دانلود مقاله محاسبه سود و زیان

محاسبه نرخ میانگین بازده متوسط سرمایه گذاری: مثل 1و2 است /3 و /4 مثل است.

یا به عبارتی درصد های مورد سوم را در 2ضرب می کنیم چرا که کل سرمایه را تقسیم بر 2 کردیم.

نظر به اینکه اصل سرمایه (10.000.000) به تدریج طی هر سال برگشت می شود و تا پایان سال پنجم مبلغ سرمایه گذاری تماماً برگشت شده و صفر می شود نرخ بازدهی حسابداری اشتباه است زیرا بازدهی 2.000.000سالیانه تقسیم بر 10.000.000ریال سرمایه پروژه را محاسبه شده است در حالیکه مبلغ سرمایه در سال اول 10.000.000 ریال است و بخشی از آن در سنوات بعد برگشت شده است نرخ میانگین بازده متوسط سرمایه مبنای منطقی تری است.

از جدول داده ها و مقایسه سالها و نحوه برگشت پول (یعنی اعداد بزرگتر هم هست کوچکتر هم هست یک پروژه سال اول6 تا میدهد یکی 2تا میدهد بنابراین نصف میشود تا مبنا منطقی تر جلوه کند) 5) محاسبه خالص ارزش فعلی سرمایه گذاری (NPV): (فرض شود نرخ بهره i = 20% ) ارزش فعلی 5سال 4.000.000ریال خالص ارزش فعلی پروژه 11.962.450 این آن Net است.

روش کنکوری حل بدین ترتیب است: سال آخر را تقسیم یبر 1.2 کرده حاصل را با سال ما قبل آخر جمع کرده دوباره تقسیم بر 1.2کرده دوباره حاصل را با سال قبل از ماقبل آخر جمع کرده تقسیم بر 1.2 کرده به همین منوال تا سال اول.

محاسبه نرخ بازدهی داخلی تا (IRR) مثال) موسسه ای برای مبلغ 10.000.000ریال سرمایه گذاری 3پروژه (طرح) پیش رو دارد در صورت اجرای پروژه های مذبور پیش بینی شده است که عوایدی به شرح زیر براس شرکت حاصل می شود: مبلغ سرمایه گذاری هر سه پروژه مساوی معادل 10.000.000ریال است.

وجه نقد حاصل از اجرای پروژه در پایان سال پروژه I پروژه II پروژه III پروژه IV اول 4.000.000 6000.0000 2.000.000 12.500.000 دوم 4.000.000 4.000.000 3.000.000 - سوم 4.000.000 3.000.000 5.000.000 - چهارم 4.000.000 2.000.000 5.000.000 - پنجم 4.000.000 1.000.000 7.000.000 - جمع 20.000.000 16.000.000 22.000.000 12.500.000 1) دوره بازیافت سرمایه: مبنا بر ده میلیون، 2سال اول 8میلیون ،سال سوم نصفش طی شود کامل می شود 10.000.000 * پروژه 2/4 انتخاب می شود چرا که دوره بازیافت سرمایه کمتری دارد.

Iپروژه ------ 2/5 سال 2/5 IIپروژه ----- 2 سال 7 IIIپروژه ----- 3سال IVپروژه-----1.10/12 ----7 2) نرخ معکوس دوره بازیافت سرمایه: پروژه IV انتخاب می شود یعنی سالی 50% پول بر می گردد.

3) محاسبه نرخ بازده حسابداری (میانگین بازده سرمایه گذاری): تفاوت NPV,P.V چیست؟

7) نرخ بازده داخلی(IRR): ارزش فعلی 5 قسط 4.000ریالی شد 1.962 I:i=%20----- ارزش فعلی 10.000مساوی سرمایه گذاری شود i=?----------- اگر نرخ بهره 1% افزایش پیدا کند ارزش فعلی پروژه I 389ریال کاهش میابد اگر بخواهیم ارزش فعلی وجوه 5سال دقیقاً معادل 10.000ریال باشد لازم است محاسبه کنیم که ارزش فعلی 128ریال(از مبلغ 10.128ریال) کاهش پیدا کند نرخ بهره چقدر میبایست به 28% اضافه گردد.

i=%28 10.128 ارزش فعلی 5قسط 4.000ریالی با نرخ 28% i=0 10.000 ارزش فعلی 5قسط 4.000ریالی با نرخ 29% یک شرکت تولیدی 3پروژه به شرح زیر را جهت سرمایه گذاری پیش رو دارد.

سرمایه گذاری لازم برای هریک از این 3پزوژه 10.000ریال است و شرکت در صورت مقرون به صرفه بودن فقط یکی از آن ها را (بهترین را ) انتخاب می کند: پروژه ها I II III مطلوبست محاسبه سال اول 3.000 5.000 1.000 1) دوره بازیافت سرمایه4/1 سال دوم 3.000 4.000 2.000 2)نرخ معکوس بازیافت سرمایه 4/1 سال سوم 3.000 3.000 3.000 3)نرخ بازده سرمایه گذاری(نرخ حسابداری) سال چهارم 3.000 2.000 4.000 4)نرخ بازدهی متوسط سرمایه گذاری سال پنجم 3.000 1.000 5.000 5)ارزش فعلی PV سال ششم 3.000 1.000 6.000 6)روش خالص ارزش فعلی NPV جمع 18.000 16.000 21.000 7)نرخ بازدهی داخلی IRR جواب در صفحه بعد جواب) I II III 1) 33/3 2/33 4 2) %30 %43 %25 3) %13/3 %10 %18/37 4) %26/6 %20 %36/6 5) 7.653 10.382 9.907 6) -2.347 382 -93 7) %19/9 %22/8 %19/7 یک شرکت تولیدی در شرایط تصمیم گیری در خصوص تعویش ماشین آلات قدیمی خود می باشد.

