ریشه لغوی کلمه سیمان از یک لغت لاتین به نام سیمنت ( cement ) گرفته شده است و ماده ای است که دارای خاصیت چسبانندگی مواد به یکدیگر است و در حقیقت ، واسطه چسباندن است.
سیمان در صنایع ساختمانی در صنایع ساختمانی ، سیمان به ماده ای گفته میشود که برای چسباندن مصالح مختلف به یکدیگر از قبیل سنگ و شن ، ماسه ، آجر و غیره بکار میرود و ترکیبات اصلی این سیمان از مواد آهکی است.
سیمانهای آهکی معمولا از ترکیبات سیلیکات و آلومیناتهای آهک تشکیل شدهاند که هم بهصورت طبیعی یافت میشوند و هم قابل تولید در کارخانجات سیمانسازی هستند.
تاریخچه اگرچه از زمانهای بسیار گذشته اقوام و ملل مختلف به نحوی با استفاده از سیمان در ساخت بنا سود میجستند، ولی اولین بار در سال 1824 ، سیمان پرتلند به نام "ژوزف آسپدین" که یک معمار انگلیسی بود، ثبت شد.
به لحاظ شباهت ظاهری و کیفیت بتنهای تولید شده از سیمانهای اولیه به سنگهای ناحیه پرتلند در دورست انگلیس ، سیمان به نام سیمان پرتلند معروف شد و تا به امروز برای سیمانهایی که از مخلوط نمودن و حرارت دادن مواد آهکی و رسی و مواد حاوی سیلیس ، آلومینا و اکسید آهن و تولید کلینکر و نهایتا آسیاب نمودن کلینکر بدست میآید، استفاده میشود.
ساختار سیمان اساسا سیمان با آسیاب نمودن مواد خام از قبیل سنگ و آهک و آلومینا و سیلیسی که به صورت خاک رس و یا سنگهای رسی وجود دارد و مخلوط نمودن آنها با نسبتهای معین و با حرارت دادن در کورههای دوار تا حدود 1400درجه سانتیگراد بدست میآید.
در این مرحله ، مواد در کوره تبدیل به گلولههای تقریبا سیاه رنگی میشوند که کلینکر نامیده میشود.
کلینکر پس از سرد شدن ، با مقداری سنگ گچ بهمنظور تنظیم گیرش ، مخلوط و آسیاب شده و پودر خاکستری رنگی حاصل میشود که همان سیمان پرتلند است.
با توجه به نوع و کیفیت مواد خام ، سیمان با دو روش عمدهتر و خشک تولید میشود، ضمن اینکه روشهای دیگری نیز وجود دارد.
البته امروزه عموما از روش خشک در تولید سیمان استفاده میشود، مگر در مواردی که مواد خام ، روش تر را ایجاب کند، زیرا در روش خشک ، انرژی کمتری برای تولید مورد نیاز است.
ترکیبات شیمیایی سیمان مواد خام مورد مصرف در تولید سیمان در هنگام پخت با هم واکنش نشان داده و ترکیبات دیگری را بوجود میآورند.
معمولا چهار ترکیب عمده بهعنوان عوامل اصلی تشکیل دهنده سیمان در نظر گرفته میشوند که عبارتند از: سه کلسیم سیلیکات (3O2=C3S) دو کلسیم سیلیکات ( 2CaOSiO2=C2S) سه کلسیم آلومینات (3CaOAl2O3=C3A) چهار کلسیم آلومینو فریت (4CaOAl2O3Fe2O3) که اختصارا اکسیدهای CaO را با C و SiO2 را با S و Al2O3 را با A و Fe2O3 را با F نشان میدهند.
سیلیکاتهای C3S و C2S مهمترین ترکیبات سیمان در ایجاد مقاومت خمیر سیمان هیدراته میباشند.
در واقع سیلیکاتها در سیمان ، ترکیبات کاملا خالصی نیستند، بلکه دارای اکسیدهای جزئی بهصورت محلول جامد نیز میباشند.
این اکسیدها اثرات قابل ملاحظه ای در نحوه قرار گرفتن اتمها، فرم بلوری و خواص هیدرولیکی سیلیکاتها دارند.
