دانلود مقاله سیلو

مقدمه:

تهیه و تأمین خوراک مرغوب و پر ارزش برای فصل زمسان از مهمترین کارهای یک دامدار است. همانطوریکه در فصول مساعد سال یک قسمت از گیاهان علوفه ای را به صورت تازه و آبدار در اختیار دام قرار می دهند و یک قسمت دیگر آنرا خشک کرده و برای فصل زمستان ذخیره می کنند می توان گیاهان علوفه ای را بهمان صورت تازه و آبدار هم انبار کرد زیرا که نشخوار کنندگان، مخصوصاً «گاوهای شیری» برای فصل زمستان هم به غذای آبدار احتیاج زیادی دارند.

با سیلو کردن می توان گیاهان علوفه ای را برای مدتی طولانی و به صورت تازه نگاه داشت. سیلو کردن نباتات علوفه ای یک روش تازه نیست. بلکه از قرنها پیش متداول بوده منتهی به صورت بسیار ابتدائی.

امروزه برای پیدا کردن بهترین راه سیلو کردن گیاهان علوفه ای، بررسیهای زیادی انجام شده و روشهای مختلفی هم آزمایش شده و بر اثر همین فعالیت ها طریقه سیلو کردن نباتات علوفه ای روزبروز بهتر شده.

سیلو:

عبارت است از خندقی که در زیر زمین حفر می کنند یا بنای محصوری است که بر روی زمین ساخته می شود تا ذرت علوفه ای یا علوفه خرد شده را در آن پر و پس از سفت شدن در شرایط محیطی مطلوب بعد از 40 تا 60 روز ماده سیلو شده(سیلاژ)

تخمیر شده و بدون فاسد شدن می تواند برای چندین سال در تغذیه دام استفاده شود.

مواد سیلو شده :

مواد سیلو شده سالهای زیادی است که به عنوان خوراک دام به ویژه در نشخوار کنندگان مورد استفاده قرار گرفته است. مواد سیلو شده، توسط تخیمر کنترول شده مواد گیاهی پر رطوبت تولید می شود وقتی چنین موادی تحت شرایط بی هوازی سیلو می شوند در صورتی که مقدار موجود کربوهیدرات های قابل تخمیر کافی باشد، اسید لاکتیک کافی برای حفظ و تثبیت توده تولید می شود به طوری که تخمیر متوقف می‌گردد اگر مواد سیلو شده به هم زده نشود برای مدت نا محدودی نگهداری خواهد شد. روشهای تناوب یا نوبتی که اساساً در اروپا مورد استفاده قرار می گیرند احتیاج به افزودن اسیدهای قوی دارند که PH را کاهش داده و مانع تخمیر می شوند و یا نیازمند استفاده از فرم اکدئید تنها یا توأم با اسیدهای آلی نظیر اسید پروپیونیک هستند این ترکیبات اکثر تخمیراتی را که مفید نیستند مهار می کند.

مواد سیلو شده خوب یک فراورده خیلی خوش خوراکی است که به خوبی مود استفاده قرار می گیرد و می تواند نتایج عالی در حیوانات پر تولید مثل گاوهای شیرده تولید کند علاوه بر مزایای برداشت یا خواص غذائی، تخمیری که معمولاً اتفاق می‌افتد شدیداً نیترات محتوی را در صورت وجود، کاهش می دهد و مقدار سایر مواد سمی امثال اسید هیدروسیانیک نیز کاهش می یابد اما باید به خاطر داشت که تخمیر به انرژی نیازمند است از این رو سیلو کردن سبب ضایعاتی می شود بطوری که کل مواد مغذی در ماده سیلو شده آماده، کمتر از مواد مغذی است که به داخل سیلو ریخته می‌شود این امر نیز منعکس از داده های تجزیه ای معمول می باشد. اکثر مواد سیلو شده در ایالت متحده امریکا از گیاه کامل ذرت (Zea mays) یا از یکی از واریته های ذرت خوشه ای، در مناطقی که بارش برای رشد ذرت ناکافی است تهیه می گردد گرامینه سیلو شده گرامینه- لگرم سیلو شده و یا لگرم سیلو شده به طور وسیعی مورد استفاده قرار می گیرند چون تکنولوژی کافی برای تولید مواد سیلو شده بسیار خوبی از این محصولات، موجود است به همین خاطر مواد سیلو شده خوش خوراک و مغذی می تواند از انواع زیادی از مواد گیاهی از جمله علفهای هرز و مواد گیاهی کم رطوبت تولید گردد بعضی از مشخصات غذائی عمده محصولات سیلویی در بخشهای بعدی بحث خواهند شد.

حال که فهمیدیم مواد سیلو شده چیست بهتر است بدانیم سیلوکردن نباتات علوفه‌ای چه فوائدی دارد .

