دانلود مقاله کنترل سربار کارخانه

هزینه یابی سربار کارخانه هزینه های سربار کارخانه با هزینه های مواد مستقیم و کار مستقیم متفاوت است.

زیرا کل هزینه های سربار کارخانه ممکن است تا پایان هر ماه مشخص نگردد مانند هزینه های برق- آب و گاز مصرفی بعضی دیگر از هزینه های سربار کارخانه ممکن است ماه به ماه بطور قابل ملاحظه ای تغییر نمایند مانند تعمیر ماشین آلات ممکن است در یک ماهی صورت گیرد و در چند ماه بعد تعمیر ماشین آلات مجود نداشته باشد و هزینه مرخصی که بیشتر در ماههای تیر الی شهریور انجام می شود.

بنابراین استفاده از سربار واقعی کارخانه موجب تغییر قیمت تمام شده یک واحد محصول در هر ماه می گردد.

جهت تعیین بموقع اطلاعات مربوط به هزینه یابی محصول و به حداقل رساندن تغییرات هزینه های سربار کارخانه از پیش تعیین شده سربار کارخانه استفاده می شود.

بدین منظور باید در ابتدای دوره مالی نرخ از پیش تعیین شده سربار کارخانه (نرخ جذب سربار کارخانه) را محاسبه نمود.

هنگام محاسبه قیمت تمام شده محصولات تولید شده از این نرخ جهت تخصیص سربار کارخانه به دوایر و سفارشات استفاده می گردد.

نرخ از پیش تعیین شده سربار کارخانه بر اساس دو عامل زیر تعیین می گردد: 1 .

برآورد سطح تولید 2 .

برآورد هزینه های سربار کارخانه مبانی جذب سربار کارخانه پس از انتخاب سطح ظرفیت - سطح تولید را بر حسب هر یک از مبانی جذب سربار می توان بیان نمود.

مفاهیم اساسی حسابداری صنعتی و طبقه بندی هزینه ها حسابداری صنعتی شامل حسابداری مدریت و آن بخش از حسابداری مالی است که مربوط به هزینه یابی محصول می شود.

هزینه یابی محصول اطلاعات مورد نیاز برای تهیه ترازنامه و صورت سود و زیان را در مورد قیمت تمام شده موجودی ها و قیمت تمام شده کالای فروش رفته فراهم می آورد.

حسابداری مدریت شامل جمع آوری- طبقه بندی- تلخیص- تجزیه و تحلیل و گزارش اطلاعاتی می باشد که مدریت را در برنامه ریزی- کنترل و ارزیابی عملیات شرکت یاری نماید.

برنامه ریزی و کنترل برنامه ریزی فرایند تعیین اهداف- تعیین منابع مورد نیاز و تصمیم گیری در مورد بهترین روش استفاده از آنها جهت دستیابی به اهداف می باشد.

در مراحل برنامه ریزی حسابداری صنعتی می تواند با تهیه بودجه عملیاتی و بودجه مالی به مدریت کمک نماید.

همچنین اطلاعات حسابداری صنعتی در تصمیمات مربوط به ساخت یا خرید تعیین قیمت فروش محصولات و بودجه بندی سرمایه ای مورد استفاده قرار می گیرد.

در برنامه ریزی و بررسی چند راه حل مدریت از گزارشات حسابداری صنعتی جهت انتخاب بهترین راه حل برای دستیابی به اهداف شرکت استفاده می کند.

کنترل فعالیت های مداومی است که به منظور اطمینان از دستیابی به اهداف شرکت توسط مدریت صورت می گیرد.

فعالیت های برنامه ریزی مربوط به آینده و فعالیت های کنترل مربوط به زمان حال می شود.

برای کنترل عملیات باید بطور مستمر نتایج واقعی با نتایج برنامه ریزی شده مقایسه گردند.

بودجه نشانگر استاندارد اجرای کار می باشد.

همچنین با مقایسه آن با نتایج واقعی می توان در مورد میزان دستیابی به اهداف و کارائی عملیات قضاوت نمود.

عوامل تشکیل دهنده هزینه های تولید یا قیمت تمام شده محصول عوامل تشکیل دهنده هزینه های تولید عبارتست از : مواد مستقیم کار مستقیم و سربار کارخانه.