ترکیبات دیگری نیز در سیمان وجود دارند که از نظر وزن قابل ملاحظه نیستند، ولی تأثیرات قابل ملاحظه ای در خواص سیمان دارند که عمدتا عبارتند از: MgO،TiO2،Mn2O3،K2O،NaO2، که اکسیدهای سدیم و پتاسیم به نام اکسیدهای قلیایی شناخته شدهاند.
آزمایشها نشان داده است که این قلیائیها با بعضی از سنگدانهها واکنش نشان دادهاند و حاصل این واکنش باعث تخریب بتن شده است.
البته قلیائیها در مقاومت بتن نیز اثر دارند.
وجود سه کلسیم آلو مینات (C3A) در سیمان نقش عمده ای در مقاومت سیمان به جزء در سنین اولیه ندارند و در برابر حملات سولفاتها نیز که منجر به سولفوآلومینات کلسیم میشود، مشکلاتی به بار میآورد، اما وجود آن در مراحل تولید ، ترکیب آهک و سیلیس را تسهیل میکند.
میزان C4AF در سیمان هم در مقایسه با سه ترکیب دیگر کمتر است و تأثیر زیادی در رفتار سیمان ندارند، ولی در واکنش با گچ ، سولفو فریت کلسیم را میسازد و وجود آن به هیدراسیون سیلیکاتها شتاب میبخشد.
مقدار و اندازه واقعی اکسیدها در ترکیبات انواع سیمان ، مختلف است.
البته باقی مانده نامحلول نیز که عمدتا از ناخالصیهای سنگ گچ حاصل میگردد، اندازه گیری میشود، تا حدود 1,5 درصد وزن در سیمان مجاز است.
افت حرارتی نیز که دامنه کربناسیون و هیدراسیون آهک آزاد و منیزیم آزاد را در مجاورت هوا نشان میدهد، تا حدود 3 الی 4 در صد وزن سیمان اندازه گیری میشود.
هیدراسیون سیمان ماده مورد نظر ما ملات یا خمیر سیمان است که با اختلاط آب و پودر سیمان ماده چسباننده ای میشود.
در واقع سیلیکاتها و آلومیناتهای سیمان در مجاورت آب محصولی هیدراسیونی را تشکیل میدهند که کمکم با گذشت زمان ، جسم سختی بوجود میآید.
دو ترکیب عمده سیلیکاتی سیمان یعنی C3S و C2S عوامل عمده سخت شدن سیمان هستند و عمل هیدراسیون روی C3S سریعتر از C2S انجام میگیرد.
حرارت هیدراسیون همانند هر واکنش شیمیایی ، هیدراسیون ترکیبات سیمان نیز حرارتزا است و به میزان حرارتی که در هر گرم از سیمان هیدراته در اثر هیدراسیون در دمای معینی تولید میگردد، حرارت هیدراسیون گفته میشود و به روشهای مختلفی قابل اندازه گیری است.
درجه حرارت و دمائی که در آن عمل هیدزاسیون انجام میشود، تأثیر قابل ملاحظه ای در نرخ حرارت تولید شده است دارد.
برای سیمانهای پرتلند معمولی ، حدود نصف کل حرارت تا سه روز و حدود 3,4 حرارت تا حدود 7 روز و تقریبا 90 در صد حرارت در 6 ماه آزاد میشود.
در واقع حرارت هیدراسیون بستگی به ترکیب شیمیایی سیمان دارد و تقریبا برابر است با مجموع حرارتهای ایجاد شده یکایک ترکیبات خالص سیمان ، اگر به صورت جداگانه هیدراته شود.
هر گرم از سیمان تقریبا 120 کالری حرارت آزاد میکند.
چون هدایت حرارتی بتن کم است، لذا حرارت میتواند بهعنوان یک عایق حرارتی عمل نماید.
از طرف دیگر حرارت تولید شده بوسیله هیدراسیون سیمان میتواند از یخ زدن آب در لولههای موئین بتن تازه ریخته شده جلوگیری نماید.
