوند، بنا براین جوانان را به جنگهای اطراف برلین برای تمرین ژیمناستیک دعوت نمود در آنجا بود که وی وسایل پارالل، بارفیکس، خرک حلقه و پرش خرک را ساخت .
در سال ١٨٤٢ قبل از مرگ جان، ژیمناستیک در مدارس آلمانی رایج گردید. تشک برای اولین بار در کوپنهاک دانمارک موقعی که مدرسه نظامی دایر گردید به کار برده شد .
پر هندریک لینگ 7 شاعر سوئدی یکی دیگر از افرادی بود که برای گسترش ژیمناستیک زحمت کشید او ضمن قبول روشهای آموزشی « فرانر ناجتگال » دانمارکی بر اجرای صحیح حرکات وعملیات ورزشی در زمان معین تأکید داشت. در حقیقت لینگ تحقیق علمی در تربیت بدنی را پایه گذاری نموده و معتقد بود که اگر یک نفر بخواهد با ورزش ژیمناستیک بدن شخصی را به طور دلخواهی بسازد پس لازم است که او بدن انسان را از نظر آناتومی و فیزیولوژی نیز بشناسد .
در سال ١٨۵٠ آلمانها ورزش ژیمناستیک را به آمریکا برده و این ورزش در سرزمین آمریکا رواج یافت .
در اولین دوره بازیهای المپیک نوین که به سال ١٨٩٦ در آتن برپا گردید ژیمناستیک آقایان بعنوان یک رشته از بازیها منظور شده بود و متعاقب در بازیهای المپیک ١٩٢٨ آمستردام ژیمناستیک بانوان هم وارد مسابقات المپیک شد .
از بیش از ٦٠ سال پیش این ورزش در ایران متداول گردید، از جمله کسانی که برای پیشرفت ژیمناستیک در این مرز و بوم فعالیت نموده اند در مرحله اول آقایان بادگرنی، مرحوم دکتر بنائی، مرحوم مهران، میر احمد صفوی و دکتر حاج عظیمی و سپس آقایان محمدتقی وصالی، مرتضی بنایی، سید رضا سکاکی، علی یزداد و غضنفر جباری را میتوان نام برد.
از ایران برای اولین بار مرحوم علی یزداد برای تماشا و نظارت و کسب تجربه در بازیهای المپیک ٤٨ لندن شرکت کرده و سپس تیم ژیمناستیک ایران در سال ١٩۵١ در مسابقات بین المللی ژیمناستیک که در شهر فلورانس ایتالیا برگزار شد به سرپرستی آقای محمود نامجو شرکت نمود .
در حال حاضر کشورهای آلمان، شوروی، آمریکا، کره، ژاپن و چین در مسابقات جهانی و المپیک امتیازات بیشتری نسبت به سایر کشورها دارا هستند.
ژیمناستیک ریتمیک
ژیمناستیک ریتمیک یکی از زیباترین و پر ریزه کاری ترین ورزشها است، که ترکیب کاملی از علوم ورزش و زیبایی شناسی است و در میان ورزشهای مسابقات المپیک قرار دارد. این ورزش ترکیبی از تحرک و انعطاف پذیری ژیمناستیک، دانش تکنیکی باله و ریتم و برانگیختگی رقص مدرن است که حرکات موزون، گویا، مختصر و با متانت آن تقریبا" بی رقیب می باشد.
ژیمناستیک ریتمیک با حرکاتی به زیبایی و متانت باله اجرا میشود و در کل بسیاری از فرمهای قرارگیری و پرشها را از باله وام گرفته است. هنگامی که ژیمناستیک ریتمیک نظر فدراسیون بین المللی المپیک (FIG) را در قرن بیستم جلب کرد، علاقمندان آنرا ژیمناستیک مدرن نام گذاری کردند. اما با پی گیری تاریخ نسبتا مبهم آن، میتوان قدمت این ورزش را تا قرن گذشته دنبال کرد
در سالهای 1800، ژیمناستیک ریتمیک به شکل ژیمناستیک گروهی وجود داشته است و میتوان در آن نشانه هایی از طراحی رقص ابتدایی را پیدا کرد. پیشرفت این ورزش تا سالهای 1930 که در اولین دوره مسابقات ورزش تجربی در اروپای شرقی معرفی شد، بسیار کند بود. زمانی که FIG به این ورزش علاقمند شد، مدتها بود که حرکات پیچیده زمینی ژیمناستیک ریتمیک، توجه و علاقه تعداد زیادی از ژیمناستهای زن را جلب کرده بود.
در سال 1962 این ورزش توسط کمیته جهانی المپیک به عنوان یک رشته رسمی پذیرفته شد و یک سال بعد، مسئولان ورزش بوداپست یک برنامه سابقه جهانی برای این رشته برگزار کردند و در سال 1964 این مسابقات، بعنوان اولین دوره مسابقات جهانی قهرمانی ژیمناستیک ریتمیک، نام گذاری شد. لودمیلا ساوینکووا (Ludmila Savinkova) از شوروی اولین قهرمان جهان در این رشته است. این مسابقات در سری اول تنها شامل 28 شرکت کننده از ده کشور اروپایی بود. این ارقام به سرعت افزایش پیدا کرد و این رشته در تمام جهان علاقمندان فراوانی پیدا کرد.
اولین حضور ورزشکاران ژیمناستیک ریتمیک در مسابقات المپیک در سال 1984 بود و به سرعت توجه عموم را به خود جلب نمود و تماشاگران و دست اندرکاران به سرعت به امکانات آن پی بردند. این رشته که با کمک وسایل خاص انجام میشد یک رشته ورزشی مختص بانوان بود. دختران جوان و زنان در هر سنی میتوانستند به این ورزش بپردازند و آنرا به صورت تفریحی یا حرفه ای دنبال کنند. ژیمناستها همراه با موسیقی برنامه خود را در زمینی به وسعت 13 متر مربع اجرامیکنندوازوسایلی چون طناب،
حلقه،توپ وروبان استفاده میکنند.
در مسابقات انفرادی، شرکت کنندگان با 4 یا 5 وسیله چند برنامه اجرا میکنند و در مسابقات تیمی، تیمهای 5 نفره یک بار با میل club برنامه اجرا میکنند و یک بار به این صورت که دو نفر از آنها به حلقه و سه نفر به روبان مجهز هستند. در برنامه های گروهی، کار بر اساس قابلیتهای ورزشکاران در انجام حرکات هماهنگ و هم گام و توانایی آنها در به کار بردن ابزارها ارزش گذاری میشود. هرقدر بده بستان بین ورزشکاران بیشتر باشد، تماشاگران بیشتر محو زیبایی، هیجان و مهارت گروه میشوند.
یکی از محسنات این رشته ورزشی به دست آوردن تواناییهای اولیه در شناخت ریتم و اجرای حرکات موزون مانند: انعطاف پذیری، حفظ تعادل، قدرت بدنی، چالاکی و هماهنگی بین حرکات دست و چشم است که میتواند در ورزشهای دیگر نیز بسیار کارآمد باشد. با تعلیم صحیح، قابلیتهای کودکانی که در کلاسهای معتبر ژیمناستیک ریتمیک شرکت میکنند بسیار افزایش میابد