مواد مستقیم هر نوع موادی که یک جزء قابل شناسائی محصول تکمیل شده را تشکیل می دهد مواد مستقیم نامند ممکن است بشکل مواد خام مانند نیشکر در تولید قند یا قسمت های ساخته و خریداری شده مانند موتور و گیربکس در مونتاژ اتومبیل باشد.

برای تولید بسیاری از محصولات مواد مستقیم قسمت عمده هزینه های تولید را تشکیل می دهد.

ظمنا گر چه بعضی از مواد مصرفی در تولید محصول جزء متشکله آن می باشد ولی به علت جزئی بودن هزینه آن نسبت به کل هزینه های تولید جزو مواد غیر مستقیم طبقه بندی می گردند مانند چسب در تولید صندلی.

مواد غیر مستقیم کلیه موادی که جزو مواد مستقیم نبوده و در تولید محصول بکار برده می شود مواد غیر مستقیم نامند مانند نخ در تولید لباس- مواد پاک کننده ماشین آلات و ابزار کوچک.

هزینه مواد غیر مستقیم جزو هزینه های سربار کارخانه طبقه بندی می گردد.

کار مستقیم کار مستقیم کاری است که مستقیما مواد مستیم را به محصول تکمیل شده تبدیل می نماید.

هزینه حقوق کارگران که این کار را انجام می دهند هزینه کار مستقیم می باشد مانند حقوق کارگرانی که چوب را بریده و با استفاده از چسب و میخ صندلی را تولید می کنند.

کار غیر مستقیم کار غیر مستقیم کاری است که مستقیما موجب تبدیل مواد مستقیم به محصول تکمیل شده نمی گردد ولی برای دایر بودن کارخانه ضروری است مانند کار سرپرستان تولید کارگران تعمیرات و کارکنان انبار.

هزینه کار غیر مستقیم جزو هزینه های سربار کارخانه طبقه بندی می گردد.

سربار کارخانه کلیه هزینه های تولید به غیر از هزینه مواد مستقیم و هزینه کار مستقیم جزو هزینه های سربار کارخانه طبقه بندی شده و همچنانکه قبلا توضیح داده شد هزینه مواد غیر مستقیم و هزینه کار غیر مستقیم جزو هزینه های سربار کارخانه می باشد.

نمونه های دیگر از هزینه های سربار کارخانه بقرار زیر می باشد: سوخت و روشنایی بیمه حوادث ماشین آلات اجاره ساختمان کارخانه بیمه حوادث ساختمان کارخانه استهلاک ساختمان کارخانه حق نوبت کاری استهلاک ماشین آلات حق اضافه کاری تعمیرات ماشین آلات اوقات تلف شده عادی تعمیرات ساختمان کارخانه در صورتیکه اضافه کاری بطور تصادفی در برنامه ریزی سفارشات بوجود آید حق اضافه کاری به حساب سربار کارخانه (کار غیر مستقیم ) منظور می شود.

اگر اضافه کاری مربوط به یک سفارش خاص باشد حق اضافه کاری به حساب همان سفارش منظور می گردد.

در یک تحقیق انجام یافته در آمریکا 1995 بر روی 32 کارخانه در صنایع الکترونیک- ماشین سازی و قطعات اتومبیل نشان می دهد که هزینه سربار کارخانه تقریبا سه برابر هزینه کار مستقیم می باشد و هزینه مواد مستقیم بزرگترین عامل هزینه های تولید را تشکیل می دهد.

نتیجه این تحقیق به صورت جدول خلاصه شده است.

صنایع عامل هزینه الکترونیک ماشین سازی قطعات اتومبیل مواد مستقیم 65.2% 63.6% 67.5% کار مستقیم 8.4% 10.8% 7.8% سربار کارخانه 26.4% 25.6% 24.7% جمع 100% 100% 100% هزینه های دوره هزینه هایی هستند که در هر دوره ای که انجام می شود در همان دوره به حساب سود و زیان منظور می گردند مانند هزینه های اداری و توزیع و فروش و هزینه های تحقیق و توسعه.

هزینه های دوره جزو قیمت تمام شده محصول منظور نمی گردد.

بهای اولیه و بهای تبدیل بهای اولیه مستقیما مربوط به تولید بوده و شامل هزینه های مواد مستقیم و کار مستقیم می باشد.