بنابراین آگاهی به خواص حرارتزایی سیمان میتواند در انتخاب نوع مناسب سیمان برای هدف مشخصی مفید باشد.
همانطور که گفته شد، نقش اصلی در مقاومت سیمان C3S و C2S ایفا میکنند و C3S در 4 هفته سنین اولیه و C2S پس از آن مقاومت سیمان را ایجاد میکنند.
نقش این دو ترکیب در مقاومت سیمان پس از یک سال تقریبا مساوی میشود.
آزمایشهای سیمان به لحاظ اهمیت کیفیت سیمان در ساختن بتن ، معمولا تولید کنندگان ، آزمایشهای متعدد و استاندارد شده ای را برای کنترل کیفیت سیمان انجام میدهند و بعضا نیز مصرفکنندگان برای اطمینان خاطر ، خواص سیمان تولید شده را از کارخانجات درخواست میکنند و گاها نیز آزمایشهایی انجام میدهند.
خواص فیزیکی سیمان عمدتا عبارتست از نرمی سیمان ، گیرش سیمان ، سلامت سیمان و مقاومت سیمان.
نرمی سیمان از آنجا که هیدراسیون از سطح ذرات سیمان شروع میشود، مساحت تمامی سطح سیمان موجود در هیدراسیون شرکت دارند.
بنابراین نرخ هیدراسیون بستگی به ریزی سیمان دارد و مثلا برای کسب مقاومت سریعتر نیز به سیمان نرم تر یا ریزتر میباشد.
اما باید توجه داشت که همیشه یک سیمان نرم از نظر اقتصادی و فنی مقرون به صرفه نیست، زیرا هزینه آسیاب کردن و اثرات بیش از حد نرم بودن سیمان بر خواص دیگر آن مانند نیاز بیشتر به گچ برای تنظیم گیرش ، کارآیی بتن تازه و سایر موارد نیز باید مد نظر باشد.
نرمی یکی از خواص عمده سیمان است که معمولا در استانداردها با سطح مخصوص تعیین میشود (m2/kg).
روشهای متداول و متفاوتی برای تعیین نرمی سیمان در دنیا بکار گرفته میشود.
استاندارد ملی ایران به شماره 390 تعیین نرمی سیمان را مشخص میکند.
گیرش سیمان کلمه گیرش برای سفت شدن خمیر سیمان بکار برده میشود، یعنی تغییر وضعیت از حالت مایع به جامد.
گیرش بهعلت هیدراسیون C3S و C2A با افزایش دمای خمیر سیمان اتفاق میافتد.
گیرش اولیه مربوط به افزایش سریع دما و گیرش نهایی مربوط به دمای نهایی است.
مدت زمان گیرش سیمان با افزایش درجه حرارت کاهش مییابد، ولی آزمایش نشان داده است که در دمای حدود 30 درجه سانتیگراد ، اثر معکوس را میتوان مشاهده نمود.
در درجات حرارت پائین ، گیرش سیمان کند میشود.
کلمه گیرش برای سفت شدن خمیر سیمان بکار برده میشود، یعنی تغییر وضعیت از حالت مایع به جامد.
انواع سیمان تولیدی کاربرد انواع سیمان (P.C-type I) سیمان پرتلند نوع 1 (سیمان پرتلند معمولی) در مواردی به کار می رود که هیچ گونه خواص ویژه مانند سایر انواع سیمان مورد نظر نیست (P.C-type II) سیمان پرتلند نوع 2 برای استفاده عمومی و نیز استفاده ویژه در مواردی که گرمای هیدراتاسیون متوسط مورد نظر است (P.C-type III ) سیمان پرتلند نوع 3 برای استفاده در مواقعی که مقاومت های بالا در کوتاه مدت مورد نظر است (P.C-type V) سیمان پرتلند نوع 5 در مواقعی که مقاومت زیاد در مقابل سولفات ها مورد نظر باشد استفاده می شود (White Cement) سیمان سفید برای استفاده در سطح ساختمان ها و مواقعی که استفاده از سیمان های بدون رنگ با مقاومت های بالا مورد نیاز باشد از این سیمان در تولید انواع سیمان های رنگی استفاده می شود (SR.slag Cement) سیمان سرباره ای ضد سولفات در مواقعی که مقاومت متوسط در مقابل سولفات ها و یا حرارت هیدراتاسیون متوسط مورد نظر است استفاده می گردد (P.P.