فوائد سیلو :

تهیه سیلو از نباتات علوفه ای چندین حسن دارد که عبارتند از :

1-با استفاده از نباتات سیلو شده می توان در فصل زمستان هم از علوفه تازه و آبدار در تغذیه دام ها استفاده نمود .

2-با هزینه کم می توان مواد خوش خوراک تازه برای فصل زمستان تهیه نمود که در تولید بیشتر شیر و گوشت مؤثرتر است .

3-می توانید علفهای هرزی که برای خشک کردن خوب نیستند سیلو کنید و با این عمل بذر علفهای هرز را هم از بین ببرید .

4-علوفه زیادی را می توانید در فضای کمی به صورت سیلو ذخیره کنید ، در صورتیکه علوفه خشک جای بیشتری را اشغال می کنند .

5-علوفه خشک اگر مدتی طولانی در انبار بماند مقداری از مواد مغذی خود را از دست می دهد و از ارزش آن کاسته می شود . در صورتیکه میزان خسارت در سیلو که برای مدتی طولانی نگهداری شده باشد ، بسیار کم است .

6-به هنگام خشکسالی و کمبود علوفه اگر سیلوها از قبل انباشته شده باشند می‌توان از آنها به خوبی و برای مدتی طولانی استفاده کرد .

طریقه ساختن سیلو :

ساختمان سیلو در مرغوب شدن مواد سیلو شده و نگهداری آن برای مدتی طولانی نقش مهمی بازی می کند . در مناطقی که سطح آب زیرزمینی پائین است و زمین تا عمق 4 الی 5 متری ، خشک است ، از روش خندقی (شکل شماره 1) استفاده می شود و برای حفر آن بشرح زیر عمل می کنند :

نزدیکی محل دامداری قطعه زمین مناسبی را انتخاب کرده آنرا مانند خندق به عمق 75/2 تا 3 متر ، عرض کف 90/2 متر و عرض آن در بالا 30/3 متر حفر می کنند. البته لازم بتذکر است که طول خندق را باید بر حسب نوع علوفه ای که سیلو می شود و همچنین تعداد دامی که نگهداری می شود در نظر گرفت .

شکل شماره 1

اگر قرار باشد سیلو را از موادی پر آب مثل تفاله چغندر تاز و یا برگ چغندر و یا ذرت خشک شده که آب زده می شود تهیه کنیم بهتر است در کف سیلو کانالی به عرض 20 تا 25 سانتیمتر و عمق 7 تا 10 سانتیمتر احداث کرد و لازم است در مرکز سیلو و یا کنار آن نیز چاهی به عمق 1 الی 5/1 متر حفر شود . تا آب اضافی از طریق کانال به چاه و بعد به خارج هدایت شود وگرنه ماندن آب در سیلو ، علوفه ذخیره شده را فاسد خواهد کرد . برای اینکه آب باران و برف به داخل سیلو نفوذ نکند ، و مواد سیلو شده فاسد نشود بایست در سطح زمین اطراف سیلو را هم به عرض یک متر (از لبه سیلو) با شیب ملایم به طرح خارج سیمان کرد . سیلوی خندقی می بایستی در عرض شمالی و یا جنوبی شیبی ملایم به داخل سیلو داشته باشد تا بتوان اولاً با غلطک و یا تراکتور بر روی توده علوفه رفت و‌آنرا به راحتی فشرده و در ضمن عمل تخلیه نیز براحتی انجام شود . در مناطقی که سطح آب زیرزمینی بالا است و امکان حفر خندق وجود ندارد و یا این کار هزینه زیادی دارد ، بهتر است ساختمان سیلو از نوع سطحی (وانی) یا استوانه ای انتخاب شود .

چه نباتاتی را می توان سیلو کرد ؟

1-نباتات و یا فرآورده های نباتی که به آسانی سیلو می شوند عبارتند از :

ذرت علوفه ای ، ذرت خوشه ای ، برگ چغندر قند ، تفاله چغندر قند ، برگ چغندر علوفه ای و غیره عمل تخمیر در سیلوی این گونه مواد به علت بالا بودن مقدار

مواد قندی به آسانی صورت می گیرد .

2-نباتاتی که مشکل سیلو می شوند عبارتند از علوفه های چمنی و علوفه مرتع مخلوط لگومینوز (نخودیان) گندمیان ، شبدر (به تنهائی) و از اواسط گل تا مرحله بعد از گل ، علوفه های هرز .

3-نباتاتی که مشکلتر سیلو می شوند عبارتند از : شبدر (تا مرحله قبل از گل) علوفه مرتع خیلی جوان‌ ، منداب ،چاودار سبز و یونجه در تمام مراحل رشد .