بهای تبدیل یا هزینه تبدیل مربوط به هزینه هائی می شود که مواد مستقیم را به محصول تکمیل شده تبدیل می نماید که شامل هزینه کار مستقیم و هزینه سربار کارخانه می شود.

کار مستقیم + مواد مستقیم = بهای اولیه سربار کارخانه + کار مستقیم = هزینه تبدیل نحوه رفتار هزینه ها هزینه ها با تغییر مقدار تولید تغییر پیدا می کنند.

داشتن اطلاعات در مورد نحوه رفتار هزینه ها تقریبا در کلیه جنبه های هزینه یابی محصول ارزیابی عملکرد و تصمیم گیریهای مدریت مهم است.

هزینه ها در ارتباط با مقدار تولید یا سطح فعالیت بصورت متغیر و نیمه متغیر طبقه بندی می گردند.

نحوه رفتار هزینه ها فقط در دامنه مربوط فعالیت هر شرکت کاربرد پیدا می کند.

دامنه مربوط فعالیت دامنه ای از فعالیت است که در آن دامنه جمع هزینه های ثابت و هزینه متغیر هر واحد ثابت بماند.

هزینه های متغیر کل هزینه های متغیر به نسبت مستقیم با مقدار تولید یا سطح فعالیت تغییر می کند.

در صورتیکه هزینه های متغیر برای هر واحد محصول ثابت می باشند.

هزینه های ثابت کل هزینه های ثابت در دامنه مربوط فعالیت ثابت می باشد.

در صورتیکه هزینه ثابت برای هر واحد محصول با سطح فعالیت تغییر می کند.

اگر سطح فعالیت بیشتر از دامنه مربوط فعالیت باشد هزینه ثابت تغییر پیدا می کند.

مدریت بالای شرکت ها کنترل حجم تولید را دارند بنابراین مسئولیت هزینه های ثابت را عهده دار خواهند بود.

کل هزینه های ثابت در دامنه مربوط فعالیت ثابت می باشد.

هزینه های نیمه متغیر هزینه های نیمه متغیر دارای هر دو خصوصیت هزینه های ثابت و متغیر می باشند.

هر چند ماهیت هزینه های نیمه متغیر به گونه ای است که کاملا نه ثابت و نه متغیر هستند ولی به منظور برنامه ریزی و کنترل باید به اقلام ثابت و متغیر تفکیک گردند.

جزء ثابت هزینه های نیمه متغیر حداقل هزینه برای در اختیار داشتن یک نوع سرویس در عملیات می باشد و جزء متغیر هزینه های نیمه متغیر هزینه ای است که در اثر استفاده از آن سرویس بوجود می آید.

مرکز هزینه مرکز هزینه قسمتی از یک واحد تجاری می باشد که در آنجا برای ارائه خدمات یا تولید محصول هزینه هائی صورت می گیرد.

مدیر هر مرکز هزینه مسئول هزینه های انجام یافته در قسمت خود می باشد.

معمولا مراکز هزینه همان دوایر می باشد هر چند یک دایره ممکن است دارای چند مرکز هزینه باشد.

انواع موجودی ها در شرکت های تولیدی شرکت های تولیدی دارای سه نوع موجودی به شرح زیر می باشند: 1- موجودی مواد اولیه- قیمت تمام شده موادی است که در تولید مورد استفاده قرار نگرفته و در انبار موجود می باشد.

2- موجودی کالای در جریان ساخت- قیمت تمام شده کالای تکمیل نشده است که شامل مواد مستقیم - کار مستقیم و سربار کارخانه می باشد.

3- موجودی کالای ساخته شده- قیمت تمام شده کالای تکمیل شده است که در انبار موجود می باشد که شامل مواد مستقیم - کار مستقیم و سربار کارخانه می باشد.

هزینه مواد مستقیم زمانی از این روش می توان استفاده نمود که رابطه مستقیم بین هزینه مواد مستقیم و هزینه سربار کارخانه وجود داشته باشد.

اصولا به علت عدم وجود یک رابطه منطقی بین هزینه مواد مستقیم و هزینه سربار کارخانه هزینه مواد مستقیم مبنای مناسبی جهت جذب هزینه های سربار کارخانه نمی باشند.

هزینه کار مستقیم از این روش زمانی می توان استفاده نمود که از رابطه مستقیم بین هزینه کار مستقیم وهزینه سربار کارخانه وجود داشته باشد.