Cement) سیمان پرتلند - پوزولانی در ساختمان های بتنی معمولی و بیشتر در مواردی که مقاومت متوسط در مقابل سولفات ها و حرارت هیدراتاسیون متوسط مورد نظر باشد استفاده می شود (P.K.Z.
Cement) سیمان پرتلند - آهکی این نوع سیمان در تهیه ملات و بتن در کلیه مواردی که سیمان پرتلند نوع 1 بکار می رود قابل استفاده است .
دوام بتن را در برابر یخ زدن ، آب شدن و املاح یخ زا و عوامل شیمیایی بهبود می دهد (Masonry Cement) سیمان بنائی برای استفاده در مواقعی که ملات بنائی با مقاومت های کمتر از سیمان پرتلند نوع 1 مورد نیاز است (Rf Cement 450) سیمان نسوز 450 با اتصال هیدروکسیلی و فازهای کلسیم آلومینات ، برای مصرف به عنوان ماده نسوز در Al 2 O 3 حاوی بیش از %40 صنایع حرارتی استفاده می شود (Rf Cement 500) سیمان نسوز 500 برای مصرف به عنوان ماده نسوز با درصد CA 2 ، CA با اتصال هیدروکسیلی و فازهای Al 2 O 3 حاوی بیش از %70 به کار می رود CO.H 2 خلوص بالا در صنایع حرارتی و اتمسفرهای (Rf Cement 550) سیمان نسوز 550 با اتصال هیدروکسیلی و آلومینات کلسیم به عنوان ترکیب اصلی ، دارای نسوزندگی و خواص Al 2 O 3 حاوی بیش از %80 ترمومکانیکی بالا و کاربردهای ویژه نسوز مانند اتمسفرهای احیا هیدروژن سیمان های چاه نفت این سیمان ها برای درزگیری چاه های نفت به کار می روند .
عمده این نوع سیمان ها دیرگیر بوده و در برابر دماها و فشارهای بالا مقاوم می باشند .
این سیمان ممکن است در حفر چاه های آب و فاضلاب نیز به مصرف برسد سیمان های پرتلند ضد آب این سیمان به رنگ سفید ، خاکستری تولید می شود .
این نوع سیمان ، انتقال مویینه آب را تحت فشار ناچیز یا بدون فشار ، کاهش می دهد ولی جلوی انتقال بخار آب را نمی گیرد سیمان های با گیرش تنظیم شده سیمان با گیرش تنظیم شده به گونه ای کنترل و ساخته می شود که می تواند بتنی با زمان های گیرش از چند دقیقه تا یک ساعت تولید کند سیمان های رنگی این سیمان ها بیشتر جنبه تزئینی و آرایشی دارند و در نماسازی سیمانی و تولید بتن نمادار به مصرف می رسند " ویژگی های سیمان پرتلند " 1 - هدف و دامنه کاربرد هدف از تدوین این استاندارد ، تعیین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و نیز روش نمونه برداری انواع سیمان پرتلند می باشد که با نشان "پ" مشخص می شود 2 - تعریف ها 2 - 1 کلینکر سیمان پرتلند فرآورده ای است مرکب که عمدتاً از سیلیکات های کلسیم و آلومینات ها تشکیل شده و از واکنش حرارتی شیمیایی مواد آهکی و رسی در کوره سیمان تا دمای معین بدست می آید 2 - 2 سیمان پرتلند – سیمان پرتلند چسباننده ای است آبی که از پودر نمودن توام کلینکر