اطلاعات مربوط به ماشین آلات جدید و تأثیر آن بر هزینه ها و درآمد شرکت به قرار زیر می باشد.

هزینه کنارگذاری ماشین آلات قدیمی و ارزش آن برابر هم می باشد.

جایگزینی ماشین آلات جدید موجب می گردد که هزینه تعمیر و نگهداری سالیانه 2.000ریال کاهش یابد.

بکارگیری ماشین الات جدید موجب افزایش تولید و درآمدهای شرکت به میزان سالانه 5.000ریال می گردد.

قیمت ماشین الات جدید 40.000ریال، عمر مفید اقتصادی 10 سال و ارزش 5.000ریال می باشد.

نرخ استهلاک دارایی جدید 10 ساله خط مستقیم (هر سال 10/1) هزینه تأمین مالی برای شرکت بر نرخ 20% در سال است.

نرخ مالیات40% سود خالص می باشد.

مطلوب است محاسبه: دوره برگشت سرمایه نرخ بازده حسابداری محاسبه خالص ارزش فعلی(NPV) نرخ بازدهی داخلی(IRR) مبلغ سرمایه گذاری جهت خرید ماشین آلات جدید24.000ریال و افزایش درآمد سالیانه ناشی از تولید اضافی ماشین آلات جدید6.000ریال و کاهش هزینه های تعمیرات و نگهداری سالیانه 3.000ریال و هزینه استهلاک سالیانه ماشین آلات 3.000ریال و ارزش اسقاط شده و نرخ مالیات بر درآمد عملکرد شرکت ها 25%.

نرخ هزینه های تأمین مالی i = %25 مطلوبست: محاسبه دوره برگشت سرمایه 8 سال محاسبه NPV محاسبه IRR وضعیت عایدات شرکت در صورت جایگزینی ماشین آلات: افزایش درآمد 6.000 کاهش هزینه 3.000 افزایش سود سالیانه 9.000 هزینه استهلاک 3.000 6.000 مالیات (25%) 1.500 افزایش سود پس از مالیات 4.500 استهلاک 3.000 افزایش وجوه در صورت7.500 نکته: اگر افزایش درآمد سالیانه و همچنین کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری به همین سادگی قابل محاسبه بود راه حل مذبور مبنای مناسبی برای تصمیم گیری قرار می گرفت (ولی در عمل اینگونه نیست) لذا برای تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان احتمال رویداد هر یک از وقایع را می بایست در نظر گرفت به عنوان مثال یک شرکت تولیدی جهت سرمایه گذاری پروژه جایگزینی ماشین آلات مفروضات زیر را پیش رو دارد: افزایش درآمد: افزایش درآمد سالیانه ممکن است به احتمال 70% 10.000ریال و به احتمال 30% نیز مبلغ 8.000ریال تحقق یابد.

کاهش هزینه: احتمال دارد از هزینه های تعمیر و نگهداری سالیانه بع مبلغ 2.000ریالبه احتمال 40% و مبلغ 3.000ریال به احتمال 60% جلوگیری شود.

اگر بهای خرید ماشین آلات 50.000ریال، ارزش اسقاط صفر و عمر مفید 8 سال و هزینه تأمین مالی 20% و نرخ مالیات 25% باشد.

آیا انتخاب پروژه به نفع شرکت است؟( مطلوبست محاسبه NPV) افزایش 9.400 کاهش 2.600 استهلاک 6.250 5.750 مالیات 1.437 4.313 4.313 استهلاک 6.250 عایدی کل 10.536 افزایش 9.400 کاهش 2.600 استهلاک 6.250 5.750 بسیاری از شرکتها و تقریباٌ تمامی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ملزم هستند که بودجه عملکرد و سود و زیان خود را برای سال مالی آینده تهیه و قبل از شروع دوره مالی جدید به اطلاع گروههای ذینفع (سهامداران – بانکداران – وام دهندگان و سازمانهای دولتی) برسانند که اصطلاحاً به آن بودجه سال اینده گفته می شود بدیهی است سهامداران با توجه به گزارش بودجه شرکتها و مقایسه سود سهم (EPS) نسبت به نگهداری سهام، فروش آنها و یا افزایش سرمایه گذاری در شرکتها تصمیم گیری کنند.

گزارش عملکرد سود و زیان میاندوره ای در پایان هر ماه توسط شرکتها و با ارقام مقایسه ای گزارش بودجه ای ارائه می شود استفاده کنندگان این گزارشات مالی بررسی می کنند عملکرد واقعه ای میاندوره ای(ماهیانه) با بودجه تهیه شده بر آن دوره مالی چه وضعیتی را نشان می دهد.

آیا سود خالص شرکت بیش از رقم بودجه ای بوده یا کمتر از آن است لذا در صورت تفاوت در مبلغ سود خالص واقعی با سود پیش بینی شده (بودجه) می بایست علت این اختلاف(انحراف) مشخص گردد.