اصولا در صنایعی که عملیات تولید به صورت دستی صورت می گیرد می تواند رابطه مذکور وجود داشته باشد و نرخ های هر ساعت کار مستقیم و کارائی کار مستقیم در هر دایره نسبتا یکسان باشد.

ساعت کار مستقیم از این روش زمانی می توان استفاده نمود که از رابطه مستقیم بین ساعت کار مستقیم و هزینه های سربار کارخانه وجود داشته باشد.

اصولا اگر در یک دایره تولیدی کارگرانی که یک نوع کار انجام می دهند دارای نرخ هر ساعت کار متفاوتی باشند استفاده از ساعات کار مستقیم به عنوان مبنای جذب هزینه های سربار کارخانه بر هزینه کار مستقیم ارجحیت دارد.

ساعت کار ماشین اگر ماشین آلات یک کارخانه کاملا اتوماتیک باشند ساعت کار ماشین مناسبترین مبنا جهت جذب هزینه های سربار کارخانه می باشد.

برای اینکه بعضی از هزینه های سربار کارخانه مانند تعمیر و نگهداری و استهلاک ارتباط مستقیم به ساعات کار ماشین پیدا می کنند.

در بعضی از کارخانه ها رابطه ثابتی بین ساعات کار ماشین و ساعات کار مستقیم وجود دارد.

به طور مثال اگر در یک دایره تولیدی بر روی دو ماشین یک نفر کارگر کار کند در چنین شرایطی جهت تسهیم هزینه های سربار کارخانه می توان از ساعات کار مستقیم یا هزینه کار مستقیم (اگر نرخ هر ساعت کار مستقیم کلیه کارگران در یک دایره تقریبا یکسان باشد) به جای ساعت کار ماشین استفاده کرد.

برآورد هزینه های سربار کارخانه بودجه (برآورد) هزینه های سربار کارخانه بر اساس سطح تولید برآورد شده قبل از شروع دوره مالی تهیه می گردد.

برای تهیه بودجه هزینه های سربار کارخانه باید کلیه اقلام هزینه های سربار کارخانه ثابت و متغیر طبقه بندی گردند.

هزینه های نیمه متغیر نیز باید به اجزای ثابت و متغیر تفکیک شوند.

کل هزینه های ثابت در دامنه مربوط فعالیت با تغییر سطح تولید تغییر نمی کند.

بنابراین سطح تولید عامل تعیین کننده ای در تعیین کل هزینه های ثابت نمی باشد.

از طرف دیگر کل هزینه متغیر با تغییر سطح تولید تغییر می کند.

بنابراین سطح تولید عامل تعیین کننده ای در تعیین کل هزینه های متغیر می باشد.

کل هزینه های متغیر از حاصل ضرب هزینه های متغیر هر واحد در سطح تولید برآورد شده بدست می آید و از این رو برای تعیین سربار متغیر برآورد شده ابتدا باید سطح تولید برآورد شده برای دوره بعد تعیین گردد.

قابلیت اعتماد نرخ از پیش تعیین شده سربار کارخانه بستگی به دقت برآورد هزینه های سربار کارخانه و برآورد سطح تولید دارد.

سربار جذب شده کارخانه پس از تعیین نرخ ازپیش تعیین شده سربار کارخانه از این نرخ جهت تخصیص هزینه های سربار کارخانه به محصولات تولید شده استفاده می شود.

نرخ کلی و نرخ های سربار کارخانه دوایر زمانی می توان از نرخ کلی سربار کارخانه استفاده نمود که تنها یک نوع محصول تولید شود یا محصولات مختلفی که تولید می شوند از کلیه دوایر تولیدی عبور نموده و در هر دایره به یک اندازه (ساعت کار ماشین یا ساعت کار مستقیم مساوی یا نزدیک به هم) از تسهیلات تولید استفاده نمایید.

هر گاه محصولات مختلفی تولید شوند و از کلیه دوایر تولیدی عبور ننمایند یا در صورت عبور به یک اندازه از تسهیلات تولید هر دایره استفاده نمایند باید نرخ سربار برای هر دایره بطور جداگانه محاسبه نمود.