همراه با مقدار مناسبی سنگ گچ در آسیاب بدست می آید 2 - 3 سیمان پرتلند با ویژگی های تعیین شده در این استاندارد در مجاورت آب و در اثر واکنش های هیدراتاسیون حرارت ایجاد می نماید و خمیر حاصل گیرش یافته و با گذشت زمان سخت می شود و در شرایط محیطی مناسب مقاومت پایداری را کسب می نماید چنانچه این سیمان با آب و سنگدانه های مناسب ، پیمانه و مخلوط شود ، ملات یا بتن با کارآئی و روانی مطلوب ایجاد می نماید که با گذشت زمان مقاومت های معینی را کسب می نماید و ثبات حجمی خود را نیز در زمان های طولانی حفظ می کند و در رویارویی با شرایط محیطی از دوام کافی برخوردار است 2 - 4 فرآیند سخت شدن سیمان در مجاورت آب سیمان در مجاورت آب با انجام واکنش هیدراتاسیون ، سخت میشود محصول واکنش عمدتاً سیلیکات های کلسیم آبدار می باشد ترکیبات شیمیائی دیگر نظیر آلومینات ها نیز در این عمل مؤثرند 2 - 5 مواد مضاف – موادی هستند که خواص سیمان و گیرش آن را تنظیم می نماید سولفات کلسیم متبلور خام ماده مضاف متداول و مجازی است که به هنگام آسیاب کردن کلینکر به فرآیند تولید سیمان اضافه می شود یادآوری – چنانچه برای شرایط خاص از مواد مضاف ویژه ای استفاده شود باید دقیقاً اطمینان حاصل شود که موجب کاهش کیفیت مطلوب سیمان و نیز ملات بتن ساخته شده از آن سیمان نشود و خورندگی میلگردهای فولادی بکار رفته داخل آن بتن را گسترش ندهد 3 - انواع سیمان پرتلند : سیمان پرتلند مشتمل بر پنج نوع بشرح زیر می باشد 3 - 1 سیمان پرتلند نوع یک با نشانه پ - 1 به عنوان سیمان پرتلند معمولی برای مصارف عمومی در ساخت ملات یا بتن بکار می رود 3 - 2 سیمان پرتلند نوع دو با نشانه پ - 2 به عنوان سیمان پرتلند اصلاح شده مصرف ویژه آن در ساخت بتن هائی است که حرارت هیدراتاسیون متوسط برای آنها ضرورت داشته و حمله سولفات ها به آنها در حد متوسط باشد 3 - 3 سمیان پرتلند نوع سه پ - 3 به عنوان سیمان پرتلند با مقاومت اولیه زیاد در شرایطی که مقاومت اولیه زیاد مورد نظر باشد بکار می رود 3 - 4 سیمان پرتلند نوع چهار پ - 4 به عنوان سیمان پرتلند با حرارت کم در شرایطی که حرارت هیدراتاسیون کم بتن مورد نظر باشد بکار می رود 3 - 5 سیمان پرتلند نوع پنج پ - 5 به عنوان سیمان پرتلند ضد سولفات در شرایطی که مقاومت زیاد بتن در برابر سولفات ها مورد نظر باشد بکار می رود 4 - ویژگی ها ویژگی های شیمیائی و فیزیکی انواع پنجگانه سیمان پرتلند باید با مندرجات این استاندارد مطابقت داشته باشند 4 - 1 ویژگی های شیمیائی ویژگی های شیمیائی الزامی انواع پنجگانه سیمان پرتلند باید با مندرجات جدول 1 مطابقت داشته باشد ویژگی های اختیاری آنها .