روش پرکردن سیلو :

روشی که در پر کردن سیلو بکار می رود بر روی کیفیت موادی که سیلو می‌شوند، اثری بسیار مهم و اساسی دارد و بایست در این امر دقت زیادی بکار رود . برای اینکه به نحوه پر کردن سیلو آشنا شویم یک نمونه از آن را که بیشتر مورد استفاده شده توضیح می دهیم و آن روش سیلو کردن ذرت علوفه ایست که کشت آن در ایران متداول است و بشرح زیر عمل می شود : در مورد ذرت علوفه ای باید بوته ها را به کمک دستگاه خردکن به اندازه یک بند انگشت خورد نمود بعد آنها را بداخل سیلو ریخت و سپس توده را در تمام کف سیلو بطور یکنواخت پهن می کنند وقتی ارتفاع مواد پهن شده به 25 سانتیمتر رسید به کمک یک قلطک سنگین و یا تراکتور آنرا در تمام قسمت ها خوب می کوبند و این عمل تا پر شدن کامل سیلو ادامه پیدا می کند روی سیلوی پر شده را می بایستی به فرم گرده ماهی با شیب کافی در آورد تا از جمع

شدن آب باران و بعد نفوذ آن به داخل سیلو جلوگیری شود .

برای اینکار بهترین راه اینست که سطح خارجی را با کاه و کلش کافی به قطر 10 سانت پوشانده و بعد هم روی آن به مقدار کافی خاک و سنگ ریخت ، این خاک و سنگ چون سنگین است به فشرده شدن بیشتر محتویات سیلو کمک لازم را خواهد کرد .

روش دیگری که بیشتر در مناطق مختلف ایران خصوصاً در مناطقی که کشت بقولات مانند نخود ، لوبیا ، ماش و غیره انجام می شود متداول است آنستکه بر روی قطعه زمین صاف و تمیزی توده گیاهی را مخروطی شکل انباشت بعد با پشت بیل و سپس با قلطکی سبک آنرا کوبید ، بعد آنرا با نایلون خوب پوشاند و سپس خاک و سنگ بر روی آن ریخت . بعد از 10 هفته توده علوفه سیلو شده که پرارزش و ارزان است قابل مصرف می باشد .

در صورت تهیه سیلو از تفاله چغندرتر (آبدار) بهتر است بعد از هر وجب از آن 5 سانتیمتر کاه و کلش ریخت و بعد آنرا کوبید . در مورد سایر نباتات علوفه ای آبدار و

یا فرآورده های گیاهی آبدار هم این موضوع باید رعایت شود .

در سیلوهای روی زمینی (وانی) می بایستی به کمک دیواره ای چوبی دو قسمت انتهائی سیلو را درنهایت دقت پوشاند و یا بترتیبی که در مورد سیلوی خندقی گفته شده ، در مورد پر کردن سیلوی وانی نیز عمل شود .

روش برداشت مواد سیلوشده :

قبل از برداشت مواد از سیلو بایست نسبت به‌آماده بودن آنها مطمئن شد . نباتات علوفه‌ای سبز مانند ذرت علوفه ای که سیلو شده‌اند ، بایستی دارای رنگ سبز زیتونی مایل به قهوه ای روشن باشند . سیاه بودن رنگ توده سیلو شده دلیل بر فاسد شدن‌ آن است .

بوی علوفه سبز سیلو شده ، باید ترش مطبوع (زننده نباشد) همراه با بوئی شبیه بوی الکل باشد . توده سیلو شده نبایستی لزج و چسبنده باشد . اگر ماده‌ای خوب سیلو شده باشد می تواند برای حداقل 10 الی 12 سال به همان صورت کاملاً پوشیده شده و دست نخورده باقی بماند .

اگر توده سیلو شده بوی کره فاسد شده را بدهد ، دلیل بر خراب شدن آن است و به هیچ وجه نبایستی از آن در تغذیه دامها ، بخصوص ماده گاو شیری استفاده کرد .

ذرت علوفه ای معمولاً بعد از 45 الی 50 روز و با پایان گرفتن فعالیتهای تخمیری، آماده مصرف است منتهی برداشت مواد باید با دقت کامل انجام گیرد تا از هدر رفتن و فساد مابقی آنها جلوگیری شود . برای این منظور توصیه می شود به نکات زیر توجه شود :

1-به هنگام برداشت ابتداء می بایستی پوشش خارجی را به اندازه‌ای که برای 2 تا 3 روز لازم می شود کنار زد . معمولاً در طبقه ای از مواد سیلو شده که در زیر پوشش خارجی قرار گرفته اغلب آثار کپک زدگی دیده می شود ، بهتر است آن قسمت را با دقت برداشت و دور ریخت و از دادن آن به دامها خودداری کرد .

2-عمل برداشت سیلو به جهت جلوگیری از نفوذ هوا و فاسد نشدن نقاط دیگر بطور عمودی انجام گیرد .

3-قسمتی که پس از برداشت بازمانده و در مجاورت هوا قرار گرفته ، باید با نایلون پوشانده شود تا فاسد نشود .

4-اگر در حین برداشت در لایه ای آثار فساد دیده شد . بایستی قسمت فاسد شده را فوراً از سیلو خارج کرد زیرا امکان گسترش آن وجود دارد