هزینه های سربار مستقیم دوایر هزینه های سربار مستقیم دوایر هزینه هایی هستند که مستقیما مربوط به یک دایره بوده و به حساب همان دایره منظور می گردد و اصولا مشتمل بر هزینه های زیر می باشد: کار غیر مستقیم - استهلاک ماشین آلات تعمیر و نگهداری - مواد غیر مستقیم هزینه های سربار غیر مستقیم دوایر هزینه های سربار غیر مستقیم دوایر هزینه هایی هستند که منحصر به یک دایره خاص نبوده و به چند دایره یا کلیه دوایر مربوط می شوند.

هزینه های سربار غیر مستقیم دوایر باید با استفاده از مبنای مناسبی بین دوایر تسهیم گردند.

نمونه هایی از هزینه های سربار غیر مستقیم دوایر و مبنای تسهیم آنها به شرح زیر می باشد: آب و برق و گاز - استهلاک ساختمان کارخانه عوارض - بیمه حوادث روش های مختلف تسهیم هزینه های برآورد شده دوایر خدماتی به دوایر تولیدی پس از انتخاب مبنای مناسب مساله مهمی که مطرح می شود مساله انتخاب روش تسهیم هزینه ها است .

برای تسهیم هزینه های سربار دوایر تولیدی و خدماتی از یکی از روش های مستقیم -یک طرفه و ریاضی استفاده می شود.

روش مستقیم در روش مستقیم هزینه های برآورد شده دوایر خدماتی فقط به دوایر تولیدی تسهیم می گردد و خدماتی که دوایر خدماتی به یکدیگر می دهند در نظر گرفته نمی شود.

روش مستقیم متداولترین روش برای تسهیم هزینه های دوایر خدماتی است.

روش یک طرفه در روش یک طرفه بعضی از خدماتی که دوایر خدماتی به سایر دوایر خدماتی ارائه می کنند در نظر گرفته می شود روش یک طرفه دقیق تر از روش مستقیم است.

موارد زیر باید در روش یک طرفه در نظر گرفت: 1- ابتدا جمع درصد خدماتی که هر دایره خدماتی به سایر دوایر خدماتی ارائه می دهد محاسبه گردد.

2- هزینه های برآورد شده دایره خدماتی که دارای بالاترین جمع درصد ارائه خدمات به سایر دوایر خدماتی باشد اول تسهیم می گردد.

3- در صورتی که جمع درصد خدمات ارائه شده توسط دو دایره خدماتی به سایر دوایر خدماتی مساوی باشد دایره خدماتی که جمع هزینه آن بیشتر است اول تسهیم می گردد.

4- هزینه برآور شده سایر دوایر خدماتی بر حسب داشتن بالاترین جمع خدمات ارائه شده به سایر دوایر خدماتی به ترتیب تسهیم می گردد.

5- هنگامی که هزینه های یک دایره خدماتی تسهیم گردید دیگر هیچ سهمی از هزینه های سایر دوایر خدماتی نمی گیرد.

برای انتخاب ترتیب تسهیم هزینه های دوایر خدماتی می توان از جمع هزینه های خدماتی قبل از تسهیم نیز استفاده کرد.

بنابراین اولین دایره خدماتی که هزینه های آن تسهیم گردد دایره خدماتی می باشد که دارای بالاترین رقم هزینه باشد و آخرین دایره خدماتی که هزینه های آن تسهیم می گردد دایره خدماتی است که دارای کوچکترین رقم هزینه باشد.

روش ریاضی یا دو طرفه در روش دو طرفه یا ریاضی کلیه خدماتی که دوایر خدماتی به یکدیگر می دهند در نظر گرفته می شود.

حسابداری سربار کارخانه سربار تحققی (واقعی) مستند به سند- مدرک و فاکتور و همچنین اصلاحات و تعدیلات دوره ای (استهلاک ها- هزینه های معوق و ...) امروزه موسسات تولیدی به دلیل استفاده از خدمات ماشینی (کامپیوتر) نیازی به نگهداری دفاتر معین برای سربار ندارند ولی موسساتی که از کامپیوتر در سیستم حسابداری تولید استفاده نمی کنند ضرورتا از کارتها یا دفاتر معین سربار استفاده می نمایند.

در طبقه بندی هزینه های سربار باید موضوع تجانس هزینه ها را رعایت کرد.