نیز در جدول 2 تعیین شده است مقدار اکسیدها باید با تقریب 01/0 درصد گزارش شود چنانچه نسبت درصد اکسید آلومینیم به اکسید آهن 64/0 یا بیشتر باشد ، درصد سه کلسیم سیلیکات و دو کلسیم سیلیکات و سه کلسیم آلومینات و چهار کلسیم آلومینوفریت با استفاده از مقادیر اکسیدهای حاصل از تجزیه شیمیائی سیمان و عبارات زیر محاسبه میشود سه کلسیم سیلیکات (C3S)=(4.071 * %CaO) - (7/600 * %SiO2) (6/718 * %Al2O3)-(1/430 * %Fe2O3) - (2/852 * %SO3) دو کلسیم سیلیکات (C2S)=(2/867 * %SiO2)-(0/7544 * %C3S) سه کلسیم آلومینات (C3A)=(2/650 * %Al2O3)-(1/692 * %Fe2O3) چهار کلسیم آلومینوفریت (C4AF)= 3/043 * %Fe2O3 اگر نسبت درصد اکسید آلومینیم به اکسید آهن کمتر از 64/0 باشد یک محلول جامد از کلسیم و آلومینوفریت درست می شود که فرمول آن (C4AF + C2F) است و در اینگونه سیمان ها سه کلسیم آلومینات تشکیل نخواهد شد برای تعیین سه کلسیم سیلیکات و ( C4AF + C2F) از فرمول زیر استفاده می شود ولی دو کلسیم سیلیکات طبق فرمول قبلی تعیین می گردد (C4AF + C2F) = (2/10 * %Al2O3) + (1/702 * %Fe2O3) (C3S) = (4/071 * %CaO) - (7/600 * %SiO2) - (4/479 * %Al2O3) - (2/859 * %Fe2O3) - (2/852 * %SO3) C3A برای محاسبه مقدا ر را که با تقریب یک صدم درصد بدست آمده اند بکار می برند Al2O3 و Fe2O3 مقادیر ولی در محاسبه سایر ترکیبات از مقادیر اکسیدهائیکه با تقریب 1/0 درصد بدست آمده , استفاده می گردد کلیه مقادیر محاسبه شده بر این اساس باید با تقریب یک درصد گزارش شوند 4 - 2 ویژگی های فیزیکی ویژگی های فیزیکی الزامی انواع پنجگانه سیمان پرتلند باید با مندرجات جدول (3) مطابقت داشته باشند و ویژگی های اختیاری آنها نیز در جدول تعیین گردیده اند 5 - نمونه برداری نمونه برداری از سیمان پرتلند باید به یکی از روش های مندرج زیر انجام گیرد 5 - 1 نمونه برداری از محل تسمه نقاله یا لوله انتقال سیمان به سیلو در این نمونه برداری ، وزن نمونه برای هر 40 تن سیمان ( یا بخشی از آن ) در حال انتقال به سیلو 5 کیلوگرم می باشد این نمونه را می توان به صورت پیوسته یا ناپیوسته برداشت نمود 5 - 2 نمونه برداری از محل تخلیه سیمان از سیلو در این نمونه برداری ، از جریان سیمان در لوله تخلیه و به فاصله های زمانی معین به ازای هر یک صد تن سیمان داخل سیلو مقدار 5 کیلوگرم سیمان به عنوان نمونه برداشت می شود 5 - 3 نمونه برداری از انبار سیمان فله در این نمونه برداری ، چنانچه عمق انباشته سیمان موجود در انبار از 2 متر کمتر باشد ، نمونه را می توان با ابزار ویژه نمونه برداری تهیه نمود 5 - 4 نمونه برداری از انبار کیسه های سیمان در این نمونه برداری به ازای هر پنج تن یا بخشی از آن یک کیسه سیمان انتخاب می شود و مقدار لازم برای نمونه توسط ابزار ویژه نمونه برداری تهیه می شود 5 - 5 نمونه برداری از محموله کامیون و سایر موارد ذکر نشده در این نمونه برداری ، از سه نقطه مختلف محموله برداشت می شود و چنانچه در چندین کامیون باشد بشرط آنکه محموله ها از سیلوی مشخص و در یک روز بارگیری شده باشد ، نمونه های برداشت شده از کامیون ها را می توان مخلوط نمود 5 - 6 هر یک نمونه تهیه شده به یکی از روش های بالا ، باید به سه بخش تقسیم شود یک بخش برای آزمون و بررسی به آزمایشگاه مؤسسه استاندارد و یک بخش به آزمایشگاه کارخانه تحویل شود و بخش سوم نیز به عنوان نمونه شاهد در بسته بندی محکم و مقاوم نسبت به رطوبت لاک و مهر شده و در یک مکان مورد اعتماد نگهداری شود 6 - بسته بندی و نشانه گذاری 6 - 1 بسته بندی سیمان پرتلند باید در کیسه های مناسب ، مقاوم و قابل انعطاف بارگیری شود ، بطوریکه رطوبت و مواد خارجی به داخل آن نفوذ نکند و به هنگام حمل و نقل پاره نشود.