انحراف سود و زیان شرکت شامل: انحراف نرخ فروش محصولات انحراف نرخ قیمت تمام شده کالای فروش رفته انحراف حجم فروش انحراف حجم بهای تمام شده کالای فروش رفته میباشد و از آنجا که انحراف حجم فروش بدون توجه به اثر بهای تمام شده کالای فروش رفته اطلاعات مناسبی ارائه نمی دهد به جای حجم فروش و انحراف حجم بهای تمام شده کالای فروش رفته از انحراف های ردیف 3 و 4 استفاده می شود.

انحراف نرخ فروش محصولات فروش واقعی (مقدار واقعی فروش× نرخ واقعی ) فروش ( مقدار واقعی × نرخ بودجه ای) انحراف مساعد( نا مساعد) نرخ فروش صورتحساب سود و زیان واقعی صورت حساب سود و زیان (مقدار واقعی / نرخ بودجه ای) انحراف حجم فروش 3) مقدار فروش واقعی × نرخ بودجه ای 5.575.000 مقدار فروش بودجه ای × نرخ بودجه ای 5.500.000 انحراف حجم فروش مساعد 75.000 4) انحراف حجم ب.ت.ک.ف مقدار واقعی × نرخ بودجه ای ب.ت.ک.ف 5.500.000 مقدار بودجه ای× نرخ بودجه ای 5.750.000 انحراف نا مساعد حجم ب.ت.ک.ف 25.000- 3) اصلی انحراف ترکیب فروش فروش (مقدار واقعی × نرخ بودجه ای) 5.750.000 ب.ت.ک.ف مقدار واقعی × نرخ بودجه ای 4.025.000 سود ویژه (مقدار واقعی /ترکیب واقعی/نرخ بودجه ای) 1.550.000 سود ویژه (مقدار واقعی /ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 1.500.000 انحراف مساعد ترکیب فروش محصولات 50.000 4) اصلی) انحراف فروش نهایی سود ویژه (مقدار واقعی /ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 1.550.000 سود ویژه بودجه شده(مقدار واقعی /ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 1.500.000 انحراف مساعد حجم فروش نهایی 50.000 اطلاعات مربوط به بودجه عملکرد واقعی یک شرکت تولیدی به قرار زیر می باشد.

مطلوبست محاسبه تفاوت یا انحراف سود واقعی از بودجه 8.800 + 26.000 = 34.800 10.800 + 21.600 = 32.400 انحراف نرخ فروش محصولات انحراف نرخ ب.ت.ک.ف انحراف ترکیب فروش انحراف حجم فروش نهایی یودجه ای 34.800 – 32.400 = 2.400 مساعد انحراف نرخ فروش محصولات فروش واقعی (مقدار فروش واقعی × نرخ واقعی) 140.400 فروش (مقدار واقعی فروش × نرخ بودجه ای) 136.000 انحراف مساعد نرخ فروش 4.400 انحراف نرخ ب.ت.ک.ف ب.ت.ک.ف (مقدار واقعی × نرخ واقعی) 108.600 ب.ت.ک.ف (مقدار واقعی × نرخ بودجه ای) 104.800 انحراف نامساعد نرخ ب.ت.ک.ف 1.800 انحراف ترکیب فروش فروش (مقدار واقعی × نرخ بودجه ای) 136.000 ب.ت.ک.ف(مقدار واقعی × نرخ بودجه ای) 104.800 سود ناویژه( مقدار واقعی/ترکیب واقعی/نرخ بودجه ای) 31.200 سود ناویژه( مقدار واقعی/ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 80.240 انحراف مساعد ترکیب فروش محصولات 960 انحراف حجم فروش سود ناویژه( مقدار واقعی/ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 30.240 سود ناویژه بودجه شده( مقدار بودجه /ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 32.400 انحراف نا مساعد حجم فروش نهایی 2.160 انحراف نرخ فروش انحراف نرخ ب.ت.ک.ف انحراف ترکیب فروش انحراف حجم فروش نهایی جمع انحرافات باید با تفاضل سود یکی شود برنامه ریزی و بودجه بندی سود، فروش و هزینه(تهیه بودجه عملیاتی) سرمایه گذاران هنگام تصمیم در خصوص ایجاد یک شرکت تولیدی و یا احداث خط جدید تولیدی یک محصول ابتدا به دنبال توجیهات فنی و اقتصادی طرح می گردند یعنی طرح سرمایه گذاری می بایست به لحاظ فنی قابیل اجرا بوده و از لحاظ اقتصادی نیز بازدهی مورد انتظار را جوابگو باشد.

سرمایه گذاران انتظار دارند نرخ سود مناسبی عایدشان شود اطلاعاتی که می تواند به آنان کمک کند تا تصمیم گیری منطقی داشته باشند از تهیه صورت سود و زیان بودجه ای یا پیش بینی درآمد سنوات آتی حاصل می شود.

معمولاً مدیریت شرکتهای تولیدی فعال به منظور برنامه ریزیهای اقتصادی مناسب کنترل یا ارزیابی عملکرد قسمتهای مختلف زیر مجموعه شرکت اقدام به پیش بینی عملیات و تهیه و تنظیم سود و زیان بودجه ای دوره مالی بعد می نماید تا وضعیت مالی شرکت را برای دوره مالی «ماهیانه، سه ماهه، شش ماهه، و سالیانه» در آینده ارزیابی نماید تا بتواند در بازار رقابت با سایر شرکتها موقعیت و روند سود آوری خود را حفظ نماید.