در موسساتی که دارای دوایر تولیدی و خدماتی متعددند ضرورتا برای نگهداری هزینه سربار تحققی هر دایره از کارت هزینه سربار برای همان دایره استفاده می کنند که به منزله دفتر معین برای حساب کنترل سربار کارخانه است (هر دایره کارت ویژه خود را نگهداری می کند).

در کارت هزینه های سربار انواع هزینه های تحققی به تفصیل و در جزئیات ثبت می شوند به همین دلیل این کارتها منبع اطلاعات بسیار مفیدی در بودجه بندی سربار هستند مجموع اقلام و ارقام ثبت شده در این کارتها در فواصل زمانی روزانه یا هفتگی و یا پانزده روز یکبار و یا ماهانه با حساب کنترل سربار تطبیق داده می شوند تا از صحت ثبت هزینه ها بطور همزمان و هماهنگ با دفتر کل موسسه اطمینان حاصل شود و اگر اقلامی از قلم افتاده باشند بموقع شناسایی و ثبت می شوند تا مغایرتی بین دفتر کل و کارتها (دفاتر معین) ایجاد نشود زیرا همانطور که گفته شد این کارتها به منزله دفتر معین سربار تلقی می شوند.

تسهیم هزینه سربار دوایر خدماتی به دوایر تولیدی در موسسات تولیدی دو نوع واحد سازمانی در کارخانه وجود دارد یک نوع آن مستقیما وظیفه اصلی تولید را به عهده دارد که دایره تولیدی نامیده می شود و دیگری جنبه پشتیبانی از دوایر را دارد که به دایره خدمتی موسوم است.

اهم دوایر خدماتی به طور کلی عبارتند از: دایره تعمیرات- دایره نگهداری و حفاظت- دایره انبار- دایره حسابداری کارخانه- دایره کارگزینی- دایره رفاه و تعاون و دایره کنترل مرغوبیت که عموما به طور مستقیم در ارتباط با کارخانه هستند.

در هزینه یابی سربار شناسایی و سرشکن کردن یا تقسیم هزینه های دوایر خدماتی به دوایر تولیدی دارای اهمیت زیادی است برای این کار باید اولا مبنای مناسبی برای تسهیم هزینه پیدا کرد ثانیا روش مناسبی برای این منظور به کار برد.

روش مستقیم (DIRECT METHOD) این روش بسیار ساده و متداول است.

نحوه عمل بدینصورت است که هر دایره خدماتی به طور مستقیم و بی واسطه هزینه های خود را بر مبنای انتخاب شده به دوایر تولیدی می دهد و از نظر محاسباتی حذف می شود به عبارت دیگر در روش مستقیم دوایر خدماتی به هیچ وجه از یکدیگر هزینه نمی گیرند و این اساسی ترین نقص روش مستقیم به شمار می رود.

روش یک طرفه (STEP METHOD) روش مستقیم از نظر منطق تسهیم هزینه روش ناقص و در تجزیه و تحلیل مدیریتی کم ارزش است زیرا سهم هزینه خدمات متقابل دوایر خدماتی را مورد توجه و محاسبه قرار نمی دهد.

برای تعدیل این نقص از روش پیشرفته تری استفاده می شود که هر چند کامل نیست تا حدودی نقص روش مستقیم را جبران می کند و به روش یک طرفه موسوم است.

نحوه عمل در روش یک طرفه بدینصورت است که نخست هزینه دایره ای را که بیشترین خدمات را به سایر دوایر داده است (و بیشترین هزینه را دارد بین سایر دوایر اعم از خدماتی و تولیدی تقسیم می کنیم ) و آنگاه با همین استدلال هزینه دایره خدماتی بعدی را نیز تقسیم می کنیم تا به آخرین دایره خدماتی می رسیم.

در این روش هزینه هر دایره ای که تقسیم می شود از نظر محاسباتی آن دایره حذف می شود و متقابلا هزینه ای نمی گیرد.

روش دو طرفه (ALGEBRAIC METHOD) روش مستقیم نیز کامل نیست زیرا نخستین دایره خدماتی که هزینه اش را به سایر دوایر می دهد از نظر محاسباتی حذف می شود و متقابلا هزینه خدماتی را که از دایره خدماتی دیگر گرفته است نمی پذیرد.

برای رفع این نقص از روش پیشرفته تری معروف به روش دو طرفه استفاده می شود.

در این روش سهم هزینه دوایر خدماتی محاسبه و به حساب دایره ذیربط گذاشته می شود.