در صورت استفاده از کیسه های کاغذی باید مشخصات پاکت ها مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره 4543 باشد 6 - 2 نشانه گذاری روی هر کیسه محتوی سیمان پرتلند باید موارد مندرج زیر به وضوح و با رنگ سیاه نوشته شده باشند 6 - 2 -1 نشانه "پ - 1 "برای سیمان پرتلند نوع یک باید با خط درشت و بالای محل نشانه گذاری روی هر کیسه نوشته (شود ضمناً مقاومت سیمان نیز قید شود ، مثلاً ( 525-1 ) (425-1) (325-1 6 - 2 - 2 نشانه " پ - 2 "برای سیمان پرتلند نوع دو باید با خط درشت و بالای محل نشانه گذاری روی هر کیسه نوشته شود 6 - 2 - 3 نشانه "پ - 3 "برای سیمان پرتلند نوع سه باید با خط درشت و بالای محل نشانه گذاری روی هر کیسه نوشته شود 6 - 2- 4 نشانه " پ - 4 "برای سیمان پرتلند نوع چهار باید با خط درشت و بالای محل نشانه گذاری روی هر کیسه نوشته شود 6 - 2 - 5 نشانه "پ - 5 "برای سیمان پرتلند نوع پنج باید با خط درشت و بالای محل نشانه گذاری روی هر کیسه نوشته شود 6 - 2 - 6 جمله " سیمان پرتلند " با ذکر نوع آن 6 - 2 - 7 نام کارخانه سازنده و نشان بازرگانی آن 6 - 2 - 8 وزن خالص سیمان پرتلند داخل کیسه به کیلوگرم 6 - 2 - 9 تاریخ تولید سیمان پرتلند باید روی هر کیسه بطورواضح نوشته شود 6 - 3 کلیه کیسه ها در هنگام بازرسی و تحویل به مصرف کننده ، باید کاملاً سالم باشد 6 - 4 در مواردی که سیمان پرتلند به صورت فله تحویل می شود ، باید اطلاعات فوق به اضافه تاریخ تحویل، شماره سفارش و همچنین مشخصات دریافت کننده کالا در بارنامه منعکس شود و همراه محموله ارسال گردد 7 - شرایط پذیرش کیفیت 7 - 1 چنانچه ویژگی های نمونه های آزمون شده هر محموله سیمان پرتلند با هر یک از ضوابط این استاندارد مطابقت نداشته باشد آن محموله مردود می باشد 7 - 2 چنانچه هر محموله سیمان پرتلند قبل از حمل به صورت فله بیش از شش ماه در سیلوی کارخانه مانده باشد ، و یا پس از انجام آزمون ها به صورت بسته بندی ( کیسه ) بیش از سه ماه در اختیار فروشنده مانده باشد ، باید قبل از مصرف دوباره مورد آزمون و انطباق با استاندارد قرار گیرد 7 - 3 وزن اسمی هر کیسه سیمان پرتلند 50 کیلوگرم می باشد (1)(2) چنانچه وزن هر کیسه کمتر از 49 کیلوگرم باشد می تواند از سوی خریدار پذیرفته نشود و چنانچه وزن میانگین هر کیسه از 50 کیسه که بطور تصادفی از یک محموله انتخاب و توزین می شود ، کمتر از 50 کیلوگرم باشد ، کل محموله مردود و غیر قابل پذیرش می باشد 8 - انبار نمودن 8 - 1 نگهداری سیمان پرتلند در کیسه و یا بصورت فله در سیلو ، باید مطابق با استاندارد ملی شماره 2761 ایران باشد بطوریکه تشخیص محموله ها از یکدیگر ، بازرسی و نمونه برداری از هر یک به آسانی امکان پذیر باشد 8 - 2 محل نگهداری سیمان پرتلند باید کاملاً خشک باشد و رطوبت به