به این منظور پیش بینی عملکرد دوره های مالی «ماهیانه، سه ماهه، شش ماهه، و سالیانه» تنظیم می گردد تا اگر کمبود نقدینگی – در آینده امکان وقوع داشته باشد، مدیریت شرکت قادر باشد پیشگیری کند.

تهیه و تنظیم صورتحساب سود و زیان بودجه ای: صورت حساب سود و زیان بودجه ای شامل اقلام درآمد و هزینه های شرکت برای دوره های مالی «ماهیانه، سه ماهه، شش ماهه، و سالیانه» می باشد بدیهی است هنگام تنظیم بودجه، محدودیتهایی که عامل یا عوامل محیطی شرکت هستند مد نظر گرفته قرار می گیرند.

به عنوان مثال ممکن است بازار فروش محصولات عامل محدود کننده حجم عملیاتی شرکت باشند لذا ممکن است تولیدات مازاد بر نیاز بازار بدون امکان فروش آنها در انبار نگهداری شود و از این بابت به شرکت تولیدی زیان وارد گردد.

لذا در این شرایط بهتر است جهت تنظیم صورتحساب سود و زیان، ابتدا بودجه فروش تنظیم گردد تا بر اساس آن میزان تولیدات خرید مواد اولیه، هزینه های تولید و نقدینگی مورد نیاز پیش بینی و بودجه بندی شود.

در برخی موراد نیز ممکن است محدودیت اصلی برای یک شرکت تولیدی، بازار فروش محصولات نباشد و هر مقدار تولید قابلیت فروش سریع در بازار داشته باشد(مانند محصول سیمان) در اینصورت اگر عامل محدود کننده توانایی تولید یا ظرفیت ماشین آلات باشد می بایست صورت حساب سود و زیان بودجه ای را بر مبنای توانایی تولید تهیه کرد.

در بعضی مواقع نیز عامل محدود کننده حجم عملیات شرکت، میزان مواد اولیه در دسترس می باشد در نتیجه می بایست با توجه به امکان تهیه مواد و نیروی کار موجود بودجه عملیاتی شرکت را تنظیم نمود تهیه بودجه فروش: معمولاً تعداد محصولات قابل فروش شرکت با توجه به نواحی مختلف توزیع و فروش شرکت و همچنین سهم شرکت مورد نظر از کل بازار محاسبه می گردد و حجم فروش به تفکیک عمده فروشی، خورده فروشی و میزان صادرات و همچنین فروش از طریق مراکز شهرستانها و فروش به سازمانهای دولتی برآورده می شود.

و با توجه به پیش بینی نرخ فروش محصولات بودجه فروش شرکت برای دوره های مالی «ماهیانه، سه ماهه، شش ماهه، و سالیانه»پیش بینی و تنظیم می گردد.

تهیه بودجه تولید: با توجه به حجم فروش محصولات و همچنین مقدار موجودی کالای ساخته شده ابتدای دوره و مقدار موجودی مورد نظر در پایان دوره تنظیم می گردد و هنگام تهیه بودجه تولید معمولاً به فصلی بودن مواد اولیه توجه می گردد.

تهیه بودجه خرید مواد اولیه بودجه خرید مواد اولیه با در نظر گرفتن مقدار حجم تولید، مقدار موجودر مواد اولیه ابتدای دوره و مقدار مواد مورد نظر جهت نگهداری در پایان دوره تنظیم میشود و با در نظر گرفتن (پیش بینی) نرخ مواد اولیه بودجه خرید مواد تنظیم می گردد.

تهیه بودجه هزینه دستمزد هزینه دستمزد نیز بر اساس حجم تولیدات و زمان مورد نیاز جهت ساخت یک واحد محصول و همچنین ترکیب نیروی کار و نرخ دستمزد تنظیم می شود.

تهیه بودجه سربارکارخانه بودجه سربار کارخانه با توجه به تفکیک انواع هزینه های غیر مستقیم تولیدی، حجم عملیات، نرخ هزینه ها، ثابت بودن و متغیر بودن هزینه ها و بر اساس تجربیات گذشته برای سال مالی مورد نظر تهیه و تنظیم می گردد.

در نهایت صورت حساب سود و زیان بودجه ای میاندوره ای(ماهیانه، سه ماهه و ششماهه)و سالیانه تنظیم می گردد تا عملکرد واقعی شرکت با آنچه که پیش بینی و بودجه شده است مقایسه و مورد ارزیابی قرار گیرد.

مثال هنگام شروع فعالیت یک شرکت تولیدی عملیات یک سال مالی به قرار زیر پیش بینی و بودجه بندی شده است: فروش محصولات x , y هر یک به ترتیب y = 6000 , x = 10.000 به نرخ 200ریال برای x و 300ریال برای y هزینه های بازاریابی به میزان 15% و اداری و تشکیلاتی معادل 5% مبلغ فروش محصلات پیش بینی شده است حاشیه فروش محصولات %50y , %40x می باشد هزینه های ثابت سربار کارخانه نیز به مبلغ 600.000R برآورد شده است مطلوب است تهیه و تنظیم صورتحساب سود و زیان بودجه ای برای سال مالی پیش بینی شده.

بودجه فروش بودجه ب.ت.ک.ف صورتحساب سود و زیان بودجه ای بودجه فروش بودجه ب.ت.ک.ف بودجه ب.ت.ک.ف صورت حساب سودوزیان بودجه شده مثال اگر برای عملیات سال دوم با توجه به موجودی کالای پایان دوره (y2.000 , x2.000) پیش بینی شود 16.000 واحد x و 10.000 واحد y فروش داشته باشیم و میزان تولید برای x 15000 واحد و y 8.000 واحد باشد.

مطلوب است تنظیم: 1- بودجه فروش2-بودجه ب ت ک ف3-صورت حساب سود و زیان بودجه شده (بودجه ای ) برای سال دوم بودجه فروش بودجه ب.ت.ک.س بودجه ب.ت.ک.ف صورت حساب سودوزیان 3) جدول ب ت ک ف 4)صورت حساب سودوزیان موجودی نقدی شرکت در اول تیرماه 1.840.000ریال- فروش واقعی 4ماهه گذشته شرکت عبارت است از: اسفند 6.000.000فروردین5.500.000اردیبهشت5.000.000 خرداد6.500.000 و پیش بینی فروش برای تیرماه 5.700.000ریال می باشد نحوه وصول درآمد حاصل از فروش از مشتریان به قرار زیر است: 60% در همان ماه فروش، 30% دو ماه بعد، 8% دو ماه بعد و 2% نیز سوخت میگردد.

خرید کالا طی 4ماهه گذشته عبارتست از: اسفند3.500.000 فروردین4.000.000 اردیبهشت 3.000.000 خرداد4.500.000ریال و پیش بینی خرید برای تیر ماه 5.000.000ریال می باشد.

پیش بینی هزینه های نقدی و حقوق و دست مزد تیر ماه به مبلغ 1.200.000ریال است.

در صورتی که مبالغ مربوط به خریدهای هر ماه در همان ماه پرداخت شود و از 2% تخفیف نقدی استفاده گردد مطلوبست: 1) محاسبه دریافت ها و پرداختهای نقدی بودجه شده تیرماه و تعیین مانده حساب موجودی نقد در پایان تیر ماه.نحوه وصول فروشها در ماه اول 60% در ماه دوم 30% در ماه سوم 8% سوخت 2% در 3 ماه وصول میشود پیش بینی دریافت/ پرداختهای نقدی تیر ماه اطلاعات زیر در مورد پیش بینی (بودجه) عملیات 3ماهه اول سال مالی 85 و 2ماهه پایانی سال 84 در دست است.

سایر اطلاعات: 1) 50% فروش هر ماه تا پایان همان ماه وصول و 30% در ماه بعد و 20% در دو ماه بعد وصول می شود.

2) هزینه های حقوق و دستمزد معادل 15% مبلغ فروش هر ماه است که 70% آن در همان ماه و 30% آن (مربوط به کسوربیه و مالیات) در ماه بعد پرداخت می شود.

3) خریدهای شرکت معادل 40% فروشهای همان ماه است که 50% آن نقدی و 50% مابقی در 60روز دیگر ÷رداخت می شود.

4) هزینه توزیع و فروش معادل 10% و اداری 5% فروش همان ماه نداً ÷رداخت میگردد.

5) هزینه های سربار ثابت تولیدی ماهیانه1000ریال می باشد که 60% آن مربوط به استهلاکات و داراییهاست.

6) سربار متغییر معادل 5% مبلغ فروش هر ماه می باشد که در ماه بعد ÷رداخت میگردد.

7) موجودی نقد در ÷ایان سال 84 به مبلغ 1.500ریال است.

مطلوبست تنظیم: صورت ÷یش بینی دریافتها و ÷رداختهای نقدی ماهیانه برای ماههای فروردین- اردیبهشت و خرداد85 و تعیین مانده حساب موجودی نقدر در ÷ایان هر ماه.

اطلاعات مربوط به عملکرد 3ماهه گذشته و ÷یش بینی ماه چهرام به شرح زیر میباشد: سایر اطلاعات : 1) 70% از فروش های شرکت در همان ماه، 20% در ماه بعد، 8% در 2ماه بعد وصول و 2% نیز سوخت می شود.

2) خریدها به طور نسیه 3 ماهه ÷رداخت می شود.

3) نیمی از هزینه ها مربوط به استهلاک و دارایی های ثابت بوده و 60% مابقی در همان ماه و 40% در مه بعد÷رداخت می شود.

مطلوبست:1- ÷یش بینی دریافتهای نقدی تیرماه 2- ÷یش بینی ÷رداختهای مربوط به خرید کالا در تیرماه 3- ÷یش بینی ÷رداختهای مربوط به هزینه های تیرماه پیش بینی دریافت/ پرداختهای نقدی تیر ماه بودجه قابل انعطاف، تجزیه و تحلیل گرایشات هزینه و تجزیه و تحلیل همبستگی آماری: مباحث بودجه ای که تا کنون مورد بررسی قرار گرفته در خصوص بودجه های ثابت مطرح گردیده است هنگام تنظیم بودجه های ثابت یک فرض بر این است که ÷یش بینی های موثق و قابل اطمینان برای عملیات سال آتی در دسترس است.

در حالیکه عملاً هنگام مقایسه عملکرد واقعی شرکتها با بودجه ÷یش بینی شده، ملاحظه شده است که فضای بودجه ای یا مفروضات ÷یش بینی شده جهت تنظیم بودجه محقق گردیده است.