داخل آن نفوذ ننماید 9 - تاییدیه کیفیت بنا به درخواست خریدار ، چنانچه در قرارداد خرید سیمان پرتلند نیز قید گردیده باشد فروشنده باید تاییدیه ای مبنی بر مطابقت کامل هر محموله منابع : سایت سیمان ایران : www.irancement.com سایت دانشنامه رشد : www.daneshnameh.roshd.ir سیمان پرتلند نو 1 - سیمان پرتلند معمولیP.C-type I :در مواردی به کار می رود که هیچگونه خواص ویژه مانند سایر انواع سیمان موردنظر نیستسیمان پرتلند نوع 2 ، P.C-type II :برای استفاده عمومی و نیز استفاده ویژه در مواردی که گرمای هیدراتاسیون متوسط موردنظر استسیمان پرتلند نوع 3، P.C-type III :برای استفاده در مواقعی که مقاومتهای بالا در کوتاه مدت موردنظر استسیمان پرتلند نوع 5، P.C-type V :در مواقعی که مقاومت زیاد در مقابل سولفاتها موردنظر باشد استفاده می شودسیمان سفید - White Cement :برای استفاده در سطح ساختمانها و مواقعی که استقاده از سیمانهای بدون رنگ با مقاومتهای بالا موردنیاز باشد، از این سیمان در تولید انواع سیمانهای رنگی استفاده می شودسیمان سرباره ای ضد سولفات - SR.slag Cement :در مواقعی که مقاومت متوسط در مقابل سولفاتها و ا حرارت هیدراتاسیون متوسط موردنظر است، استفاده می گرددسیمان پرتلند - پوزولانی - P.P.Cement :در ساختمانهای بتنی معمولی و بیشتر در مواردی که مقاومت متوسط در مقابل سولفاتها و حرارت هیدراتاسیون متوسط موردنظر باشد، استفاده می گرددسیمان پرتلند - آهکی - P.K.Z.Cement :این نوع سیمان در تهیه ملات بتن در کلیه مواردی که سیمان پرتلند نوع 1 به کار می رود قابل استفاده است.
دوام بتن را در برابر یخ زدن، آب شدن و املاح یخزا و عوامل شیمیائی بهبود می دهدسیمان بنائی - Masonry Cement :برای استفاده در مواقعی که ملات بنائی با مقاومتهای کمتر از سیمان پرتلند نوع 1 موردنیاز استسیمان نسوز 450 - Rf Cement 450 :حاوی بیش از 405 A12O3 با اتصال هیدروکسیلی و فازهای کلسیم آلومینات، برای مصرف به عنوان ماده نسوز در صنایع حرارتی استفاده می شودسیمان نسوز500 - Rf Cement 500 :حاوی بیش از 70% A12O3 با اتصال هیدروکسیلی و فازهای CA2,CA برای مصرف به عنوان ماده نسوز با درصد خلوص بالا در صنایع حرارتی و آتمسفرهای CO,H2 به کار می رودسیمان نسوز 550 - Rf Cement 550 :حاوی بیش از 80% A12O3 با اتصال هیدروکسیلی و آلومینات کلسیم به عنوان ترکیب اصلی، دارای نسوزندگی و خواص ترمومکانیکی بالا و کاربردهای وِژه نسوز مانند آتمسفرهای احیا هیدروژنسیمانهای چاه نفت :این سیمانها برای درزگیری چاه های نفت به کار می روند، عمده این نوع سیمانها دیرگیر بوده و در برابر دماها و فشارهای بالا مقاوم می باشند.
این سیمان ممکن است در حفره چاه های آب و فاضلاب نیز به مصرف برسدسیمانهای پرتلند ضدآب :این سیمان به رنگ سفید، خاکستری تولید می شود، این نوع سیمان انتقال مویینه آب تحت فشار ناچیز یا بدون فشار، کاهش می دهد ولی جلوی انتقال بخار آب را نمی گیردسیمانهای باگیرش تنظیم شده :سیمان با گیرش تنظیم شده به گونه ای کنترل و ساخته می شود که می تواند بتنی با زمانهای گیرش از چند دقیقه تا یک ساعت تولید کندسیمانهای رنگی:این سیمانها بیشتر جنبه تزئینی و آرایشی دارند و در نماسازی سیمانی و تولید بتن نمادار به مصرف می رسند