بعنوان مثال اگر بودجه عملیاتی یک شرکت بر اساس ظرفیتهای تولیدی ماشین آلات در دو شیفت کاری 8 ساعته تنظیم شده باشد ولی عملاً (عملکرد واقعی) شرکت در 3 شیفت کاری فعالیت داشته باشد مقایسه عملکرد با بودجه مقایسه مناسبی را ارائه نمی دهد و به این منظور هنگام تهیه بودجه ممکن است سطوح فعالیت مختلفی را جهت تنظیم بودجه لحاظ نمود که به آن بودجه قابل انعطاف گفته می شود معمولاً برای سطوح مختلف فعالیت شرکتها ظرفیت اسمی(ایدال)، ظرفیت عملی(قابل دسترس)، ظرفیت واقعی(مورد انتظار) و ظرفیت عادی در نظر گرفته می شود.

ظرفیت اسمی (ایدال): ظرفیت اسمی یک واحد تجاری یا یک شرکت تولیدی عبارتست از حداکثر بازدهی (تولید) با فرض اینکه تمامی امکانات و ماشین آلات تولیدی بدون وقفه کار کنند.

ظرفیت عملی(قابل دسترس): دستیابی به ظرفیت عملی در شرکتهای تولید یمعمولاً غیر ممکن است چون وقفه های ایجاد شده در تولید، سرویس دستگاهها، قطع برق و...

اجتناب نا÷ذیر است.

لذا با در نظر گرفتن ساعات توقف(عادی) ماشین آلات و امکانات تولیدی به یک ظرفیت عملی و قایبل دسترس خواهیم رسید.

که معمولاً حدود 75 الی 80 درصد ظرفیت اسمی تولیدی شرکت است.

ظرفیت واقعی(مورد انتظار):عبارتست از سطح تولیدی که انتظار می رود با توجه به بازار محصولات شرکت، مقدار مواد اولیه در دسترس، تعطیلات رسمی و متداول سالیانه و تنوع محصول بتوان آن مقدار تولید را برای سال آتی ترسیو و بودجه مربوطه را تنظیم نمود.

ظرفیت عادی: برخی از واحدهای تجاری (شرکتهای تولیدی) ممکن است ظرفیت خود را بر اساس نحوه استفاده(تعداد شیفتهای کاری) ماشین آلات و تأسیسات تولیدی و برنامه رقابتی در بازار به گونه ای تنظیم کنند که به لحاظ نگهداری مجوجدیها(خواب سرمایه)کمترین ضرر و زیان متوجه آنان شده و محصولاتشان دچار فرسودگی و از مد افتادگی نشود.

معمولاً رابطه زیر بین خطوط مختلف فعالیت تولیدی شرکت برقرار است: فرض: 100 > 80 > 70 > 65 ظرفیت اسمی > ظرفیت عملی > ظرفیت واقعی > ظرفیت عادی هزینه های ثابت و متغییر تولیدی و تأثیر آنها در قیمت تمام شده محصولات با توجه به سطوح مختلف تولیدی: معمولاً اگر شرایط مؤثر در نرخ مواد، هزینه های دستمزد و سربار تغییر نکند، هزینه های متغیر برای آن واحد تولیدی (یک واحد کالا ساخته شده) ثابت و هزینه های ثابت برای هر واحد محصول تولیدی متغییر است.

فرض کنید یک شرکت تولیدی با صدور صد ظرفیت کارخانه بتواند 10.000 واحد محصول تولید کند هزینه مواد برای هر واحد محصول 50ریال، دستمزد مستقیم10ریال و سربار متغیر 15ریال باشد، هزینه های ثابت و عمومی کارخانه نیز 600.000ریال فرض شود.

بدیهی است هزینه های متغیر تولیدی برای هر واحد محصول ساخته شده 75ریال است و نرخ هزینه سربار ثابت برای هر واحد محصول ساخته شده (در شرایط تولید 10.000واحد ) مبلغ 60ریال و در نتیجه قیمت تمام شده هر واحد محصول ساخته شده 135 ریال خواهد بود.

اگر نرخ خرید مواد اولیه، دستمزدو سربار متغیر ثابت بماند و همچنین هزینه های ثابت کارخانه در سطح مبلغ 600.000ریال باقی بماند قیمت تمام شده هر واحد محصول ساخته شده در سطح ظرفیت موجود (100%) و در سطح ظرفیت تولیدی معادل 80% زیر خواهد بود: سئوالی که مطرح میشود این است که قیمت تمام شده استاندارد (÷یش بینی شده) برای یکواحد محصول ساخته شده کدامیک از مبالغ مذکور (135 یا 150ریال) می باشد؟

از آنجائیکه دسترسی به ظرفیت ایدآل با صد در صد توان تولید دست یافتنی نسیت مدیریت شرکت ها ظرفیت عادی تولید را مبنای برآوردهای خود قرار می دهند، با توجه به امکانات تولید قابل دسترس و بازار فروش محصولات تولیدی معمولاً کمتر یا مساوی ظرفیت قابل دسترس کارخانه می باشد مبنای بودجه بندی و ÷یش بینی عملکد تولید سال آینده شرکت قرار می گیرد.

بنابراین انحرافات هزینه ای و سربار جذب نشده در تولیدات شرکت نشان دهنده عملکرد واقعی با آنچه که مدیریت شرکت ÷یش بینی کرده ااست می باشد.

تفاوت بین ظرفیت بلا استفاده و ظرفیت اضافی: ظرفیت بلا استفاده منظور تولیدات شرکت در مقایسه با توانایی ماشین آلات، دستگاهها و نیروی انسانی می باشد که در بودجه لحاظ شده است.

اگر مقدار تولیدات واقعی کمتر از میزان تولید بودجه شده باشد اصطلاحاً ظرفیت بلااستفاده، اوقات بیکاری و یا کمکاری ماشین آلات، دستگاهها و نیروی انسانی معرفی می شود.

بدیهی است اگر بودجه تولیدی بر مبنای 80% اوقات کاری برنامه ریزی شود نه بر مبنای 24 ساعت کار.

ظرفیت اضافی:اگر ظرفیت تولیدی بخش از ماشین آلات بیش از سایر ماشین آلات و دستگاههای تولیدی باشد اصطلاحاً آن بخش از ماشین آلات دارای ظرفیت اضافی بوده و ناچار می بایست با مقدار کمتری از ظرفیت معمول خود کار کند در حالیکه هزینه نگهداری و استهلاک آن بطور کامل برای شرکت وجود دارد.

زیان ناشی از ظرفیت بلااستفاده (اوقات بیکاری یا کمکاری ماشین آلات و امکانات تولیدی) و همچنین ظرفیت اضافی بخشی از ماشین آلات که ظرفیتی بیشت از سایر ماشین آلات موجود در شرکت دارد تماماً به حساب هزینه های دوره منظور شده وئ به عنوان قیمت تمام شده کالای ساخته شده به حساب نمی آید.

اگر سطوح مختلف تولیدی یک شرکت را با یکدیگر مقایسه و هزینه های مربوط به این سطوح را ارزیابی نماییم مشخص می شود چه بخش از هزینه ها ثابت(یا تقریباً ثابت) و چه بخشی از هزینه ها متغیر است.

3 روش متداول برای این ارزیابی وجود دارد: روش بالاترین و ÷ایینترین سطوح فعالیت روش نمودار ÷راکندگی روش حداقل مربعات یا کوچکترین مجزورات مثال مقدار تولیدات و جمع هزینه های تولیدی 3 ماهه اول سال 84 یک واحد تولیدی به قرار زیر می باشد: مطلوبست: تعیین میزان(مبلغ) هزینه های ثابت کارخانه روش (1): جمع هزینه های بالاترین سطوح 2.100 هزینه های متغیر(10×130) 1.300 هزینهه های ثابت 800 روش (2) روش(3): = رابطه خطی y = a + bx y =میانگین هزینه های تولید a = هزینه های ثابت b = نرخ هزینه های متغیر هر واحد محصول x = میانگین تعداد تولید وجه نقد حاصل از اجرای پروژه در پایان سالپروژه Iپروژه IIپروژه IIIپروژه IVاولدومسومچهارمپنجمجمع پروژه هاIIIIIIمطلوبست محاسبهسال اول3.0005.0001.0001) دوره بازیافت سرمایه4/1سال دوم3.0004.0002.0002)نرخ معکوس بازیافت سرمایه 4/1سال سوم3.0003.0003.0003)نرخ بازده سرمایه گذاری(نرخ حسابداری)سال چهارم3.0002.0004.0004)نرخ بازدهی متوسط سرمایه گذاریسال پنجم3.0001.0005.0005)ارزش فعلی PVسال ششم3.0001.0006.0006)روش خالص ارزش فعلی NPVجمع18.00016.00021.0007)نرخ بازدهی داخلی IRR جواب)IIIIII1)33/32/3342)%30%43%253)%13/3%10%18/374)%26/6%20%36/65)7.65310.3829.9076)-2.347382-937)%19/9%22/8%19/7 محصول الف5000 واحدمحصول الف5000 واحدمحصول ب 3000 واحدمحصول ب 3000 واحدمحصول ج 2000 واحدمحصول ج 2000 واحدمحصول جمع 10000 واحدمحصول جمع 10000 واحدنرخمبلغنرخمبلغنرخمبلغنرخمبلغفروش7003.500.0005001.500.000250500.0005505.500.000ب ت ک ف5002.500.0004001.200.000150300.0004004.000.000سود ویژه2001.000.000100300.000100200.0001501.500.000 محصول الف5000 واحدمحصول الف5000 واحدمحصول ب 3000 واحدمحصول ب 3000 واحدمحصول ج 2000 واحدمحصول ج 2000 واحدمحصول جمع 10000 واحدمحصول جمع 10000 واحدنرخمبلغنرخمبلغنرخمبلغنرخمبلغفروش7504.500.0005001.000.000200300.0006105.800.000ب ت ک ف5253.150.000425850.000100150.0004364.150.000سود ویژه2251.350.00075150.000100150.0001741.650.000 محصول الف5000 واحدمحصول الف5000 واحدمحصول ب 3000 واحدمحصول ب 3000 واحدمحصول ج 2000 واحدمحصول ج 2000 واحدمحصول جمع 10000 واحدمحصول جمع 10000 واحدنرخمبلغنرخمبلغنرخمبلغنرخمبلغفروش7004.200.0005001.000.000250375.0005875.575.000ب ت ک ف5003.000.000400800.000150225.0004234.025.000سود ویژه2001.200.000100200.000100150.0001641.550.000 بودجهبودجهعملکرد واقعیعملکرد واقعیالفبالفبمقدار فروش طی سال مالی1.8001.2002.000800نرخ فروش52405538نرخ بهای تمام شده کالای فروش رفته403142271291311 پیش بینی مبلغ فروش محصولاتنرخ فروشتعدادنام محصول2.000.00020010.000x1.800.0003006.000y3.800.00016.000 هزینه تغیر دوره مالیهزینه تغییر هر واحدتعداد تولیدنام محصول1.200.00012010.000x900.0001506.000y2.100.00016.000 فروشنرخ فروشب.ت.ک.ف3.800.000سود ناویژه (حاشیه ساخت)2.700.0001.100.000 مبلغ فروشنرخ فروشتعداد فروشنام محصول2.000.00020010.000x1.800.0003006.000y3.800.00016.000 هزینه دوره مالیهزینه تغییر هر واحدتعداد تولیدنام محصول1.200.00012010.000x900.0001506.000y2.100.00016.000 XXyyتعدادمبلغتعدادمبلغموجودی کالای ابتدای دوره----2/7تولیدطی دوره12.0001.740.0008.0001.500.000کالای آماده برای فروش12.0001.740.0008.0001.500.000موجودی کل پایان دوره2.000290.0002.000375.000ب.ت.ک.ف فروش رفته10.0001.450.0006.0001.125.000 فروش3.800.000ب ت ک ف2.575.000سود ناویژه عملیاتی1.225.000هزینه اداری 5% 190.000هزینه بازاریابی15% 570.000760.000سود خالص عملیاتی465.000 مبلغ فروشنرخ فروشتعداد فروشنام محصول3.200.00020016.000x3.000.00030010.000y6.200.00026.000 XXyyتعدادمبلغتعدادمبلغتعداد تولید15.0008.000هزینه متغییر هر واحد120150جمع متغییر تولید1.800.0001.200.000هزینه ثابت300.000300.000ب ت ک ساخته شده2.100.0001.500.000 XXyyتعدادمبلغتعدادمبلغموجودی کالای ابتدای دوره2.000190.0002.000375.000تولیدطی دوره15.0002.100.0008.0001.500.000کالای آماده برای فروش17.0002.390.00010.0001.875.000موجودی کل پایان دوره1.000140.000--ب.ت.ک.ف فروش رفته16.0002.250.00010.0001.875.000 فروش6.200.000ب ت ک ف4.125.000سود ناویژه عملیاتی2.075.000هزینه اداری 5% 310.000هزینه بازاریابی15% 930.0001.240.000سود خالص عملیاتی835.000 موجودی کالای ساخته شده اول دوره3.000.000ب ت ک س29.100.000کالای آماده فروش32.100.000م ک س پ دوره2.100.000ب ت ک ف30.000.000 فروش40.000.000ب ت ک ف30.000.000سود ناویژه عملیاتی10.000.000هزینه اداری 16%6.400.000سود ویژه3.600.000 اسفندفروردیناردیبهشتخردادتیرفروشها6.000.0005.500.0005.000.0006.500.0005.700.000خریدها3.500.0004.000.0003.000.0004.500.0005.000.000 دریافتهای تیرماهاز محل فروش تیرماه(60%×5.700.000)3.420.000از محل فروش خردادماه(30%×6.500.000)1.950.000ازمحل فروش اردیبهشت(8%×5.000.000)400.000جمع دریافتها5.770.000پرداختهای تیرماهخرید (2% × 5.000.000)4.900.000پرداخت هزینه های نقدی تیرماه1.200.000جمع پرداختها6.100.000مازاد کسری وجه نقد330.000موجودی نقد اول تیر ماه1.840.000موجودی نقد پایان دوره1.510.000 واقعی 84واقعی 84بودجه ای 85بودجه ای 85بودجه ای 85بهمناسفندفروردیناردیبهشتخردادمبلغ فروش10.00010.60011.00011.80012.000 شرحفروردیناردیبهشتخردادتیرفروش محصولات160170190200خرید کالا9090100110هزینه ها20253040 دریافتهای تیرماه نقدیاز محل فروش تیرماه(70%×200)140از محل فروش خردادماه(20%×190)38ازمحل فروش اردیبهشت(8%×170)6/13جمع دریافتها6/191پرداختهای تیرماهخرید تیرماه-خرید فروردین90÷رداخت هزینه ها12÷رداخت هزینه های موکولی از خردادماه6جمع ÷رداختهای نقد تیر ماه108مازاد وجه نقد تیرماه6/83 شرحظرفیت 100%ظرفیت 100%ظرفیت 80%ظرفیت 80%شرحجمع هزینه هاهزینه یک واحدجمع هزینه هاهزینه یک واحدمصرف مواد500.00050400.00050هزینه دستمزد100.0001080.00010هزینه سربار متغیر150.00015120.00015جمع هزینه های متغیر750.00075600.00075هزینه های ثابت600.00060600.00075جمع هزینه های تولیدی1.350.0001351.200.000150قیمت تمام شده یکواحد واحدریالماه1001.800فروردین1101.900اردیبهشت1302.100خرداد روش تولیدجمع هزینه های تولیدانحراف از میانگین تولیدانحراف از میانگین جمع هزینه هامجزور انحراف از میانگین تولیدانحراف از میانگین× انحراف از میانگین هزینه ها1001.8003/13-3/133-9/1769/1772=3/133×3/131101.9003/3-3/33-9/109/1091302.1006/16+6/166+6/2756/2.7653405.800004/4634/4.648 1.933=3÷5.800340 ÷ 3=113(-13/3)2=176/891800-1933=-133100-113=-13(-3/3)2=10/91900-1933=-33110-113=-3(16/6)2=275/62100-1933=167130-113=17